Katalog

Salı 31 Ekim 2017 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Benzin zirve yaptı ekonomi 9 Bir litre benzin ilk kez 5.5 liradan satılacak. Fiyat artışına sebep olarak ise döviz kurundaki dalgalanmalar ve ham petrol fiyatlarının artışı gösteriliyor Benzin ve akaryakıt fiyatları 2017’de toplam 66. kez zamlanarak, litre fiyatının 5.5 TL’yi görmesine neden oldu. Benzinde 5 gün önce, akaryakıtta ise bir ay önce fiyat artışı yaşanmasına rağmen, yeni den fiyat artışına gidildi. Petrol Ürünleri İş verenler Sendikası’nın (PÜİS) yaptığı açıkla mada, “31 Ekim 2017 tarihinden geçerli ol mak üzere rafineri çıkış fiyatlarındaki deği şiklikten dolayı benzin gru bunda 12 kuruş, motorinde 17 kuruş fiyat artışı meydana gelmiştir” denildi. Benzin fi yatlarına en son 26 Ekim’de 9 kuruş zam yapıldığını, motori GAMZE ne yapılan son zammın ise 27 BAL Eylül’de yaşandığını hatırla tan Petrol Sanayi Derneği Pet rol Sanayi Derneği (PETDER) Genel Sekrete ri Niyazi İlter, fiyat artışının dövizdeki dalga lanmalardan ve ham petrol fiyatlarının artı şından kaynaklandığını anlattı. Dolar artırdı Dünyada ve Türkiye’de ham petrol fiyatlarındaki değişimin ürün fiyatlarına, akaryakıt ve pompa fiyatlarına birebir yansıdığını ifade eden İlter, ham petrol ve akaryakıt ürünlerinin büyük bir miktarının piyasalardan ABD Doları üzerinden alındığını hatırlatarak, döviz kurundaki dalgalanmalara değindi. Türkiye’nin uluslararası piyasalardaki fiyat dalgalanmalarından geç etkilendiğini dile getiren İlter, ham petrol fiyatının 56.8 Dolar’dan 59.3 Dolar’a çıktığını; Dolar’ın ise geçen günlerde 3.80’i gördüğünü anımsatarak, “Döviz kurlarındaki yukarı yönlü dalgalanmalar yaşandıkça, benzin ve akaryakıt fiyatları artacaktır” dedi. Yapılan artışla birlikte İstanbul’da benzinin litre fiyatı 5.38 TL’den 5.50 TL’ye; motorinin litre fiyatı ise 4.76 TL’den 4.93 TL’ye çıkarken; Ankara’da benzin litre fiyatı 5.41 TL’den 5.53 TL’ye, motorin litre fiyatı ise 4.76 TL’den 4.93 TL’ye; İzmir’de ise benzin litre fiyatı 5.37 TL’den 5.49 TL’ye, motorin litre fiyatı ise 4.79 TL’den 4.96 TL’ye çıktı. Aiksi kgaatrıinüacdreentikn gzGtmsrsnStsTGYyYkkvddnBdcnntııoaaaiaeieiLaiüeaonaieeeaöşyvüürınimhtbrkztrrnrınkçnvaedllnksiıyeegibdiıieeneniicertipel,auedaünudçdnaiuııllvlimynrth,,içahillncairyrüelbçrleegenif’“yütdaalıianmrtkdüzcidlpaniPrrtilenmuntzrareüekgaaiızaıögeeicsdtırğ.A8ü.KsDükkll(lnşaitiııadteatme4.ıntşltiukiıstlekrkAmsnieleürb.tbavloadıraüi96ereieiıvlmyulkkşiegraairnseliskr36rğ.yıeiıllosmyıyrreetlenniuenlAd.yakgeiciıeTlü2lanrğm.tnlıımokuaızBebizkeenL2zrrkiBiıyıtarteyean)eraikdkta”’i(aetıdöloafmlçürAşi3.mtdeetkadTakmpnvenrlikkTa.Tağıasüie2izeığİüa6ünaüşnolsOriia5drın,n0reni). Yeni zamların habercisi Yapılanan tüketiciye haksızlık olduğunu söyleyen Aydın Ağaoğlu, “Artışlar anında, in dirimler geçikmeli. Bu artışların sebebi yurttaş değil, bedeli de ona ödetilmesin” dedi. Akaryakıt zamlarının durdurulması gerektiğini ifade eden Tüketici Başvuru Merkezi (TBM) Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, spekülatif artışın direkt olarak pompa fiyat larına yansıtılmasının tüketiciye haksızlık olduğunu aktardı. Döviz kurlarındaki artışın anında zam olarak yansıdı ğını; düşüşün ise gecikmeli indirim yarattığını belirten Ağaoğlu, “Bunun sebebi yurttaş değil. Bedelinin de yurttaşa ödetilmemesi gerekir” dedi. ‘EPDK devreye girsin’ Her gün kullanılan toplu taşımalardan, tarımsal üretime kadar akaryakıtın yaşamın her alanında önem arz ettiğini kaydeden Ağaoğlu, “Tarımda kullanılan benzin ya da motorinin zamlanması, tüketicinin mutfak alışverişinin zamlı olmasına se bep olur. Bu, yeni zamların habercisidir” diye konuştu. Tüketicinin bilinçlendiğini ancak akaryakıtın boykot edilecek bir ürün olmadığına değinen Ağaoğlu, “Vatandaşın burada yapabileceği bir şey yok. Kamu otoritelerinin bir adım atmasını bekliyoruz. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yetkisini kullanıp devreye girmesini ve bu zamlara izin vermemesi gerektiğini düşünüyorum” diye konuştu. Ithal ete 5 milyar dolar 2010’da 18 lira olan kıymanın bugün 50 liraya ulaştığına dikkat çekilen CHP raporunda, üretim bitirilirse, para olsa dahi et bulunamayacağı vurgulandı Marketlere ‘ucuz et’ satışı başlıyor ESK, marketlere et satışına 1 Kasım’da başlayacak. Marketler ürünleri 0.5 kilogramlık ambalajlarda satacak. Sözleşme imzalandığı tarihten itibaren başka kıyma ve kuşbaşı ürün satılamayacak. ESK, istekli olan marketlerden taze dana karkas et için fiyat tekliflerini bugün saat 17.00’ye kadar alacak. Et ve Süt Kurumu (ESK), ucuz et satışına ilişkin çalışmalarını tamamladı. Konuya ilişkin duyuru, kurumun internet sitesinde yayımlandı. Duyuruya göre, ESK, KDV dahil kıymayı kilogramı 29 liradan ve kuşbaşını da kilogramı 31 liradan Türkiye’nin 81 ilinde kendi satış noktalarının tamamında satmayı taahhüt eden zincir marketlere taze dana karkas et satacak. Ürünler taze olarak tüketime sunulacak olup şoklanmış veya donmuş halde satışı yapılmayacak. Öte yandan sözleşme imzalandığı tarihten itibaren zincir marketlerde başka kıyma ve kuşbaşı ürün satılmayacak. l Ekonomi Servisi Kamu yükleri sıfırlanmalı Zeybekci, faiz düşüşü için kamu kaynaklı maliyetlerin azaltılması gerektiğini dile getirdi. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, “Mevduatta kamunun da maliyeti var; vergiler, harçlar gibi. Paranın ilk giriş ve satış maliyetleri arasındaki kamu kaynaklı vergi gibi yükler sıfıra indirilmeli” dedi. Yüzde 10’luk faizde bir puanın karşılık oranlarından kaynaklanabildiğine dikkati çeken Zeybekci, kamunun bunu yaptıktan sonra bankalara ‘siz de kârları yarıya indirin’ diyebileceğini belirtti. l Ekonomi Servisi CHP Edirne Milletvekili ve Genel Başkan Başdanışmanı Okan Gaytancıoğlu, et ithalatında gelinen noktayı ve fiyatlarda yaşanan artışları hazırladığı raporla ortaya koydu. 2010’dan 2016’ya kadar karkas etin kilogram fiyatının yerinde saymasına karşın tüke ticinin daha pahalıya et almak zorunda kaldığı na dikkat çekilen rapor da, 2010’da 18 TL olan kıymanın bugün yüzde İKLİM ÖNGEL 135 artışla 50 TL’yi geçtiği, kuşbaşı etteki artışın yüzde 115, bonfilede ki artışın yüzde 190 olduğu kaydedildi. Raporda, “Türkiye, 2010’dan 2017’nin ilk 6 aylık dönemine kadar 2 milyon 455 bin büyükbaş, 2 milyon 217 bin küçükbaş hayvan ve 218 bin 802 ton karkas sığır eti ithal etti. Bu ithalata 5 milyar dolar ödendi” dendi. CHP’li Gaytancıoğlu, ithal et üretimi ve ithalat başladığından beri besici ve tüketicinin yaşadıklarını ve gelinen son noktayı hazırladığı “AKP’nin uyguladı ğı tutarsız hayvancılık politikaları” ra poruyla özetledi. Canlı hayvan ve kar kas etten sonra şimdi de lop etin ithal edileceğini ve Et ve Süt Kurumu’nun yanı sıra özel sektöründe ithalat yapa cağını vurgulayan Gaytancıoğlu’nun ra porundan dikkat çekenler şöyle: Üreticiye ‘üretme’ deniyor: Lop et ithalatının hem devlet hem de özel sektör tarafından yapılması, üreticiye “üretim yapma” demektir. Başlangıçta ucuza et ithal edilebilir. Fakat üretim bittiği zaman tüketici çok daha paha lıya et almak zorunda kalacak. Üretim biterse yarın paranız olsa dahi et bulamayabilirsiniz. Reçetede üretim yok: Devlet, Et ve Süt Kurumu eliyle karkas et ithal edecek. İthal eti parçalayarak, kemiğinden ayıracak. Elde edeceği kıyma ve kuşbaşı eti özel sektör paketleme tesislerinde paketleyecek. Ülke genelinde yaygın marketler zincirinde yaklaşık 17 bin noktada reyon kiralayacak. Bu reyonlarda kilosu 24 liradan kıyma, 27 liradan kuşbaşı et satacak. Yabancı çiftçi kazanacak: Et ve Süt Kurumu’nun marketlerde satacağı et ithal edileceği için, yurt dışındaki besici, başka ülkelerin çiftçileri para İthalatın başladığı 2010’dan 2016’ya kadar yıllık ortalama karkas etin kilogram fiyatı dolar bazında sırasıyla 2011’de 8.40, 2012’de 8.11, 2013’te 8.08, 2014’te 8.43, 2015’te 8.01, 2016’da 8.21 oldu. Karkas et fiyatı yerinde sayıyor. Fakat tüketici daha pahalıya et almak zorunda kalıyor. kazanacak. Eti yurtdışından Türkiye’ye ve yurtiçinde satış noktalarına taşıyan lojistik firmaları para kazanacak. İthal eti işleyerek kıyma ve kuşbaşı elde eden ve paketleyen firmalara para kazandırılacak. Eti reyonuna koyarak satacak marketlere kira geliri sağlanacak. Uyarılar dinlenmedi: Şubat 2016’da 28 TL’den satılacak kıyma için uyardık. “İthalat yapmayın besiciyi destekleyin” dedik. 1 ay sonra ithalat kararnamesini imzaladınız. 2010’da 6 TL/kg’dan ithal ettiğimiz kırmızı et şimdi 14 TL’ye ithal ediliyor. 2010’da 18 TL olan kıyma bugün 50 TL’yi geçmiş artış yüzde 135. Kuşbaşı etteki artış yüzde 115 bonfiledeki artış yüzde 190. l ANKARA BakuTiflisKars demiryolunda ilk sefer Demir İpek Yolu ile 1 milyon yolcu ve 6.5 milyon ton yük taşınması planlanıyor. BakuTiflisKars demiryolu hattı hizmete açıldı. Hattın ilk seferinde Kazakistan’dan getirilen tahıl, Azerbaycan’ın Alat İstasyonu’ndan Mersin Limanı’na taşınacak. BakuTiflisKars demiryolunun açılışında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, projenin 1 milyon yolcu, 6.5 milyon ton da yük taşıma kapasitesine sahip olacağını belirtti. Uzunluğu 838 kilometre olan yeni demiryolunun, 76 kilometresi Türkiye, 259 kilometresi Gürcistan ve 503 kilometresi ise Azerbaycan topraklarından geçiyor. Hattın devreye girmesiyle, Londra’dan Pekin’e kesintisiz demiryoluyla ulaşmanın mümkün hale geldiği belirtildi. Hatla, Çin’den yola çıkan yükün Kazakistan ve Türkmenistan üzerinden Hazar Denizi ile Baku Alat Limanı’na, oradan da Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması öngörülüyor. l Ekonomi Servisi Cumhuriyetin sahipleri Anıtkabir’de, meydanlarda... Hiç karamsar olmamıştım... 29 Ekim 2017, Cumhuriyet Bayramı etkinliklerine, en olumsuz koşullarda Anıtkabir’den, ülkenin tüm kentleri, ilçeleri, meydanlarına uzanan kalabalıklara, Cumhuriyet yürüyüşleri, fener alaylarındaki Cumhuriyetin ortak değerlerinde buluşan, halkın büyük çoğunluğunu oluşturduklarının simgesi kalabalıklara, Cumhuriyetin sahiplerinin coşkularına bakıp inanç tazeleyerek moral buldum... 12 Eylül darbesinin sabahı, “Bu türden yaşadığımız askeri darbelerin, en ağırı olsa da en ders vericisi, sonuncusu olacak...” dediğimi anımsıyorum. Anacığım hayatta, bağırmamdan kaygılıydı... Emperyal çıkarlar destekli askeri darbelerle ömürleri tükenmiş yine emperyal çıkarlar hizmetinde sivil otoriter iktidarların kurtarılması çıkmazı kaosunda artık tıpkısının aynısı senaryoların sürdürülemeyeceği kokusu geliyor gibiydi... İki kutuplu dünya dengelerinin kırılmasının üzerine, tek kutuplu dünyaya geçiş, yoksul güney, ağırlıklı İslam dünyasının, uygarlıklar çatışması şemsiyesinde, ılımlı İslam yeni Osmanlıcılık arayışları içinde, mezhepler, ırklar ayrımcılığı çatışmalarında yeni yeni haritalar, iç savaşlar bataklığında çatıştırılmaları projelerinin çok ağır bedellerinin travmasında... Bölge halklarının, ülkemizin, çok daha ağır bedeller ödeyeceği gerçekçiliğinde, en büyük tuzağın, evrensel insan hakları, barış, demokrasi, hukuk devleti düzenlerinin kırılmaları, değerler üzerinden kurulan tuzakları görememek, kuşkusuz en büyük aymazlık olacaktı... Dünyanın her yerinde, dünya tarihi içinde çok can yakmış, çok kan akıtılmasına, insan hakları dramlarının yaşanmasına, en çok da en alttaki en yoksul, yoksunların daha kitlesel, daha hızla dibe çekilmelerinde rol oynamış, onca diktatör, kan emici dururken... Mustafa Kemal ve laik Cumhuriyetimizin hedef tahtasına oturtulması akıl alır gibi değildi. 1970’li, 80’li yıllarda evrensel insan hakları, sendikal haklar, kadın hakları, basın özgürlüğü, demokrasinin, hukuk devleti düzeninin savunulması çerçevesinde evrensel örgütlenmelerle dayanışmalarımız çerçevesinde yaşadıklarımız, öğretiler, yol gösterici, öğreticiydiler... HHH DİSK yargılamalarında, ülkemizdeki kazanılmış sendikal hakların gasp edilmesi amacına yönelik olarak, yıllar süren işkenceler, yargılamalar, tutukluluklar sürecinde, yıllarını onlara destek için Türkiye’de geçiren Alman sendika liderlerinin, “Bize aynısını Hitler yapmıştı” vurgulamalarıyla verdikleri güçlü destek, dayanışmayı hiç unutmadım. Uluslararası gazetecilik sendikaları, örgütlenmelerinin bizdeki basın özgürlüğü katliamlarına karşılık, Türkiye, İstanbul’u kendileri için merkez yapma, bugün de aynı ilkeler çerçevesinde vazgeçmedikleri dayanışma, duyarlılıklarını da. Evrensel insan haklarının gerçek örgütlenmeleri ise, gerçek tuzakları en baştan görüp, zengin kuzey dünyasını da içine alacak biçimde, en çok en yoksullar dünyasında, hele de ırk ve din üzerinden kör inançlarla kurulan yepyeni tuzaklara, dikkat çekip duruyorlardı... İnsanlığın, İslam dünyası, enerji, yeni koşullar, dengeler üzerinden kirli çıkar çatışmaları odaklı, ırk, din, mezhep kimlik çatışmaları basamak yapılarak, yüzyıllar, çağlar gerisine sürüklenmeleri tuzaklarını hemen görmüş, insanlığı uyarabilmek adına çırpınıp durmuşlardı... Yaşayarak bir kez daha öğreniyoruz ki, kör inanç, biat üzerinden çıkarlar, sadaka düzenlerinde, ırkçılığı, hele de dini inançları kullanarak, otoriterleşme, diktatörlüklere geçiş, dünya çapında, sil baştan çok yaygın geçerli bir yol, sonuç. İslam dünyasında laik Türkiye Cumhuriyeti, Kurtuluş, Kuruluş savaşları destanlarının yazılması, Atatürk devrimlerinin çimentosu, en büyük engel, örnek model olarak hedef tahtasında... Panellerde tartıştığımız cemaatin müridi profesörlerin, aralarda “çok geç kalmışız” hayıflanmaları belleğime kazınmış. FETÖ’cü darbenin ardından gündeme gelen, eğitim başta, Saray odaklı tek adam projesi üzerinden, fiilen yaratılan düzenin, yeni cemaatlerle ilişkilendirilmiş, yaşamın her alanındaki haklar, hukuk devleti, anayasal düzen ihlallerine karşı Cumuhuriyetin sahiplerinin değerler buluşmasını sakın hafife almayalım... Ekonomik güven geriledi Tüketici, reel kesim, hizmet, perakende ve inşaat sektörlerine ilişkin güven endekslerini özetleyen Ekonomik Güven Endeksi, ekim ayında yüzde 1.5 gerileyerek 101.4’e indi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ekim ayına ilişkin Ekonomik Güven Endeksi verilerini açıkladı. Ağustosta 106 ile en yüksek seviyesini gören endeks, bu tarihten itibaren düşüş eğilimine girdi. Eylülde yüzde 2.8 azalarak 103’e inen endeks, ekimde yüzde 1.5 daha azalarak 101.4’e geriledi. Geçen ay yüzde 5.5 gerileyen inşaat sektörü endeksi, bu ay yüzde 0.9 arttı. Ekimde en çok gerileyen endeks yüzde 2.2 ile Hizmet Sektörü Güven Endeksi oldu. Tüketici Güven Endeksi eylülde yüzde 3.4, ekimde yüzde 2 gerilerken, Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi eylülde yüzde 2.3, ekim ayında yüzde 1.9 düştü. l Ekonomi Servisi C MY B