Katalog

Çarşamba 28 Aralık 2016 12 EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: İLKNUR FİLİZ TaygaelrariicnöhaitkekilgSeasvinadşela2r0ı1n6 Quo Vadis 2017 Hafızalara kan, gözyaşı, yıkımla kazınacak olsa da 2016’da İran’la nükleer uzlaşı ve Kolombiya’da FARC’la savaşı bitiren imza barış umutlarını yeşertti 2016, özellikle Suriye, Irak başta olmak üzere savaşların, yıkımların, cihatçı saldırıların, tüm bu gelişmelerin tetiklediği, pek çok dramı içinde barındıran sığınmacı krizinin bir önceki sene gibi yine gündeme damgasını vurduğu bir yıl olarak tarihte yerini alacak. İşte 2016 dünya gündeminde öne çıkan başlıca gelişmeler: SURİYE / IRAK Suriye’de 2011’den bu ya na süren savaş ülkeyi adeta en kaza çevirirken bir yandan da yıl içinde WashingtonMoskova hattında, BM’nin de desteğiyle Cenevre’de çözüme yönelik bir dizi toplantı düzenlendi. Başta IŞİD, Nusra olmak üzere cihat çıların saldırıları, ordu operasyonları, bombardımanları hız kesmedi. Çoluk çocuk çok sayıda sivil, ateş altında, yaşamlarını yitirdi, binlercesi evlerini, ülkelerini terk etmek mecburiyetinde kaldı. Ancak 2016’nın SDaRğAıMnImacı özellikle ortalarından itibaren savaşın seyri Şam’ın yakın müttefikleri Rusya ve İran’ın, askeri anlamda daha fazla aktif şekilde yansıyan destekleriyle değişmeye başladı. Şam’ın Halep zaferi Sığınmacı krizi bu yılın da insani trajedileri arasında yerini aldı. II. Dünya Savaşı’ndan bu yana yaşanan en büyük sığınmacı krizinde daha çok Ortadoğu ve Afrika’daki çatışma, şiddetten kaçan onbinler yine ölümü göze alarak çoluk çocuk “umuda yolculuğa” çıktı. Geçen hafta BM’nin açıkladığı dehşet bilançosu ise 2016’da Avrupa’ya ulaşmaya çalışan 5 bin göçmenin Akdeniz’de boğulduğu oldu. BM, bu rakamın şimdiye kadar ki en yüksek yıllık rakam olduğuna dikkat çekti. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği Sözcüsü William Spindler, “Bu, bu yıl her gün, Avrupa’da emniyet ya da iyi bir yaşam arayan ortalama 14 kişinin öldüğü anlamına geliyor” dedi. Uluslararası Göç Örgütü’ne göre, bu yıl ise yaklaşık 359 bin göçmen deniz yoluyla Avrupa’ya ulaştı. Ordu güçleri, yaklaşık 4 yıldır Halep’in doğusunu elinde tutan cihatçılardan bölgeyi bu ayın başında tümüyle alarak önemli bir kazanım elde etti. Daha önce de ordunun eline geçen bölgelerde yapılan anlaşmalar çerçevesinde cihatçı ve ailelerinin güzergâhı yine İdlib’di. Hal böyle olunca el yakıcı gündem maddelerine Türkiye’nin sınırındaki İdlib’in bir sonraki çatışma alanı olup olmayacağı soruları da eklendi... Diğer yandan ise Türkiye’nin muhalif ÖSO bileşenleri ile giriştiği “Fırat Kalkanı” harekâtı, Cerablus’un ardından Bab’a girmesi de Suriye satrancında önemli gelişmelerden biri olarak bu yıla damgasını vurdu. Musul operasyonu Suriye’de IŞİD’in kalesi Rakka için YPG’nin de bileşeni olduğu SDG, ABD desteğiyle operasyonlara başlarken diğer yandan cihatçı örgütün Irak’taki başkenti Musul için de düğmeye basıldı. ABD, Fransa başta olmak üzere uluslararası koalisyon Musul’un IŞİD’den alınması yönünde Bağdat yönetimine yeşil ışık yaktı. Kritik Musul operasyonu öncesinde Erbil ile Bağdat arasında da uzlaşı sağlandı. Öncelikle Musul’un çevresi IŞİD’den te mizlenirken 100 bini aşkın sivil bölgeden çıkabildi. IŞİD’in Musul kalesine yönelik nihai vuruş için ABD destekli Irak birlikleri hazırlıklarını sürdürüyor. Ancak Irak’ta 17 Ekim’de Musul operasyonunun başlamasıyla birlikte BağdatAnkara hattında halihazırda gerilimli ilişkiler daha da alevlendi. Türkiye’nin bölgedeki Başika Üssü’nde eğittiği Sünni güçlerin operasyonun ana unsurlarından olması, operasyona müdahil olma yönündeki talepleri Bağdat’ta çok sert tepkiyle karşılandı. Palmira’ya özgürlük Mart sonunda Rus savaş uçaklarının desteğiyle Suriye’deki Palmira antik kentinin IŞİD’den geri alınması geniş yankı buldu. Ancak son iki ayda IŞİD mitanlarını yeniden Palmira çevresinde etkinliğini artırması sonucu bölgede şiddetli çatışmalar yaşanıyor. Brexit depremi 23 Haziran’da Britanyalıların yüzde 52’si Avrupa Birliği’nden (AB) çıkıp çıkmama yönündeki tercihlerinin sorulduğu referandumda “evet”ten yana oy kullandı. Bu boşanma çabası her ne kadar uzun süredir Londra siyasetinde yer alsa da sonuç gerek Britanya gerekse AB içinde ciddi krize yol açtı. Batı’da terör Irak, Suriye, Libya’da IŞİD yılın sonlarına doğru iyice toprak kaybetmeye başlarken cihatçılar Batı topraklarına da yönelik kanlı eylemleriyle sahnedeydiler. Fransa’nın Nice kentinde Bastille kutlamaları sırasında geçen ağustos ayında bir kamyonun kalabalığın arasına dalarak 86 kişiyi katletmesiyle yaşandı. Öncesinde ise cihatçıların saldırılarında Belçika’nın başkenti Brüksel’de 32, ABD Orlando’da 49 kişi yaşamını yitirdi. Dünya son olarak 19 Aralık’ta Almanya’nın başkenti Berlin’de Noel panayırına yönelik kanlı eylemle sarsıldı. Sola darbe Brezilya’nın ilk kadın devlet başkanı İşçi Partili Dilma Rousseff, kamu şirketi Petrobras’a yönelik yolsuzluk soruşturmalarına ilişkin skandallarla koltuğu yıl boyunca sarsılırken sonunda sağ partilerin adımlarıyla hakkında açılan azil sürecinden 31 Ağustos’ta yenilgiyle çıktı, görevini bırakmak zorunda kaldı. Bu gelişme Brezilya’da Lula rüzgârı ile başlayan İşçi Partisi’nin 13 yıllık iktidarının sonu oldu. Trump dönemine doğru Fidel Castro EFSANE LİDER CASTRO VEDA ETTİ Küba Devrimi’nin efsane lideri Fidel Castro, 25 Kasım’da yaşamını yitirdi. 90 yaşındaki Castro’nun ölümüne ilişkin haberi kardeşi, Küba Devlet Başkanı Raul Castro verdi. Küba halkı, devrim mücadelesinin verildiği güzergâh boyunca Castro’nun naaşını derin bir sevgi, saygıyla selamladı. Fidel Castro’nun cenazesi vasiyeti üzerine yakılırken külleri 4 Aralık’ta da Küba’nın 19. yüzyıldaki bağımsızlık kahramanı Jose Marti ve diğer Kübalı önemli önderlerin de gömülü olduğu Santa Ifigenia mezarlığında törenle toprağa verildi. Bu arada WashingtonHavana arasında ilişkilerin normalleşmesi yönündeki tarihi adımların ardından 21 Mart’ta ABD Başkanı Barack Obama, tarihi ziyaret için Küba’ya gitti. Obama, Küba’yı 88 yıl sonra ziyaret eden ilk ABD Başkanı oldu. İki ülke arasında 48 yıl sonra posta servisi yeniden başlatıldı. Obama, ziyaret öncesi Küba’ya yönelik bazı yaptırımları da kaldırdı. Ancak Trump dönemiyle ilişkilerin yeniden buzdolabına girebileceği kaygıları var. PERES ABD’de 8 Kasım’da yapılan seçimlerin galibi ülke siyasetinin en bilindik, tecrübeli isimlerinden Demokratların adayı Hilary Clinton’a karşı yarışan multi milyarder emlak devi Cumhuriyetçi Donald Trump oldu. Dünya siyaset arenasında deprem etkisi yaratan Trump’ın zaferi, yeni başkan olarak dünyanın önde gelen ülkesinde dümene geçecek olması çevrecilerden göçmen, kadın hakları örgütlerine, silah karşıtlarına uzanan geniş bir kesimde kaygı yaratmış durumda. Hatta Washington’ın geleneksel Cumhuriyetçi kadrolarında bile Trump’a yönelik soru işaretleri ortada. Resmi olarak görevi 20 Ocak’ta selefi, ABD tarihinin ilk siyahi başkanı olarak tarihe geçen Barack Obama’dan devralacak Trump’ın kurduğu, yine kendisi gibi milyarder patronlardan, dev şirket CEO’larına, sertlik yanlısı generallere uzanan kabinesinin olası icraatları şimdiden tartışmalara açıldı bile... Rodrigo Londono Juan Manuel Santos KOLOMBİYA SONUNDA BARIŞ DEDİ Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile hükümet arasında, Havana’da uzun görüşme maratonunun ardından sağlanan, yarım asrı aşkın şiddete son veren tarihi barış anlaşması, Devlet Başkanı Juan Manuel Santos ile FARC lideri Rodrigo Londono arasında Bogota’da imzalandı. Ancak bir hafta sonra 2 Ekim’de referanduma sunulan anlaşma kılpayı farkla sandıkta kaldı. Barış yanlıları ise mücadeleden vazgeçmedi, muhalif kanadı ikna yoluna gitti, ardından meclisten anlaşmaya çoğunluk onayı çıktı. Santos barış yönündeki tutumuyla Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen isimler arasında yer aldı. YAŞAMINI YİTİRDİ 28 Eylül’de İsrail’in kuru cu kadrosunda yer alan ve 20072014 Şimon Peres arasında cumhurbaşkanlığı yapan Şimon Peres, 93 yaşında hayatını kaybetti. Ülke siyasetine damga sını vurmuş hem şahin hem gü vercin olarak adlandırılan Peres, Davos zirvesi sırasında dönemin başbakanı Erdoğan’ın “One Minu te” çıkışının hedefindeki isim ola rak da Türk kamuoyunca yakın dan tanınan bir isimdi. DOĞAL FELAKETLER Ekvador’u 18 Nisan’da vuran 7.8 şiddetindeki depremde en az 670 kişi yaşamını yitirdi, 6 bini aşkın kişi yaralandı. 24 Ağustos’ta İtalya depremle sarsıldı. 6.2 şiddetindeki depremde Ametrice kasabasında büyük yıkım oldu, 297 kişi yaşamını yitirdi. 4 Ekim’de Haiti’yi vuran Matthew kasırgası, 540 can aldı. Tarık Akan Vedat Türkali Tarık Akan ve Vedat Türkali’yi yitirdik Kültür sanat âleminin 2016’daki kayıpları arasında çok önemli isimler de vardı. Şüphesiz, milyonların gönlünde taht kuran oyuncu Tarık Akan bu kayıpların ilk akla gelenlerinden. Tarık Akan 67 yaşında ebediyete göçüp gittiğinde yüzbinlerce hayranı tarafından uğurlandı. Yazar Vedat Türkali 2016’nın bir başka önemli kaybıydı. Vedat Türkali hayatı boyunca mücadele bayrağını indirmedi ve yazmaya, üretmeye, konuşmaya de Tutuklamalarlavam etti. 29 Ağustos’ta hayata veda ettiğinde 97 yaşındaydı. geçen bir yıl Yakın tarihimizin en çalkantılı, en tartışmalı ve en baskıcı yıllarından biriydi 2016. Kültür sanat dünyası da bu kaotik ortamdan payını aldı elbette ve yıl boyu hukuki açıdan son derece tartışmalı kararlar sonucu birçok sanatçı ve akademisyen için kovuşturmalar, hatta tutuklamalar gündeme geldi. Özgür Gündem gazetesine yazı yazdığı için hakkında önce gözaltı kararı çıkan ve ardından mahkemece tutuklanarak cezaevine konulan Aslı Erdoğan tüm dünyada sembol bir isim haline geldi. Aslı Erdoğan’ın ardından dilbilimci Necmiye Alpay ve son olarak da 30 Ekim’de gözaltına alındıktan sonra mahkemece tutuklanmasına karar verilen Cumhuriyet Gazetesi Kitap Eki genel yayın yönetmeni Turhan Günay da cezaevine konuldu. Yılın son günlerinde Barış İçin Akademisyenler girişimine destek verdikleri için aralarında Ezel Akay, Onur Ünlü, serra Yılmaz gibi isimlerin de bulunduğu 433 sinemacı hakkında da kovuşturma açıldığı anlaşıldı. de Noel gününe denk düşen 25 Aralık’ta 80’lerin bir başka ikonik ismi George Michael’ın ölüm haberini aldık. Bu isimler 2016’da kaybettiğimiz sanatçılar içinde kaybı en çok yer eden, yokluğu en çok hissedilenlerdi şüphesiz. Yılın filmleri 2016’da Türkiye’de en çok izlenen film “Dağ 2” olurken, Adana Film Festivali’nde ödül kazanan “Koca Dünya” (Reha Erdem), “Babamın Kanatları” (Kıvanç Sezer) ve “Albüm” (Mehmet Can Mertoğlu) yılın dikkat çeken yapımları oldular. Yeşim Ustaoğlu imzalı “Tereddüt”, İstanbul Film Festivali’nde Altın Lale kazanan “Toz Bezi” (Ahu Öztürk), Senem Öztürk’ün çektiği “Ana Yurdu”, Seren Yüce’nin yeni filmi “Rüzgârda Salınan Nilüfer” ve Türkiye’nin Oscar adayı “Kalandar Soğuğu” (Mustafa Kara) 2016’ya adını yazdıran yapımlardı. Kayıplar Müzik dünyasından art arda gelen kayıplar 2016’ya damgasını vurdu. Önce 10 Ocak’ta David Bowie ile sarsıldı dünya. Ardında 21 Nisan’da Prince’in ölüm haberi geldi. 7 Kasım’da ise müziğin bir başka dev ismi Leonard Cohen hayata veda etti. Tam yıl biterken, hem Oscar’da zafere ulaşan “Spotlight” (En İyi Film) ve üst üste ikinci Oscar’ını kazanan Alejandro Gonzalez Inarritu (En İyi Yönetmen) 2016’ya damgasını vururken; Hollywood toplamda 11.3 milyar dolar ile bir hasılat rekoru kırdı. Dünyada yılın en çok hasılat toplayan filmi ise 1.5 milyar dolarlık gelirle “Captain America: Civil War Kaptan Amerika: Kahramanların Savaşı” adlı yapım oldu. 2016’da basket ve voleybolla güldük Çift haneli yıllar hareketlidir sporda. Ya olimpiyata denk ketbol Takımı’yla yaşandı. SarıLavicertliler Avrupa’nın 1 numa gelir, ya dünya kupasına; hiç ol ralı kupası Euroleague’in 4’lü fina madı Avrupa Futbol Şampiyo linde oynadı ve gümüş madalyay nası izlersiniz... Evet, geride bı la ülkeye döndü. raktığımız 2016, hem Rio Olim (A) Milli Futbol Takımımız, piyatları, hem de Avrupa Futbol Fransa’nın ev sahipliğindeki şam Şampiyonası gibi iki büyük or piyonada istediğini bulamadı. ganizasyonu barındıran bir sene Prim kavgası, teknik direktörfut olarak tarihteki yerini aldı. bolcu anlaşmazlığı derken, Ay Peki, Türkiye 2016’da yıldızlılar, Hırvatistan, ne yaptı? Çek Cumhuriyeti ve Açıkçası, durumu yine İspanya’nın bulunduğu takım sporları kurtardı. grupta 3. oldu, ancak en Eczacıbaşı VİTRA Kadın iyi üçüncüler arasına da Voleybol Takımı’nın, Ku giremeyince evin yolunu lüpler Dünya Kupası’nda erken tuttu. şampiyonluğa ulaş Rio Olimpiyatları’nda ması, Vakıfbank’ın ise ‘idare etti’ Türkiye. Avrupa ikinciliği, Fenerbahçe’nin üçüncülüğü sadece voleybol AKırzifılyalın Tarihin en kalabalık katılımı, 1 altın, 3 gümüş, 4 bronz olmak üzere top için değil Türk sporu için lam 8 madalya ve genel çok önemliydi. sıralama 41.’liğini getirdi. Keza, Basketbol Erkekler ULEB Ve Çağla Büyükakçay... Fran Avrupa Kupası finalinde Fransız sa Açık tenis turnuvası ön eleme ekibi Strasbourg’a final serisin lerinde başarılı olarak ana tabloya de üstünlük sağlayan Galatasaray kalmayı başaran ilk Türk kadın te Odeabank’ın Avrupa’nın 2 numa nisçi uvanını aldı Adanalı kızımız. ralı kupasını müzesine taşıması WTA’de bir ara ilk 100’ü zorladı, da gurur duyulacak tabloydu. Bir 2016 İstanbul Cup turnuvasında gurur da Fenerbahçe Erkek Bas şampiyon olarak tarihe geçti. C MY B