Katalog

DUNYA 12 Steinmeier: Eski dünya bitti Almanya Dışişleri Bakanı Steinmeier, Donald Trump’ın seçilmesiyle eski 20’nci yüzyıl dünyası tamamen sona erdi” dedi. Steinmeier, yerine ne tür bir düzenin geleceğinin belirsiz olduğunu, bugün her şeyin risk altında bulunduğunu, kargaşaya hazırlıklı olmak gerektiğini belirtti. dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Le Pen Le Pen: AB öldü, farkında değil Fransa’da anketlerde cumhurbaşkanlığı seçiminin favorisi gözüken aşırı sağcı lider Marine Le Pen “AB öldü ancak bunu kendisi henüz bilmiyor. Tüm branşlarda başarısızlığa uğradı. Ekonomik büyüme yavaş. İşsizlik ve yoksulluk çok yüksek. Kendi sınırlarını korumaktan aciz, terörizme karşı bile bizi koruyamıyor” dedi. Pazartesi 23 Ocak 2017 Papa, ‘Hitler tehlikesi’ için uyardı İspanyol El Pais gazetesine mü kalkması, kişiliğini yeniden kazandıra ğimizi geri verecek bir kurtarıcı arıyo lakat veren Papa Françes cak karizmatik bir lider bulması gere ruz ve kendimizi duvarlar, dikenli tel ko, “belirsiz bir gelecekten duyu kiyordu. Adolf Hitler onlara çarpıtılmış lerle korumak istiyoruz. O yüzden hep lan korkuyu yabancı düşmanlığı bir kimlik verdi, sonrası malum.” kendi aramızda konuşmamızı, diğer na dönüştüren” Trump ve Avrupa’daki aşırı sağcıları gündeme getirme ‘İktidarı çalmadı’ leriyle konuşmamızı salık veriyorum” dedi. “Trump ABD Başkanı ol si üzerine şunları söyledi: “Kriz Katolik âleminin ruhani lideri, “Hit du ve tüm dünya bu yüzden gergin. ler korku ve paniği tetikler. Ba ler iktidarı çalmadı, halkı ona oy ver Siz ne düşünüyorsunuz“ sorusunu na göre Avrupa’da popülizmin en di, ardından da kendi halkını yok et ise “Bekleyip görmemiz lazım. Ön açık örneği 1933 Almanyası’dır. ti. Tehlike bu” vurgusu yaptı. Kriz an den yargıda bulunmak istemem. Na Hindenburg’dan sonra, 1930 krizin larında insanların yargılama yetilerini sıl hareket edeceğini, neler yapaca Medyayla siftah yaptıdensonraAlmanyazordaydı,ayağa yitirdiğini belirten Papa, “Bize kimli ğını göreceğiz” diye yanıtladı. Başkanlığının ilk gününde CIA’ya giden Trump, medya için ‘En haysiyetsiz şeyler. İstihbarat servisleriyle aramı bozdular. Törene katılımla ilgili yalan söylediler’ dedi Yalnızca ülkesinde değil, dünyanın dört bir yanındaki milyonlarca kadının protestoları eşli Obama’nın töreni ğinde ABD başkanlık koltuğuna oturan Donald Trump, Görevdeki ilk gününde Merkezi İstihbarat Teşkilatı’nın (CIA) Virginia’daki merkezini ziyaret etti. Se çimleri kazanmasına Rusya’nın yardım ettiği yönünde rapor veren CIA ile güven tazelemeye çalışan Trump, görev başın da ölen CIA ajanlarının adlarının yazılı olduğu anıtın önünde konuşurken “Öyle sine sizin arkanızdayım ki” dedi. Konuş masının kalanında medyaya savaş açtı. ‘Büyük bedel ödeyecekler’ Trump’ın töreni Trump, “Biliyorsunuz medya ile devam eden bir savaşım var. Onlar yeryüzündeki en haysiyetsiz şeyler. İstihbaratla aramda kin olduğunu söylüyorlar. Burada olmamım sebebi bu iddiaların tam tersi. Yüzde 1000 arkanızdayım. İstihbaratçılar ve CIA’ya yönelik Trump’dan daha güçlü hisleri olan kimse yok” diye konuştu. Ama en güçlü hisleri, cuma günkü yemin törenine 250 binlik katılım bildiren habercilere yönelikti. Konuşmasını yaparken meydanda “11.5 milyon insan gördüğünü” öne süren Trump, Kongre’den Washington Anıtı’na uzanan alanın dolduğunu iddia etti. Alanı boş gösteren görüntülerin sahte olduğunu ima ederek “Onları bir güzel yakaladık. Büyük bir bedel ödeyeceklerini düşünüyorum” dedi. Eski CIA Başkanı John Brennan ise Trump’a CIA anıtı önünde böyle konuştuğu için utanması gerektiği tepkisini gösterdi. ‘Hesap soracağız’ Trump’ın taarruzunun ikinci aşaması, yeni Beyaz Saray sözcüsü Sean Spicer’dan geldi. İki saat gecikmeyle katıldığı ilk basın toplantısında alışılmadık sertlikte bir tavırla konuşan Spicer, 720 bin kişilik alanın dolduğunu öne sürerek kendisini Başkanlık pastasını yardımcısı Pence ile kesen Trump, kendi yemin törenindeki katılımın 2009’da Obama’nın törenindeki katılımın altıda birini tutturabildiğine dair haberlere öfkelendi. dinleyen gazetecileri kasten yalan haber yapmakla suçladı. “Bu, şimdiye kadar bir devir törenindeki en büyük kalabalıktı, nokta. Kasıtlı olarak bunu yaptılar ki destek en az seviyeye insin” diyerek törenin coşkusunu azaltmaya yönelik utanç verici girişimler yapıldığını iddia etti. “Medya Trump’a hesap sorma sorumluluğundan bahsediyor. Size bunun karşılıklı olduğunu söylemek için buradayım. Biz de basına hesap soracağız” diyen Spicer, soruları yanıtlandırmadan toplantıyı bitirdi. Ne Trump ne de sözcüsü Spicer’ın iddialarını destekleyecek kanıt sunmaması dikkat çekti. Havadan çekilen görüntüler, cuma günkü törene katılanların Was hington Anıtı’na kadar olan alanı doldurmaktan çok uzak olduğunu gösterdi. Selefi Barack Obama’nın 2009’da resmi rakamlara göre 1.8 milyon kişinin katıldığı yemin töreni katılım rekoru kırarak tarihe geçmişti. Trump’ın töreni için resmi rakam verilmedi, ancak Washington metrosu yolcu sayısının düşük kaldığını, reklam şirketleri Trump’ın yeminini TV’den izleyenlerin sayısının Obama ve Reagan’ınkilerden az olduğunu açıkladı. Bu arada Adalet Bakanlığı, Trump’ın damadı Jared Kushner’i danışmanı olarak Beyaz Saray’a sokmasının eş dost kayırma yasalarıyla çelişmediğini, zira damadın yürütmede görev almadığını söyledi. İlkin Bibi ve May’le Trump başkan sıfatıyla dün ilk telefon konuşmasını İsrail Başbakanı Benyamin (Bibi) Netanyahu ile yaptı. Hemen öncesinde İsrail, Doğu Kudüs’te Yahudi yerleşimciler için 566 konuta daha onay verdi. Trump yabancı bir liderle ilk yüz yüze görüşmesini ise cuma günü ağırlayacağı Britanya Başbakanı Theresa May ile gerçekleştirecek. Dün “Haziranda ABD kıyılarındaki bir Britanya denizaltısının arıza nedeniyle yanlışlıkla nükleer başlığı çıkarılmış Trident füzesi fırlattığı” haberiyle zorda kalan May, skandalı bildiği ama örtbas ettiği iddialarına açıklık getirmedi. Suriye’de kalıcı barış için Astana bugün başlıyor Suriye hükümeti ile muhalefeti arasında bu kez Rusyaİran Herkesle anlaşma sağlamak için çaba sarf edeceğiz” dedi. Bugünkü toplantıda Türkiye’nin garantörlüğündeki görüş Rus heyetine Dışişleri’nin OrtadoğuKu meler Kazakistan’ın başkenti Astana’da zey Afrika Departmanı Başkanı Sergey bugün başlıyor. Görüşmelerin Rixos Verşinin, İran heyetine Arap ve Afrika otelde yerel saatle 13.00’de başlayıp er ülkelerinden sorumlu Dışişleri Bakan tesi gün 13.00’de sona ereceği açıklandı. Yardımcısı H. Cebir Ensari, Türk heye İlklerin toplantısı tine Dışişleri’nin Ortadoğu’dan sorumlu Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkan Türk Dışişleri kaynak lık yapacak. Trump yöneti larının da belirttiği gi mi sadece ABD’nin Astana bi “Ankara’nın Moskova ve BM Temsilcisi Büyükelçisi George Krol’u Tahran’la anlaşmaya varıp Suriye politikasında ‘yeni bir sayfa’ açması ve Esad’a yer De Mistura dün Kazakistan başkentine gitti. gözlemci sıfatıyla yolladı. Muhalif çıkarma vermesi, bölgede barış umu Hükümetin heyetine dunun yeşermesinde tari Suriye’nin BM Temsilcisi hi bir dönemeç sayılıyor”. İlk Beşar Caferi, silahlı muha kez Astana’da masadaki mu lefetin heyetine Riyad des haliflerin tamamını sahada tekli İslam Ordusu’ndan savaşanlar oluşturacak. İlk Muhammed Alluş başkan kez Esad yönetimi ile silahlı lık yapıyor. 14 kişilik mi muhalefetin doğrudan görüş litan heyetine hukuk, si mesi de gündemde. Ama dün yaset ve medya danışman Astana’ya giden Rusya Devlet larından oluşan 40 kişilik Başkanı’nın Suriye Temsilci bir ekip de refakat ediyor. si Aleksandır Lavrentyev “He Dün Türk heyeti ve AB def, yüz yüze görüşme. Ancak heyetiyle görüşen Alluş, bunun olup olmayacağı he Rusya’ya, ateşkesin deva nüz belli değil” dedi. Aynı zamanda Rus mı için Esad ve İran’a baskı yapma çağ ya ile İran birlikte ilk kez silahlı muha rısında bulundu. Muhalifler bugün hü lefetle masada bir araya gelecek. kümetin ateşkes ihlallerinin haritasını Taraflar dün Astana’ya gidip çalış sunup ihlallerin durması, insani koridor malara başladı. Rus, Türk ve İran he ve hapistekilere af isteyecek. Türk Dışiş yetleri sonuç bildirisi üzerinde çalıştı. leri kaynakları da “Tek önemli kriteri Rusya’nın Astana Büyükelçiliği Müste miz, kuzeyde Kürt oluşumuna izin veril şarı Aleksandr Musiyenko, “Rus heye memesi. Bunun için Trump yönetimiyle ti son derece kararlı bir ruh hali içinde. özel diyalog kanalları açılmıştır” dedi. Jammeh’i sürgüne yolladılar Batı Afrika ülkesi Gambiya’da se Son açıklamasında kendisi için af ve çim yenilgisini kabul etmeye gelecek seçime katılma izni isteyen rek ülkesini savaşın eşiğine getiren ve bir tür dokunulmazlık anlaşması eski devlet başkanı Yahya Jammeh, yapmaya çalışan devrik liderin Ekva sonunda sürgüne gitti. 1 Aralık’taki tor Ginesi’ne yerleşeceği belirtildi. seçimin galibi Adama Barrow’a 22 Halk kutlama için sokaklara dö yıldır oturduğu koltuğu devretme küldü. Senegal’den ülkeye bugün dö mek için OHAL bile ilan eden Jam necek olan Barrow, Jammeh’in baş meh, Gambiya topraklarını çevre ta insan hakları ihlalleri olmak üzere leyen Senegal’in başını çektiği Ba tüm suçlarını soruşturacak bir haki tı Afrika Ekonomik Birliği’nin (ECO kat ve uzlaşma komisyonu vaat etti. WAS) askeri müdahale teh didi üzerine pes etti. Görüşmelerde arabulucu luk eden Gine Devlet Baş kanı Alpha Conde’nin eş lik ettiği Jammeh, baş kent Banjul’da resmi tören le uçağa binerken, elinde ki Kuran’ı öperek kendisi ni yolcu eden taraftarlarına salladı. Jammeh’nin ailesi ve danışmanları da ayrı bir uçakla Gambiya’yı terk etti. Gambiya askerleri, ECOWAS gücü önünde eğilerek itaat gösterdi. Trump’lı Yeni Dünya Donald J. Trump, Amerika’nın 45. başkanı olarak göreve başladı. Başkanlık yemini sonrası beklendiği gibi ‘sıra dışı’ bir konuşma yaptı. Amerikan ana akım medyasında ‘modern zamanların en milliyetçisi’ diye nitelenmekte gecikilmedi. Trump’ı dinlerken aklıma Barack Obama’nın 2009 ve 2013 konuşmaları düştü. Tekrar dönüp baktım. HHH Obama’nın iki konuşması da ‘neoliberal değerler’ üzerinde yükselmişti. İlkinde, Amerika’nın ‘kurucu belgelerine inanç, meşruiyet, miras ve sorumluluk’ kavramları öne çıkmıştı. İlk siyahi başkan olarak “Amerika’yı yeniden yapmak”tan söz ederken, ‘Hıristiyan, Müslüman, Yahudi, Hindu ve inanmayanlardan oluşan çeşitliliğe’ vurgu yapmış, ‘dünyaya emsal olmaya’ odaklanmıştı. İkinci yemininde ‘Amerika’nın geleceğine inanç’ öne çıkartılmıştı. Amerikalıları ‘istisnai yapan değerlere’ atıf yaparken, dış politikada ‘askeri güçle desteklenen diplomasi vaadi’ vardı. Ve elbette ‘ABD’nin diğer uluslar için de ‘umut kaynağı’ olması teması tekrarlanmıştı. Obama’nın ‘insanlık ideallerine’ ‘hizmetlerinin’ göstergesi sekiz yıllık icraatları. Karnesindeki kırıklar malum bu ayrı yazının konusu. HHH Trump’ınki ise Amerikan neoliberal perspektifine adeta meydan okuma oldu. ‘Amerika’yı yeniden inşa etmek’ klişesini o da kullansa bile ABD kurumsal yapısına zehir zemberek eleştiriler yöneltti. “Bu törenin farkı iktidarın bir yönetimden bir diğerine geçmesi değil, Washington DC’den Amerikan halkına geri verilmesi” popülist kurgusuyla ABD’de küçük bir grup ayrıcalıklının serveti paylaşmayı reddettiği, vatandaşları değil kendisini koruyup kolladığını söyledi. Çuvaldızı neoliberal düzene batırdı: “Onyıllardır Amerikan sanayisinin hilafına yabancıların sanayilerini zenginleştirdik. Başka ülkelerin ordularını finanse ederken, kendi ordumuzun düşüşüne izin verdik. Başkalarının sınırlarını korurken kendimizinkini korumayı dışladık. Amerika’nın altyapısı onarıma muhtaçken dışarıda trilyonlarca dolar harcadık.” Dünyaya mesajları işitilmedikti: “Kimseye yaşam biçimi dayatmayacağız. Bütün ulusların çıkarlarını koruma haklarını tanıyacağız. Eski ittifakları güçlendirip, yenilerini oluşturacağız.” Obama’nın hep kaçındığını yaptı ve “Medenileşmiş dünyayı birleştirerek radikal İslamcı terörizmi yeryüzünden tamamıyla sileceğiz” diyerek açıkça ‘İslamcı terörizm’i andı. Bu akıllara Bush’un 2000’lerin başında ‘İslamofaşizmi’ yeniden gündeme sokma girişimine paralel bir hat getiriyor. Bush’un girişimi Ortadoğu’daki savaşlarla geri tepmiş, yerini Obama’nın ‘ılımlı İslam’ yatırımı almıştı. HHH Trump ne yapacak bilmiyoruz. Belirsizlikler hiç bu denli yüksek olmamıştı. Amerika’daki tartışmaları izleyince göze çarpan dış politika guruları Kissinger/Brzezinski üzerinden bir bilek güreşi. Obama’nın Brzezinski’den esinli ‘Çin’le işbirliği/Rusya ile çatışmacılık’ temasının yerini Trump’la birlikte Kissinger esinli ‘Rusya ile işbirliği/Çin ile çatışmacılık’ alacakmış izlenimi yaratılıyor. Bu iki güç arasında oluşan hattı bölmeye çalışırken ‘zayıf halkalar’ İran/Kuzey Kore’ye yüklenileceği anlaşılıyor. Trump’ın eli kolu Afrika’yı sarmış Çin’in ekonomik meydan okumasına takıldığı açık. ABD’yi yeniden sanayileştirmek, emek ve üretim odaklı bakışı Pekin karşıtı retoriği anlamlandırıyor. AB/NATO’ya karşı Transatlantik hattının ‘buz kesmesine’ sebep olan retoriği de öyle. Ama bu hattı kesmenin maliyetlerini hesaplıyor olsa gerek. HHH Kimileri de Trump’ın ‘iyi polisi’, ekibinin bir kısmı, Kongre ve medyanın ‘kötü polisi’ oynadığı senaryoya işaret ediyor. Rusya’nın temkinli tavrı şüphelerinin tezahürü. Trump’ın Moskova’yı safına çekmek için Ukrayna, NATO’nun yayılması ve Ortadoğu’da ciddi tavizler vermesi gerekeceği açık. Bunlara ABD’deki rakip kanat geçit verir mi? Geçen yaz The American Interest’teki makalesinde “Artık küresel güç değiliz” demiş olan Brzezinski geçenlerde Trump için “Akıllı bir taktisyen fakat bir stratejist mi? Zaman gösterecek ve hangi bedelle” tweet’i atmıştı. Enterasan bir döneme girdiğimiz açık. ‘Sorunumuz Türk askeri’ Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias, Kıbrıs’taki sorunun Türk askerinin varlığı olduğunu savundu. Alman haber ajansı DPA’ya “Sorun Türk ordusunun işgalidir. Kıbrıs, egemen, AB ve BM’nin üyesi bir devlet olmalı. Yani Türk ordusu Ada’yı terk etmeli” diye konuşan Kotzias, “Türkiye’nin müdahale hakkının olmaması gerekiyor. Garantör güçler sistemi de kaldırılmalı” diye ısrar etti. Yunanistan’ın kendisinin de garantör olmak istemediğini belirten Kotzias, üçüncü ülkenin müdahale hakkının uluslararası hukuka ve BM kararlarına aykırı olduğunu söyleyerek bunun yerine “barış, işbirliği ve güvenlik için bir sözleşme” yapılmasını önerdi. C MY B