Katalog

10 DUNYA EDİTÖR: PINAR ERSOY TASARIM: BETÜL BERİŞE Salı 29 Eylül 2015 nilgun@cumhuriyet.com.tr Katalonya bağımsızlığı seçti orkulan oldu, pazar günkü yerel seçimlerde İspanya’dan ayrılmayı savunan partiler zafer kazandı. Geçen yılın “bağımsızlık referandumunun” Madrid tarafından “geçersiz sayılması” üzerine, önceki günkü yerel seçimleri “bağımsızlık plebisiti”ne dönüştüren yerel Katalan partileri, Madrid’den “kopuş” üzerinde bölündüler. Yerel hükümet başkanı Artur Mas’ın merkez sağ partisi ile sol kanattaki Cumhuriyetçi Esquerra, ortak biçimde oluşturdukları “Evet için Birlikte/Junts pel Si” ittifakında “18 ay içinde bölgenin bağımsızlığını ilan etmeyi” savunurken; sağcı iktidar partisi “PPHalkçı Parti” ile muhafazakârların yeni partisi “Ciudadanos/ Yurttaşlar” ve merkez solda sosyalistler “İspanya’da kalmanın” bayrağını taşıdılar. ARTIK ÇOCUKLARI DÜŞÜNÜN Avrupa’daki sığınmacı krizinde en acı fotoğraflarda çocuklar var. YunanistanMakedonya sınırında trene binmeyi bekleyen bir baba, omuzlarında uyuya kalan oğlunu taşırken böyle görüntülendi. Sırbistan sınırından gelen fotoğraflarda da (aşağıda) bot yerine ayaklarına torba sarmış bir çocuk ve annesi vardı. K BM’de Suriye düellosu BM Genel Kurulu’nda Obama ‘çocuk katili diktatör’ Esad’la çözüm olmayacağını, Putin ise Esad’la işbirliğini reddetmenin devasa hata olduğunu söyledi. Ancak iki lider çözüm için işbirliğine hazır M Genel Kurulu Suriye’ye siyasi çözüm çabalarına odaklanarak dün başlarken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Barack Obama’nın dün gece yüz yüze görüşmesi öncesi nefes kesen bir diplomatik trafik yaşandı. BM Genel Sekreteri Ban Kimun’un açılış konuşmasının ardından sırasıyla kürsüye gelen Obama ve Putin Suriye ile ilgili vizyonları Ban’ın yemekte buluşturduğu Obama ile Putin nı çarpıştırdı. önce somurttu, sonra gülüşüp kadeh kaldırdı. Obama, “Suriye’de iç savaşın nasıl çıktığını hatırlayalım. Esad barışçı protestocuların üzerine ateş açılmasını emrini verdi... Bir diktatör kendi halkından on binlerce insanı katlettiğinde, bu, sadece bir ulusun iç işi olmaktan çıkar, hepimizi etkileyecek çapta bir insanlık mezalimini besler” dedi. Rusya ve İran’ı “Bu mantığa göre ‘alternatifi kesinlikle daha kötüdür’ diye varil bombalarıyla masum çocukları öldüren Beşar Esad gibi tiranları desteklemeliyiz” diye eleştiren Obama, diğer yandan “Suriye krizini çözmek için Rusya ve İran dahil her ulusla çalışmaya hazır olduklarını” belirtti. “Ama bu kadar çok kan ve yıkımdan sonra savaş öncesi statükoya dönülemeyeceğini kabul etmeliyiz” diye ekleyen Obama, “Gerçekçilik, ödün vermek gerektiriyor. Ancak gerçekçilik Esad’dan yeni bir lidere kontrollü geçişi de gerektiriyor” ifadesini kullandı. ABD Başkanı Rusya ve Çin’in özgürlük sicilini “Bugünün güçlü adamları yüzünden yarın devrim kıvılcımı çakılır. Enformasyona erişimi kontrol edebilirsiniz ama yalanı hakikate dönüştüremezsiniz. Muhaliflerinizi hapse atabilir Podemos varlık gösteremedi “SYRİZA” nın ruh ikizi Podemos arada kaldı ve “Katalanların karar hakkını” savunan bir platformda yer almayı seçti. İşlevi yalnız yerel parlamento ve hükümeti belirlemek olan seçimin biricik konusu sonuçta bu, “bağımsızlığa evet/hayır” oldu. Madrid tarafından reddedilen geçen yılın “alternatif referandumunda” olduğu gibi, bu seçimde de zafer “bağımsızlıkçılar”ın oldu. Sandığa damga vuran Mas’ın “Evet için Birlikte” ittifakı, 135 kişilik mecliste 65 sandalyaya sahip çıktı. İttifakta yer almamakla birlikte, “bağımsızlık destekçisi” küçük bir sol partinin ilave 10 sandalya kazanmasıyla bağımsızlık yandaşları toplam “75 sandalyayla”, mecliste mutlak çoğunluğu denkledi. “Merkeziyetçiliğin” baş simgesi Başbakan Mariano Rajoy’un partisi PPağır hezimet uğrayarak sade 11 temsilci çıkardı. “Toprak bütünlüğünü” savunan sosyalistlere destek de, “17 parlamenter” ötesine geçmedi. Ülkede estirdiği rüzgârla konuşulan ve Katalan seçimlerine ufak partilerden oluşan bir koalisyonla giren “Podemos” da beri yandan hayal kırıklığı yaşadı ve umduğunu bulamadı. Kısaca; hiçbir güç, Barselona’yı ayrılıkçıların “tek yıldızlı cumhuriyetçi bayraklarıyla” donatan “Evet için Birlikte” ittifakının boyuna yetişemedi… Bu zaferin ne anlama geldiği üzerinde Madrid ve Barselona bölünmüş durumda. Barselona medyası sonuçları net “zafer” şeklinde sunarken, Madrid’de siyasi çevreler ve basın; ayrılıkçıların “sandalya sayısı” itibarıyla mutlak çoğunluğu temin ettiklerini ancak toplam “oy oranı” olarak, yüzde 48’le “mutlak çoğunluğun altında kaldıklarını” söylüyor… Madrid’in bir numaralı yayın organı El Pais’in manşeti örneğin şöyle: “Bağımsızlıkçılar seçimleri kazandı ama plebisiti kaybettiler.” “Sandalye sayıları” ve “oy yüzdeleri” üzerinden yapılan bu kılı kırk yaran, nüanslı değerlendirmelerin ötesinde; Katalan seçimlerinin “tarihi” olduğu kesin. Ortada çok soru var: Mas, seçimde taahüt ettiği üzere 18 ay içinde hakikaten Katalonya’nın bağımsızlığını ilan etmeye kalkar mı? Madrid’in tepkisi ne olur? Madrid, Katalanlarla sert bilek güreşini sürdürür mü; “ayrılıkçılığı” frenlemek için yeni tavizler mi verir? Mesela, “federasyon” kartını mı çıkarır? Bu soruların cevaplarını yaşayarak göreceğiz. Ama bilinen tek şey, İspanya’nın artık aynı olmayacağı… Ülkede bundan böyle “bölünme” baskıları artacak. Katalanların Madrid’le açtığı bahse örneğin hemen Basklar da katıldı. Dakika bir, gol bir… Bask yerel hükümet başkanı Inigo Urkullu da Madrid’e derhal “Sizin biricik sorununuz Katalanlar değil, bizimle de sorununuz var!” dedi. Aralıktaki “genel seçimler”, bu çok yıpratıcı “bölünme travması” ve “ayrılıkçılık şantajı” altında yapılacak. Fatura, işlerin bu noktaya tırmanmasına müsaade ettiği için, çok büyük olasılıkla Rajoy hükümetine çıkarılacak. B Suriye için yeni temas grubu Özgürlük tiradı siniz ama fikirleri hapse atamazsınız” diye bombaladı. BM Genel Kurulu’nda 10 yıl aradan sonra yaptığı konuşma öncesi Esad’ın kalesi Lazkiye’ye uçak, zırhlı ve asker yığan Putin, Obama konuşurken salonda değil. Konuşmasında 2. Dünya Savaşı’ndaki Hitler karşıtı ittifak gibi şimdi de IŞİD’e karşı geniş çaplı koalisyon oluşturulması çağrısı yapan Rus lider, “Teröristlerle yüz yüze yiğitçe savaşan Suriye hükümeti ve silahlı kuvvetleriyle işbirliği yapmayı reddetmek devasa bir hatadır. IŞİD ve diğer terörist örgütlerle Esad güçlerinden başka gerçekten savaşan kimse olmadığını kabul etmeliyiz” dedi. Ortadoğu’da aşırılıkçı şiddetin yükselmesinden ABD’nin Irak ve Libya’ya müdahalelerini sorumlu tuttu, “yangını körüklemekten başka bir şeye yaramayan ABD’nin eğitdonat programından çıkanların IŞİD’e katıldığını” belirtti. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Putin gibi IŞİD’e karşı “birleşik cephe” çağrısı yaparken, “İran’ın Suriye’ye demokrasi gelmesine yardımcı olmaya hazır olduğunu” söyledi. ‘Hitler karşıtı ittifak gibi’ Tarihi seçim Rusya “Suriye için uluslararası temas grubu kurulacağını” açıkladı. Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, “en etkili dış oyuncular” olarak nitelendirdiği Rusya, ABD, İran, Suudi Arabistan, Türkiye ve Mısır’ı katılımcı olarak belirlediklerini, başka ülkelerin de davet edilebileceğini belirtti. Temas grubunun “en kısa sürede” toplanmasını istediklerini vurgulayan Bogdanov, BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan da Mistura ile birlikte çalışacaklarını ve Cenevre’de 4 ayrı çalışma grubunun kurulmasının ardından görüşmelerin başlayabileceğini sözlerine ekledi. Temas grubunun ekimde toplanması bekleniyor. BM Genel Sekreteri Ban da Suriye’de çözümün anahtarının Rusya, ABD, İran, Suud ve Türkiye’de olduğunu söyledi. Prag’da geçen haftalarda aşırı sağcılar göçmenlere karşı sokaktaydı. Avrupa’da aşırı sağ sığınmacılara savaş açtı T Davutoğlu’nu mutlu ettiler M Genel Kurulu’ndaki Başbakan Ahmet Davutoğlu, ABD Başkanı Barack Obama’nın konuşmasından memnuniyetini gazetecilere “ABD’nin Esad’ın kalışına dayalı bir formüle meylettiği yorumlarını boşa çıkardı, çok mutluyum” diye ifade etti. Davutoğlu “Suriye’de barışçı bir geçiş için Rusya dahil tüm ülkelerle dayanışmaya ihtiyaç var. Geçiş süreci Esad’sız bir Suriye’ye geçiş sürecidir. Yeni Suriye’de Esad ya da DAIŞ’e (IŞİD) yer ürkiye üzerinden gelen Suriyelilerin başını çektiği sığınmacı akınının aşırı sağı güçlendirmesi Avrupalı yetkilileri endişelendiriyor. Almanya’nın özellikle doğu kentlerinde yabancı karşıtı yürüyüşler ve sığınmacı merkezlerine yönelik saldırıların önü alınamıyor. İç İstihbarat Şefi HansGeorg Maassen, ülkedeki aşırı sağ ve onlarla çatışan aşırı sol grupların giderek radikalleştiği uyarısında bulundu. Polis, sığınmacı merkezlerine yönelik saldırıların geçen yıla oranla iki kat arttığını duyurdu. Almanca öğrensinler Sığınmacılar arasında radikal kişilerin olabileceğini söyleyen Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck ise yeni gelenlere hızla Almanca öğretilmesini ve topluma kazandırılmalarını istedi. Sığınmacıların hedefindeki bir diğer ülke Avusturya’da da aşırı sağ yükselişte. Yukarı Avusturya’da yapılan eyalet seçimlerinde, oyunu ikiye katlayan göçmen karşıtı Özgürlük Partisi (FPO) yüzde 30 oy alarak ikinci oldu. Obama’nın konuşmasını ‘Çok mutlu oldum’ diye karşılayan Davutoğlu Hollande’dan da tampon bölge için BM kararı girişimine destek aldı B olmamalı” dedi. ‘Sığınmacıları koyarız’ François Hollande IŞİD’i Irak’ın ardından Suriye’de de vurmaya başlayan Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande da BM’ye hitabında Suriye’ye siyasi çözümde Esad’ın yeri olmadığını söyledi. Hollande “Rusya ile İran çözümün bir parçası olmak istediklerini söylüyor. Öyleyse bu ülkelerle birlikte çalışıp onlara çözüm yolunun Esad’dan geçmediğini açıklamalıyız” dedi. Ankara’nın Suriye’de uçuşa yasak bölge adı altında tampon bölge talebine desteğini tekrarlayan Fransa lideri, “Dışişleri Bakanı Fabius bu bölgeyle ilgili ortaklarımızın ne düşündüğünü, nasıl oluşturulabileceği ve güvenliğe alınabileceğini görüşecek” dedi. “Bu bölgede olanlara uluslararası meşruiyet kazandırabilecek BM Güvenlik Konseyi kararı çıkarmaktan” söz eden Hollande, Avrupa’ya akan sığınmacıları buraya yerleştirme isteğini dile getirdi. Kampta kavga Almanya’nın Kassel kentinde ise 20 ülkeden 1500 sığınmacının kaldığı çadır kentte önceki gün yemek sırası nedeniyle kavga çıktığı, Arnavut ve Pakistanlı göçmenlerin saatlerce süren kavgasında 3’ü polis 14 kişinin yaralandığı bildirildi. Almanya’nın artık sığınmacıları dinlerine göre ayıracağı iddia ediliyor. Maldivler liderinin yatında patlama %13.7 ABD nüfusunda başka bir ülkede doğanların oranı. Pew Araştırma Merkezi’nin yeni yayımladığı rapora göre bu oran 2025’te yüzde 14.9’a çıkarak rekor kıracak. İsrail askerleri Aksa’nın çatısında Yahudilerin “Sukot” bayramında Kudüs’teki Mescidi Aksa yine şiddetli çatışmalara sahne oldu. Filistinlileri barikat kurup Yahudilerin girişini engellemekle suçlayan İsrail askerleri, ses bombası, göz yaşartıcı gaz ve plastik mermilerle Aksa’nın çatısına kadar çıktı. Çatışmada 16 Filistinli yaralandı. Maldivler Devlet Başkanı Yamin Abdül Gayyum’un yatının motor odasında meydana gelen patlamada üç kişi yaralandı. Gayyum’un selefi, demokratik yollardan seçilmiş ilk başkan Muhammed Naşid’in hapse atılması sebebiyle adalarda tansiyon yüksek. Soruşturma için ABD ve Avustralya’dan yardım istendi. C M Y B