Katalog

KULTUR PEN Duygu Asena Ödülü Sevgi Özel’e PEN Türkiye Yönetim Kurulu, PEN Duygu Asena Ödülü’nün bu yıl bir Türkçe emekçisine, dilbilimi ve dilbilgisi konularında uzman bir yazara, yurttaşlık bilinci ve bu yolda çalışmalarını yıllardır sürdüren Sevgi Özel’e verildiğini duyurdu. Ödül gerekçesi ise şöyle açıklandı: “Türkçemizin ‘selamün aleyküm’ ile ‘o.k.’ ve ‘by by’ arası ni kadınların dirilteceğine inanan na sıkıştığı; Osmanlıcanın her fır Çarşamba 1 Mart 2017 ‘Biz çokEDİTÖR:ÖZNUROĞRAŞÇOLAK satta yüceltildiği, ‘Türkçeyle felsefe yapılamaz’, ‘Türkçeyle düşünülmez’ savlarının ileri sürülebildiği bir ortamda PEN Duygu Asena Ödülü’nü Sevgi Özel’e vermekten kıvanç duyuyoruz.” kultur@cumhuriyet.com.tr 15 şanslıyız’ YAŞAR KEMAL’İN ARDINDAN 2 YIL ‘Reis’ filminin yönetmeni Hüdaverdi Yavuz: ‘Büyük bir Usta yazar Yaşar Kemal, aramızdan ayrılışının ikinci yılında anıldı. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Twitter hesabından “Ne kadar şanslıyız ki, ülkemizden bir Yaşar Kemal geldi geçti” dedi. Yaşar Kemal ölümünün 2. yılında doğum yeri olan Osmaniye merkeze bağlı Gökçedam köyünde (Hemite) çeşitli etkinliklerle anıldı. Yaşar Kemal Çukurova Kültürünü Yaşatma Derneği’nce düzenlenen, Osmaniye Ozanlar Şairler Yazarlar Derneği’nin destek verdiği Yaşar Kemal Parkı’ndaki etkinliğe Hemite Köyü İlk ve Ortaokulu öğrencileri Yaşar Kemal’in şiirlerini ağıtlarını okudu. Osmaniye Ozanlar Şairler ve Yazarlar Derneği’nin ‘Osmaniye’nin dünkü çocukları’ ekibi siyah ilkokul önlüklerini giyerek Yaşar Kemal’in sevdiği ‘Kiriştek çevirme’ gibi çocuk oyunlarını sergiledi. Etkinliği katılanlar Yaşar Kemal Kültür Evi’ni gezip, ‘İnce Memed’ anıtına karanfil bıraktı. Gökçedam köyünde yer alan (Hemite) Yaşar Kemal Kültür Evi ve İnce Memed Anıtı ziyaret edildi. Usta yazar için Osmaniye’de doğa yürüyüşü ve kano safari etkinliği de düzenlendi. Korkut Ata Gençlik, Spor ve Doğa Derneği başkanlığında, Osmaniye Belediyesi’nin katkıları ile düzenlenen Yaşar Kemal Doğa Yürüyüşüne Korkut Ata Üniversitesi öğrencileri ile dostlar katıldı. Kırmıtlı Kuş Cenneti’ndeki 4.5 kilometrelik parkurda doğa yürüyüşü yapılarak, HATAP tarafından temin edilen yiyecekler, sokak hayvanları için doğaya bırakıldı. Yurttaşlar Yaşar Kemal Kültür Evi’ni gezip ‘İnce Memed’ anıtına karanfil bıraktı. Daha sonra ise 450 metrelik Ceyhan Irmağı kanolarla geçildi. Hemite Kalesi ve yüzlerce yaban kuşunun görüldüğü ırmak geçilirken katılımcılar kanolar üzerinde Türk Bayrakları ve Yaşar Kemal posteri açtı. CHP lideri Kılıçdaroğlu, Yaşar Kemal’in ölümyıl dönümü nedeniyle Twitter’dan “Ne kadar şanslıyız ki, ülkemizden bir Yaşar Kemal geldi geçti. Değerli insan Yaşar Kemal’i vefatının 2. yılında saygıyla anıyorum” mesajını yayımladı. Bugün de Sarıyer Belediyesi Yaşar Kemal Kültür Merkezi’nde saat 13.30’da üç oturumda sempozyum düzenlenecek. Sempozyuma aralarında Altan Öymen, Ferhat Boratav, Zeynep Oral, Hıfzı Topuz, Ali Kırca, Doğan Hızlan gibi gazeteciler, edebiyatçılar ve eşi Ayşe Semiha Baban konuşacaklar. l Kültür Servisi Öğrenciler Yaşar Kemal’in fotoğraflarını inceledi. ‘İNSANOĞLU UMUTSUZLUKTAN UMUT YARATANDIR’ DEMİŞTİ hasret giderdi Yaşar Kemal’le kırk dört yıllık bir dostluğu paylaşan Zülfü Livaneli, ölüm yıldönümünde yazarın Madame Tussauds İstanbul’da bulunan balmumu figürünü ziyaret etti. Yaşar Kemal, 2011’de Çağdaş Gazeteciler Derneği tarafından layık görüldüğü “Özel Onur Ödülü”nü alırken şunları söyledi: “Diyorum ki, korkulmasın, bugünkü, bu gelip geçici duruma bakıp umutsuzluğa düşmenin bir gereği yok… Bugün hapishanelerde, mahkeme kapılarında veya mahkeme kapılarına gitmeyi beklerken mesleğinin ve insanlık onurunun hakkını verenler var. Onlar ve onların hakları için omuz omuza yürüyen, sesini yükseltenler insanlığımızın daha bitmediğini, vurdumduymazlığımızın bizi öldürücü hale getirmediğini kanıtlıyorlar. İnsanoğlu umutsuzluktan umut yaratandır.” ‘Anayasamızda sansür yok’ Armen Martirosyan’la Ermenistan’daki yayıncılık sektörünün sorunlarını, Türkiye’deki Ermeni okurları ve ülkemiz yayıncılığına bakışını konuştuk Ermenistan’la Türkiye uzun yıllardır komşu olan iki çocuklarının Ermenice öğrenmesini istemiyorlar ülke. Ülkelerin kapalı sınırla rı olabilir ama edebiyatın yok. Aslında insanların da öyle... Ge çen hafta Ermenistanlı yayın Bugün Türkiye’deki Ermenilerin yayınlarına ulaşıp ulaşamayacaklarını sorduğumda ise şunları söylüyor Armen Mar değil, dil bilme sorunudur.” Türkiye’de yaşayan Erme nilerin anadili sorunu üzerine görüşüne başvurduğumuz ne, İngilizce öğrenmelerini tercih etmeye başladılar. Çünkü iş ararken Ermenicenin faydası olmayacağını düşünüyorlar” diyor. cılarla Türkiye tirosyan: “Bu insanlar çok uzun Agos gazetesi Ermenice sayfa Estukyan’a göre, “Kürt özgür li yayıncılar, te zamandır Ermenice idrak etme lar editörü Pakrat Estukyan ise, lük hareketi Türkiye’de yaşayan lif ajanları, çe EZGİ ATABİLEN virmenler ve sivil toplum örgütü temsilcile ri İstanbul’da buluştu. Türkiye Yayıncılar Birliği’nin Ermenis tanTürkiye Normalleşme Süre yi bıraktılar. Ama bu Rusya’da, ABD’de, Avrupa’da yaşayan milyonlarca Ermeni için de öyle. Batı ve Doğu Ermenicesi arasındaki fark Azeri Türkçesiyle Türkiye Türkçesi arasındaki fark gibi. Dolayısıyla bu dil farkı sorunu “Türkiye’de 60 bin Ermeni yaşıyor. Herhalde bunun 4’te 1’i ancak Ermenice okuyabilir. Onlar da pek Ermenice okumuyor. Aileler Ermeni okullarına gönderdikleri çocuklarının ikinci ders olarak Ermenice almaları yeri diğer halklara da ilham veriyor. Kürtler anadili vurgusu yaptıkça Lazlar veya Çerkesler de eskiden bir dilleri olduğunu, ama bugün bunun unutulduğunu fark ediyorlar ve bu çok önemli bir şey...”  ci Destek Programı kapsamında düzenlediği bir projeydi bu. Buluşma Antares Yayın Gru bu işbirliğiyle düzenlendi. Antares’in Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Armen Martirosyan da İstanbul’daydı. Eğitim dilinin Rusça olduğu Sovyet döne Her yayıncı bir kitap yayımladığı zaman aslında biraz ışık yayımlamış oluyor. Yaptığımız şey edebiyat aracılığıyla insanların beyninde devrim yapmak.” ‘Dinleyenin kulağı yok’ minde okula gitmiş, anadili Er Türkiye’deki ya meniceyi sonradan yıncılık sektörüne kendisi öğrenmiş bi baktığında ne gördü ri, Martirosyan. Ken ğünü soruyorum Ar dine yayıncılık sek men Martirosyan’a. töründe kariyer yap Tabii konu hemen mayı seçmiş. Aynı za sansüre geliyor. “Bi manda Ermenistan’ın zim anayasamızda ilk edebiyat ajan sansür diye bir şey sı olan 1st Edebiyat yoktur. Bugüne ka Ajansı’nın da kurucu dar beni bir kitabı su. Ermenistan’da ya yayımlamayayım di yıncılığı büyütmek ye engellemeye çalı için edebiyat fonu da kurduklarını, devle Armen Martirosyan şan olmadı. Ama iktidar öyle bir ortam tin ve bu fonun Er yarattı ki insanların meniceden yabancı dillere çev yüzde 40’ı ya kitap alabilecek ya rilen eserlere destek sağladığını da okuyabilecek durumda değil. anlatıyor. Ve Doğu Ermenicesin Yani Ermenistan’da iktidar ko de Türkçedeki “kitap yayımlan nuşanı engellemedi ama dinleye dı” sözüne karşılık gelecek şe nin kulağı yok” diyor Martiros kilde “luys tesnel” (kitap gün ışı yan. Türkiye’de toplumun sözü ğına çıktı) ifadesini kullandık nü aktararak iktidara karşı çık larını: “Ermenistan’da 1998’den ma riskini alan yayınevlerine bu yana karanlık bir iktidar var. hayranlıkla baktığını da ekliyor.  1991’de Ermenistan’ın bağımsız bir devlet olmasıyla bir pazar oluşmuş. 2002’den itibaren devletin ve diğer kurumların maddi desteğinin artmasıyla özellikle çeviri eserlerin sayısı hızla artmış. Peki, Ermenistan’daki kitap sektörünün en önemli problemleri neler? Armen Martirosyan’ın yanıtı şöyle: “30’lu yıllarda bizim çok güzel bir tercüme okulumuz vardı. Ama maalesef Sovyet bunu yok etti. Öyle bir sistem kurdular ki sadece Rusçadan Ermeniceye çeviriler yapılmaya başlandı. O yok edilmiş okulu biz yeniden inşa etmek zorundayız. Zorlukların en önemlilerinden biri bu. Ermenistan’da kitap sektörünün çok ciddi sorunları var. Dağıtım şirketleri, kitapçılar... Sovyetler’den sonra hepsi yok edilmiş durumdaydı. Hepsini yayıncıların kendisi kurmak zorundaydı. Bugün hemen hemen hepsi az çok kurulmuş durumda. Bizim 2 milyonluk Ermenistan’da sizin 80 milyonluk ülkenizdeki yayınlarla kıyaslanabilecek yayınlarımız var artık. Kişiye düşen kitap sayısı konusunda da Türkiye’den ve Rusya’dan önde olduğumuzu söyleyebilirim.” ‘12 sene bekledik’ Ermenistan’ın en büyük yayınevlerinden biri olan Antares Yayın Grubu bugün 17 dilden çeviri yapıyor. Martirosyan yayınlarının böylece 25’ten fazla kültürü kapsadığını söylüyor. Bu sayede de dillerinin farklı kültürlerden gelen yeni kelimelerle zenginleştiğini ve Ermenistan’daki genç neslin farklı kültürlerin değer sistemleriyle tanışarak daha hoşgörülü olmaya başladığını. Anlattığına göre, asla eserin orijinal dilinden başka bir dilden çeviri yapmıyorlar. Hatta Japoncadan direkt çeviri yapabilmek için 12 sene beklemiş, çevirmen yetiştirmişler. Böylece artık Japon edebiyatından çeviriler de yayımlayabiliyorlar. Türkçeden Elif Şafak, Orhan Pamuk, Vedat Türkali, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi pek çok yazarın kitaplarını Ermenistan’daki okurla buluşturmuşlar. Hayalleri genç yazarlarının gelecekte Nobel ödülü alacak standartta eserler yazabilmesi. Ödülü almışlar, almamışlar hiç önemli değil. edepsizlik yapıldı’ Cuma günü vizyona girecek ‘Reis’ filminin yönetmeni, ekibin parasının ödenmediğini ve son haline onay vermediği filmi izlemeyeceğini söyledi. EMRAH KOLUKISA Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hayatını anlatan Reis filmi 3 Mart Cuma günü vizyona giriyor. Filmin yönetmeni Hüdaverdi Yavuz, filmin galasına katılmayacağını ifade etti. Zorlu geçen çekim sürecinde yaşanan kimi tatsızlıkların buna neden olduğunu kaydeden Hüdaverdi Yavuz, galaya katılmama nedeni ve de filmin çekim sürecinde yaşadıkları sorunları Medyabey’e anlattı. “En başında yapımcı olarak yola çıktığım kişi olan Ali Avcı, doğru mu yanlış mı asla bilemeyeceğim suçlamalarla ve hoş olmayan tarzda gönderildi” diyen Yavuz, ekibin haftalıklarının da ödenmediğini ve hiçbir gerekçe gösterilmeden çekimlere 70 gün ara verildiğini söyledi. Yapım ekibinin de değiştiğini söyleyen Yavuz şöyle devam etti: “Ekibe ödemeyle ilgili yeni sözler verildi ama yine maalesef tutulmadı. Bu yüzden yapımcı arkadaşla tartıştım ve bir daha da kendisiyle görüşmedim. Her şeye rağmen çekimleri ve kurguyu tamamladım.(...) 2016’nın Eylül ayında Garantialsat şirketinden Fatih Ay beni aradı. Şirketi devraldıklarını, filmi benim tamamlamamı istediklerini söylediler.” Telefonla görüştüğümüz Yavuz, filmin yapımcısı Temel Kankıran’ın ekibin büyük kısmına borcu olduğunu söylüyor ve “Hatta ‘para var ama vermiyorum’ dediğini bile duydum, artık daha ne diyeyim” diyor. “Kimine 35 bin lira, kimine 50100 bin lira borcu var. Hatta birkaç oyuncu beni aradı, onlardan da parasını alamayan var. Öyle ki filmin galasına teknik ekipten kimseyi çağırmadılar. Sanki bu film kendi kendine çekildi. Bu büyük bir edepsizlik. Yapımcı kendisini arayıp para isteyenlere de bol bol papara atmış. Beni arayıp galaya davet ettiler ama ben ‘önce verdiğiniz sözleri tutun’ diyerek geri çevirdim, galaya gitmedim” diyen Yavuz, filmin başarılı olmasını çok istediğini, iyi niyetle ve hiçbir yere bağımlı olmadan filmi çektiğini sözlerine ekliyor. ‘30 milyon harcanmadı’ Filmin çekimleri sırasında “Ne partiden, ne de beyefendi katından bir müdahale oldu” diyen Hüdaverdi Yavuz, özgürce çalıştığını ve sadece yapımcılarla sıkıntı yaşadığını anlatıyor. Filmin sanıldığı kadar pahalıya çıkmadığını da belirten Yavuz, “Filme 30 milyon lira harcandığına dair haberler çıktı ama külliyen yalan. En fazla 5, haydi bilemedin 6 milyon lira gitmiştir. Filmi izleyecek olan sinema eleştirmenleri sorar sonra o kadar para nereye gitmiş diye. Mecid Mecidi 12 milyon harcamış ama onun prodüksiyon kalitesinden anlıyorsunuz paranın nereye harcandığını. Ayrıca bizim yapımcımız para harcarken pek de yasal olmayan bir şekilde harcadı ama işin o kısmı artık maliyeyi ilgilendirir” diyor. Hocaların hocası Muhsin Ertuğrul anıldı Beşiktaş Belediyesi’nin düzenlediği ‘Ustalara Saygı’ etkinliğinde bu kez Modern Türk Tiyatrosu’nun kurucusu yönetmen, oyuncu, yapımcı ve hocaların hocası Muhsin Ertuğrul (28 Şubat 189229 Nisan 1979) anıldı. Önceki akşam gerçekleşen etkinlik Fulya Sanat Merkezi’ndeydi. Gecede Ustalara Saygı Proje Direktörü ve İstanbul Şehir Tiyatroları eski Genel sanat Yönetmeni Hayati Asılyazıcı, Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özdemir Nutku, Prof. Dr. Hülya Nutku, oyuncu ve yönetmenler Ahmet Levendoğlu, Tamer Levent, oyuncu, eğitmen Cüneyt Yalaz ve sinema yazarı Burçak Evren, “Gerçek tiyatro terk edilmiş gecelerinde gömülü yaşayan insanları uyandırır” diyerek tiyatronun toplumsal önemini ödünsüz savunan Muhsin Ertuğrul’u gelecek kuşaklara tanıtacak bir müzenin halen açılmamış olmasının ayıbını dile getirdiler. Haliç Üniversitesi Konservatu varı Korosu ve solistlerinin seslendirdiği İstiklal Marşı ve müzikallerden oluşturdukları repertuvarla başlayan etkinlikte Ferhan Şensoy, Can Gürzap, Zeki Alasya’nın da aralarında olduğu öğrencileri ve kendisinin de yer aldığı 1979 TRT yapımı ‘Muhsin Ertuğrul’ belgeseli de gösterildi. Heykeltıraş Nurettin Bektaş’ın tasarladığı, etkinliğin sembolü olan anı plaketi, “Gerçeklerin Düşleri/Tiyatro Düşünceleri/Muhsin Ertuğrul” kitabının da aralarında olduğu pek çok eser veren Özdemir Nutku’ya sunuldu. Ertuğrul’un yalnız öncü bir sanatçı değil aynı zamanda bir kültür savaşçısı olduğunu işaret eden Nutku, “O Modern Türk Tiyatrosu’nun temellerini atmakla kalmamış; her açıdan onun gideceği yolu da belirlemişti” diyerek yazdığı manifestoyu paylaştı. Çankaya Belediyesi Tuncel Kurtiz’in adını parka veriyor Bugüne kadar Bülent Ecevit, Tarık Akan, Muammer Aksoy, İlhan Cavcav, Cahit Sıtkı Tarancı, Fethi Sekin gibi onlarca ismi parklarında yaşatan Çankaya Belediyesi, şimdi de tiyatro ve sinema oyuncusu Tuncel Kurtiz’in adını bir parkla yaşatacak. Belediye Meclisi’nin aldığı karar doğrultusunda Tuncel Kurtiz’in adı, Ka rapınar Mahallesi Özdoğukent 2 Sokak’ta 6 bin 469 m2 alanı kapsayan parka verilecek. 2013’te İstanbul’daki evinde geçirdiği kalp krizi nedeniyle aramızdan ayrılan Kurtiz, 77 yıllık yaşamına çok sayıda sinema, tiyatro ve senaryo sığdırdı. Kurtiz, 48. Altın Portakal Film Festivali’nde “Yaşam Boyu Onur Ödülü”ne layık görülmüştü. C MY B