Katalog

DUNYA Bosna’da tartışma yaratan karar Bosna’da cihatçı örgütlenmeyle ilgili haberlerin geldiği ve Müslüman toplumunun ana akım siyasetçilerinin ülkenin İslamlaştığına dair endişelerini dile getirdiği bir ortamda Saraybosna Üniversitesi kritik bir karar açıkladı. Üniversite, cuma namazı saatleri içinde eğitim faaliyetlerine ara verilmesi kararı aldı. Bosna’nın üç liberal ve solcu partisi, kararı kınayarak Bosnalı Müslümanların radikalleştirildiği kaygısını dile getirdi. Bosna Sırp Cumhuriyeti Devlet Başkanı Milorad Dodiç de “Bosna giderek daha fazla İslam devletine benziyor” tepkisini verdi. Cumartesi 31 Aralık 2016 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ 13 ORbukaTosrmlluatimd’udepğar’ıan,b2ebg0koeOlşÇicaEyaClokaErk’ctaak Putin ciddiye almadı Obama yönetiminin Amerikan seçimlerine Rus hackerların müdahale ettiği gerekçesiyle Moskova’ya yaptırım kararına Kremlin’den şimdilik misilleme yok ABD Başkanı Barack Obama’nın giderayak seçimlere siber saldırı yoluyla Cumhuriyetçi aday Donald Trump lehinde müdahale ettikleri gerekçesiyle önceki gün Rusya’ya getirdiği yaptırımlara karşı misilleme beklenen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den “Hiç kimseyi sınır dışı etmeyeceğiz” yanıtı geldi. Yeni yıllarını kutladı Putin, Obama yönetiminin görev süresinin bu şekilde bitmesinden üzüntü duyduğunu belirterek ABD’nin bu kararına yanıt vermeden önce yeni başkan Trump’ın politikalarını temel alacaklarını açıkladı. Putin, Obama ve ailesinin yeni yılını kutlamayı da ihmal etmedi. Sorumlu diplomatik yaklaşımdan vazgeçmeyecekleri mesajı veren Rus lider, “ABD’li diplomatlar için sorun çı karmayacağız. Yılbaşı tatilinde ABD’li diplomatların ailelerine ve çocuklarına alıştıkları mekânları kullanma yasağı getirmeyeceğiz” diye konuştu. Putin, Rusya’da akredite olan tüm ABD’li diplomatların çocuklarını Kremlin’deki yılbaşı ağacını ziyaret etmeye davet etti. Lavrov misilleme istedi Putin’in açıklaması Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, dün Putin’e 31’i Moskova Büyükelçiliği’nden, 4’ü St. Petersburg Konsolosluğu’ndan olmak üzere 35 ABD’li diplomatın sınır dışı edilmesini önerildiğini söylemesinin ardından geldi. Ancak Putin, Lavrov’un misilleme önerisi üzerine Trump dönemini beklemekten yana kalıp onay vermedi. ABD’nin siber müdahale iddialarının temelsiz olduğunu vurgulayan Lavrov ise Obama’nın ka pattırdığı New York ve Maryland’daki yerleşkelerin çocukların kış tatili için tahsis edildiğini ve “casus yuvası” nitelendirmelerinin gülünç olduğunu dile getirdi. Rusya Başbakanı Dimitri Medvedev de sosyal medya hesaplarından paylaştığı mesajında, işe iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirerek başlayan Obama yönetiminin görev süresini “Rusya karşıtı” olarak bitirmesini “üzücü” olarak nitelendirdi. ‘Ne çektin Kerry...’ Rus Dışişleri sözcüsü Maria Zaharova ise ABD’lilerin kendi başkanları tarafından küçük düşürüldüğünü iddia ederken Obama yönetiminden bir tek Dışişleri Bakanı John Kerry’yi ayrı tuttuğunu söyledi, “Tanrı Kerry’nin çekmek zorunda kaldıklarını kimseye çektirmesin” ifadelerini kullandı. ABD istihbaratının Kremlin’le bağlantılı olduğunu iddia ettiği Rus hacker’lar, Demokrat ve Cumhuriyetçi partililerin iç yazışmalarını ele geçirdikten sonra yalnızca Demokratların belgelerini yayımlayıp Hillary Clinton’ın seçimi kaybetmesine yol açmakla suçlanıyor. Trump: Putin çok zeki Trump’ın koltuğa geçince Obama’nın yaptırımlarını kaldırabileceği yorumları yapılıyor. Nitekim Trump’ın kampanyasını yürüttükten sonra başkanlık danışmanlığını üstlenecek Kellyanne Conway, Obama’nın yaptırımlarının asıl amacının, Rusya politikalarından rahatsız olduğu Trump’ı köşeye sıkıştırmak olduğunu öne sürdü. Ardından Trump Twitter’dan Putin’e övgü düzdü: “Son kararı müthiş bir hamle, onun çok zeki olduğunu hep biliyordum.” ARACI ATEŞE VERİLMİŞ Yunan elçi ölü bulundu Brezilya’da güvenlik güçlerinin Rio de Janeiro’nun kuzeyindeki No va Iguaçu’da yanmış bir aracın için de bulduğu cesedin hafta başın dan beri kendisinden haber alınama yan Yunanistan’ın Brezilya Büyükelçi si Kyriakos Amiridis’e (59) ait olduğu bildirildi. Globo TV, cinayet soruştur ması yürütüldüğünü, el çinin Brezilyalı eşi ve iliş kide olduğu polis memu runun gözaltına alındığı nı duyurdu. 29 yaşında ki polisin, elçiyi, eşinin is teği üzerine öldürdüğünü Amiridis itiraf ettiği ileri sürüldü. Amiridis, eşi ve 10 yaşın daki kızlarıyla birlikte 21 Aralık’ta ta til için Rio’ya gitmişti. Pazartesi akşa mı Amiridis’in kiraladıkları apartman dairesinden aracıyla ayrıldığı, o tarih ten beri kendisinden haber alınamadı ğı basına yansımıştı. Eşinin çarşamba günü kayıp ihbarı yaparak polise baş vurduğu gelen bilgiler arasında. Başbakan krizi çözüldü Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis, Sosyal Demokrat Sorin Grindeanu’yu başbakan olarak atayan kararnameyi imzaladı. Iohannis, Romanya’nın ilk kadın ve Müslüman başbakan adayı, genel seçimleri kazanan Sosyal Demokrat Parti’nin (PSD) yeni başbakan olarak önerdiği Tatar Türkü politikacı Sevil Shhaideh’i reddetmişti. Iohannis, Shhaideh’i reddetmesinin nedenini açıklamadı ancak 52 yaşındaki politikacının eşinin Suriyeli olmasının bir etken olabileceği yorumları yapıldı. Grindeanu’nun 10 gün içinde kabinesini açıklayıp parlamentodan güvenoyu alması gerekiyor. ‘Schulz aday olmayacak’ Alman Der Spiegel dergisi, Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Martin Schulz’un gelecek yıl düzenlenecek genel seçimlerde Sosyal Demokratlar’ın (SPD) başbakan adayı olmayacağını yazdı. Schulz’un bu kararı eğer doğrulanırsa SPD Genel Başkanı Sigmar Gabriel’in, dördüncü kez adaylığını açıklayan Hıristiyan Demokratlar’ın lideri Başbakan Angela Merkel’in rakibi olmasının önünü açacak. Schulz, kasım ayında yaptığı açıklamada AP’de yeniden aday olmayacağını ve bunun yerine Alman Federal Parlamentosu için seçimlere hazırlanacağını belirtmişti. Savaşın evlerinden kopardığı yüzbinlerce Suriyeli çadır kentlerde yaşam savaşı veriyor. Ateşkes parçalı bulutlu RusyaİranTürkiye’nin Moskova Bildirisi’nin ardından RusyaTürkiye garantörlüğünde Suriye genelinde ateşkes yürürlüğe girdi. Ateşkese genelde uyulurken muhaliflerin Suriye İnsan Hakları Gözlemevi bazı bölgelerde hükümet güçleri ile silahlı gruplar arasında çatışma olduğunu duyurdu. Bunların başında Şam’ın kuzeybatısındaki Barada Vadisi geliyor. Gözlemevine göre dün hava kuvvetleri helikopterlerle Nusra mevzilerini vurdu. Zira hükümet Nusra liderliğindeki cihatçıları Şam ve çevresinin yüzde 70’inin su ihtiyacını karşılayan Vadi Barada ile Eyn el Fica’daki su kaynaklarını zehirlemekle suçluyor. Cihatçılara göre ise tesisler hükümet güçlerinin bombardımanında zarar gördüğü. Şam’daki 4 milyon insan bir haftadan uzun süredir susuz. Nusra, IŞİD hedef alındı Al Masdar’a göre Suriye ordusu, Nusra’nın kontrolündeki İdlib vilayetinin Cisr eş Şuğur ve Cebel ezZeviye bölgelerine füze yağdırdı. Hama’nın Soran ve Maharda, Dera’nın Eski Gümrük bölgelerinden de çatışma haberleri geliyor. Böylece Ankara destekli Özgür Suriye Ordusu’nun ateşkesin Nusra’nın bulunduğu bölgeleri de kapsadığı iddiasının doğru olmadığı ortaya çıktı. Rus savaş uçakları da Palmira antik kenti çevresindeki IŞİD mevzilerini bombaladı. ‘Türkiye’ye güvenmiyoruz’ Ardından Nusra’dan Rusya ile Suriye’de kırılgan ateşkes önceki gece yarısı itibarıyla yürürlüğe girerken dün genel olarak anlaşmaya uyulduğu gözlendi. Şam’ın kuzeybatısında ise ordu ile Nusra arasında su havzasının kontrolü için kıyasıya savaş sürüyor AP’DEN ŞAM’A ZİYARET Avrupa Parlamentosu’ndan (AP) bir grup parlamenter önceki gün Şam’da Suriye Devlet Başkanı Esad’ı ziyaret etti. AP ve Rusya’dan ortak heyetin üyeleri, amacın Suriye’de gerçekleri yakından görmek olduğunu belirtti. Türkiye’nin siyasi çözüm anlaşmasının “Esad’ın suç rejimini güçlendireceği, tek çözümün rejimi askeri yollarla devirmek olduğu” açıklaması geldi. Nusra’nın kardeş örgütü Ahraruş Şam ateşkes anlaşmasıyla ilgili çekinceleri olduğunu, henüz imzalamadığını duyurmuştu. Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim ise “Ateşkes konusunda Rusya’nın garantilerine inanıyoruz, ama Türkiye’nin garantilerine güvenmiyoruz” dedi. Çavuşoğlu: PYD olmayacak ABD Dışişleri, Washington’ın dışlandığı yeni ateşkes sürecini “olumlu bir gelişme” olarak karşılarken Rusyaİran MADEN FACİASI Hindistan’ın doğusunda Jharkhand eyaletinde bir maden ocağında göçük oluştu, en az 10 işçi yaşamını yitirdi. Yetkililer toprak altında 20’yi aşkın madencinin mahsur kaldığını, arama kurtarma çalışmalarının sürdüğünü duyurdu. Türkiye’nin garantörlüğündeki Suriye barış görüşmelerinin ABD başkanlığının devir teslim tarihi 20 Ocak’tan önce başlaması öngörülüyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, PYD konusunda tavrın son derece net olduğunu belirterek, “Astana’daki görüşmelerde YPG’nin olmaması gerektiğini Rus dostlarımıza söyledik” dedi. Çavuşoğlu, “İleride silahı bırakırlarsa onlar da kapsayıcı bir yönetimin içinde huzurlu şekilde yaşarlar” ifadesini kullandı. Çavuşoğlu ayrıca, Astana görüşmelerine ABD’nin de katılımı için Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’la prensipte anlaştıklarını belirterek, “ABD de katılmak isterse bundan büyük mutluluk duyarız” dedi. Çavuşoğlu, Rus mevkidaşı Lavrov ve İngiliz mevkidaşı Boris Johnson’ın yanı sıra AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’yle telefonda görüştü. Görüşmelerde Çavuşoğlu, Suriye’deki ateşkes ve Astana süreci hakkında bilgi verdi. Esad da Trump’ı bekliyor Öte yandan, İtalya’nın Il Giornale gazetesine demeç veren Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, AB’nin ekonomik ambargoyu kaldırması halinde Suriye’den sığınmacı akınının duracağını savundu. Esad şunları söyledi: “Burası Suriyelilerin toprakları. Ülkelerine dönmeleri için davette bulunmamız gerekmiyor. Ancak kriz, Suriye’deki teröristlere destek veren Avrupalı temsilciler tarafından çıkarıldı.” Trump için “Temkinli bir iyimserlik içindeyiz. Bölgede nasıl bir politika izleyeceğini bilmiyoruz” diyen Esad şu görüşlerini dile getirdi: “Dünyanın iki büyük devleti arasındaki ilişkiler iyi olursa, Suriye dahil olmak üzere dünyanın birçok ülkesi bundan fayda sağlar. Bu sayede Suriye’de çözüm olabilir.” 2017’YE GİRERKEN... Neoliberalizm sonrası döneme doğru ERGİN YILDIZOĞLU * Mali krizle başlayan “büyük durgunluk”, 2017’de etkisini sürdürmeye devam edecek. Kapitaliz min yapısal krizinin içinde mali krizle belir ginleşen dönüşümler 2017’de hızlanacak. Dünya ekonomisinin, ticaretinin reses yon düzeyinde seyreden düşük büyüme hızları, mali sermayenin çevreden mer keze dönme eğilimi bir yandan, gelir da ğılımındaki bozulmanın ulaştığı düze yin, yüksek işsizlik oranlarıyla, 2016 yılın da şiddetini arttıran göçmen kriziyle bir leşerek alevlendirdiği, küreselleşme kar şıtı popülistulusalcı tepkiler öbür yan dan, küreselleşmeci ideolojinin, neolibe ral modelin artık ömrünü tamamladığı nı gösteriyor du. İngiltere’de Brexit, ABD’de Trump’ın zafe riyle, Avusturya Başkanlık se çimleriyle, İtal yan reform pa ketinin redde dilmesiyle belir ginleşen bu eğilim, 2017 yılında Britanya’da AB çıkışı kararı tartışmaları sürüyor Fransa, Almanya seçimleriyle güçlenmeye devam edecek. Artık, küreselleşme ve neoliberalizm sonrası döneme geçmeye başla dığımızı kesinlikle söyleyebili riz ama, bizi orada nelerin bek lediğini henüz bilemiyoruz. Bu belirsizlik 2017 yılında derinle şerek devam edecek. Güçler arası rekabet Bu madalyonun öbür yüzünde, dünya ekonomik siyasi düzenini, yaklaşık yarım yüzyıldır yöneten kuralların artık kayboluyor, yerlerini belirsizliğe bırakıyor. Böylece, yeni savaşlara gebe, bir büyük güçler arası rekabet, “güçler dengesi” dönemine girdiğimizi söyleyebiliriz. ABD ve Avrupa’da küreselleşmeye ve serbest ticaret düzenine karşı bir tepki yükselirken, Çin’in küreselleşmeden, serbest ticaretten yana bir güç olarak belirmesi, Davos’a bu ruhla gelmeye hazırlanıyor olması, Çin’in aksine Rusya’nın küreselleşme karşıtı sağ popülist dalgayı besleme çabaları, belirsizliklerin boyutu hakkında bir fikir veriyor. Bu resmin içinde üç sıcak nokta 2017 yılında özellikle önem kazanacak. Birliğini kaybetmeye başlayan Avrupa’nın doğusunda ve Suriye Irak Platformunda Batı ile Rusya karşı karşıya geliyor. Güney Çin denizinde Çin ile ABD ve Japonya’nın arasındaki jeopolitik fay hattında gerginlik hızla artıyor. Türkiye’nin Batı’dan uzaklaşırken kendine genelde dünyada, özelde Ortadoğu’da yeni bir yer bulmakta zorlanıyor olması da 2017 yılının belirsizliklerini arttıran bir başka etken. * (Cumhuriyet köşe yazarı) Rusya’nın eli güçlendi SUAT TAŞPINAR* ABD ve AB yaptırımlarına teslim olmayan Rusya, “Öldürmeyen yara güçlendirir” dedirten bir özgüven havasıyla 2017’ye moralli giriyor. Obama, Cameron, Hollande gibi, yaptırım cephesinin liderleri sahneden çekilip Merkel zor günler yaşarken Putin hala olanca gücüyle vitrinde. Forbes dergisi dördüncü yıldır üst üste “dünyanın en etkili lideri” seçiyor. Rusya, 2014’de Kırım’ın ilhakı ile yüzleştiği yaptırımlardan 400 milyar doları bulan rezervlerini idareli kullanmayı da başararak, ekonomisi küçülse de kaosa sürüklenmeden çıkmayı başardı. “Başardı” diyoruz, çünkü IMF’den Dünya Bankası’na kadar “karşı cephe”nin kurumları bile Rusya’nın “en kötü” dönemi geride bıraktığı ve 2017’de artık büyümeye başlayacağı görüşünde. Petrolün yeniden 50 doların üzerine çıkması Moskova için itici güç. ABD seçimlerini “Putin sempatizanı” diye alenen adı çıkan Trump’ın kazanması, Dışişleri Bakanlığı için Putin’in elinden madalya almış ExxonMobile başkanının resmen aday gösterilmesi, seçimlerin kaderine Rusya’nın “rolü ve parmağı olduğu” iddiaları bile kanıt gösterilemese de Rusya’nın artan gücünün göstergesi. ‘Eşitler arası’ ilişki yok Yeni dönemde dünya politikalarında Suriye benzeri, Rusya’nın sözünün daha fazla geçeceği bir yıl beklenebilir. Uçak krizinin atlatılması sonrası artık enerji projeleri dahil Türkiye’den istediği her şeyi kolayca elde etmeye, yani “kepçeyle alıp kaşığın ucuyla vermeye” başlayan Rusya var. Kriz öncesinin “eşitler arası ilişkisi” artık yok. Erdoğan’ın Batı ile köprüleri attıktan sonra Putin’e “mecbur” olması, Moskova’nın işini kolaylaştırıyor. Tabii bir de yılın son günlerine doğru Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Karlov’a yönelik suikast gündemde deprem etkisi yarattı. Ancak şimdilik gözüken Moskova’nın Ankara ile yakın işbirliğini sürdüreceği. Özetle 2016’da her anlamda yıldızı daha da parlayan Putin, Rusya’nın yaklaşan 2018 seçimleri öncesi, zaten yüzde 85’i bulan popülaritesini “zirvenin de zirvesine” taşımaya aday. * turkrus.com editörü C MY B