Katalog

EKONOMİ 8 DOLAR AVRO FAİZ BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 2.6640 0.16 kuruş TASARIM: SERPİL ÜNAY 3.0030 15 kuruş 9.21 5 puan 81.876 1517 puan 671.30 12.89 lira 100.65 2 lira EDİTÖR: PINAR YILDIZ Cuma 5 Haziran 2015 Dolarda korkutan yükseliş Seçim belirsizliği ve ABD’de canlanmaya işaret eden Beige Book raporunun etkisiyle dolar/TL 2.70’i gördü. Tahminlere göre dolar 3 TL’ye koşuyor iyasalar genel seçim 2.6640 TL’den kapandı. sonuçlarını beklerAvro/TL 3.07’yi aşarak 15 ken, ABD ekonomisinayın en yüksek seviyesine çıkde canlanmaya işaret eden Betı. Serbest piyasada 3.0030 ABD Merkez Bankası (Fed), Anket güçlenen dolar ve ige Book raporu ardından doTL’den kapandı. Avro/dolar da ABD’nin 12 bölgesinde ekono enerji yatırımındaki zayıflamik aktivitenin nisan başlamanın ABD imalat sektörülar/TL 12 Mayıs’tan beri ilk iki hafta aranın ardından yenirından mayıs sonlarına kadar nü etkilemeye devam ettiğikez 2.70’i gördü. Önceki günü den 1.13’ü aştı. Dolar endeksi genişlediğini ve gerçekleştiri ni gösterirken, büyüme bir2.68 seviyesinden tamamlayan ise 95’in üzerinde dalgalandı. len ankete katılanların genel çok bölgede yatay veya zayıf kur, dün güne 2.6950 civarınolarak iyimser görüşler belirt kaldı. Anketin olumlu taraf3 lirayı geçecek da başladıktan sonra yükselişitiğini söyledi. Fed’in, ABD’nin larından biri de konut ve in Credit Suisse, TL’nin dolar ni sürdürerek 2.7008’i gördü. 12 bölgesinde ekonomik akti şaat sektöründe genişlemekarşısında üç aylık dönemde ABD verileri sonrası 2.67’nin viteyi takip eden Beige Book nin birçok bölgede devam etyüzde 6 daha düşerek 2.86’ya altına indi. raporunda çizdiği bu pembe mesiyle beraber görünümün ve 12 aylık dönemde yüzde Yıl başından bu yana yüztablo ABD ekonomisinin yılın de olumlu olmasıydı. Bir ön10 kayıpla 2.98 seviyesine düde 13 üstünde değer kaybeden başında sergilediği yumuşak ceki ankette konut sektörüşebileceği tahmininde bulunTL, seçim belirsizliği ve enfperformanstan toparlanabilenün durumu birçok bölgede du. Goldman Sachs da dolar/ lasyon görünümünün kötüleşceği sinyallerini verdi. karışıktı. Janet Yellen TL’nin 3, 6, ve 12 aylık dönemmesi sonucu kayıplarını artılerde sırasıyla 2.80, 2.90 ve rıyor. Bu performansı ile TL, Öte yandan Uluslararası Para Fonu takip ettiği birim işgücü maliyetin3.15 olacağını tahmin etti. dolar karşısında en çok değer kaybe(IMF) dün Fed’in faiz artışını 2016’nın de birinci çeyrek için daha önce yüzden ikinci gelişen ülke para birimi. İştah kalmadı ilk yarısına ertemesi için çağrı yaptı. de 5’lik artış olarak açıklanan veri ise Yıl başından bu yana TL, 22 para biriABD’nin borsa ve iş çevrelerinin etÖğleden sonra gelen verilere göre yüzde 6.7’ye artış revize edildi. mi karşısında değer kaybederken, sakili gazetesi Wall Street Journal, “YatıABD’de bu yılın birinci çeyreğinde ta dece Brezilya Realine karşı güçlenAvro zirvede rımcılar, seçim öncesi Türkiye’ye olan rım dışı verimlilikteki düşüş yüzde di. Rus Rublesi, TL karşısında yaklaiştahı kaybetti” yorumunda bulundu. Dolar/TL de verilerin ardından yö 1.9’dan yüzde 3.1’e revize edildi. ABD şık beş ayda yüzde 28’in üzerinde denünü aşağı çevirerek serbest piyasada l Ekonomi Servisi Merkez Bankası’nın (Fed) yakından ğer kazandı. P ABD’DE cAnlAnMA İşARETlERİ Çöküş sürecini sonlandırma okuz yüz seksenli yıllarda başlayan Cumhuriyetin çöküş süreci, AKP iktidarı döneminde ivme kazanarak sürüyor. 7 Haziran seçimi, bu süreci en azından sonlandırma, derinleşen kısırdöngüleri fazilet döngülerine dönüştürme açısından önem taşıyor. Sorun yalnız ekonomik değil. Gerçi 400 milyar USD’yi aşkın dış borç, 650 milyar TL kamu borcu, yüzde 11’i aşkın resmi işsiz sayısı övünmelere, kâr açıklamalarına karşın bozulmuş bilançolar, yoksulluk sınırı altında yaşayan milyonlar, finansal zorlukları artan borç ödeme güçlüğüne, temerrüde düşebilecek. Çok sayıda firma, giderek yetersizleşen döviz rezervleri, dış sermaye akışının duraklaması, tüm bunlar kuşkusuz ciddi sorunlar, ekonomik başarısızlığın somut kanıtları. Yetenekli, düzgün, bilgili, onurlu, iç ve dış ayartılara (iğvaya) kapılmamış, dış çevrelerce ve piyasa oyuncularınca desteklenmeyen bir kadro ekonomik sorunları zamanla ve özveriyle tam çözemezse bile hafifletir. Vahim sorunlar, etik değerlerin yozlaşması ile yiyiciliğin yaygınlaşması, bürokratik kadroların yeteneksiz, liyakatsız, niteliksiz kişilerce doldurulması, eğitim sisteminin giderek kalitesizleşmesi, adeta eğitimsizliği amaçlayan eğitim sisteminin(!) oluşması, asıl çetin, çözülmesi zor sorunlar bunlar. Türkiye artık Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nce (OECD) gelişmişlik, ekonomik performans, yaşam kalitesi istatistiklerinde son sıralarda değil; Asya Pasifik Ekonomik ve Toplumsal Raporu’nda (UNESCAP) yer aldığı gibi Orta Asya ve Pasifik Ülkeleri Performans sıralamasında da arka sıralarda yer almaktadır. Seçim propagandasında yine Türkiye’nin 2003’te dünyanın en büyük ilk on ekonomisi arasına girmesinden söz edilir. Türkiye sıralamada halen Suudi Arabistan’ın dahi ardında on dokuzunculuğa geriledi. Bu gidişe yakın bir gelecekte ilk on bir yana, Türkiye, ilk yirmi ülke sıralamasının dahi dışında kalacaktır. 7 Haziran seçimi, çöküş sürecine bir nokta koyabilir. Süreci noktalamak sorunların çözümü için ancak bir başlangıç olur. Ne denli iyi niyetli olunursa olunsun kısa sürede kesin çözüm de beklememek gerekir. Seçim bir ölçüde sayın Cumhurbaşkanı’nın kişisel konumu ve geleceği ile de ilgili sonuçlar doğurabilecektir. Yeni bir anayasa, başkanlık sistemine geçiş için dört yüz dolayında, en azından 330’u aşkın AKP milletvekili isteği dile getirildi. Bu talep alalama gibi görünüyor. Sayın Cumhurbaşkanı fiili, de facto olarak, hiçbir başkanlık sisteminin veremeyeceği genişlikte yetki kullanmaktadır. Başkanlık sistemine geçildiğinde hukuksal olarak sayın Cumhurbaşkanı’nın bu denli yetkileri olamayabilir. ABD siyasal yaşamından dilimize Topal Ördek (LameDuck) olarak geçmiş terim var. Seçim sonucu bir koalisyon oluşur ya da AKP TBMM’de zayıf bir çoğunluk sağlarsa sayın Cumhurbaşkanı topal ördek konumuna düşebilir. Beş yıl olarak seçilmiş olmasına karşın özlediği ölçüde yetki kullanamayan bir başkan konumu. Böylece daha bir yıl dolmadan sayın Cumhurbaşkanı’nın görev süresi fiilen kısalabilir. Seçim sonuçları yalnız siyasal düzen yönünden değil, kişilerin geleceği açısından da belirleyici olabilecektir. D WikiLeaks sır ikiLeaks ABD, Avrupa Birliği ve Türkiye’nin içinde olduğu 24 dünya ticaret ülkesinin kapalı kapılar ardında müzakere ettiği Hizmet Ticareti Anlaşması’yla (TiSA) ilgili 17 gizli belge yayımladı. WikiLeaks’in TransPasifik Ortaklık Antlaşması’nın (TPP) ‘büyük biraderi’ diye nitelediği TiSA, ABD, Avrupa Birliği ve Türkiye, Meksika, Kanada, Avustralya ve İsrail gibi 24 Dünya Ticaret Örgütü üyesi arasında müzakere edilen uluslararası bir ticaret anlaşması. WikiLeaks tarafından yayımlanan belgelere göre anlaşmayı müzakere eden ülkeler dünya ekonomisinin üçte ikisini oluştururken, bu ülkelerdeki hizmetlerin bütünü ABD ve AB ekonomilerinin yaklaşık yüzde 80’ine tekabül ediyor. Öte yandan üye ülkeler arasında bankacılık, sağlık ve ulaşım gibi hizmetlerin serbestleştirilmesini öngören anlaşma, çokuluslu şirketlere ve hükümetlere ‘sınırsız güç’ verebileceği gerekçesiyle ve müzakerelerin gizliliği nedeniyle de eleştiri oklarının hedefi oluyor. belgeyi açıkladı W Dünya gıda fiyatları dibe vurdu FAO verilerine göre küresel gıda fiyatları yüzde 1.4 düşerek altı yılın en düşük seviyesini gördü. Türkiye’de ise yüksek seyir sürüyor irleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) küresel gıda fiyatlarının 2009 yılı Eylül ayından bu yana en düşük düzeye indiğini açıkladı. Örgütten yapılan açıklamada, FAO Gıda Fiyatları Endeksi’nin, nisan ayına göre yüzde 1.4 düşüşle 166.8 düzeyine indiğini, bu verinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20.7 daha düşük olduğu vurgulandı. FAO’dan yapılan açıklamada, “Bu yıl hasadın yüksek olacağı beklentileriyle tahıl fiyatlarında yaşanan gerileme sürdü. Başlıca gıda emtia fiyatları mayısta da geriledi ve yaklaşık 6 yılın en düşük düzeyine indi” denildi. B Belli sebzelerin fiyatı düşse de bunun etkileri market ve pazardaki etiketlere yansımıyor Türkiye’de yurttaşı zorluyor ürkiye’de ise sınırlı bazı ürünlerde fiyatlar düşse de alım gücü reel olarak gerileyen yurttaş hâlâ manava çekinerek gidiyor. Her ne kadar gıda fiyatları mevsimsellik nedeniyle düşüş gösterse de bunun etkileri market ve pazardaki etiketlere yansımıyor. Geçen günlerde TÜİK tarafından açıklanan verilere göre tüketici fiyatları bazında mayıs ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 28.38 ile limonda oldu. Onu yüzde 10.89 ile kivi ve 10.61 ile elma izledi. Fiyatları 5 liraya kadar çıkınca bütün dikkatleri üstüne çeken ve yurt genelinde hasadına başlanan patateste bile düşüş sadece yüzde 20 oldu. Yani 5 liraya kadar Tahılda ciddi düşüş T unanistan Başbakanı Aleksis Çipras, ülkesinin bugün Uluslararası Para Fonu’na (IMF) yapacağı ödeme öncesinde, Avrupalı kreditörlerle anlaşmaya yakın olduklarını, ancak bazı talepleri kabul edemeyeceklerini söylerken, Yunanistan’da iktidardaki radikal sol SYRİZA’dan erken seçim sinyalleri geliyor. Çipras önceki gün Brüksel’de AB yetkilileriyle yaptığı ve sabaha karşı biten görüşmelerin ardından, bugünkü IMF ödemesini yapacaklarını duyurdu. Çipras, mali hedefler konusunda anlaşmaya yakın olduklarını belirtti. Yunanistan Meclis Başkan Yardımcısı, SYRİZA milletvekili Aleksis Mitropulos da, anlaşma için öne sürülen koşulları “kabul edilemez şantaj” diye niteleyerek, erken seçimden söz etti. Kreditörlerin talepleri karşısında hükümetin tek seçeneğinin erken seçim olduğunu savunan Mitropulos, “Ya bu çıkmaz müzakerelere devam ederiz ya da halka hangi yöne gideceğimizi sorarız” dedi. AB kaynakları, tarafların mali hedefler konusunda anlaşmaya yaklaştığını, KDV ve vergiler konusunda kısmen ilerleme sağlandığını, emeklilik reformu konusunda ise çok az mesafe alındığını bildirdiler. Komşunun zamanı doldu Y çıkan patates 4 lira civarına indi. Aynı verilere göre tüketici fiyat endeksinde ise gıda fiyatlarında 3 yılın en sert düşüşü yaşanarak yüzde 2.68’lik bir gerileme yaşandı. Ancak gıda fiyatlarındaki azalma mevsimsellik etkisinden kaynaklandığı için enflasyonda kalıcı düşüş beklentisi gerçekleşmedi. Bununla birlikte aylık değişimin yıllık değişimden daha önemli olduğunu söyleyen uzmanlar gıdadaki yıllık artışın 13.25 olduğunu hatırlatarak talepteki daralmaya ve tüketicinin alım gücündeki büyümesinin durmasına dikkat çekti. l Ekonomi Servisi FAO Gıda Fiyatları Endeksi’nin mayıstaki düşüşünde özellikle tahıl fiyatlarındaki yüzde 3.8, süt ürünleri fiyatlarındaki yüzde 2.9 ve et fiyatlarındaki yüzde 1.0 gerileme etkili oldu. Buna karşılık mayısta, Brezilya’daki üretimde azalmalar yaşanacağına ilişkin öngörülere bağlı olarak şeker fiyatları yüzde 2.0 yükseldi. Aynı dönemde, Güneydoğu Asya’da kasırgaların üretimi olumsuz etkileyebileceği öngörüleriyle bitkisel yağ fiyatları da yüzde 2.6 yükseldi. Çalık’a Japon Doğuran yardıma koştu S ortak geldi apon Mitsubishi Corporation, enerji ve altyapı müteahhitlik firması Çalık Enerji’den hisse alarak Çalık Enerji’ye ortak oluyor. Japonya’da yayımlanan Nikkei gazetesi, Mitsubishi’nin Çalık Enerji’ye 10 milyar yen (80.5 milyon dolar) yatırım yaptığını, şirketin Ortadoğu ve Orta Asya’daki enerji sektörü faaliyetlerini güçlendirmeyi hedeflediğini yazdı. Mitsubishi’nin internet sitesinde yer alan açıklamada ise anlaşmanın personel değişimini de kapsayacağı belirtilirken, Çalık Enerji’ye yapılan yatırımın tutarı ve alınan hissenin oranı açıklanmadı. Açıklamada, Çalık ve Mitsubishi işbirliğinin 1990’lı yıllarda Orta Asya’da santral inşaatlarıyla başladığı hatırlatıldı. Holdingin 6.3 milyar lira olan 2014 gelirlerinin 3.5 milyar lirası, yani yüzde 56’sı enerji iş kolundan geldi. l Ekonomi Servisi Erken seçim sinyali J amsun Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürü Tekin Balcı, doğum yardımı uygulamasının başlamasının ardından 19 günde Türkiye’de yaklaşık 12 bin, Samsun’da ise 250 kişinin kuruma başvuruda bulunduğunu söyledi. Balcı, 15 Mayıs’ta başlayan ‘Doğum Yardımı’ kapsamında, birinci çocuk için 300 TL, ikinci çocuku için 400 TL, üçüncü çocuk içinse 600 TL yardımı yapılacağını hatırlattı. Verilen bilgiye göre, 15 Mayıs’tan önce doğan çocuklar bu yardımdan yararlanamayacak. Ancak yeni doğan çocuğun kaçıncı çocuk olduğunun belirlenmesinde 15 Mayıs milat olacak. aylık çocuk sahibi annelere 36 aya kadar aylık 300 Avro hibe destek sağlayacağı ‘Evde Çocuk Bakımı Projesi’ne başvurular, 25 Haziran’da başlıyor. Proje üç pilot ilde uygulanacak. Antalya, İzmir ve Bursa’da toplam 5 bin çalışan anneye verilecek yardımlar için sgk.gov.tr adresi üzerinden başvuru yapılacak. Zeynep Bodur Okyay G20’nin STK lideri oldu Türkiye’nin 2015 dönem başkanlığını üstlendiği G20’nin altı resmi katılım grubundan biri olan ve sürecin STK liderliğini yürüten Civil Society 20’nin (C20) başkanlığına Kale Grubu Başkanı Zeynep Bodur Okyay getirildi. Okyay, “Daha kapsayıcı ve daha sürdürülebilir bir dünya için sivil toplum kuruluşlarının görüş ve önerilerini küresel ölçekte toplayıp, sonbaharda yapılacak G20 Zirvesi’nde deklare etmeyi amaçlıyoruz. TOBB, İSO, İKV, DEİK, TÜSİAD, GİF, TEV gibi çok önemli sivil toplum kuruluşlarında aldığım sorumluluğun C20 Başkanlığı ile bir başka boyuta geçmiş olması, üzerimdeki sorumluluğu biraz daha artırdı” dedi. Öte yandan, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) AB destekli, 024 300 Avro destek 300 Avro’luk bakım yardımına başvurular Antalya, İzmir ve Bursa’da 25 Haziran’da başlayacak. Çaykur’a kalite ödülü Çaykur’un ürettiği 5 ürün, merkezi Belçika’da bulunan uluslararası kalite sınıflandırma enstitüsü Monde Selection tarafından ödül aldı. C M Y B