Katalog

EKONOMİ DOLAR 3.6190 2.5 kuruş 8 EDİTÖR: NECDET ÇALIŞKAN TASARIM: SERPİL ÜNAY AVRO 3.8340 2.6 kuruş FAİZ BORSA 10.88 0.07 puan 87.478 284 puan En kırılgan Türkiye ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 986.71 5.95 lira 146.25 0.9 kuruş Çarşamba 1 Mart 2017 Oxford Economics, gelişmekte olan 13 piyasayı inceledi. En zayıf halka Türkiye çıktı İngiltere merkezli ekonomi araştırmaları ve piyasa analizleri kuruluşu Oxford Economics, gelişmekte olan 13 piyasanın görünümünü masaya yatırdı. Gelişen piyasalar için her ay “Kırılganlık Puan Kartı” açıklayan kuruluşun şubat ayında yaptığı analize göre bu 13 gelişen piyasa arasında en kırılga nı Türkiye çıktı. Kıdemli ekonomist Simom Knapp’ın kaleme aldığı raporda, Türkiye’nin zayıf dış pozisyonu, aşırı kredi büyümesi, yetersiz pozitif reel faizi, büyüme ve enflasyona ilişkin sıkıntılı algı sorunu nedeniyle en kırılgan piyasa olduğu vurgulandı. Siyasiler sayılmadı Ekonomilerin dış şokla ra dayanıklılığını ölçmek için 17 gösterge kullanılan ve siyasi faktörlerin dikkate alınmadığı Oxford Economics’in analizinde, kırılganlıkta Türkiye’yi Güney Afrika ve Malezya izledi. Asya ekonomilerinin Malezya dışında en az riskli ülkeler olduğu belirtilen analizde, Malezya’nın yüksek kamu ve dış borca sahip olduğu, cari işlemler denge sinde de son birkaç yılda büyük bir bozulma görüldüğü kaydedildi. Çin’in sıralamadaki yeri, büyümesinin 20172018 döneminde yavaşlamasının beklenmesi, borcun halen artmakta olması ve maliye politikasının önemli ölçüde gevşemesinden dolayı kötüleşti. Oxford Economics’in çalışmasında, Güney Kore, Tayland ve Filipinler’i ise en az kırılgan ülkeler oldu. Analiz NEDEN K TÜRKİYE de Türkiye’nin yanısıra şu ülkeler yer aldı: Güney Afrika, Malezya, Çin, Güney Kore, Tayland, Filipinler, Hindistan, Rusya, Endonezya, Polonya, Meksika ve Brezilya. 4 Zayıf dış pozisyon, 4 Aşırı kredi büyümesi, 4 Yetersiz pozitif reel faiz, 4 Büyüme ve enflasyona ilişkin algı sorunu. Dış açık yeni yıla 4.3 milyar dolarla başladı Ocak ayında dış ticaret açığı yüzde 10,3 artarak 4 milyar 309 milyon dolara yükseldi. Türkiye, 2017’ye 4.3 milyar dolar dış ticaret açığı ile başladı. Geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2017 yılı Ocak ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18.1 artarak 11 milyar 278 milyon dolar oldu. Geçen ay ithalat da yüzde 15,9 artarak 15 milyar 586 milyon dolar olarak gerçekleşti. Böylece, ocak ayında dış ticaret açığı yüzde 10.3 artarak 4 milyar 309 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 2016 Ocak ayında yüzde 71 iken, 2017 Ocak ayında yüzde 72.4’e yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2017 Ocak ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 4,5, ithalat yüzde 0,6 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2017 yılı Ocak ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 17, ithalat yüzde 9 arttı. Avrupa Birliği’nin (AB28) ihracattaki payı 2016 Ocak ayında yüzde 49,6 iken, 2017 Ocak ayında yüzde 47 oldu. AB’ye yapılan ihracat, 2016 yılının aynı ayına göre yüzde 12 artarak 5 milyar 302 milyon dolar oldu. Almanya’ya yapılan ihracat 2017 Ocak ayında 1 milyar 122 milyon dolar olurken Çin’den yapılan ithalat, 2017 yılı Ocak ayında 1 milyar 851 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 480 milyon dolar ile Rusya, 1 milyar 187 milyon dolar ile Almanya ve 734 milyon dolar ile ABD izledi. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 2,7, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı da yüzde 33.6 oldu. l Ekonomi Servisi (Soldan sağa) Gary Coombe (P&G Avrupa Başkanı), Fikri Işık (Milli Savunma Bakanı), David Taylor (P&G Dünya Üst Yöneticisi ve Yönetim Kurulu Başkanı), Tankut Turnaoğlu (P&G Türkiye ve Kafkasya Yönetim Kurulu Başkanı). P&G’den 250 milyon BEBEK liralık yatırımBAKIM VE KADIN ÜRÜNÜ Bebek ve kadın bakım ürünleri üretecek fabrikayı açan Procter & Gamble, 18 ay sonra faaliyete geçecek bir de deterjan fabrikası yapmayı planlıyor Vittorio Quagliotti Bernard Arkas Vittorio Zagaia İtalyan Technogym Arkas ile ortak oldu Arkas Holding, spor alanındaki etkinliğini artırmak için yeni bir işbirliğine imza attı. Holding, İtalyan Technogym The Wellness Company’nin Türkiye, KKTC ve Türkmenistan’daki tek distribütörü olan AVV AŞ’nin yüzde 50’sini satın aldı. 1996’dan bu yana Olimpiyatların resmi tedarikçisi olan Technogym’in 11 yıldır Türkiye distribütörlüğünü AVV AŞ yürütüyordu. Technogym, dünyada 100’ün üzerinde ülkede bulunan yaygın ağıyla fitness ve wellness konusunda ürünler satıyor. Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Arkas Spor As Başkanı Bernard Arkas, “Sanat ve sporu iki ana sosyal sorumluluk alanı olarak seçtik. Bir spor kompleksiyiz ve bu okul haline geldi. 8 bin tane çocuğun eğitimini üstlendik. Bunun sürdürülebilir bir spor kulübü haline gelmesini istiyorum. Arkas olarak, büyürken AVV’nin daha kurumsal bir iskeleti kurmasında yardımcı olacağız” dedi. Technogym Global Başkan Yardımcısı Vittorio Quagliotti Technogym ürünlerini 35 milyon kişinin kullandığını aktardı. AVV AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Vittorio Zagaia da 2006’dan bu yana Türkiye’de 16 binin üzerinde spor ekipmanı sattıklarını söyledi. l Ekonomi Servisi İstihdamın yüzde 85’ini ‘aile’ler sağlıyor ABD merkezli tüketim ürünleri üreticisi Procter & Gamble (P&G) Gebze’de bulunan fabrikasında bebek ve kadın bakım ürünleri üretimi için yaptığı 250 milyon lira tutarında yatırımı devreye aldı. Açılış töreninde konuşan P&G Türkiye ve Kafkasya Yönetim Kurulu Başkanı Tankut Turnaoğlu, yatırımın bebek ve kadın bakım ürünleri üretimi için yapıldığını söyleyerek, “(Bu yatırımı) bugün açıyor ve yerli üretimi artırıyoruz” dedi ve P&G’nin Türkiye’de sattığı ürünlerin yüzde 60’ının yurtiçinde üretildiğini belirtti. Bu yeni yatırımla çerçevesinde P&G, Prima ve Orkid markalarının yaklaşık yüzde 90’ını Türkiye’de üretmeye başlayacak. Yaratılan iş ekosistemiyle 2 bin 500 kişiye doğrudan ve dolaylı istihdam sağladıklarını kaydeden Turnaoğlu, “Kadın istihdamını da sorumlu ve etik yatırımcı bakış açımızın bir yansıması olarak görüyor, kadınların organizasyonun her kademesinde ve liderlik seviyelerinde başarı ile temsil edilmesini önemsiyoruz. Bugün P&G Türkiye’de kadın çalışan oranımız yüzde 50’den fazla” diye konuştu. 2 milyar lira P&G Dünya Üst Yöneticisi (CEO) David Taylor da yatırım ile “bazı ileri teknoloji üretim imkânlarının” Türkiye’ye getirildiğini belirtti. P&G Türkiye’de temizlik ve kişisel bakım alanında 18 marka ile faaliyet gösteriyor. Toplantıda verilen bilgiye göre şirket Türkiye’de üretiminin yüz de 20’sini Orta Asya, Ortadoğu ve Balkanlar’da 10’dan fazla ülkeye ihraç ediyor. Türkiye’de 30 yıl önce faaliyete geçen P&G Türkiye’de bir merkez ofis ve iki fabrika ile faaliyet gösteriyor. Şirket Türkiye’de kuruluşundan bu yana toplam 2 milyar lira yatırım yaptı. Öte yandan, Tankut Turnaoğlu, Türkiye’de bulaşık deterjanı alanında gelecek 18 ay içinde yeni bir yatırım yapmak için çalıştıklarını söyledi. Açılış töreni sonrası soruları yanıtlayan Turnaoğlu, “Yeni bir yatırım üzerinde çalışıyoruz, bulaşık deterjanı alanında. Gelecek 18 ay içinde hayata geçirilmek üzere... (yatırım) onaylanmak üzere” dedi. Turnaoğlu yatırımın tutarı veya kapsamı hakkında ayrıntı vermedi. l Ekonomi Servisi AktifBank’ın bonosuna ret Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Ahmet Çalık’ın patronu olduğu Çalık Grubu bünyesinde faaliyet gösteren Aktif Bank’ın yurtiçinde 20 milyon dolarlık bono ihraç talebini reddetti. Aktif Bank’ın 15 Şubat’ta yaptığı başvuruyla ilgili olarak SPK’den yapılan açıklamada, “Türkiye’de yerleşik ihraççıların yurtiçinde yabancı para cinsinden borçlanma aracı ihraç etmeleri uygun görülmediğinden, ilgide ka lar tutarlı döviz borçlanma yıtlı yazınızda yer alan aracı ihracına ilişkin SPK’ye başvurunuz kuru yapılan başvurusu; yurtiçi pi lumuzca değerlen yasalarda döviz üzerinden dirmeye alınma düzenlenmiş borçlanma araç mıştır” denildi. larının ihracına izin verilme Aktif Bank’tan mesi nedeniyle işleme alın ise konuyla il mamıştır. SPK tarafın gili şu açık dan yapılan işlem bir lamayı yaptı: reddetme değil mev “Bankamızın cut mevzuat uyarınca yenilikçi bir işleme almamadır.” ürün olarak l Ekonomi 20 milyon do Servisi Ahmet Çalık Aile İşletmeleri Derneği (TAİDER) Yönetim Ku dürülebilirliğini desteklemek için 2016 yılında Kuzey Yıldı rulu Başkanı Sumer Tömek zı Sürdürülebilirlik Projesi’ni Bayındır, “Bugün aile şirket hayata geçirdiklerini be leri Türkiye’de Gayri Sa lirten Bayındır, sürdü fi Milli Hasıla’nın en az rülebilirlik konusun yüzde 75’ini ve istihda daki çalışmaları teş mının ise yüzde 85’ini vik etmek amacıyla sağlıyor. Girişimlerin şimdi de “Kuzey Yıl ise yüzde 9095’ini ai dızı Sürdürülebilirlik le işletmeleri oluşturu Ödülü” vereceklerini yor” dedi. Dernek olarak Sumer Tömek belirtti. aile işletmelerinin sür Bayındır l Ekonomi Servisi En az bir ülke daha merkezli Sentix araştırma grubu tarafından yapılan aylık “Avro Ayrıl Avro’dan çıkacak ma” endeksi, Ocak ayın Avro bölgesinin önümüzdeki aylarda en az bir üye da yüzde 21.3’ten Şubat ayında yüzde 25.2’ye yükseldi. Bir diğer deyişle, her dört sini kaybedeceğini tahmin yatırımcıdan bir tanesi, önü eden yatırımcıların sayısı yük müzdeki 12 ay içerisinde en az selirken, bunun yayılma ris bir Avro bölgesi üyesinin bir ki, borç krizinin tavan yaptığı likten ayrılacağını tahmin edi 20122013 döneminden daha yor. Sentix açıklamasında ay yüksek görülüyor. Frankfurt rılmaların yayılma riskini öl çen bir başka endeks ise yüzde 45’in üzerine çıkarak, 201213 döneminde Avro bölgesi borç krizinin tavan yaptığı dönemden de daha yukarıda bir değer aldı. Sentix araştırmacısı Manfred Huebner, “İki yıllık bir aranın ardından Avro krizi yeniden sahnede” derken; endekse göre Yunanistan’ın birlikten ayrılma ihtimali yüzde 20, İtalya için yüzde 14 ve Fransa için ise yüzde 8.4. IRILGAN? İki ‘karanlık’ sözleşme daha Kestirmeden söyleyeyim: Başlıktaki karanlık sözcüğünü; halktan ısrarla saklanan, açıklanmayan anlamında kullandım. Çünkü devlet: Hazine kaynaklarından, özel şirketlere 25 yıl boyunca kira ödeme yükümlülüğü altına giriyorsa Çeyrek yüzyıla uzanacak bu taahhütler, bizlerin vergisinden ödenecekse 30’a yakın projede, ta 2038 yılına kadar milyarlarca liralık kamu kaynağı çıkacaksa bu tutarlar ve sözleşmeler açıklanmalıdır. HHH Şehir hastaneleri ile ilgili yeni bir gelişmeden söz ediyorum Dünkü Resmi Gazete’de “2017 Yılı Ocak Ayına Ait Teşvik Belgeleri Listesi” açıklandı. Ekonomi Bakanlığı’nca yayımlanan listede, farklı sektörlerde toplam 528 şirket ve kuruma devletçe sağlanan vergi indirimi, sigorta ve faiz desteği gibi teşvikler ayrıntısıyla yer alıyor. Listede Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle (Gama HoldingTürkerler) yaptırılan ve yeni kurulacak iki şehir hastanesine ilişkin yatırım teşvikleri şöyle: Kocaeli Hastane Yatırım ve Sağlık Hizmetleri A.Ş 1180 yataklı Kocaeli Şehir Hastanesi, 900 milyon TL’ye mal olacak. Devlet, Kocaeli Şehir Hastanesi için şirkete KDV istisnası, yüzde 50 vergi indirimi, yüzde 15 de yatırıma katkı oranı sağlıyor. Toplam teşvik 64 milyon 227 bin TL. İzmir Bayraklı Hastane Yatırım ve Sağlık Hizmetleri A.Ş 2 bin 600 yataklı İzmirBayraklı Şehir Hastanesi, 1 milyar 700 milyon TL’ye mal olacak. Aynı şekilde KDV istisnası, yüzde 50 vergi indirimi ve yüzde 15 yatırıma katkı oranı sağlanıyor. Toplam 110 milyon 802 bin TL. Sadece iki şehir hastanesi için devletin bir yılda sağlayacağı teşvik 175 milyon TL. Üstelik bu tutar bedava verilen Hazine arazisini kapsamıyor Kira bedeli niye gizemli? Sağlanan teşviğin kuruş kuruş yayımlandığı Resmgi Gazete’de, Sağlık Bakanlığı’nın bu şirketlere kaç lira kira ödeyeceği bilgisini bulamazsınız. Kalkınma Bakanlığı’nca yayımlanan 2015KÖİ raporunda, 17 şehir hastanesi için devletin 27 milyar dolarlık kira yükümlülüğü altına girdiği belirtiliyordu. Şehir hastaneleri sayısının 30 olacağı gururla açıklanıyor da. Döviz mi yoksa TL üzerinden mi yapıldığını bilmediğimiz kira sözleşmelerinin toplam tutarı, niyeyse aynı gururla açıklanmıyor. Bu durumda şu çerçevesi ısrarla vurgulamakta yarar var: Yatırım üçdört yılda amorti oluyor KÖİ yöntemli şehir hastaneleri, şirketin 25 yıl boyunca işletmesi, süre sonunda da devlete devretmesi esasına dayalı. Model, devletin bedava arazi vermesi, vergi, SSK, faiz teşviki sağlaması, şirketlere 25 yıl boyunca da kira ödemesi, doktor ve sağlık personeli sağlaması, yüzde 70 oranında hasta doluluk garantisi, şirketlerin kira geliri dışında, otopark, güvenlik, temizlik, yemek, görüntüleme, dokümantasyon gibi hizmetler karşılığında para kazanması esasına dayalı. Önceki yıllarda bağıtlanmış şehir hastanelerinde, kira bedelisabit yatırım tutarlarına bakılırsa müteahhit şirketin yatırım bedelini, üçdört yıl gibi bir sürede amorti edeceği görülebiliyor. Sözgelimi Türk Tabipleri Birliği verilerine göre Ankara’da inşaatı süren Etlik Şehir Hastanesi’nin sabit yatırım bedeli: 1 milyar 97 milyon TL. Buna karşılık, devlet bu projeyi yapan TürkerlerAstaldi’ye 25 yılda toplam 6.9 milyar TL kira ödeyecek. Hastane yatırım bedelinden 5.8 milyar TL üzerinde, devletten çıkacak bir tutardan söz ediyoruz. Ezcümle, pek çok soru ve sorunu içinde barındıran şehir hastaneleri konusu “Amerika’dan daha çok yataklı hastanelerimiz var” hamasetiyle cakası satılacak bir konu değil. Uygar ülkeler, sağlık politikalarında koruyucu sağlık hizmetlerine kaynak ayırırken, vatandaşına hastaneye gitmeyi teşvik eden bir sağlık politikasıyla, ancak yeminli partililerinize övünebilirsiniz. Yıllar sonra bugünkü KİT açıkları gibi şehir hastaneleri kara delikleriyle karşılaşacağımızı bilen bize değil. Neyse ki Varlık Fonu kuruldu!.. Kartal borsada da uçtu Şampiyonluk yarışında önceki akşamki derbide Galatasaray’ı tek golle geçen Beşiktaş’ın yüzü borsada da güldü. Pazartesi günü oynanan derbide Galatasaray karşısında kazanılan tek gollü galibiyetin ardından Beşiktaş hisseleri (BJKAS) Borsa İstanbul’da yüzde 5’e varan yükseliş gösterdi. Dün, 5.790 puandan kapanan hisseler güne 6.030 puandan başladı. Hisseler yüzde 4.80 ile 5 arasında artış gösterdi. l Ekonomi Servisi C MY B