Katalog

EKONOMI Bahar geldi, bisiklete ilgi arttı Yazın yaklaşmasıyla bisikletlere de ilgi arttı. GittiGidiyor’un verilerine göre bisiklet satışları nisanda geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 182 büyüdü. Tü keticilerin bir bisiklet için harcadıkları ortalama ücret 245 TL. Bisiklet satın alanların yüzde 80’i erkek, yüzde 20’si kadınlardan oluşurken ağırlıklı yaş grubu 3135 aralığında. Pazar 1 Mayıs 2016 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Fed doları eritti 9 Fed’in faiz artışına gittiği tarihten bu yana dolar endeksi yüzde 5’in üzerinde düştü. ABD ekonomisinin toparlandığına yönelik soru işaretleri doları zayıflatıyor Piyasalar aylardır ABD Merkez Bankası (Fed) ile PİYASA NOTLARI parlanmaya dair güveni sorgulatıyor. Aralık 2015’te Fed’in yatıp kalkarken Fed’in bu yıl 4 kez faiz artı faiz artışına gittiği Ara rımına gideceğini ön lık 2015’ten bu yana do gören analistler bek lar endeksi yüzde 5.22 lentilerini 2’ye kadar düştü. Fed’in faiz artıraca ğına ilişkin beklentilerin azalması ve ABD bü PÜenlkiner indirdi. Bloomberg Do lar Spot Endeksi nisan ayında yüzde yümesinin beklenenden 1.9 geriledi ve Nisan düşük çıkmasıyla birlikte dola 2014’ten bu yana en uzun sü rın neredeyse tüm para birim reli düşüş trendini kaydetti. leri karşısında değer kaybet Aynı dönemde gelişen pa mesi, ABD öncülüğündeki to ra birimleri de değer kazan dı. Güney Afrika Randı yüzde 7.5 yükselişle ilk sırada yer alırken, bu para birimini yüzde 6.5 değer artışıyla Brezilya Reali ve yüzde 5.6 yükselişle Rus Rublesi izledi. Türk Lirası ise ekonomideki mevcut riskler nedeniyle dördüncü sırada yer alabildi. Fed bu ayki toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyerek sabit tutarken, haziran ayında bir faiz artışı için kapıyı açık bıraktı. Uzmanlara göre piyasalarda esen iyimserlik rüzgârı geçici. 5 BÜYÜK RİSK 1 Kredi riski büyüyor: Kredi mevduat oranı yüzde 115’lere ulaşan bankalar kredi verecek fon bulma konusunda zorlanabilir. Bankaların kısa vadeli dış finansmana bağımlılığı ekonomik şoklara karşı risk oluşturuyor. 2 Bütçe dengesi tehlikede: Cari transferlerdeki artış ocakmartta yüzde 29.9 oldu. Sosyal güvenlik açık finansmanındaki artış da yüzde 1726’ya ulaştı. Uzmanlara göre tedbir alınmaz ise bütçe dengesi zarar görecek. Yıl sonunda devalüasyon bekleniyor Dolar/TL’deki düşüş trendine rağmen ekonomistler doların bu seviyelerde kalabileceğini düşünmüyor. Piyasa analistlerinin sene sonu dolar tahminleri hâlâ 3.103.30 TL arasında. Bu da yıl sonuna doğru bir devalüasyonun gerçekleşeceğini gösteriyor. Özellikle yılın ikinci yarısından sonra Fed’in adımlarını hızlandıracağını düşü nen ekonomistler gelecek faiz artırımlarıyla birlikte dolar/TL’nin de yükseliş trendine gireceğini düşünüyor. Merkez Bankası’nın bu nedenle faiz indirimi kararı alırken ince eleyip sık dokuması gerektiğine dikkat çeken ekonomistler, koridorun üst bandındaki seviyenin piyasalardaki oynaklığa karşı bir tampon görevi görmesinin göz ardı edilmemesi ge rektiğini ifade ediyor. Üst bantta indirimler devam ederse TL’nin korunamayacağına dair endişeler artıyor. Dolar/TL geçen haftayı 2.7960 seviyesinden kapattı. Buna göre yıl sonunda dolar/TL 3.10’a çıkarsa, TL yüzde 10.9 değer yitirecek. Doların 3.30’a çıkması halinde tablo daha vahim olacak. Böyle bir durumda TL yüzde 18 eriyecek. 3 Kurumların bağımsızlığı: Merkez Bankası’ndaki son atamalar siyasetin ön planda olduğu izlenimini perçinlerken uluslararası kuruluşlara göre para politikası kararlarında enflasyon ikinci planda ve kredibilite sorunu nedeniyle Türkiye sermaye donma riskiyle karşı karşıya kalabilir. 4 Büyüme sorunlu: İhracatta aşağı yönlü trend devam ederken büyüme tüketim odaklı. Yapısal reformların gerçekleştirilmemesi nedeniyle uluşlararası kurumlar büyüme tahminleri hâlâ hükümetin OVP öngörülerinin altında. 5 Petrol fiyatları yükselecek: Petrol fiyatlarındaki yükselme eğilimi, enflasyon ve ithalat açısından yeni bir risk olarak ortaya çıkıyor. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre petrol fiyatları yıl sonunda 60 dolara ulaşacak. Somalı kadınlara ‘El Emeği TZD: Sıfır gümrükle et ithali hayvancılığın ölüm fermanı ‘Et ithalatıyla hayvancılık öldürülüyor’ Türkiye Ziraatçılar Der neği (TZD) Genel Başkanı İbrahim Yetkin, et fiyatlarının düşürülmesinin bir günde gerçekleştirilemeyeceğini belirterek, “Sıfır gümrükle et ithalatı gibi geçici önlemler hayvancılığımızın ölüm fermanı olacaktır” dedi. Bu sorunun çözümü için piyasanın kamu kurumları aracılığıyla güçlü bir biçimde denetlenmesinden başka çare olmadığını belirten Yetkin, hükümetin ette tavan fiyat uygulaması, sınırlı ithalat ve yemde KDV indirimi gibi önlemler alındığını ancak et fiyatlarında beklenen düşüşün olmadığını kaydetti. Geçici çözüm Bu durumda akla ilk gelen çözümün sıfır gümrükle yurtdışından sübvansiyonlu et ithali olduğunu belirten Yetkin, “Et ithalatçıları ithalatın tamamen serbest bırakılması için ısrar ediyor. Bu durumda et fiyatları bir süreliğine düşebilir ama maliyetlerin satış fiyatını karşılamaması nedeniyle üretici elindeki hayvanları kesime gönderir. Ardından fiyatlar eski haline döner. Çünkü üretim kalmayınca et fiyatlarını küçük bir ithalatçı lobi belirler. Üretici iflas eder, tüketici zarar görür” dedi. l Ekonomi Servisi Ev Ekmeği’ mikrokredi Soma’dayız... 310 madencinin feci ölümü ile sonuçlanan maden kazasının yıldönümü yak laşırken acı hâlâ taze, yürekler hâlâ yanıyor ve hâlâ genç maden işçileri köşe başlarında duraklar da, kendileri ni ocaklara ta şıyacak ser vis araçlarının gelmesini bek liyor... Kolay değil tarımsız laştırmanın, ÖYüzzleamk üstelik plansız tarımsızlaşmanın faturası nı en acı şekil de ödeyen ilçelerden biri Soma. Biliyorsunuz facianın ardından birçok duyarlı sivil toplum örgü tü ve şirket, irili ufaklı projelerle Soma’nın kaderini değiştirmeye çabalıyor. Bunlardan biri de Tek fen Vakfı. Soma faciasının ardın dan ilçeye giderek araştırmalar yapan Tekfen Vakfı, uzun soluk lu ve geleceği hedefleyen mikrok redi programını seçerek bölgede toplam 2 milyon TL’lik fon yarat tı. Girişimci kadınlar ilk yıl 1.000 TL kredi alıyor ve 46 hafta sonun da 1.150 TL olarak geri ödeme ya pıyor. Haftalık ödemeler 25 TL olarak alınıyor. 2. yıllarında kre di kapasiteleri yükselebiliyor. Bir kadın maksimum 10 bin TL mik rokredi kullanabiliyor. Soma’ya Tekfen Vakfı Yöne tim Kurulu Başkanı Dr. Ercan Kumcu, Tekfen Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Dori Kiss Kalafat ve TİSVA Başkanı Aziz Akgül ile birlikte gittik. TİSVA da işin içinde çünkü Mikrokredi prog ramı Türkiye Grameen Mikrofi nans Programı kapsamında yü rütülüyor. Mikrokredi progra mı kapsamında kadınlar beşli gruplar halinde mikrokrediden yararlanabiliyor. Soma Mikrokredi Şubesi, bugüne kadar 357 kadın girişimciye ulaşarak kredi desteği sundu. Ayşe Yılmaz ‘Paramı kazanarak özgürleştim’ Soma’da mikrokredi alan kadın girişimciler içinde eşlerini maden kazasında kaybedenler de var hâlâ eşi madenci olanlar da. Hepsinin ortak noktası kendi ekonomik özgürlüklerine sahip olmanın getirdiği güven. Hayata ve geleceğe daha olumlu baktıklarını, çocuklarına daha iyi annelik yapmaya başladıklarını anlatıyorlar. Ayşe Yılmaz da eşi madenci olan kadınlardan biri. Daha önce ev hanımı olan Yılmaz aldığı kredi ile salça ve reçel yapmış. Tekfen Vakfı, Yılmaz’ın ürettiklerini destek olmak amacıyla satın almış ve bayram hediyesi olarak çalışanlarına dağıtmış. Aslında en iyi yöntem bir noktada kadınların kooperatifleşmeleri ve güçlerini birleştirerek daha özgün üretimler yapabilmeleri. Soma Önce Kadın Girişimi ve Üretim Kooperatifi arkasına KAGİDER ve Vodafone’un desteğini alarak şimdiden büyük markalara üretim yapmaya başlamış bile. BKüatdçıensEinği iBtiilmein m‘yDBrmrsniuüikaüelE2’adıenraftkdrnüziıgcçpnmnaüaaFnaeüesdttzmilenasnğöek2aeğmiaaâirl0nnnsyiinnr(ni0ülıeFeMensdvBir’OlladddaeeesiikillDeaieşenr.arOeiEinrnohl‘ğgagvEkRkefKneieiluatl)rmeıaErmerzny2çdydmlddeakeeaıgiinalemankzeküŞdğalluEareeneerı.idğznşlrnAEbiımıilçktnlttavoiyiiağaarni’ Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin yüzde 35’ini Rusya, Libya ve Irak oluşturuyor. İnşaat projelerini Rusya krizi vurdu Rusya, Libya ve Irak’taki sorunlar nedeniyle yurtdışı inşaat projelerinde düşüş var. Türkiye Müteahhitler Birliği, yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin 2016’ya daha önceki yıllar kadar iyi başlamadığını belirterek, proje değerlerinin düştüğüne dikkat çekti. Birliğin analizine göre ilk çeyrekte yurtdışında 1.1 milyar dolar değerinde 17 yeni proje üstlenildi. Bahreyn, Nijerya, Suudi Arabistan, Irak ve Azerbaycan proje üstlenilen ilk 5 ülke oldu. 1972’den bu yana 108 ülkede üstlenilen 8 bin 755 projenin toplam bedeli 325.5 milyar dolara ulaştı. Tutarın geçmiş yılların aynı döneminde üstlenilen proje değerlerinin belirgin şekilde altında kalmasının, büyük ölçüde Rusya, Libya ve Irak’taki sorunlardan kaynaklandığı vurgulandı. Analizde özetle şu değerlendirmelere yer verildi: 4 Yurtdışında üstlenilen projelerde ilk sırada bulunan Rusya’da başlamış olan projelerin süreceği belirtilirken imza aşamasında olan projeler askıya alındı ve yeni projelerin hayata geçirilmesi kısa vadede olası görünmüyor. 4 Türk yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin ilk başladığı ülke olan Libya’ya ise dönüş olabilir. Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başbakanı Faiez Serrag, geçmiş dönem projelerindeki sorunlarla birlikte Türk firmalarının Libya’da yatırım yapmalarını beklediklerini açıkladı. Irak’ta darboğaz var 4 Hem Kuzey Irak’taki Kürdistan Bölgesi Yönetimi hem de Irak merkezi hükümeti, IŞİD terörü ve petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle ağır bir finansal darboğaz yaşıyor. Bu nedenle projelerde sıkıntı yaşanırken pek çok firma hak edişlerini tahsil edemiyor. 4 Rusya, Libya ve Irak pazarlarından doğacak kaybı dengeleyebilecek yeni fırsatlar için, Sahraaltı Afrika ve Güney Amerika ülkelerindeki potansiyel yatırımlar takip ediliyor. 4 Yurtdışı piyasalarda hâkim olan olumlu hava yurtiçine yansıyor ancak jeopolitik riskler bu olumlu etkiyi baskılıyor. 4 Sürdürülebilir büyüme ve yatırım ortamının güçlendirilmesi için reformlar kritik önemde. l Ekonomi Servisi AB: Cari açığı altın ticareti iyileştirdi AB Komisyonu’nun AB Aday ve Potansiyel Aday Ülkeler Üç Aylık Ekonomik Değerlendirme Raporu’nda “Türkiye’de cari işlemler açığı 2014’te 43.6 milyar dolardan, 2015’te 32.1 milyar dolara daraldı. Bu iyileşme temelde net enerji ithalatını 15.5 milyar dolar azaltan petrol fiyatlarındaki düşüşün sonucuydu. Açıktan fazlaya geçişte ikinci bir önemli faktör de cari işlem dengesini 7.9 milyar dolar iyileştiren Türkiye’nin adı çıkmış değişken parasal olmayan altın ticaretiydi” denildi. ABD’de tutuklu bulunan Rıza Sarraf da geçmişte faaliyetlerinin Türkiye’nin dış açığını azaltıcı sonuç doğurduğunu belirtmişti. Rapora göre geçen yıl son çeyrekteki güçlü büyüme de temelde canlı tüketime dayalı oldu. l Ekonomi Servisi İşverenden 1 Mayıs mesajı Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, çalışanların 1 Mayıs bayramını kutladı. TÜSİAD açıklamasında “Emeğe ve çalışan haklarına saygı gösterilmesi, iş sağlığı ve güvenliği başta olmak üzere çalışma koşullarının geliştirilmesi, toplumsal refahın vazgeçilmez bir unsurudur. Bu konularda sosyal diyaloğu esas alarak göstereceğimiz gayret çok değerlidir” denildi. l Ekonomi Servisi C MY B