Katalog

DUNYA Pazarlık başlamadan çatlak Hıristiyan Demokratlarla (CDU), Sosyal Demokratlar (SDP) arasındaki koalisyon pazarlığının bu hafta resmen başlayacağı Almanya’da, iki parti arasında “Avrupa Birleşik Devletleri” perspektifine ilişkin anlaşmazlık baş gösterdi. Pazartesi 11 Aralık 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: EMİNE BİLGET Geçen cuma günü SDP konferasında konuşan parti lideri Martin Schulz, 2025 yılında “anayasa ile belirlenmiş Fedaral Avrupa Birliği” kurma hedefini dile getirmişti. Dün ise CDU’nun kimi ağır topundan Schulz’un projesinin ve öngördüğü takvimin gerçekçi olmadığı, SPD ile aynı görüşün paylaşılmadığı çıkışı geldi. 13 ABD ELÇİLİĞİNE GİRMEK İSTEDİLER Trump’ın Kudüs kararı bölgedeki gerilimin merkez üslerinden biri olan Lübnan sokaklarını da hareketlendirdi. Dışişleri Bakanı Gebran Bassil’in ABD’ye karşı ekonomik yaptırım önerisinde bulunduğu Lübnan’da başkent Beyrut’ta bulunan ABD büyükelçiliğine girmeye çalışan göstericilerle polis karşı karşıya geldi. Lübnan polisi göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su ile müdahale etti. ‘Karar hükümsüz’ Arap Birliği’nden, ABD’nin Kudüs’ü İsrail başkenti olarak kabul etme kararına ‘uluslararası hukukun, BM kararlarının ihlalidir, bağlayıcılığı yoktur’ tepkisi geldi ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasına dönük diplomatik tepkilere bir yenisi daha Kahire’den eklendi. Önceki gün BM Güvenlik Konseyi çerçevesinde Avrupa ülkelerinin dışişleri bakanlarının ABD’yi kınamasının ardından bu kez Arap ülkelerinden mevkidaşları Washington’a kararı iptal etmesi çağrısında bulundu. ‘Arabuluculuktan azil’ Filistin ve Ürdün’ün talebiyle Mısır’ın başkenti Kahire’de yapılan Arap Birliği Dışişleri Bakanları Olağanüstü Kudüs Toplantısı’nın ardından yayımlanan bildiride, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı karar için “hükümsüzdür” ifadesi kullanıldı ve “uluslararası hukukun ve BM kararlarının tehlikeli bir ihlalidir, hukuki bağlayıcılığı yoktur” denildi. ABD’nin kararının, barış çabalarını baltaladığı, gerginlik ve öfkeyi körüklediği, bölgeyi şiddet, kaos ve istikrarsızlığa sürüklediğine işaret edilen bildiride, Washington yönetiminin barış sürecindeki arabuluculuk rolünden kendini azlettiğine dikkat çekildi. Arap dışişleri bakanları tüm devletleri, 4 Haziran 1967 sınırlarında, başkenti Doğu Kudüs olan Filistin devletini tanımaya davet etti. Öte yandan, Kudüs gerilimiyle ilgili Katoliklerin ruhani lideri Papa Françesko’dan “akıl ve sağduyu” çağrısı yinelendi. Vatikan’dan yapılan açıklamada, Kudüs’’ün statüsünün korunması gerektiği bir kez daha vurgulanırken dünya liderlerinden yeni bir şiddet sarmalını önlemeleri istendi. Bıçaklı saldırı ABD’nin Kudüs kararına yönelik Filistinlilerin protestoları dün de sürerken dün Kudüs’te bir Filistinlinin İsrail güvenlik görevlisini bıçakladığı haberi gündeme düştü. Bir şüphelinin İsrail güçle rince gözaltına alındığı kaydedildi. Gazze’de ise İsrail ordusu “kendi topraklarına geçiş için kullanıldığını” iddia ettiği bir tüneli havaya uçurduğunu duyurdu. Bu arada, İsveç savcılığı Göteborg’da bulunan bir sinagoga kundaklama girişiminde bulunulduğunu açıkladı. Olayla ilgili üç kişinin gözaltına alındığını duyuruldu. Riyad’a suçlama Kudüs gerilimiyle ilgili resmi ağızlardan sert açıklamaların yapıldığı İran’da Devrim Muhafızları Komutanı Tümgeneral Muhammed Ali Caferi yaşananları “Mescidi Aksa’yı yıkmak için yapılan ön hazırlıklar” olarak nitelendirdi. Caferi, “Kudüs, siyonist rejiminin mezarına dönüşecektir” dedi. Suudi Arabistan’ın Trump’ın kararından aylar öncesinde haberi olduğunu da iddia eden Caferi, Riyad’ı “Filistin’i İslam dünyasının meselesi olmaktan çıkarmaya çalışmakla” suçladı. PROTESTOLAR YAYILIYOR Trump’ın Kudüs kararına dönük küresel çaplı protestolar dün de devam etti. Filistin’in yanı sıra Lübnan, Ürdün, Fas, Endonezya, Malezya ve Mısır’da yapılan gösterilere binler katıldı. El Fetih’in eylemlere devam edeceklerini açıkladığı Filistin’de El Arub mülteci kampında yapılan protestolarda yaralananlar olduğu, bir göstericinin plastik mermiyle vurulduğu bildirildi. İsrail güçlerinin Filistinli eylemcilere yönelik sert müdahaleleri sürüyor. ‘İkiyüzlü’ Avrupa’da... ‘Tek koz diplomatik tecrit’ İsrail’in Haaretz gazetesinde yer alan bir analizde, Arap ülkelerinin ABD’yle olan ilişkileri ve “Arap Baharı” sonrasında oluşan yeni güç dengeleri nedeniyle Trump’ın Kudüs kararına karşı güçlü bir adım beklenemeyeceği değerlendirmesi yapıldı. Zvi Bar’el’in imzasını taşıyan analizde Arap ülkeleri için tek olanağın BM’de Avrupa ülkeleri ile Rusya’yı yanlarına çekerek İsrail’i yalnızlaştırmak olduğu öne sürüldü. Mısır ve Ürdün’ün askeri ve istihbarat çıkarları nedeniyle İsrail’le diplomatik ilişkilerini kesmesinin çok gerçekçi olmadığını yazan Zvi Bar’el, Ankara’nın tutumunun ise öngörülemez olduğunu vurguladı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Trump’la, Fethullah Gülen’in iadesi, Sarraf davası ve YPG/PYD konularında gergin olan ilişkisinde Kudüs gündemini fırsat olarak kullanabileceğini savunan yazar, ancak bu hamlenin de Riyad ve Moskova’dan gelecek mesajlara bağlı olduğunu belirtti. ‘PANTOLON’ CEZASI! Sudan’da pantolon giyen kadınlara “ahlak dışı davranış” suçlaması getirildi. BBC’nin haberine göre, “başkent Hartum yakınlarında bir partiyi basan polis pantolon giyen 24 kadını ahlak dışı davranış sergilemekle suçladı”. Kadınların 40 kırbaç ve para cezası alabilecekleri iddiaları gündeme yansırken olaya insan hakları, kadın hakları örgütlerinden tepkiler yükseldi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs kararını kınayan Av rupa ülkelerini “ikiyüzlü” olmak la suçladı. Paris ve Brüksel ziyaret leri için ülkesinden ayrılmadan önce konuşan Netanyahu, “Avrupa’ya say gı duymama rağmen bu çifte standar dı kabul etmeyeceğim. Avrupa’nın Trump’ın tarihi Kudüs kararını kına dığını duydum. Ancak İsrail’e karşı ro ketli saldırıları kınadıklarına dair bir açıklama duymadım. Bu ikiyüzlülüğü kabul etmeyeceğim” dedi. Bu sözlerinin ardından Fransa’nın başkentine giden Netanyahu’ya yö nelik sokaklarda geniş çaplı protesto lar vardı. Paris temasları çerçevesin de Netanyahu, ABD’nin Kudüs kara rına yönelik eleştirisini da ha önce dile getiren Fran sa Cumhurbaş kanı Emmanu el Macron ile NetanyahuMacron bir araya geldi. Görüşmenin ardından ikili basının önüne çıkarken Kudüs kararına yönelik ayrılığın sür düğü görüldü. Macron, sözlerine “son saatlerde ve günlerde İsrail’in güvenli ğini hedef alan tüm saldırıları” lanetle yerek başladı. ABD’nin arabuluculuğu nun önemli olduğunu, ancak Trump’ın Kudüs kararı nedeniyle hayal kırık NETANYAHU’YA KARŞI ‘UTANÇ YÜRÜYÜŞÜ’ İsrail Başbakanı Netanyahu iç politikada yolsuzluk suçlamalarının hedefinde olmaya devam ediyor. Tel Aviv’de haftalardır düzenlenen “Utanç Yürüyüşü” eylemlerine bir yenisi daha eklendi. Onbinlerce kişinin katıldığı mitingde, rüşvet al mak ve basın kuruluşlarına müdahale etmekle suçlanan Netanyahu istifaya davet edildi. Kimi protestocu “rezalet”, “mafya”, “yolsuzluğa karışanlar gitsin” sloganları attı. “Ne sol, ne de sağ, dürüstlük istiyoruz” pankartları taşındı. lığına uğradığını söyleyen Macron, Netanyahu’ya ise Filistinlilerle barış için cesaret göstermesini tavsiye ettiğini belirtti. İsrail’in işgal ettiği bölgelerde Yahudi yerleşimleri inşa etmesini eleştiren Macron, “Yerleşim yerlerinin inşasını durdurmak İsrail’den barış adına iyi bir jest olabilir” dedi. Netanyahu ise Filistinlilere seslenerek “Kudüs’ün İsrail’in başkenti olduğunu kabul edin” dedi. Filistin lide ri Mahmud Abbas’a ise “İsrail’le barış görüşmeleri için masaya oturacaksınız, bu kadar basit” diye seslenen Netanyahu, konuşmasında İran’ı da hedef aldı. İran’ın Suriye’ye askeri üs kurmak istediğini söyleyen Netanyahu “Buna müsamaha göstermeyeceğiz” ifadesini kullandı. Netanyahu, İsrail’le resmi ilişki kurmayan bölge ülkeleriyle gayriresmi temaslarının olduğunu da belirtti. Johnson’dan Tahran çıkarması Britanya Dışişleri Bakanı Boris Johnson önceki gün gittiği İran’daki temasları çerçevesinde dün Tahran’da Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile bir araya geldi. İran’ın uluslararası toplumla vardığı, Trump liderliğindeki ABD cephesinin ise yırtıp atmak istediği nükleer uzlaşı ve Washington’ın tepkilere yol açan Kudüs kararı da ele alınan konulardandı. İkili, ilişkilerin geliştirilmesi konusunda ılımlı mesajlar verdi. Britanya basınında daha önce Johnson’ın ana gündem mad delerinin başında İran’da tutuklu bulunan hem Britanya hem İran vatandaşı Nazanin ZaghariRatcliffe’nin serbest bırakılması konusu olacağı yer almıştı. Hakkında “ca susluk” suçlamasıyla 5 yıl hapis cezası ve rilen Zaghari’nin durumu Johnson’ın yaptığı gaf ile daha da zor hale gelmişti. Johnson, Zaghari’nin Mart 2016’da tutuklandığı sırada gazetecilere eğitim vermek için İran’da olduğunu belirtmişti. Oysa Zaghari o dönemde ailesini ziyaret etmek için ‘ATEŞE BENZİN DÖKMEK GİBİ’ Britanya Dışişleri Bakanı’nı ağırlayan Ruhani, işbirliğinin güçlendirilmesi gerektiğini söylerken gündeminde Kudüs krizi de vardı. “ABD Başkanı’nın Kudüs kararı yanlış ve bölge ateşine İran’da olduğunu söylüyor. dökülen bir benzin gibidir” dedi. Şam yeniden Cenevre’de Suriye krizine çözüm bulmak amacıyla BM liderliğinde gerçekleşen sekizinci tur Cenevre görüşmelerinde Şam heyeti dün yeniden masaya döndü. Muhalefetin Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın koltuğunu bırakması yönündeki ısrarlı tutumu üzerine Şam cephesi, 28 Kasım’da başlayan toplantılara iki günlük gecikmeyle katılmış, ardından da geçen haftasonu istişarelerde bulunmak üzere ülkeye dönmüştü. Bir haftalık aradan sonra BM arabuluculuğunda taraflar arasında dolaylı görüşmelere yeniden başlandı. Ancak Batılı diplomatlar 15 Aralık’a kadar süreceği planlanan bu turda taraflar arasında ciddi görüş ayrılıklarının halen giderilemediğine işaretle büyük bir ilerlemenin sağlanabileceğine yönelik şüphelerini dile getiriyor. ‘Tek başarıları Rakka imhası’ Öte yandan Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves La Drian’ın önceki gün yaptığı belirtilen “Rusya, Suriye’de IŞİD’i yok etme başarısını sahiplendi” çıkışına Moskova’dan tepki geldi. Sputnik’in haberine göre, Rusya Savunma Bakanlığı, IŞİD’e karşı başarının öncelikle Suriye yönetimine ve ordusuna ait olduğunu belirtti. Rusya hava kuvvetlerinin desteğine de vurgu yapıldı. ABD liderliğindeki “koalisyon güçlerinin ise Deyr ez Zor’daki Suriye ordusu mevzilerini bombalayarak hükümet güçlerinin karşısında olmaya odaklandığı” ifadesi kullanıldı. Bakanlık açıklamasında “Üç yıldır IŞİD’le mücadele eden koalisyon kısa süre önce ilk kez sonuç elde etti, bu da Rakka’nın yoğun bombardımanla imha edilmesi” denildi. ‘Cihatçı’ rotası Afganistan Suriye, Irak’ta IŞİD’e yönelik nihai operasyonlarla birlikte bölge den çıkarılan cihatçı yapılanmanın nere ye yönleneceği tartışmaları alevleniyor. Batı kendi vatandaşı “yabancı savaşçıla rın” ülkeye dönmesine yönelik diken üs tündeyken AFP ajansının haberine göre, Fransız ve Cezayirli kimi militanın rota sı Suriye’den Afganistan oldu. Bu “ya bancı savaşçıların” Afganistan’da IŞİD’in üst kademelerine katıldığı, militan ağı nın genişlemesiyle bölgede “yeni üsler” kurmaya giriştikleri iddia edildi. Haber de, Fransız vatandaşı IŞİD’lilerin ilk kez Afganistan’da konuşlandığının ortaya çı karıldığı savunuldu. Bir grup Fransız ve Cezayirli militanın Afganistan’ın kuze yindeki IŞİD kontrolündeki Darzab böl gesine geçen ay ulaştığı aktarıldı. Gelen ler arasında en az iki ka dının da ol duğu, ayrıca Tacik, Çe çen ve Öz beklerin de bulunduğu Ibelirtildi. Bölgedeki Afgan yet rak’ta önceki gün Başbakan İbadi’nin IŞİD’e yönelik nihai zafer ilanı ardın kililer ve ki dan dün de Bağdat’ta as mi sakin, keri tören vardı. son dönem de Darzab civarında IŞİD’in kamp oluş turduğunu, burada 200 yabancının ol duğunu, aralarında çocukların da bulun duğunu söyledi. Motosikletlerle bölgede ulaşım sağladıklarını, aralarında 20 yaş larında olduğu sanılan Fransızların da yer aldığı farklı ülke vatandaşlarının bu rada konuşlandığı savunuldu. Anlatım lara göre, IŞİD’li grubun bölgeye yerleş mesiyle birlikte civarda yaşayanların bir kısmı evlerini terk etti. Bir kaynak iki Fransız IŞİD’linin “mühendis” lakabıy la çevrede anıldıklarını söylerken bölge nin zengin doğal kaynakları, değerli me tal ve taşlarının olduğuna işaret etti. Ki mi yabancı militanın bölgede “aramalar” yaptıklarına ilişkin iddiaların olduğuna da dikkat çekti. Trump’a müze önünde protesto ABD Başkanı Donald Trump’ın Mississippi’de siyahi hakları mücadelesinin tarihini de konu alan İnsan Hakları Müzesi’ne yaptığı ziyaret, başkanı sık sık ırkçılığı teşvik etmekle eleştiren siyahi yetkililer ve insan hakları örgütleri tarafından boykot edildi. Trump müzede ırkçılığa karşı mücadele eden ABD’li siyahi liderleri övdüğü konuşmasında “Ülkemizin farklı kökenlerden gelen her çocuğun korkmadan özgürce yaşayacağı bir yer olmasını istiyoruz” dedi. Öte yandan müzenin önünde toplanan yaklaşık 200 kişi, “Trump insan haklarını umursamıyor” diyerek ABD Başkanı’nı protesto etti. Müzenin bulunduğu Mississippi’nin Jackson şehrinin belediye başkanı, insan hakları aktivisti Chokwe Lumumba ise kentteki bir AfroAmerikan tarihi merkezinde yaptığı konuşmasında Trump’a “Mississippi’ye gelip bize insan hakları mücadesinin ne olduğunu anlatmana ihtiyacımız yok” dedi. C MY B