Katalog

DUNYA Cameron: Pis işleri ben yapmam, ayrılık sürecini ben başlatmam Britanya’da Avrupa Birliği referandumu sonuçları sonrası kameraların karşısına geçen Başbakan David Cameron sakin bir görüntü çizdi. Ancak başkanlık konutu 10 Numara’nın içinde durum dışarıda göründüğünden biraz daha farklıydı. Independent gazetesinin ha berine göre Cameron yardımcılarına “Neden bütün b..... işi ben yapayım, neden her şeyi tepside sunayım” dedi. Konuşmasının ardından başbakan ve eşi Samantha Cameron, içeride hizmetleri için teşekkür ettiği yardımcıları tarafından alkışlarla karşılandı. Pazar 26 Haziran 2016 dis@cumhuriyet.com.tr TASARIM: ZARİFE SELÇUK Brexit’e isyan ettiler nilgun@cumhuriyet.com.tr 13 Parlamentonun ‘tekrar referandumu’ düzenlemesi için 2.3 milyon imza toplandı. Londralılar da bağımsızlık ilan edip AB’ye üyelik başvurusu yapmak için seferber İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda bölgelerinden oluşan Britanya, perşembe günü gittiği referandumdan cuma günü AB’den çıkışa (Brexit) uyanırken dün AB’ye geri dönmek için seferber oldu. Parlametonun web sitesinde dilekçe imzalayarak gündeme teklif sokma uygulamasına başvuruldu. Teklifin parlamentoya sevki için 100 bin imza yeterken, dün akşama dek 2 milyon 300 bine yakın imza toplandı. Ayrıca başkentte Londralılar da “Ülkece AB’de kalmazsak bağımsızlık ilan eder, AB’ye katılırız” diyerek isyan bayrağı açtı. Başa başken çıkılmaz Tekrar referandumu dilekçesinde “Biz, aşağıda imzası bulunanlar, hükümeti katılım oranı yüzde 75’in, kalma veya ayrılma oranı yüzde 60’ın altında olduğu durumda bir referandum daha düzenlenmesi kuralını uygulamaya çağrıyoruz” denildi. Parlamento sitesi kitlelerin hücum etmesi yüzünden bir süreliğine hizmet veremez hale düştü. İmzacıların çoğu başkent Londra ve Britanyalılar referanduma yüzde 72 oranında katıldı. Dün ikinci referandum dilekçesi için imza verilen site yoğun trafik nedeniyle kilitlendi. İskoç başkenti Edinburgh’dandı. Teklif parlamentonun dilekçe ko misyonu tarafından salı günü ele alınacak, buradan onay çıkarsa genel kurula sunulacak. Ancak parlamentoda mutlak çoğunluğuna sahip Muhafaza kar Parti’nin önemli isimleri Brexit’çi. Strathclyde Üniversitesi pofesörü John Curtice ihtimalleri “Muhafazakar Partili Boris Johnson başbakan olur ve iki yılda AB ile çıkış müzakerelerini tamamlayamazsa ikinci referandum ya pılabilir. İşçi Partisi iktidara gelirse de bunun için yetki kazanır” diye değerlendirdi. Johnson ise “Bir nesilde bir referandum yapılır. Durmadan biri diğerini geçersiz kılan referandum (neverendum) yapılmaz” dedi. Singapur gibi Dün AB’de kalmak için gösteri yapan Londralılar da Brexit’te ısrar ederseniz “Lexit”e gideriz” dedi. “Londra uluslararası bir şehirdir ve biz de AB’nin kalbinde kalmak istiyoruz. Ama kabul edelim ki ülkenin geri kalanı bizimle aynı fikirde değil. O zaman Britanya’dan resmen boşanıp AB’deki dostlarımızla yola devam edelim” diyen dilekçeye 130 binden fazla imza atıldı. Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan’a “Londra’nın bağımsızlığını ilan et ve AB’ye üye olmak için başvur” çağrısı yapıldı. Kampanyayı başlatan yazar James O’Malley “Birkaç yıl önce AB’den çıkacaksınız deseler inanmazdık, bu gerçekleşebiliyorsa Londra da Singapur gibi bir kent devleti olabilir” diye konuştu. ‘AB’DE KALACAĞIZ’ İskoçya’dan 2. referandum Brexit’in ardından AB’de kalmak istediğini ilan eden İskoçya’da, Başbakan Nicola Sturgeon, AB üyeliğini korumak için harekete geçtiklerini ve olası ikinci bağımsızlık referandumuna hazırlandıklarını belirtti. Acil kabine toplantısının ardından konuşan kadın lider, İskoçya’nın AB’deki yerini korumak için bir an önce müzakerelere başlamak istediğini söy Sturgeon ledi. İskoçya’nın AB’deki ve ortak pazardaki yerini korumak için gerekli adımların atılacağını ve tüm seçeneklerin inceleneceğini belirtti. Buna göre ilk adımda Başbakan’a ve İskoçya hükümetine yasal, finansal ve diplomatik konularda tavsiye verecek uzmanlardan oluşan bir danışmanlar kurulu oluşturulması planlanıyor. Sturgeon, üç yıl önce yüzde 55 oranında ‘hayır’ çıkmış Britanya’dan bağımsızlık referandumuyla ilgili “İkincisini düzenlemek masaya geterilmesi gereken bir seçenek ve hatta şimdiden masada” dedi. Bu kez Brexit’e karşı bağımsızlık çıkabileceği öngörülüyor. Britanya’ya ‘hemen ayrıl’ baskısı yapan AB’ye Merkel’den fren Avrupa Birliği, Brexit’in diğer üye ülkelere emsal oluşturmaması için Britanya’ya her türlü zulümü reva görmek için kolları sıvamışken devreye Almanya Başbakanı Angela Merkel girdi. Önce Avrupa Konseyi, Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu (AP) ve Dönem Başkanı Hollanda ortak açıklamayla Britanya hükümetine “halkın kararına uy, hemen ayrıl” çağrısı yaptı. Dün Berlin’de toplanan AB’nin altı kurucu üyesinin (Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda, Lüksemburg) dışişleri bakanları “Ayrılma süreci hemen başlamalı” dedi. Ardından Merkel “Acelesi yok, çirkinleşmeye gerek yok. Usulüne uygun yürümeli” diye konuştu. Rehin alamaz İstifa eden Britanya Başbakanı David Cameron “ekimde görevi devredeceği yeni Muhafazakâr Partili başbakanın ayrılma sürecini başlatacağını” söylemişti. Dün Fransa Dışişleri Bakanı JeanMarc Ayrault, Cameron’a “çıkış müzakerelerinin süratle yürümesi için acilen yeni başbakanın yolu nu açması” çağrısı yaptı. Komisyon Başkanı Jean Claude Juncker, “dostça bir boşanma yaşamadık AB’nin altı kurucu ülkesinin dışişleri bakanları dün Berlin’de toplandı. larını” belirtip “Britanya hükümetinin boşanma mektubunu Brüksel’e gönderme konusunda karar vermek için neden ekime dek beklemeye ihtiyacı var, anlayamıyorum. Ben hemen olmasını isterim” diye çıkıştı. AP Başkanı Martin Schulz da “Cameron’ın ekime dek bekleme kararı skandal. Tüm Avrupa’yı rehin alıyor” tepkisini verdi. Ama Almanya’nın Sosyal Demokrat Partili Dışişleri Bakanı FrankWalter Steinmeier’in “Süreç olabildiğince hızlı başlamalı. AB uzun bir sürünceme içine giremez” restini Merkel yalanla dı. Şansölye “Doğru, sonsuza dek sürmemeli ama tez zamanda gerçekleşmesi için de uğraşmayacağım” dedi. Bir istifa daha Avrupa Komisyonu’nun Britanyalı üyesi Jonathan Hill de istifa etti. Mali hizmetlerden sorumlu üye olan Muhafazakâr Partili Hill, Brexit’in geri dönüşü olmadığını söyledi. AB şüphecisi olduğunu belirten Hill “Yaşadığımız hüsranlara rağmen AB üyeliğimiz dünyadaki konumumuz ve ekonomimiz için iyiydi” dedi. Fransız Liberation gazetesi Boris Johnson’ı kapağında ti’ye aldı. Birileri Boris Johnson’ı durdursun Brexit iktidardaki Muhafazakâr Parti’de, kargaşaya neden oldu. AB’de kalma yanlıları, David Cameron’dan ekimde boşalacak parti liderliği ve başbakanlık koltuğu için öne çıkan Brexit liderlerinden eski Londra Belediye Başkanı Boris Johnson’ı durdurmanın yollarını düşünüyor. Bunun için Muhafazakâr Parti’ye delege olarak katılmayı ve Johnson’ı engellemeyi planlıyor. Sosyal medya gazeteci Philip Collins’in “Muhafazakâr Parti’ye üye olup Boris’i durdurun” mesajı gibi çağrılardan geçilmiyor. Johnson’ı ABD başkanlık seçiminin Cumhuri Gyetçi adayı Donald Trump ile kıyaslayan çok. eçen yıl düzenlenen İşçi Partisi liderlik seçimleri öncesinde muhafazakâr yorumcu Toby Young, muhafazakârların İşçi Partisi’ne katılması ve Jeremy Corbyn’e oy vermesi telkininde bulunmuş, Corbyn’in lider olması ile Boris Johnson’ın 2020 genel seçiminde zaferini garantiye alacağını yazmıştı. Johnson henüz adaylığını açıklamış değil ancak Muhafazakâr Parti’de AB’de kalma yanlıları şimdiden Johnson’ın karşısına çıkacak bir aday arayışında. Cameron İçişleri Bakanı Theresa May’i öne sürmek istiyor. GENÇLERİN GELECEĞİYLE OYNANDI ‘Yönetici elitlere karşı yoksul halk ayaklanması’ Brexit istatistikleri, orta yaşın üzerinde, yoksul ve az eğitimli kesimlerin elit bir proje olarak gördükleri AB’den çıkma yönünde oy kullandığını gösteriyor. Ekonomik krizden en çok etkilenen grupların gelecek kaygılarının üzerine bir de Suriyeli sığınmacı krizi eklenince, korku bir domino etkisi yarattı. Aşırı sağa gün doğdu Washington Post gazetesine göre politik elitlere karşı nefret sınır tanımıyor, öfke tüm dünyada kaynıyor. Brookings Enstitüsü’nden William Galston, Britanya’da da kırsal kesimler, eski endüstri merkezlerinde yaşayan, işsizleşen, kemer sıkmayla sosyal haklarını kaybeden, üniversite okumamış, ileri yaşlardaki seçmenlerin AB’den çıkmak için oy kullandığına dikkat çekti. GoGovernance Enstitüsü’nden Melanie Sully, bu krizden aşırı sağcı, yabancı düşmanı partilerin faydalanmaya çalışacağı uyarısı yaptı. Kendi çocuklarını yedi Diğer yandan AB’de kalma oyu verenlerin oranı 1824 grubunda yüzde 75, 2434 grubunda yüz de 62, 3544 grubunda yüzde 52 oldu. Sosyal medyada “Yaşlı kuşakların ceremesini gençler çekecek”, “Gençlerin geleceğini tehlikeye attınız. Özür dileyecek misiniz”, “Kendi çocuklarını yiyen Satürn” mesajları paylaşıldı. Algeemen Dagblatt gazetesi Avrupa Birliği liderlerini ‘Çığlık’ tablosuna benzetti. Brexit pişmanlığı BBC’de izledim... Ertesi gün şoku yaşıyan Manchester’li bir seçmen “dehşete kapıldığını” anlatıyor: “Elim kırılsaydı oyumu AB’den çıkmaya atmasaydım. Brexit’in bu kadar büyük değişikliklere yol açacağını tahmin etmedim. Oyumun bu depreme verdiği katkıdan pişmanım!” diyordu. Brexit’çi seçmenin tarif ettiği “Tanrım ne yaptım?” pişmanlığını yaşayan kişi çok... AB referandumunda oy veren çok sayıda seçmen; “AB’nin ne olduğunu”, sonuçlar sonrasında kopan fırtınanın ardından araştırmış. “Google”daki “en çok arananlar listesi”, İngilizlerin, tam Temel misali “Bu bana ders olsun!” dediklerini ortaya koyuyor. Erdoğan’a yazdığı hakaret şiirleriyle gündeme gelen Boris Johnson ve aşırı sağcı Farage gibi liderlerin kampanyada kullandıkları “Bağımsızlık Günü” gibi “vatan, millet, Sakarya” hamasetine kapılan seçmenler, olan olduktan sonra “Google”da “Britanya AB’den çıkarsa ne olur?”u aramaya başlamışlar. “Google”da, İngiltere’de atı alan Üsküdar’ı geçtikten sonra aranan başka ibretlik sorular da şunlar: 1. Brexit nedir? 2. Britanya niye AB’yi terk etti? 3. Birleşik Krallık AB’ye ne zaman katıldı? Bonjour! Tarihi kaza Bu oranda kapsamlı bir ulus, kimlik ve çok boyutlu bir dünya politikası meselesinin, sırf “popülist” amaçlarla referandum konusu yapılmasının ne kadar tehlikeli olduğunu ve ne vahim sonuçlar doğurabileceğini Brexit’ten net ortaya koyan başka örnek bulunamaz herhalde. Brexit, İngiltere’de, ülkenin AB’deki konumunu tartışmaya açmak için yapılmadı. Başbakan Cameron kazanacağını önden varsaydığı referandumu, partide konumunu sağlamlaştırmak ve sağda rakiplerini elemek için kullandı. “Göç” ve “küreselleşme”nin yükünü taşıyan seçmenler ise iktidar uğruna “araçsallaştırılan” bu tartışmada, sadece kendilerini iyi hissettiren hamasi söylemlere itibar ettiler. İngiltere’nin kalesine gol atmasına yol açan tarihi “AB’den çıkma” seçeneğini oyladılar. İngiltere gibi köklü, yerleşmiş bir demokraside, referandum amacından bunca kolay saptırılabiliyor ve bugün belki Britanya’nın dağılmasıyla sonuçlanabilecek devasa bir tarih kazasına yol açabiliyorsa, varın bizim “Törkiş” demokrasinin, “Törkiş” referandumlarında neler olabileceğini siz hesap edin... Dünya nasıl değişti? AB’de kalmak isteyen İskoçya ve Kuzey İrlanda’nın Büyük Britanya’dan kopmasıyla sonuçlanabilecek “tarihi kaza”sının; dünyada tetiklediği jeopolitik deprem de çok büyük. ABD’nin AB’deki “Truva Atı” diye bilinen İngiltere’nin Brüksel’den kopmasıyla, Batı ittifakının dengeleri değişiyor. İttifak bölünüyor ve 27’lerle ABD arasındaki “mesafe” açılıyor. Brexit sonuçlarını coşkuyla karşılayan Putin’in sonsuz keyfi sebepsiz değil. Almanya’nın yanında Rusya’nın Avrupa kıtasındaki ağırlığı artıyor. Bu o derece büyük bir değişiklik ki, Financial Times gibi kurulu düzen yayın organlarına göre “Brexit, II. Dünya Savaşı sonrasında ABD himayesinde kurulan uluslararası düzene hasar veren en devasa darbe” sayılıyor. AB’nin Brexit sonrası alacağı şekil, kafaları şimdien çok meşgul eden konu. Dünkü yazımda da bahsettiğim gibi “yeni AB mimarisi” için ilk inisiyatif alanlar, AB’nin kurucu nüvesini oluşturan 6’lı (Fransa, Almanya, İtalya, Benelüks) dışişleri bakanları. Tarihi AB anlaşmasının imzalandığı Roma’da Brexit sonrası senaryoları tartışmak için bahar aylarından bu yana gizlilik altında bir araya gelen 6’ların dışişleri bakanları dün ilk kez Berlin’de kameralara konuştu. Toplantının hedeflerinin; 1) Hızla Londra ile göbek bağının kesilmesi.. ve 2) Yeni Avrupa mimarisinde “esneklik” olduğunu söyleyen Alman Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeir, kakafoniyi önlemek adına önce bu küçük grupla yola çıkmayı yeğlediklerini belirtti. Derin “parametre değişiklikleri” hakkında net fikir edinebilmek için “ilk kez İngiltere’siz” yapılacak bu ay sonundaki Brüksel zirvesini beklememiz gerekecek. IŞİD sonuçtan memnun Brexit’in IŞİD’cileri sevindirdiği iddia edildi. Cihatçıların internet trafiğini izleyen ABD bazlı istihbarat şirketi SITE, militanların şifrelenmiş mesajlaşma servisi Telegram’da birbirlerine AB’nin dağılabilecek olmasına yönelik sevinç mesajları attığını ve Brexit’in yarattığı ekonomik kırılmadan ötürü oldukça memnun olduklarını açıkladı. IŞİD’in militanlarına Alman başkenti Berlin ve Belçika başkenti Brüksel’de saldırılar düzenleyerek Avrupa’yı felç etmeleri emrini verdiğini bildirdi. C MY B nilgun@