Katalog

Cumartesi 26 Kasım 2016 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Sata sata bitirdiler ekonomi 9 Maliye Bakanlığı’nın bütçesine göre özelleştirmelerden 64.3 milyar dolar, 2B’den 5.3 milyar lira gelir elde edildi. Hak ihlallerinin faturası ise 39.4 milyon lira oldu İktidarı döneminde birçok kamu kuruluşunu özelleştirme 4 AKP, iktidarı döneminde özelleştirme kapsamında birçok kamu kapsamında satan hü kuruluşunu sattı. AKP kümet, bu özelleştirme hükümetleri dönemi lerden toplam 64.3 milyar dolar gelir elde et MUSTAFA ÇAKIR ti. Bireysel hak ihlalleri ne kadar gerçekleştirilen özelleştirme uygulamaları yaklaşık 8 milyar nin bütçeye faturası 39.4 mil dolar ile sınırlıyken, AKP döne yon lira oldu. Maliye, istihba minde gerçekleştirilen özelleş ri nitelikteki bilgi paylaşımla tirme uygulamalarının toplamı rı kapsamında 16 bin 396 ki 60 milyar dolara çıktı. Özelleş şi hakkında diğer kamu kurum tirmeler sonucu 2016 Ekim so ve kuruluşlarıyla bilgi alışveri nu itibarıyla toplam 64.3 mil şinde bulundu. yar dolar tahsilat sağlandı. Plan ve Bütçe Komisyo 2016 yılında ise özelleştirme nu’ndaki bütçe görüşmeleri lerden toplam 3.7 milyar lira dün Maliye Bakanlığı bütçesi gelir elde edildi. nin ele alınması ile sona erdi. Maliye Bakanlığı bütçesinden Bakanlığa devir dikkat çeken veriler şöyle: 4 Özelleştirme kapsamında 4 Anayasa Mahkemesi’ne ya 2016’da toplam 450 adet, 2.3 mil pılan bireysel başvuru sonucu yon metrekare yüzölçümlü Hazi verilen kararlarda hükmedilen ne taşınmazı Özelleştirme İdaresi tazminat ve yargılama giderleri Başkanlığı’na devredildi. için 2016 Ekim sonu itibarıyla 4 Elektrik dağıtım şirketleri toplam 862 dosya kapsamında nin tamamı özelleştirildi. Bugü 39.4 milyon lira ödeme yapıldı. ne kadar 66 akarsu santralının 4 Mükelleflerin beyan ettiği özelleştirme işlemi tamamlandı. kira geliri 2015’e göre yüzde 24 Kurulu gücü toplam 531.6 MW artarak 33.7 milyar liraya, he olan 9 HES 3.1 milyar liraya özel saplanan vergi de yüzde 26 ar sektöre devredildi. tış ile 5.1 milyar liraya ulaştı. 4 20122016 4 Kayıt dışı ekonominin GSYH içindeki payı yüzde 27. Kayıtdı şı istihdam oranı da yüzde 33.6. döneminde toplam 274 bin 807 mükellefi kapsayan vergi incelemesi yapıldı. 37 milyar lira vergi tarhiyatı ve buna bağlı olarak da yaklaşık 77 milyar lira ceza kesilmesi önerildi. 4 2016 yılında 42 bin 650 mükellef incelendi. Bu kapsamda tarhı önerilen vergi: 6.4 milyar. Kesilmesi önerilen ceza ise 14.1 milyar lira. Geçen yıl incelenen mükellef sayısı 58 bin 676, kesilmesi öngörülen ceza miktarı ise 18.8 milyar liraydı. 4 Terörizmin finansmanıyla mücadele kapsamında 2016 yılında toplam 555 kişi hakkında, aklama suçuyla mücadele kapsamında da 111 kişi hakkında suç duyurusunda bulunuldu. 4 Kamu kurum ve kuruluşlarıyla yapılan istihbari nitelikteki bilgi paylaşımları kapsamında 16 bin 396 kişi hakkında kamu kurum ve kuruluşlarıyla bilgi alışverişinde bulunuldu. Savcılıklardan gelen talepler üzerine FETÖ ile bağlantılı 398 dosya kapsamında 29 bin 698 kişi hakkında analiz ve değerlendirme çalışması yapıldı. l ANKARA 100 binin üzerinde şüpheli işlem! 4 Büyük bir kısmı bankalardan olmak üzere yükümlülerden kasım ayı itibarıyla 100 binden fazla şüpheli işlem bildirimi alındı. Özellikle FETÖ bağlantılı kişilerle ilgili gönderilen şüpheli işlem bildirimlerine istinaden toplam değeri 200 milyon lirayı aşan 879 finansal işlemin askıya alınmasına karar verildi. 4 2B kapsamında 805 bin yurttaş satın alma başvurusunda bulundu. 608 bin hak sahibine 450 bin taşınmaz satıldı. Satışların toplam değeri 8.7 milyar lira oldu. Bu bedelin 5.3 milyar lirası tahsil edildi. 4 Hazine’ye ait tarım arazilerini satın almak için ise yaklaşık 255 bin yurttaş başvuruda bulundu. Bugüne kadar 6 bin 600 kişiye toplam 8 bin taşınmaz, 85 milyon lira bedelle satıldı. Bu bedelin 41.5 milyon lirası tahsil edildi. 4 Turizmde yaklaşık 460 turizm yatırımcısının ve işletmecinin yararlanması ve yaklaşık 400 milyon lira tutarındaki ödemelerinin ertelenmesi öngörüldü. 4 Kamu idarelerinde 189 adet, 303 bin metrekare, 461 milyon lira bedelli taşınmazın Hazine’ye ait taşınmazlarla trampası yapıldı. 79 adet, 142 bin metrekare 150 milyon lira bedelli taşınmaz da vergi borcuna mahsuben satın alındı ve kamu idarelerine tahsis edildi. 4 Hazine taşınmazlarının yönetiminden 2016 Ekim itibarıyla 968 milyon lira kira, 343 milyon lira irtifak, yaklaşık 1.3 milyar lira satış geliri olmak üzere toplam 2.6 milyar lira gelir elde edildi. 4 Ekim 2016 itibarıyla Maliye’nin merkez ve taşra teşkilatlarında yaklaşık 580 bin dava ve icra dosyasının da takibi yapılıyor. Sanayide istihdam geriledi Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi istihdam endeksi 2016’nın üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.4 azaldı. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi istihdam endeksi de bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1.5 geriledi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayide çalışılan saat endeksi 2016 üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 2.5 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayide çalışılan saat endeksi ise yüzde 3.3 düştü. Brüt ücretmaaş endeksi mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayide yüzde 1 artarken takvim etkisinden arındırılmış sanayide yüzde 13.4 artış kaydetti. Rusya’da yıllık kayıpyüzde70 Rus uçağının düşürülmesinin yıldönümünde, Türkiye’nin yaş meyve ve sebze satışında Rusya’ya ihracatta kaybı 503 milyon dolar oldu. Narenciye ve bazı sebze meyvede ihracat yasağını kaldıran Rusya’nın domates, üzüm, salatalık gibi ürünlere yönelik yasağı halen devam ediyor. Rusya’ya 1 Ocak21 Kasım 2015 arasında 720 milyon dolarlık ihracat yapılırken, rakam bu yıl aynı dönemde yüzde 70 kayıpla 217 milyon dolarda kaldı. Taşyapı’ya bir durdurma daha Daha önce Kadıköy Belediyesi tarafından inşaatı durdurulan Taşyapı’nın, Şişli Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi’nin binalarının bulunduğu Bulgar Vakfı arazisine yapmak istediği 4 kulenin yapım çalışmaları Şişli Belediyesi tarafından durduruldu. Şişli ve İstanbul Büyükşehir belediyeleri devre dışı bırakılarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından plan hazırlandığını belirten İBB Meclisi CHP Grup Sözcüsü Tonguç Çoban, “İstanbul’un bağrına yeni bir hançer saplanmak isteniyor” dedi. Çoban alandaki çalışmaların durduğunu açıkladı. l Haber Merkezi Lüks otoya yüzde 3 ile 10.5 arasında zam geldi Ülkede satılan araçların yüzde 96’sı 1600 cc motorun altında bulunurken pazarın yüzde 42’sini 40 bin liralık otolar oluşturuyor Otomobilde merakla beklenen ÖTV artış oranla rı belli oldu. Son haftalardaki dolar kurundaki artışı fiyatla ra yansıtmamak için çaba gös teren firmalar 2017’nin başın da bekledikleri ÖTV değişikli ğinin dün ani bir kararla yü rürlüğe girmesiyle şoke oldu. Buna göre, motor silin dir hacmi 1600 cc’yi geçme yenler ile 1600 cc ile 2000 CC arasında olup motor gü cü 50 KW’ı geçip motor silin dir hacmi 1800 CC’yi geçme yen elektrikli araçlarda vergi oranı yüzde 60, diğer lerinde ise yüzde 110 olarak be lirlendi. Söz ko nusu oran, HAakkaarsnu motor silindir hacmi 2000 cc’yi geçen otomobillerden motor gücü 100 KW’ı geçip motor silindir hacmi 2500 CC’yi geçmeyen elektrikli araçlarda ise yüzde 110 oldu. Motor silindir hacmi 2000 cc’yi geçen diğer otomo billerde uygulanan vergi ora nı ise yüzde 160 olarak uygu lanacak. Yüzde 42’si 40 bin altı Türkiye pazarında satılan araçların yüzde 96’sı 1600 cc altında, yüzde 33.5 ise 1600 cc 2000 cc arasında. Motor hacmi 1600 cc altında olan ve çıplak fiyatı 40 bin lira olan araçlarda hiçbir vergi artışı olmuyor. Bugün Türkiye’de satı Bütçeye 3 milyar lira gelir Maliye Bakanı Naci Ağbal, otomobilde ÖTV düzenlemesinin bütçeye yaklaşık 3 milyar lira katkı sağlayacağını söyledi. Ağbal, tekstil ve deri sektöründe de ticaret yapan işletmelerin girdi olarak satın aldıkları bir kısım malzemede daha önce yüzde 18 olarak ödediği KDV’nin de yüzde 8 olduğunu belirtti. Bakan Ağbal, sağlık sektöründe de bir düzenlemeye gittiklerine dikkat çekerek, özel hastanelerin doktorlarını hizmet amaçlı birbirlerine vermeleri durumunda indirimli şekilde yüzde 8 KDV uygulanacağını anlattı. Ağbal, dolar kurundaki artış konusunda ise, “İçinde bulunduğumuz oynaklığı, küresel piyasalardaki oynaklığın bir parçası olarak görmek gerekiyor” dedi. l ANKARA lan araçların yüzde 42’sinin fiyatı 40 bin liranın altında. 1600 cc altı olan araçlardan fiyatı 40 bin70 bin lira arası olan ise pazarın yüzde 40’ını oluşturuyor. Bu araçlarda 2 bin 3604 bin 130 lira vergi artmış olacak. Fiyatı 40 bin 1lira olan araca vergiden dolayı zam gelecek. Bunu araç fiyatlarına orantıladığımızda yüzde 3 bir fiyat artışı olacak. Satılan 1600 cc altı olan araçlardan yüzde 17’sinin fiyatı 70 bin liranın üzerinde. Bu araçlarda vergiden dolayı 12 bin 390 lira artış meydana gelecek. Satılan 1600 2000 cc aracın yüzde 34’ünün fiyatı 100 binin altında. Bu araçlarda 11 bin 800 lira civarı bir artış olacak. Yerli az etkilendi Piyasada satılan 16002000 cc araçların yüzde 66’sı 100 bin liranın üzerinde. Bu araçlarda 23 bin 600 lira vergi ar tışından kaynaklanan zam olacak. Zamanlaması kötü Otomobilde ÖTV artışının ardından konuşan Toyota Üst Yöneticisi (CEO) Ali Haydar Bozkurt, yeni bir döneme girildiğini vurgulayarak “Kasım ayından aralık ayına geçerken sektörümüzde çok farklı beklentiler vardı. Kurlarda önemli bir artış söz konusuydu, bir miktar fiyat artışı zaten yapılacaktı. Bunun üzerine ÖTV düzenlemesi de gelince ortaya farklı bir sahne çıkmış oldu. Bu açıdan baktığımızda; “keşke bu dönem olmasaydı” dediğimiz bir gelişme. Yeni düzenleme sektör genelinde ortalama yüzde 3.5 oranında artışa yol açtı. Ayrıca bu düzenleme yerli modellerin korunmaya çalışıldığı bir düzenleme olarak da görülebilir. Biz de marka olarak satışlarının yüzde 72’sinin yerli olduğu bir markayız. Bu değişimle birlikte bir grup modelimizde hiç etki lenme olmadı. Örnek vermek gerekirse; Corolla 1.33, Auris 1.33, Yaris, Hilux modellerimizde hiç vergi artışı olmadı” diye konuştu. Lüks segmentten orta segmente geçiş yaşanacağını söyleyen Bozkurt “Yeni ÖTV oranları ve kurlardaki artış ile birlikte lüks segmentteki modellerden orta segmentlere doğru bir yönelme yaşanmasını bekliyorum. 1 Ocak’tan itibaren bugün yaşadığımız kur seviyesinin fiyatlara yansıması kaçınılmaz gözüküyor. Bu yıl Aralık fiyatları ile 2017 Ocak fiyatları arasında, kurlar bu seyrinde devam ederse, yüzde 810’a varan oranlarda bir fiyat farkı olacağını şimdiden söyleyebiliriz” diye konuştu. Ali Haydar Bozkurt AKP’de liderliğe sığınma zorunluluğu Ya da tam tersi liderliğin fiili dayatmalarla yarattığı düzenin geri dönüşü olamayacak boyutlarda güçlenmesi, seçim kazanarak iktidara gelmiş AKP, kurulmuş Hükümet, Meclis grubu için iktidar erkinin kullanılamayacağı boyutlarda etkinlik, belirleyicilik, alternatifsizlik üretmiş olması... Var olan anayasal düzen içinde güçlü bir çoğunlukla iktidar erkini hukuken yakalamış, elinde tutan AKP İktidar erkinin iplerinin benzer bir rejim modelinde örneği yaşanamayacak, görülemeyecek boyutlarda, anayasal hukuk düzeninin işleyişine de aykırı olarak liderlik erkine “gönüllülük” olarak açıklansa bile teslim edilmiş olmasının çarpık, ülkemizin geleceğini de ipotek altına alan ağır sonuçlarının her gün bir yeni boyutuna, seyirci konumunda tanıklık ediyoruz. En çok AKP’nin yetkilerini kullanamayan erk sahiplerinin, seslerini çıkarmamaları, ortaya çıkan çelişkilere sessizce katlanmaları sayesinde... En son en çarpıcı sahneleri, Meclis’teki partilerle uzlaşılmış olarak çıkarılması gündemde bir kararnameye gece yarısı konan AKP’nin tecavüzcüleri kurtaracak korsan kararnamesi tartışmaları sürecinde yaşadık... Kadınların sağduyulu, caydırıcı, güçlü tepkileri sonuç getirdi... AKP iktidar erki adına son açıklamalar, ilgili bakanlar, Başbakan da içinde, korsan getirilmiş gece yarısı AKP yasa değişikliği önerisinden geri dönülemeyeceği yolunda oldu. Aradan saatler geçmeden, oylamaya saatler kala Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Hükümet bu sorunu geniş mutabakatla çözmeli” gece yarısı uyarısı geldi. Sabah Başbakan bir gün önceki açıklaması ile tam çelişkili olarak tasarıyı komisyondan geri çekme kararlarını açıkladı. Ardından sorumlu Bakan Bozdağ yine bir gün önceki diretmesinden geri dönmüş olarak “konu kapanmıştır” ile noktayı koydu. HHH Cumhurbaşkanı’nın kendi kadın örgütlenmelerini dinlemiş, kadın hareketlerinin güçlü tepkilerinin sonuçlarını tartmış olarak Hükümetin uyarısını bir kenara koyarak, bir başka gerçeğin altını çizmekte yarar var. CHP, Meclis’e dönme kararı vermiş henüz gerçekleştirememiş HDP yanında, MHP de çok kesin bir çıkışla söz konusu tuzak yasaya destek vermemişti. AKP Meclis grubu, dikkatinize sunmak isterim, FETÖ darbesi sonrası ilk kez tek başına desteklenmeyen bir yasayı çıkarma sınavı ile yüz yüze kalacaktı. Göze alınmamış olabilir mi? Adı Cumhurbaşkanı olarak değiştirilse de, var olan anayasal düzene aykırı fiili yönetim, iktidar erkinin kullanılması tablosunu düzeltmek üzere, başkanlık rejimi geçiş çalışmalarına geçersek... Sarayın çok acelesi olduğunu ortaya koyan gelişmeleri, aceleci girişimleri sorgulamayacak mıyız? Kendi gerekçelendirilmeleriyle zaten ilan edilmiş, Cumhurbaşkanı’nın seçimle gelmesi tezinden yola çıkılarak yaratılan baştan sona anayasal, hukuk devleti düzeni icraatlarından rahatsızlık çok önemli, anlamlı olsa bile... Zaten AKP iktidar erki cephesinden en küçük bir sorun çıkartılması söz konusu değilken Türkiye’nin üç koldan terör şiddeti kıskacında, yaşanmış çok ağır FETÖ darbesinin yaraları sarılamadan, Ortadoğu savaş bataklığına da çekilinmiş, ekonomik Türkiye’ye özgü büyük krizin sarmalında, başkanlık sistemi için Meclis oylaması, sonrası referandum riskinin göze alınmasının akılcı açıklaması ne olabilir? Hele de Türkiye doğrudan liderlik erki sorumluluğunda çok ağır insan hakları, hukuk devleti ihlali gerekçeli dünya çapında etkin siyasal odaklar, kurumlar eliyle suçlanırken... Liderlik erkinin gücünü dünyada benzeri görülmeyen bir metinle sadece yasallaştırmak değil, demokrasiler, erkler ayrılığının olmazları ile ağır çelişkilerle katlamak isteyen bir model arayışına kalkışmak neyin nesi? Türkiye tipi başkanlık, pardon cumhurbaşkanlığı model taslağının, MHP ile uzlaşılmış metninden ilk çıkan bilgiler bile, demokrasi dışı otoriterleşme arayışının yeterince çarpıcı hükümlerini içermekte. Başkanlık rejimleri için söz konusu güçlü erkler ayrılığı, hele de yargı bağımsızlığını umursamaz bir tabloda sadece ve sadece MHP’nin desteği koşullarına “evet” deme çabası. Aynı zamanda sıkışıklığın itirafı değil mi? Alitalia 2000 kişiyi işten çıkarmayı planlıyor Alitalia hissedarı Etihad Airways’in, zararda olan havayoluna yönelik planlanan değişiklikler çerçevesinde 2.000 kişiyi işten çıkarabileceği belirtildi. Konuya yakın kaynakların Reuters’a yaptıkları açıklamaya göre, İtalyan havayolu şirketi kâr edilemeyen rotalara seyahat yapan yaklaşık 20 uçağı da yere indirecek. Kaynaklardan bir tanesi toplam işçi sayısının altıda birine denk gelen bu işten çıkarmaların gerçekleşmesi ve uçakların yere indirilmesi durumunda bile ikiüç yıl boyunca zarar edilmeye devam edilebileceğini söyledi. l Ekonomi Servisi C MY B