Katalog

DUNYA Kürtlerden ‘demokratik federasyon’ ilanı Suriye’nin kuzeyinde PYD ile yerel müttefikleri federal hükümet sistemiyle ilgili bir belge onayladı. Rimeylan’da üç gün süren toplantının sonunda Kurucu Meclis, anayasa niteliğinde Demokratik Federal Sistem Toplumsal Sözleşmesi’ni ilan etti. IŞİD’den kurtarılan ve kurtarılması muhtemel Arap çoğunluklu bölgeler de hesaba katılarak Rojava (Batı Kürdistan) yerine artık “Kuzey Suri ye Demokratik Federal Sistemi” adının kullanılmasına karar verildi. Kurucu Meclis Eşbaşkanı Mansur Sellum, “Suriye’deki sıkıntıların giderilmesi için kökten bir çözüm gerekiyor. Federe bölge sistemi, bunun için bir adım niteliğinde” dedi. Hala IŞİD’in elinde olan Rakka gibi gibi bölgelerin kurtarılmaları sonrası halkın federal sistemin parçası olmak isteyip istemediklerine karar vereceğini dile getiren Sellum, ilkin yerel ardından merkezi yönetim için seçimler düzenleneceğini duyurdu, ama tarih vermedi. Cuma 30 Aralık 2016 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ TÜRKRUS ATEŞKESİ 13 Rusya ile Türkiye arasındaki pazarlıklar sonucunda iki ülkenin garantörlüğünde Suriye genelinde ateşkes ilan edildi. Böylece Suriye’de ilk kez ABD dışlanarak MoskovaAnkara işbirliğiyle bir ilerleme sağlandı. Ateşkes anlaşması Suriye ordusu, muhaliflerin Suriye Ulusal Koalisyonu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türk Dışişleri tarafından hemen hemen eşzamanlı açıklandı. ÖSO: Nusra ateşkese dahil Suriye Genelkurmay Başkanlığı dün geceyarısından itibaren ülke genelinde tüm çatışmaların tamamıyla durduğunu, bunun IŞİD ve Nusra’yı kapsamadığını duyurdu. Ulusal Koalisyon sözcüsü Ahmed Ramazan “Anlaşmaya desteğimizi açıklıyoruz ve tüm tarafların anlaşmaya uymasını talep ediyoruz” dedi. Ancak daha sonra Ankara destekli Özgür Suriye Ordusu’ndan (ÖSO) üç isim, Batılı haber ajanslarına, sadece IŞİD ve Ankara’nın “terör örgütü” adettiği PYD/YPG’nin dışlandığını, Kaide’den ayrıldığını iddia edip adını Şam’ın Fethi Cephesi olarak değiştiren Nusra’nın ise ateşkes kapsamına alındığını ileri sürdü. ÖSO “Suriye’nin geleceğinde Esad’ın sözü geçmeyecek” dedi. Ahrar: İmzalamadık Katar’ın AlJazeera kanalına göre Türk, Rus temsilciler ve Ahraruş Şam gibi önde gelen silahlı gruplar arasında Ankara’da yürütülen görüşmeler dün de devam etti. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu da ateşkesin Suriye çapında 62 bin militanı kapsadığından söz etti. Şoygu ateşkese katılan grupları “Ahraruş Şam, Feylak el Şam, Ceyşul İslam, Suvar el Şam, Ceyşul Mücahidin, Ceyş İdlib, Cebhe eş Samiye” diye açıkladı. Ama daha sonra Ahrar anlaşmayla ilgili çekinceleri olduğunu ve henüz belgelere imza atmadığını duyurdu. Suriye hükümeti ile silahlı muhalif MoskovaAnkara hattında Şam ile muhalifleri de kapsayan pazarlıklardan Suriye’de silahların susması kararı çıktı... Gözler, barış umudunu bir kez daha canlandıran anlaşmanın sahada nasıl yankı bulacağında 2011’den bu yana şiddetin kol gezdiği Suriye’de 300 bini aşkın kişi yaşamını yitirdi, çoluk çocuk milyonlarca kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. SİSİ’Yİ İKNA TELEFONU Rusya lideri Putin “Dışişleri ve savunma bakanlıkları Şam ve diğer başkentlerdeki ortaklarıyla sürekli temastaydı. Türkiye’deki partnerleriyle birlikte müthiş iş çıkardılar” diyerek 20 Aralık’ta RusyaİranTürkiye’nin imzaladığı Moskova Bildirisi’ni hatırlattı. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bildiriyi BM Güvenlik Konseyi’ne sunmakta olduklarını duyurdu. Bildiriye katılmaları için ilk etapta Mısır yönetimine teklif götüreceklerini söyleyen Lavrov, “Putin, Mısırlı mevkidaşı Sisi ile yaptığı telefon görüşmesinde bu konuyu ele aldı. Sonraki etaplarda S. Arabistan, Katar, Irak ve Ürdün gibi Suriye’de nüfuzu bulunan ülkeleri bildiriye dahil etmek gerekecek” dedi. Putin Sisi’nin ardından Yunanistan Başbakanı Çipras ile de telefonda görüşürken gündemde Suriye’nin yanı sıra Kıbrıs da vardı. gruplar arasında 3 belge imzalandığını, bunların ateşkes anlaşması, ateşkesi kontrol mekanizmaları listesi ve siyasi çözüm müzakerelerine başlamaya yönelik niyet belgesi olduğunu açıklayan Putin ise ateşkesin kırılgan oldu ğu uyarısı yaptı. Bir kez daha Suriye’de Rus askeri güçlerini azaltacaklarını duyursa da “Suriye’nin yasal hükümetine terörle mücadelede destek sunmaya devam edeceğiz” diye ekleyen Putin, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile telefonda görüştü. Muallim: Çözüm şansı Ardından Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, anlaşmayı “Suriye’de siyasi çözüm için gerçek bir şans” sözleriyle övdü. Muallim “IŞİD ve Nusra’dan ayrılmak, anlaşmayı imzalayan grupların görevi” vurgusu yaptı. Putin, Cumhurbaşkanı Tayyip REUTERS Erdoğan’la da telefonda görüştü. Erdoğan: Tarihi fırsat Ardından Erdoğan tarihi bir fırsatla karşı karşıya olunduğunu söyleyerek “Türkiye ve Rusya garantör devletler olarak ateşkesin kontrolünü birlikte yapacak. Taraflar kendi kontrollerindeki toprakları genişletmeyecek. Tüm hususları Putin’le samimiyetle ele aldık” dedi. Şoygu, ateşkesle ilgili her sorunda derhal iletişime geçilmesi için Rus askeri yetkililerinin Türk mevkidaşlarıyla kırmızı telefon hattı kurduğunu duyurdu. Astana sürecinin 20 Ocak’tan önce başması hedefleniyor. ‘Ortakları kim?’ Ruhani’den Zencani davası tepkisi İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, milyarca dolarlık yolsuz luk suçundan idama mahkum edi len ve cezası yüksek mahke me tarafından onanan Ba bek Zencani’nin yargı sü recinde ortaklarının deşif re edilmemesini eleştirdi. Zencani hakkında yargı nın verdiği karara say gı duyduğunu söyle yen Ruhani, “Fa kat halkın so ruları hâlâ ya nıtlanmış değil. Ruhani Halk, parala rın nerede olduğunu ve dosyada kim lerin rolü olduğunu soruyor” dedi. DHA’nın haberine göre, Denetim ve Teftiş konulu toplantıda konuşan Ru hani, “Bir kişi tek başına bunca para yı yürütebilir mi? Bu kişi nereye bağ lıydı? Kimler yardım etti? Ortakları kimlerdi? Hangi mevkilerdeydi? Pet rol yanı sıra yüz milyonlarca dolar nakit para neden bu adama verildi? Paralar nerede” diye sordu. ‘İstihbarata verilmedi’ Ruhani’nin, “Bu kişi tutuklandıktan sonra doğrudan yargıya sevk edilmeden olayın aydınlığa kavuşması için İstihbarat Teşkilatı’na verilmesini istedim, ancak buna karşı çıkıldı” ifadesi de dikkat çekti. Aralık 2013’te tutuklanan Zencani, yolsuzluk ve evrakta sahtecilik yaparak devleti 2.8 milyar dolar dolandırmaktan suçlu bulundu. Adı, Türkiye’de 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet soruşturmasının kilit ismi işadamı Rıza Sarraf’ın “İran’daki ortağı ya da patronu” olarak da basında yer almıştı. ‘Bibi ifade verecek’ İsrail’de Başsavcı Avichai Mandelblit, Başbakan Benyamin Netanyahu hakkında yolsuzlukla ilgili iki ayrı konuda soruşturma başlatma talimatı verdi. Mandelblit’in incelediği iki dosyadan daha ağır olanının içeriğinin henüz kamuoyunca bilinmediği, polise Netanyahu’yu sorgulama yetkisi verdiği öne sürüldü. Obama’dan giderayak Putin’in ‘casuslarına’ darbe Obama, başkanlık seçimine siber müdahale gerekçesiyle Rusya’nın 35 yetkilisini sınır dışı edip iki temsilciliğini kapattı. Rus istihbarat servisleri FSBGRU’ya yaptırım getirdi ABD Başkanı Barack Obama giderayak Rusya’ya ağır yaptırım darbesi indirdi. Obama, 20 Ocak’ta koltuğu devredeceği Donald Trump’ın kazandığı başkanlık seçimine siber müdahalede bulunduğu gerekçesiyle Rusya’nın ABD’deki 35 diplomat ve hükümet yetkilisine 72 saat içinde ülkeyi terk etmeleri emri verdi. İstihbarat amaçlı kullanıldığı gerekçesiyle Rusya’nın New York ve Maryland’daki diplomatik temsilciliklerini kapattıran Obama, siber saldırıları yürüttükleri gerekçesiyle de Rusya’nın Federal Güvenlik Servisi (FSB) ile Dış İstihbarat İdaresi (GRU), GRU’nun 4 üst düzey yetkilisi ve GRU’ya destek sağlayan üç şirketi hedef aldı. 2014 Ukrayna krizinden beri zaten Rusya’ya ağır yaptırımlar uygulayan Obama, dün imzaladığı başkanlık kararnamesiyle Rusya’nın 9 kurum ve kişisini yaptırım kapsamına aldı: İki Rus istihbarat servisi, GRU Başkanı İgor Korobov ile üç yardımcısı, üç teknoloji ve güvenlik şirketi. ‘Arkası gelecek’ Rusya’ya karşı daha fazla önlem alınacağını ama bazılarının kamuoyuna duyurulmayacağını açıklayan Obama, başkanlık seçimlerine Rusya’nın müdahale ettiği iddialarıyla ilgili gelecek günlerde ABD Kongresine ayrıntılı rapor sunacaklarını belirtti. Henüz Rus müdahalesiyle ilgili kamuoyuna açıklanmış somut kanıt bulunmuyor. Ancak CIA, Rusya Devlet Başka Vladimir Putin Barack Obama Obama eylülde G20’de Putin’e soğuk davranmıştı. Rusya dün ABD’ye aynı şekilde karşılık vereceğini açıkladı. nı Vladimir Putin’in emri ya da bilgisi dahilinde Rus hackerların Demokrat ve Cumhuriyetçi Partilerin iç yazışmalarıyla veri bankalarını ele geçirdiği, sadece Demok ratlarla ilgili bilgileri yayımlayıp Hillary Clinton’ın seçimi kaybetmesine yol açtığı, Rusya ile ortaklık yanlısı Trump’ın ise seçimi kazanmasını sağladığı iddiasında. Musul’da ikinci aşama AFP Operasyonlara destek veren Şii milis güçlerinin kullandığı araçlardan birinin üzerindeki “kötü çocuklar” ifadesi dikkat çekti. Irak ordusu Musul kentinin IŞİD’in elinden tümüyle alınması hedefiyle başlattığı geniş çaplı operasyonda ikinci aşamaya geçildiğini duyurdu. IŞİD’e yönelik 17 Ekim’de başlayan operasyon son dönemde cihatçıların gizledikleri bomba düzenekleri, intihar saldırıları olasılıklarına karşı yavaşlatılmıştı. Bu çerçevede ev ev aramalara da yoğunlaşılmıştı. Irak ordusundan General Abdülgani el Essadi, Musul için ikinci aşamaya geçildiğini açıkladı, bu çerçevede doğudaki El Kuds mahallesinde ilerlemelerin sağlandığını belirtti. Asker ve milisten oluşan binlerce kişilik Irak gücünün kent merkezinin doğusuna yönelik üç koldan bastırdığı, bölgede çatışmaların yaşandığı haberleri de dün gündeme düştü. 2016 laneti, 2017 ve çitalar Yıl sonu değerlendirmesi yazısı âdettendir, lakin kusuruma bakmayın. Doğrusu sevgili dostum ve meslektaşım Ahmet Şık’ın bir kez daha “tutsak alındığını” öğrendikten sonra hiç içimden gelmedi. Efkâr dağıtıp kafa toparlamak için belki ayran değil ama enfes çay ve kahvelerini içebileceğim kantincimiz Şenol Buran da malum Silivri’de misafir. HHH Rivayet o ki, Nostradamus 2017’de Üçüncü Dünya Savaşı kehanetinde bulunmuş. En azından Nostradamus tutkunları öyle iddia etmekteler. ABD’de 20 Ocak’ta görevine başlayacak olan Donald Trump, gözünü dünyanın yükselen gücü Çin’e dikmişken, “acaba buradan bir dünya savaşı peydahlanır mı” diye sorup duruyoruz. O olmadı henüz kapanmamış Suriye yarası üzerinden bir ihtimal savaş çıkartılabilir mi? Kim bilebilir! İnsanlık için “lanetli” 2016’dan kurtulmaya sevinemeden 2017’den papatya falları açmaya kalkışırken çekinmemek elde değil. Brexit sonrası bu sene Avrupa’da Hollanda, Fransa, Almanya gibi ülkelerde seçimler var. İran’da da öyle. Yeni ABD yönetiminin olası Ortadoğu, Rusya ve Asya politikaları kuşku kaynağı. Ve bizim memleket gelişmelerin göbeğinde. Belki de liberal demokrasi fikrinin tabutuna çivi çakılırken, dünyamız 2017’de kâbusa uyanacak. Neoliberalizmin başka ne menem bir şey üretmesini bekliyordunuz bilmem. Bizim bildiğimiz her kâbusun yeni fırsatlar da yarattığı. HHH 2017’de, tarihteki büyük sarsıntılar yahut dönüm noktası niteliğindeki vakaların ya 25’inci, ya 50’nci, ya 75’inci, yahut da 100’üncü yıldönümleri varmış meğer. 2017; misal “kimlik krizi” geçiren AB’nin Maastricht Anlaşması’nın 25’inci yıldönümüymüş. İsrail’in üç Arap ülkesinin ordularını darmaduman edip topraklarını ikiye katladığı Altı Gün Savaşı’nın 50. yıldönümü. Nazilerin tarihin çöplüğüne atılması için sonun başlangıcı sayılabilecek Sovyet halklarının şanlı Stalingrad zaferinin 75’inci yıldönümü. Dünyayı sarsan Bolşevik Devrimi’nin de 100’üncü yıldönümü. Haa bir de, Das Kapital’in yayımlanmasının 150’nci yıldönümüymüş… 2017; 25, 50, 75 ve 100 sene sonra hangi olayların yıldönümünü teşkil edecek bilemiyoruz tabii. Bunları Türkiye’de hangi gazeteci/yorumcularla takip edip anlayacaksınız, doğrusu orasını da bilmek zor. Önce dünya çapında akıl ve rasyonalliğin gömülmekte olduğu “kendi kendini yok edici” nitelikte bir dönemi atlatmak gerekecek. İlelebet sürmez elbette. Lakin böyle dönemlerde bazı şahane varlıkların “nesli tüketilir”. Ve onları geri getirmek mümkün olmaz. HHH BBC’te okudum, misal dünyanın en hızlı kara hayvanı olan çitaların nüfusu hızla azalıyormuş. Son araştırmaya göre, vahşi hayatın bu en hızlı kara memelilerinden doğada sadece 7 bin 100 tane kalmış. Dünyada çita nüfusunun yarıdan fazlası Afrika’nın güneyindeki altı ülkede yaşıyor. Asya’dakiler zaten neredeyse yok olmuş. İran’da sadece 50 çita kalmış. Bunun sebebi çitaların “sınır tanımaması” ve vahşi hayatın korunduğu “koruma parklarından” uzaklara uzanmaları. Araştırmaya bakılırsa “sınır tanımayan çitaların” yaşam alanlarının yüzde 77’si park alanlarının dışında kalıyormuş. Bu durumda ekim alanları ile “yayılmacılık güden” insanoğlu ile karşı karşıya geliyorlar. Misal Zimbabve’deki çita nüfusu tarım arazilerinin kiraya verilmesi nedeniyle son 16 senede 1200’den 170’e inmiş. Şu işe bakın ki, bu harikulade varlıkların neslinin tüketilmesinde Körfez monarşilerinin rolü de eksik değil. Zengin Körfez Arapları “çita modası” çıkartmışlar. Körfez’de kaçak çita yavrusu ticareti almış başını gitmiş. Karaborsa fiyatı genç erkek çitalarda 10 bin doları buluyormuş. Tabii kaçak yollardan taşınırken telef oluyorlar. Son 10 senede Afrika’dan yola çıkan 1200 çitanın yüzde 85’i yolculuk sırasında ölmüş gitmiş. Uluslararası kuruluşlar bu mevzuda kongreler düzenleyip çitaları “nesli tükenmekte olan” varlıklar kategorisine almak dahil bir dizi önlemi tartışıyorlar neyse ki. “Çitalar bitse ne olacak, 2016’da yedik içtik, tuvalete de çıktık. 2017’de de aynısı olur” da denilebilir. Gerisinin ne ehemmiyeti var ki… FARC’lılara affa onay Kolombiya’da hükümetle FARC arasında varılan tarihi uzlaşının parçası olan örgüt üyelerine yönelik af yasasına Kongre’den de yeşil ışık geldi. Uzlaşı çabaları nedeniyle Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Devlet Başkanı Juan Manuel Santos, Kongre’yi bu tarihi kararı nedeniyle tebrik etti. FARC lideri “Timochenko” lakaplı Rodrigo Londono da “barış yolunda bir diğer önemli adım” tweetiyle memnuniyetini dile getirdi. Af yasası, insanlığa karşı suç işlememiş ve insan haklarını ihlal etmemiş tüm FARC üyelerini kapsayacak. C MY B