Katalog

Cuma 5 Haziran 2015 haber EDİTÖR: AYŞEGÜL ÖZBEK TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 10 Eski TTB Başkanı Prof. Gençay Gürsoy, sandık görevlilerinin ‘142 belgesi’ ile oy kullanacağını, bu belgenin sahtesinin kolaylıkla yapılabileceğini söyledi SİBEL BAHÇETEPE Sandıkta ‘142’ uyarısı 7 nacak. Türkiye’nin her yerinden 0312 988 16 70 (6 hat) numaralı telefondan ulaşılabilecek. İnsan Hakları Derneği de seçimlerdeki usulsüzlükleri önlemek adına bir çalışma yapacak. İHD, Bağımsız Seçim İzleme Platformu ile birlikte 48 kentte ve dört ilçede seçim gözlemciliği yapacak. İHD, bu gözlemler için 2 bin 500 kişi görevlendirdi. Fotoğraf:AA üksek Seçim Kurulu (YSK), Cumhurbaşkanı’nın anayasadaki tarafsızlık ilkesini ihlal ederek bir parti lehine seçim çalışması yürüttüğü ve 298 sayılı Seçim Kanunu’na aykırı davrandığı gerekçesiyle YSK’den gerekli önlemleri almasını isteyen HDP’nin ve CHP’nin başvurularını reddetti. YSK’nin ret gerekçesi “bu konuda yetki ve görev veren bir düzenlemeye yer verilmemesi nedeniyle YSK’nin Cumhurbaşkanı’nın faaliyetlerini denetleme yetkisi bulunmaması” ve Cumhurbaşkanı’nın vatana ihanet dışında cezai sorumluluğunun bulunmaması. HDP, YSK’nin ret kararlarına karşı Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yaptı. Anayasa Mahkemesi başvuruyu, YSK’den farklı bir açıdan inceleyecek. Cumhurbaşkanı’nın mitinglerinin seçme ve seçilme hakkını ihlal edip etmediğine bakacak. Anayasa Mahkemesi’nin kararını ne zaman vereceği önemli. Ancak seçimden önce verilen kararın bir etkisi olabilir. Seçimlerin dürüst yapılması, seçimlerin dürüstlüğü üzerine gölge düşmemesi demokrasinin iyi işlemesinin önkoşulu. Seçimlerin dürüst geçmediği yolunda kamuoyunda bir genel kanının oluşması, seçim ile işbaşına gelecek iktidarın meşruiyetini de zedeler. Meşruiyeti kuşkulu olan bir iktidarın, halkın güvenine sahip olarak iş yapması güçleşir. AKP gibi demokrasiyi seçim sandığı ile sınırlı tutan ve meşruiyeti sadece sandıkta arayan bir partinin seçimlerin dürüstlüğü konusuna herkesten fazla özen göstermesi gerekir. KONUK YAZAR RIZA TÜRMEN Haziran seçimlerinde sandıklarda hile yapılmaması için muhalefet partileri seçim güvenliği çalışmalarını tüm hızla sürdürürken; sivil inisiyatifler ise yüzbinlerce gönüllü ile Türkiye’nin çeşitli il ve ilçelerinde sandık güvenliğine odaklandı. Pazar günü sayıları 130 bini bulan gönüllüler, oylara sahip çıkmak için çalışmalar yapacak. Eski Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Prof. Dr. Gençay Gürsoy, seçim günü yaşanabilecek seçim hilelerine karşı bazı endişeler taşıdığını belirterek, “142 belgesi” uyarısı yaptı. Vatandaşlarca farklı şehirlerde bir araya gelinerek 7 bin gönüllüsü olan “Türkiye’nin Oyları Platformu” ile 60 bine yakın gönüllüsü olan “Oy ve Ötesi” seçimlerde sandık güvenliği sağlayacak. Oy ve Ötesi, 45 il ve 171 ilçede sandık başında olarak, oylara sahip çıkacak, toplamda 50 milyon oyun yaklaşık 30 milyonuna sahip çıkmayı hedefleyecek. Bin kadar gönüllüsüyle 10 ülkede çalışan “Gurbetin Oyları” oluşumu da Avrupa’da kullanılan 1 milyon gurbetçinin oyunu takip etti. Türkiye Barolar Birliği de seçimler için “Seçim Güvenliği Merkezi” kurdu. Merkez’de görevli gönüllü avukatlar, seçim günü boyunca yurttaşların seçime ilişkin sorularını yanıtlayarak, oy verme ve oy sayım sürecinde sandık müşahitlerine hukuki destekte bulu Gölgeli seçim Y diği söylenebilir. Bu ilkelerin yaşama geçirilmesi her şeyden önce devletin, devlet organlarının seçim kampanyası sırasında tam bir tarafsızlıkla hareket etmesi, bütün siyasal partilere eşit mesafede olmasına bağlı. İşte bütün bu ilkeler Cumhurbaşkanı’nın kendi Cumhurbaşkanlığı’nın hukuksal dayanağını oluşturan anayasayı açık bir biçimde ihlal ederek, bir partiyi destekleyen bir seçim kampanyası yürütmesiyle çiğnendi. Bu durumu önlemek önce YSK’nin görevi. Anayasanın 79. maddesi “seçimin düzen içinde yönetimi” ve “dürüstlüğü”nü sağlama görevini YSK’ye vermiş. Hukuk devletinde objektif hukuk normları herkes için bağlayıcı nitelik taşır. Cumhurbaşkanı dahil, herkesin bu normlara uyma zorunluluğu vardır. Anayasanın 79. maddesi Cumhurbaşkanı için bir istisna öngörmemiştir. O nedenle, YSK’nin Cumhurbaşkanı’nı denetleme yetkisi yok gerekçesiyle başvuruları reddetmesi hukuk devletinin ilkelerine ve anayasanın 79. maddesine aykırı. YSK ne yapabilirdi? 6112 sayılı yasaya göre “seçimlerle ilgili olarak seçim dönemlerinde yapılan yayınlara ilişkin usul ve esaslar YSK tarafından düzenlenir”. Üst Kurul seçim dönemlerinde yayımlanan “YSK kararları doğrultusunda izler, denetler ve değerlendirir.” Öte yandan 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri Yasası’nın 52. maddesine göre, “Radyo ve televizyonlarda yapılacak propaganda yayımlarının tam bir tarafsızlık ve eşitlik içinde yapılması YSK ile TRT tarafından sağlanır.” Bu hükümlere dayanarak YSK’nin, Cumhurbaşkanı’nın mitinglerinin, konuşmalarının eşitlik ilkesini bozduğu, seçimlerin dürüstlüğüne gölge düşürdüğü gerekçesiyle, televizyon yayınlarında yer verilmemesi yolunda RTÜK’e talimat verebilirdi. O zaman anayasa ile kendisine verilmiş olan görevi yerine getirmiş olurdu. Seçimlerin dürüstlüğünü sağlamak bakımından eşitlik ilkesinin önemi uluslararası belgelerde de yer alır. Örneğin, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin 1897 (2012) sayılı kararında, seçim kampanyası sırasında siyasal partilere eşit fırsat sağlanmasının önemine dikkat çekilmekte, tüm siyasal partilerin medya hizmetlerinden eşit bir biçimde yararlanmalarının gerektiği belirtilmekte. Venedik Komisyonu’nun 19 Ekim 2002 tarihli raporunda, siyasal partilere fırsat eşitliğinin sağlanmasıyla ifade özgürlüğü arasında bağlantı kurulmakta ve bu ilkeler ile ilgili ihlalleri seçimlerden önce düzeltecek itiraz mercilerinin bulunmasının öneminin altı çizilmekte. Gönüllüler işbaşında Prof. Dr. Gençay Gürsoy ise seçimlerde görevli memurların kullandığı “142 belgesi” ile ilgili ciddi endişelerin olduğunu söyledi. Gürsoy özetle şunları dile getirdi: “İlçe seçim kurullarından seçimlerde sandık görevlileri ile güvenlik görevlilerine verilen ‘142 adlı’ belge var. Bu belgeye sahip olan güvenlik görevlisi herhangi bir insan istediği sandıkta oy kullanabiliyor. Yani kendisine ait olmayan bir sandıkta oy kullanabiliyor. Geçmiş seçimlerden tecrübeli gözlemcilerin ifadelerinden anlıyorum ki böyle oy kullanan çok sayıda güvenlik görevlisi olmuş. Yani mükerrer oy kullanabiliyorlar. 142 adlı belgeden sahte yapıp bir tane daha elinde olduğu taktirde gidip başka sandıkta da oy kullanabilir. Fotokopi makiFotoğraf: DHA Mükerrer oy endişesi Anayasaya aykırı Pusulalar evlerde saklanacak Genel seçimde görevli olan sandık başkanları eğitimden geçerek oy pusulalarını teslim aldı. Boş oy pusulalarını teslim alan başkanlar, çuvalları evlerine kendi araçlarıyla ve servislerle taşıdı. Ankara’da iki gündür etkili olan yağıştan çuvallarını korumaları için başkanlara siyah torbalar da dağıtıldı. Sandık başkanları, 7 Haziran’da özellikle imza konusuna dikkat etmeleri gerektiğinin kendilerine anlatıldığını belirtti. nası ve ıslak imza taklidi ile bu belgeyi üretmek mümkün. Kaldı ki sandık kurulu başkanı bunun sahte mi değil mi anlaması da mümkün değil. Ancak çok sonra mükerrer oy kullanılmıştır diye bir araştırma yapılırsa ortaya çıkabilecek birşey. Binlerce güvenlik görevlileri olacak. Her sandıkta böyle 3 tane oy kullanılsa yüzde 1 genel herhangi bir partiye yüzde 1 puan kazandırabiliyor. Diyelim ki HDP’nin yüzde 10 oyu yüzde 9’a düşürülebiliyor kolaylıkla.” Öte yandan HDP de “Sandık Takip Sistemi” ile seçimleri izleyeceklerini açıkladı. HDP tüm akıllı telefonlara kaydedilen bir uygulama ile hem sandık görevlisinin hem de YSK verisini anında karşılaştırma imkanı sunacak. Eğer bu iki veri birbirine uymazsa sistemin alarm vereceği kaydedildi. CHP’den 100 bin görevli HP İstanbul İl Bilişim Sorumlusu Tayfun İşbilen, CHP’nin seçimlerde 100 bini aşkın bir ekiple sandıklara sahip çıkacağını söyledi. Seçim sonuçlarının hızlı ve güvenilir biçimde yansıması için özel bir sistem kurduklarını anlatan İşbilen, bin 800’ü sandık başında 400’ü de ilçelerde olmak üzere 2 bin 200 bilişimcinin oyları anında sisteme gireceğini belirtti. İşbilen, her seçim döneminde seçim güvenirliğinin tartışıldığını buna son vermek için partililerin telefonuna “CHP İstanbul Mobil Uygulaması” adında bir program yükleyerek seçim sonuçlarını buradan takip edeceklerini söyledi. İşbilen, “Seçim sonuçlarını kendimiz takip ediyor ve kendimiz doğruluyor olacağız” dedi. İl Basın Sözcüsü Elif Uluğ da seçim günü yaşanabilecek aksaklıklarla ilgili olarak da okullardaki görevlilerin dışında 0212 825 00 34 numaralı çağrı merkezine telefon açılarak sorunun bildirilebileceğini kaydetti. Fuat Avni’nin açıkladığı isimlere ilişkin ise İşbilen, “Söylenen kişilerden bir çoğunun görev almadığını gördük. Spekülatif bir açıklama” yanıtını verdi. l ALİ AÇAR C YSK’ye Erdoğan başvurusu HP Konya Milletvekili Atilla Kart, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mart ayından bu yana aralıksız bir şekilde Anayasa’yı ve makamının sorumluluğunun ihlal ettiği gerekçesiyle Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) başvuruda bulundu. Erdoğan’ın, AKP lehine “haksız oy” temin ettiği ve anayasanın “serbest, eşit, adil” oy hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle YSK’ye başvuruda bulunduklarını belirten Kart, “3 Nisan tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunduk. Aradan geçen 2 aya rağmen, Anayasa Mahkemesi dosyayı adeta sümenaltı etmiştir. Doğru ve tarafsız yargılama yapmadığı kanısını yaratan bu tutumuna karşı AİHM nezdinde de takip yapılacağını ifade ediyoruz” dedi. Kart, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Anayasal sistemi sabote ettiğini” dile getirdi. lANKARA / Cumhuriyet Halkın parasıyla ihlal C ‘Paralel devlet yapılanması’na yönelik operasyonda gözaltına alınanlar sağlık kontrolünün ardından adliyeye sevk edildi. (AA) 27 kişi adliyeye sevk edildi, 4 kişi aranıyor Mersin İl Emniyet Müdürlüğü İstihbarat ile Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlükleri’nde görev yaparken kentte aralarında vali, vali yardımcısı, hakim, emniyet mensubu, siyasiler, bürokrat ve iş adamlarının da bulunduğu 123 kişiyi yasa dışı yollarla dinledikleri iddia edilen emniyet mensuplarına yönelik 28 Ekim 2014’te yapılan operasyonun ardından geçen 1 Haziran’da 2. dalga operasyonu düzenlendi. Mersin merkezli 24 ilde gerçekleştirilen operasyonda 56 kişi gözaltına alındı. Şüphelilerden 29’u emniyetteki sorgularının ardından serbest bırakılırken, 27 kişi de dün sağlık kontrolünden geçirildi. Şüpheliler daha sonra adliyeye sevk edildi. Operasyonlarda adreslerinde bulunamayan SP ile BBP’nin Mersin milletvekili adayı, İstihbarat eski Şube Müdürü Ali İhsan Kaya, İlyas Avcı, İlyas Işık ve Cemil Uysal ise hâlâ aranıyor. lMERSİN Oysa bu seçimlerde, sandığın üstüne Cumhurbaşkanı’nın gölgesi düştü. Cumhurbaşkanı anayasadaki tarafsızlık ilkesini hiç umursamadan mitingden, mitinge koşuyor, “biz” yani AKP ve “onlar” yani muhalefet partileri diye konuşmalar yapıyor, AKP’ye oy istiyor, muhalefeti eleştiriyor, seçim sonucunu etkilemek için her türlü olanağı kullanıyor. Halkın parası ile anayasayı tüm Türkiye’nin ve dünyanın gözü önünde açıkça ihlal ediyor. Oysa seçim döneminin hassasiyetini göz önünde tutarak tarafsızlığına gölge düşer kaygısıyla, cumhurbaşkanının normal zamanlarda yapabileceği açılışları ya da konuşmaları bile yapmaktan kaçınması gerekirdi. Seçimlerin dürüstlüğünün en temel ilkelerinden biri eşitlik. Seçim hukukunda eşitliğin birkaç yönü var: Bir yönü, oy eşitliği. 18 yaşını dolduran her vatandaşın bir oyu olması. Bir başka yönü ise seçim kampanyası sırasında siyasal partilerin fırsat eşitliğine sahip olmaları. Kampanyadaki fırsat eşitliği, kitlelere erişmek ve etkilemek için partilerin aynı olanaklara sahip olmaları anlamına geliyor. Bu amaçla, siyasal partilerin yazılı ve görsel medyada özellikle devletin basın yayın organlarında kendilerini duyurmak için eşit olanaklar verilmesi, miting yapmak, flama, poster asmak gibi olanakların eşit olması, yasanın sınırları içinde harcama yapılması ve kaynaklar konusunun da saydamlığının sağlanması gerekiyor. Seçim kampanyasındaki fırsat eşitliği seçimlerin serbestliği ilkesi yani seçmenin serbestçe tutumunu belirlemesi hakkıyla da yakından bağlantılı. Ancak kampanyada fırsat eşitliği sağlanırsa, seçmenin oyunu özgürce kullandığı, manipüle edilme Sorumluluk AYM’de Cumhurbaşkanı’nın anayasal tarafsızlığını ihlal ederek yürüttüğü seçim kampanyası, Türkiye’de 1946’dan bu yana ilk kez seçimlerin dürüst olmaması riskini doğurdu. YSK, bu durumu önleyecek önlemleri alamadı. Şimdi seçimlerin dürüstlüğünü sağlama sorumluluğu Anayasa Mahkemesi’nde. AYM, seçimlerden önce vereceği bir kararla Cumhurbaşkanı’nın yarattığı kuşkuyu ortadan kaldırabilir. Bu aynı zamanda, Anayasa Mahkemesi’nin bağımsızlığının bir göstergesi olur. Ve Türkiye’de hukuk devletinin bazı kırıntılarının hâlâ mevcut olduğunu gösterir. Kedilere helikopterli önlem nerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, seçim güvenliğiyle ilgili alınan önlemlere ilişkin, bakanlık bünyesinde görev yapacak helikopterlerin dün itibariyle seçim günü dahil olmak üzere gözlem uçuşu yapacağını açıkladı. Veteriner Hekimler Derneği’nin “kedilerle” ilgili açıklamasının hatırlatılması üzerine Yıldız, “Ülkemizin seçim ortamının, seçim gerginliğinin espriye olan ihtiyacını aslında ortaya koymuş oluyor. Bunu tebessümle izliyorum. En fazla lafı geçecek olanlar da veteriner hekimlerimizdir. Bu manada, bu espri anlayışlarından do E layı kendilerine teşekkür ediyorum” dedi. Elektrik kesintileri üzerinden geçen seçimlerde yapılan spekülasyonlarla ilgili gerekli tüm önlemlerin alındığını sevunan Yıldız, 2 Nisan’dan itibaren İçişleri Bakanlığı ve ilgili tüm birimlerle seçim güvenliği konusunda toplantılar yaptıklarını, trafo merkezlerinde özel güvenlik görevlilerince yürütülen çalışmaların kolluk kuvvetlerince de destekleneceğini bildirdi. Yıldız, seçim güvenliği konusunda enerjiyle alakalı önlemler kapsamında 4 helikopterin de görev yapacağına dikkati çekti. l KAYSERİ/ Cumhuriyet C M Y B