Katalog

10 DUNYA aponya’nın başkenti Tokyo’nun İstanbul’u geride bırakarak aldığı 2020 Yaz Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları’na yönelik hazırlıklar mali zorluklarla boğuşuyor. Çizimleri sona erip, inşa aşamasına gelen görkemli olimpiyat stadyumunun kabarık faturası halkı kızdırırken, hükümet projeyi çöpe attığını açıkladı. Ünlü Britanyalı mimar Zaha Hadid’in çizdiği, fütüristik dizaynıyla dikkat çeken stadyumun inşa faturasının başta planlananın iki katına çıkıp 2.1 milyar dolara ulaşması ülkede öfkeye yol açtı. Halihazırda Japonya’nın 2. Dünya Savaşı’nın ardından kabul ettiği pasifist anayasayı delip askeri güç olmaya soyunduğundan protestoların odağındaki sağcı Başbakan Şinzo Breivik’e üniversite eğitimi Norveç’te 2011’de 77 kişiyi katledip 21 yıl hapse çarptırılan ırkçı Anders Behring Breivik’in, Oslo Üniversitesi’nin Siyasi Bilimler Bölümü’ne yaptığı başvuru bu kez kabul edildi. Breivik hapisten eğitim alacak. EDİTÖR: GÜLRİZ ERGÖZ TASARIM: BETÜL BERİŞE IŞİD 94 kişiyi çarmıha gerdi IŞİD’in Suriye’de oruç tutmadığını iddia ettiği 94 kişiyi demir kafeslere koyup meydanda dolaştırıp 70 kez kırbaçladıktan sonra çarmıha gerdiği belirtildi. İlk kez kafa kesen çocuk videosu da yayımlandı. Cumartesi 18 Temmuz 2015 İRAN Bir Olimpiyat iflası İstanbul’u sollayarak 2020 Olimpiyatı’nı kazanan Tokyo, masrafı 2.1 milyar dolara çıkan devasa stadyum projesini çöpe atacak nilgun@cumhuriyet.com.tr w nilgun@ ‘Türkiye ile kazan kazan yapalım’ 5+1 grubuyla nükleer anlaşmaya varılması sonrası İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı aradı. “İran’a yaptırım zulmünün geride kadığını” söyleyen ve Türkiye’nin geçmiş çözüm çabalarına teşekkür eden Ruhani, anlaşmanın İran’ın komşularıyla ve özellikle Türkiye ile ilişkilerini olumlu etkileyeceğini belirtti. Ruhani, “Bölge halkı umudunu AnkaraTahran işbirliğine bağlamış. İkili işbirliğiyle bölgede kazankazana dayalı bir çözüm yolu bulabiliriz” diyerek “Bölgedeki terörizmin önüne geçmek için ikili diyalogun arttırılması gerekli” vurgusu yaptı. Erdoğan, bölgesel sorunların çözümü için Türkiye’nin İran’la işbirliğine hazır olduğunu söyledi. Bayramdan sonra Körfez turuna çıkacak İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de “bölgesel ve uluslararası işbirliği için yeni fırsatlar doğduğunu” vurguladı. lTAHRAN/Cumhuriyet J Türkiye ve İran yüz yüze ran’la nükleer anlaşma “mutlu son”la tamamlanınca, altıyedi yıl önce Tahran’da bir kadınla yaptığım konuşma hatrıma geldi... 60’larını süren kadın gençliğini Şah döneminde geçirmiş, 35 yıllık devrimin şokunu tüm ağırlığıyla yaşamıştı. Lafı eğip bükmeden bana “Türkiye’den nefret ediyorum!” demişti: “O kadar ki adımımı atmak istemiyorum. Ne zaman Türkiye’ye gitsem içimden ağlamak geliyor. Etrafa baktıkça yalnız heba edilen yılları ve fırsatları düşünüyorum. Türkiye’de her şey bana İran’ın erişebilecekken ıskaladığı şeyleri düşündürüyor. Türkiye’nin gelişmişlik ve refahını petrol zengini İran haydi haydi yakalayabilirdi. Biz bir daha yerine gelmeyecek zamanı kaybettik ve çok acı çektik!” Türkiye ve İran birbirine, başka hiçbir ülkenin tutmadığı “aynayı” tutan ülkeler... Bazen çok acımasız olabilen aynadaki “suret” karşısında insan işte böyle “ağlamaklı” dahi olabiliyor. Bugün fırsat olsa aynı İranlı kadınla konuşsam hissiyatı çok farklı olabilir. İran benim Tahran’da bulunduğum Ahmedinejad yıllarına göre geleceğe olağanüstü “umutla” bakan ve şimdi artık yitirilen yıllarını telafi ederek “uluslararası güç” olarak temayüz etmeyi bekleyen bir ülke. Dünyaya söz geçiren BMGK’nin daimi 5 üyesi ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya’yı içeren P5+1’le, 14 Temmuz’da sağlanan “anlaşma” ardından kafalarda beliren tasavvur en azından bu. İran halkı bu yüzden sokaklarda bayram ediyor. Dünyanın büyük güçleriyle masada bu kertede önemli bir jeostratejik anlaşmayı kotarmak dahi İran’a başlı başına “özgüven” veriyor. İ İki katına çıktı Ünlü mimar Zaha Hadid’in çizdiği görkemli stadyum dışardan kaplumbağa ya da bisiklet kaskına benzetiliyor. Abe dün boynu bükük kamera karşısına geçti. Abe “Stad planını çöpe atıp sıfırdan başlayacağız” diyerek ekledi: “Yeni stad planı için derhal ihale açacağız, elimizden geldiğince masrafları en aza indirip hem en iyi hem de en gerçekçi stadı yapacağız.” Bu çıkışı Olimpiyat ve Eğitim Bakanları ile görüşmesinin ardından geldi. Stadın astronomik maliyetine yönelik tepkilere atıfla “Olimpiyatlar halkımız, atletler, tüm oyuncular için bir eğlence, bir parti. Kutlayacakları bir şey yapmamız gerek” ifadelerini kullanan Abe “Atletlerin, insanların düşüncelerini yaklaşık bir aydır dinliyorum” vurgusu yaptı. 2020’de bitirileceği taahhüdünde bulunduğu stadın 2019 Dünya Rugby Kupası’na yetişmesi beklenmiyor. Hadid’in astronomik spor projelerine yönelik eleştiriler de artıyor. ‘Gerçekçi olmalı’ ABD Atina’yı kemer sıkma mı yakıyor? Ankara’nın ruh hali Hapishane ziyaret eden ilk başkan Barack Obama bir federal cezaevini ziyaret eden ilk ABD Başkanı oldu. Kampanyasında gençliğinde esrar ve kokain kullandığını açıklamış olan Obama, El Reno’da kapasitesinin yüzde 146’sına tekabül eden 1300 mahkumun tutulduğu cezaevini ziyaret etti. Şiddet içermeyen uyuşturucu suçlarından dolayı ceza alan 6 mahkumla görüşen Obama “Büyürken bazı avantajlara sahip olmasaydım şu an sizin yerinizde olabilirdim” dedi. Ufak tefek suçlara karışan gençlerle ağır şiddete başvuranlar arasında ayrım gözetilmesini talep eden Obama, cezaevlerindeki kapasite sorununu giderme ve ceza hukukunda reform sözü verdi. Başkan ile mahkumların sohbeti eylülde belgesel olarak yayımlanacak. Çipras’ın yakından takip ettiği yangınlara itfaiye ve hava kuvvetleri müdahale etti. İtalya ve Fransa yardıma çağrıldı. unanistan’da AB’nin dayattığı kemer sıkma paketinin Başbakan ve SYRİZA lideri Aleksis Çipras tarafından kabul edilmesi isyan havası estirirken, dün başkent Atina civarında eşzamanlı üç yangın ve güneydeki Mora Yarımadası’nda bir yangın daha çıktı. Devlet televizyonu ERT’ye göre 52 farklı yerde yangın çıktı. Acil müdahale toplantısı düzenleyen Çipras, AB’den acil yardım istedi. “Tüm itfaiye güçlerine ilaveten ordu ve hava kuvvetleri alarm durumunda” diyen Yu Y SURİYE nan Başbakanı, yangını aşırı sıcak ve rüzgarla yayılmaya bağlarken, halkı sakin olmaya çağırdı. Ancak özellikle Atina’daki yangınların kemer sıkma karşıtlarının kundaklamaları sonucu çıktığı spekülesyonu yapılıyor. Koropi bölgelerinde eşzamanlı başlayan yangın bir kaç saat içinde başkentin eteklerindeki yerleşim yerlerini sardı. Dağın sınırındaki İliupoli’nin Belediye Başkanı Vassilis Balassopulos “Bu kesinlikle kundaklama. Ormanda patlayıcıların infilak ettiğini duydum” dedi. Bir ölü, yüzlerce tahliye 14 Temmuz’un ardından yüzümüze tutulan İran aynasında peki biz kendimizi nasıl görüyoruz? Resmi açıklamalarda dillendirildiği üzere “memnun”, “mesut” ve “sevinçli” mi? “Kaygılı”, “endişeli”, “kuşkulu”, “gergin”, “düşünceli”, “şaşkın”, fena halde “ters köşe” mi? Bu soruya ağız dolusu tek sözcükle yanıt veren yok. Soruyu yönelttiğim herkes hasbelkader önce “anlaşma olumludur” dedikten sonra kaygılarını, şerhlerini, tereddütlerini sıralıyor. İran’ın dünya güçleriyle “barış yapması”; yeni dengeler ve pazarlar, yeni ittifaklar ve arayışlar demek. Bu “yeni dinamikler” doğrultusunda doğu komşumuzun 2017’de yüzde 78’lik yıllık büyüme oranı yaklaması ve AB ile 7.5 milyar Avro olan ticaret hacminin gene aynı dönemde 400 milyar Avro’lara sıçraması bekleniyor. Erdoğan’ın düşleri hilafına böylece 2023’te “ilk büyük 10’a” Türkiye’nin değil İran’ın girebileceğinden bahsediliyor. RTE’nin, dünyada yankılanan antlaşma üzerine şimdiye değin yorum yapmaması; Ankara’nın “sıkıntılı ruh hali” hakkında başlı başına fikir vermeye yetiyor. Bu “sessizliği” nasıl değerlendirmemiz gerektiğini, AKP’nin ilk dışişleri bakanı Yaşar Yakış’a sordum... “Dengelerin İran lehine değiştiğini” kuşkuya yer bırakmaksızın ifade eden Yakış; “Bu realitenin bilincinde olmak gerekir” diyor ve ekliyor: “Bayram havasına gerek yok!” Diplomatlığında Mısır, Suriye ve Suudi Arabistan’da görev yapan, Ortadoğu’yu bilen eski bakan özetle sonra şunları ekliyor: “İran her dönemde önemliydi. Petrol zengini bir ülke. 2500 yıllık devlet tecrübesi ve güçlü diplomasisi var. Şimdi önemi daha da arttı. Keşke (Erdoğan’ın bahardaki İran ziyareti öncesinde gerginlik yaratan) bazı çıkışlar hiç olmasaydı. Türkiye Ortadoğu’nun böyle geleceğinin şekillendiği bir döneme ayrıca dört ülkede Suriye, İsrail, Libya, Mısır büyükelçisiz yakalandı. İran’ın varlığının arttığı döneme biz bölgedeki etkinliğimizin daraldığı bir mecrada girdik. Bunlar kaygılı olmak için yeterli neden…” Yakış’la sohbete devam. 12 uçak, 6 helikopter Üzerinden kara bulutlar gitmek bilmeyen Yunanistan, dün yangınn söndürmek için 100’den fazla itfaiye aracı, 300 itfaiye eri, 12 uçak, 6 helikopteri devreye soktu. Atina’nın İmito, Karea, Atina’ya duman çökerken, bazı klinik ve kreşler tahliye edildi. Mora’da yüksek gerilim hatlarının kopmasından kaynaklandığı söylenen yangında bir Yunan turist kalp krizi geçirip öldü. Çok sayıda ev ve araç yandı. 4 köy, manastırlar ve yaz kamplarından yüzlerce kişi tahliye edildi. Mora’da 2008’de çıkan yangınlarda 67 kişi ölmüştü. ‘Bayrama gerek yok!’ Esad’dan yeni Kuran nüshası Dün bayram namazı için halkın arasına karışan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Kuranı Kerim’in “gözden geçirilmiş” bir versiyonunu yayımlıyor. İslamcı cihatçılarla savaşan Esad “yanlış yönlendirici” dersler çıkarılmaması için Kuran’ın “yeni bir standart nüshasının” yayımlanmasına karar verdi. Devlet televizyonunun Kadir Gecesi yayınında Dini Vakıflar Bakanı Abdüssettar Seyid ve Kuran işleri komisyonunun Esad’a sunduğu Kuran’da âlimlerin temel aldıkları bilimsel kurallarla uyulduğu dile getirildi. Alevi mezhebine mensup Esad, “çarpıtmalara karşı dinin ilke ve değerlerini doğru yolda tutmaya çalıştıklarını” belirtti. Bu nüsha Mısır’ın Ezher Üniversitesi ve tüm Arap ve Müslüman devletlere de gönderilecek. Brezilya’da Lula’ya resmen yolsuzluk soruşturması açıldı rezilya’da yolsuzluk soruşturması açılan en üst düzey yetkililer arasına eski Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva da katıldı. “Yoksullukla mücadelenin şampiyonu”, “halkın sevgilisi” addedilen Lula hakkındaki gizli önsoruşturmanın resmi soruşturmaya dönüştü Suudi Kralı, Halid Meşal ile el sıkıştı ran’ın uluslararası toplumla nükleer anlaşması yüzünden diken üstünde olan Suudi Arabistan, sürpriz bir hamleyle Hamas liderliğiyle bayram görüşmesi yaptı. Yıllar sonra gelen görüşmeyle ilgili Hamas kaynakları, siyasi lider Halid Meşal’in Suudi Arabistan’da ağırlandığını, Kral Salman ile el sıkıştığını, toplantıya iki taraftan üst düzey yetkililerin katıldığını söyledi. Suud önceki kral Abdullah döneminde Hamas’ın ağabeyi Müslüman Kardeşler’e karşı çalışıyordu. Hamas ise Suriye içsavaşının başında uzaklaştığı Şam ile Tahran’ın yeniden yörüngesine girmişti. B ğü açıklandı. 2011’de başkanlıktan ayrılan Lula, 201114 arası inşaat şirketi Odebrecht’in Latin Amerika ve Afrika’da kazandığı milyarlarca dolarlık ihalelerle ilgili yolsuzlukla suçlanıyor. Lula’nın iki kıtadaki ziyaretleri sırasında nüfuzunu kullanarak inşaat devinin imar izni ve kredi almasını sağladığı ve karşılığında şirketten bir nevi komisyon aldığı söyleniyor. Lula Vakfı, eski liderin korkacak bir şeyi olamdığını savunup “faaliyetlerinin şeffaflığı ve yasallığından şüphemiz yok” dedi. Ancak Brezilya’yı kasıp kavuran devletin petrol şirketi Petrobras’daki muazzam yolsuzluk skandalı kapsamında geçen ay Oderbrecht’in CEO’su da petrol devine milyarca dolarlık ekstra fatura kesmekten tutuklandı. Ekstra paralar ise siyasilerin cebine rüşvet olarak gitti. Petrobras’la ilgili soruşturma açılmayan tek isim olarak petrol devinin eski CEO’su ve Lula’dan sonraki Devlet Başkanı Dilma Rousseff kaldı. Ancak muhalefet Petrobras yolsuzluğuyla bağlantılı seçim kampanyasında mali düzensizlik yaptığı suçlamasıyla Rousseff’in azledilmesi talebini Kongre’ye sunacak. Lula soruşturması halefi üzerindeki baskıyı artıracak. İ ‘Aden’den sonra tüm Yemen’ İran’ın nükleer anlaşması sonrası, Suudi Arabistan Yemen’in güneyindeki Aden’i tamamen ele geçirdiğini duyurdu. Riyad’a kaçmış devrik Yemen lideri Mansur Hadi’nin Yardımcısı Halid Mahfuz Bahhah, Aden’de kontrolün sağlanmasının diğer kentlerin de Şii Husiler ve önceki devrik lider A. Salih yanlısı milislerden “kurtarılmasının” ilk adımı olduğunu söyledi. Hadi de Suud’a teşekkür edip “Yemen’in kurtarılmasında Aden’in kilit önemi var. Biz Yemen’i buradan geri alacağız” dedi. C M Y B