Katalog

EKONOMİ 8 DOLAR AVRO FAİZ BORSA ALTIN CUMHURIYET ALTIN 24 AYAR 2.4 kuruş arttı 2.6510 2.8020 4.1 kuruş arttı 0.04 puan arttı 8.89 81.938 708 puan düştü 99 kuruş arttı 681.21 15 kuruş arttı 102.15 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: BARIŞ AKTAŞ Salı 14 Nisan 2015 Küresel büyüme risk altına girdi BES’ten ömür boyu maaş önce denenecek ısa bir süre önce Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanan yönetmelik, emekliliği yaklaşanlar ve hiç sosyal güvencesi olmayanları sevindirdiği kadar sektörü de sevindirmişe benziyor. Her ne kadar henüz açıklamaya gereksinim duyan durumlar olsa da en az miktar bile olsa maaş alınabilme olasılığı, sosyal güvencisi bizim gibi kıt ülke insanları için önemli bir umut kaynağı olmuş durumda. Bireysel Emeklilik Sistemi’nden (BES) emekli olanlar birikimlerini gelir sigortasına aktararak, ömür boyu maaş alabilecek. Sadece BES emeklileri değil, toplu parasını değerlendirerek, emekli aylığı almak isteyen herkes bu olanaktan yararlanabilecek. Hazine Müsteşarlığı, yayımladığı bir yönetmelikle, özellikle bireysel emeklilik sisteminden emekli olanların toplu para yerine ömür boyu maaş almasının da önünü açtı. Altı ay sonra yürürlüğe girecek Yıllık Gelir Sigortaları Yönetmeliği’n göre, emeklilik ve hayat şirketleri yıllık gelir sigortası düzenleyebilecek. Bireysel emeklilik sisteminden emekliliğe hak kazananlar, birikimlerinin tamamını ya da bir kısmını gelir sigortasına aktarabilecek. Sadece bireysel emeklilik katılımcıları değil toplu birikimi olanlar da gelir sigortası yaptırabileceği gibi belli süreler içinde ödenecek katkılarla da yıllık gelir sigortası poliçesi alınabilecek. Dünyanın önemli düşünce kuruluşlarının hazırladığı izleme endeksi, küresel ekonomide duraklamaya işaret ediyor rookings Enstitüsü ile Financial Times’ın ortaklaşa hazırladığı izleme endeksine göre, küresel iyileşme yine durma riskiyle karşı karşıya. Türkiye’de de büyüme, siyasi istikrarsızlık dahil bir dizi olumsuz etki altında. Küresel Ekonomik İyileşme İzleme Endeksi’ne (TIGER) göre, küresel ekonomi durkalk ekonomisine saplanmış durumda ve gelişmekte olan ül K B zenleyecekleri yıllık gelir sigortası ürünlerini iki gruba ayırdı. Bunlardan biri, 56 yaş ve üzeri kişilere sunulacak sigorta ürünleri. Bu ürünler, TL cinsinden olacak ve ömür boyu maaş ödenecek. Sigorta şirketleri sigortalıya yapacakları ödemeleri poliçe başlangıcında belirleyecek ve her yıl da enflasyon kadar artıracak. Sigortalının vefatı halinde ise sigorta şirketi geride kalanlara toplu tazminat ödeyebileceği gibi ömür boyu maaş da bağlayabilecek. Yönetmeliğe göre sigorta şirketlerinin 56 yaşın altındaki kişilere yönelik hazırlayacakları ürünler de farklı olacak. kelerdeki zayıflık, gelişmiş ülkelerdeki iyileşme görüntüsünü bertaraf ediyor. Küresel ekonomide çok az iyileşme belirtisi, deflasyon riski, zayıf tüketim ve yatırımcı güveninde düşüş görülüyor. Ekonomilerin hâlâ 2008 krizinin etkilerinden sıyrılıyor olması ve gelişen ülkelerin dünya ekonomisinin yarısından fazlasını oluşturması başlıca etkenlerden biri. Borç batağındaki Yunanistan’la Avro bölgesi arasında süren pazarlık, Ukrayna ve Ortadoğu’daki gerginlikler gibi jeopolitik belirsizlikler de güven kaybı yaratıyor. Çalışmayı hazırlayanlardan ekonomi profesörü Eswar Prasad, ABD, İngiltere ve Hindistan dışında kısa vadeli büyüme görünümü ümit vaat eden az sayıda ülke olduğuna dikkat çekti. Avrupa ve Japonya’da düşük petrol fiyatlarının etkisiyle canlanan büyü menin temeli de sağlam değil. Gelişen ülkelerden Hindistan tek parlak ekonomi olmaya devam ederken, Çin’de hükümetin yeniden dengelenme çalışmaları büyüme beklentilerini düşürdü. ABD Merkez Bankası’nın (FED) 9 yıl sonra gerçekleştirmesi beklenen faiz artırımı da küresel ekonomik toparlanma için risk oluşturuyor. Brezilya, Rusya ve Türkiye de, kötü ekonomi yönetimi, siyasi istikrarsızlık ve olumsuz dış faktörler gibi bir dizi güçlükle karşı karşıya ve büyüme bunlardan etkilendiği gibi dış şoklara da açık hale getiriyor. Küresel ekonomik iyileşmeyi gözlem altında tutan endeks, reel faaliyetler, finans piyasaları ve yatırımcı güvenini tarihsel ortalamalarla karşılaştırıp küresel ve ülke bazlı değerlendirmeleri içeriyor. l Ekonomi Servisi İthal ayakkabıya zam ODTÜ’den girişimcilik üssü ODTÜ Teknokent, ABD’deki teknoloji merkezi Silikon Vadisi’nde girişimcilik üssünü kurdu. ODTÜ Teknokent bu yıl Türkiye’den seçilen 40 farklı girişimi San Silikon Vadisi ofisine götürmeyi planlıyor. ODTÜ Teknokent Genel Müdürü Mustafa İhsan Kızıltaş, “Bilgi ile sanayinin yetenekli ve yaratıcı iş gücünü bir araya getirerek girişimcilerin piyasayı yakından takip etme, işlerini geliştirme ve yatırım fırsatlarına ulaşmalarını sağlıyoruz” dedi. Kızıltaş, ODTÜ Teknokent’in ArGe’den elde edilen ihracat gelirinin 740 milyon dolar, ekonomiye kattığı değerin 5.5 milyar TL, olduğunu söyledi. l Ekonomi Servisi Üç aylık da olabilir Öncelikli, bireysel emeklilik sisteminden emekliliğe hak kazananlar ya da toplu birikimi olanlar yıllık gelir sigortası yaptıracak. Sigorta şirketi, gelir sigortası kapsamında kişilere ömür boyu maaş ya da belirli sürelerde maaş bağlayacak. Emeklilik maaşı aylık, üç aylık, altı aylık ve yıllık olarak ödenecek. Ayrılmalar durabilir Shell 185 istasyon satacak Beta yılda 160 bin çift ayakkabı üretiyor. Geçen yıl 50 milyon TL ciro yapan şirketin 35 mağazası var. Beta bu yıl da 4 yeni mağaza açacak. eta Genel Müdürü Barbaros Akyıldız, geçen ağustosta ithal ayakkabıya ek gümrük vergisi gelmesiyle başta spor ayakkabı olmak üzere fiyatların yüzde 30 arttığını açıkladı. Akyıldız “10 Ağustos 2014’te çıkan ek gümrük vergisi ile büyük markalar da Türkiye pazarındaki tüketimi kaybetmemek adına yurt Sigorta kapsamında, şirketler düzenlenen poliçede belirlenen şartlara göre ya hemen ya da belli bir süre sonra başlamak üzere sigortalıya ömür boyu maaş ödeyecek veya belirli süreler içinde toplu para ödemesi yapacak. Sigortalı eğer isterse ödemeler, poliçede belirtilen kişilere de (lehdar) yapılabilecek. Yıllık gelir sigortası sözleşmesine göre belirlenen emeklilik maaşı aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık olarak ödenecek. Hazine yayımladığı yönetmelikte, sigorta şirketlerinin dü Enflasyon kadar artacak Hazine Müsteşarlığı’nın yönetmeliği ömür boyu maaş almayı uman emekli adayları kadar sektör için de sevindirici oldu. Her ne kadar yönetmeliğin sistemden ayrılmalarda başlangıçta etkisinin az olacağını düşünen BES yöneticileri varsa da durumu daha pozitif gören yöneticiler de söz konusu. Zira, şimdiye kadar ortalama getirisi 60 bin lira civarında olan BES birikimini emekli olduğunda topluca almayı tercih eden katılımcının sisteme güveni arttıkıça kalmayı daha çok tercih edecektir bakışı da var. Çünkü yönetmelik kendisine daha güvenli bir gelecek hazırlayamayan katılımcının bu sistemle kendisini daha güvende hissediği belirtiliyor. 4 yeni mağaza açacak Barbaros Akyıldız’ın verdiği bilgiye göre B dışından ithal ettikleri ve ek vergiye tabi olan ürünleri Türkiye’de üretme arayışına girdi. Verginin etkisi bu yıl daha fazla hissedilecek” dedi. Türkiye’de yılda 230 milyon çift ayakkabı satıldığını, bunun yüzde 25’inin ithal ayakkabı olduğunu kaydeden Akyıldız, Türkiye’de kişi başı yıllık ayakkabı tüketiminin 3 çift olduğu nu ABD’de bunun 10 Avrupa’da ise 7 çifte çıktığını aktardı. Akyıldız, “Ayakkabı satışı yasaklansa herkesin dolabında 34 yıl yetecek ayakkabıları var” diye konuştu. Beta koleksiyonunun yüzde 3040’lık dilimini İkitelli’deki fabrikasında üretiyor. İkitelli’deki fabrika yıllık ayakkabı üretim kapasitesi 200 bin çift. l Ekonomi Servisi Shell, İngiltere’deki 185 akaryakıt istasyonunu satacak. Zayıf petrol fiyatları nedeniyle maliyetleri düşürmeye çalışan Shell, istasyonların 90’ının Motor Fuel Group’a, 68’inin Euro Garages’a satılması için anlaşmaya varıldığı nı, diğer istasyonlar için de önümüzdeki haftalarda anlaşmaya varılmasını beklediklerini duyurdu. İstasyonlar satış sonrasında da Shell ile hizmet vermeyi sürdürecek ve en az 5 yıl yakıt tedarik edecekler. Ünlü parfüm ve moda markası Nina Ricci’nin varisi 73 yaşındaki Arlette Ricci, HSBC İsviçre şubesinde para akladığı suçlamasıyla, bir yılı ertelemeli üç yıl hapis cezasına ve 1.05 milyon dolar tazminat ödemeye Nina Ricci’nin varisine hapis mahkum edildi. Paris’te yargılanan Arlette Ricci, HSBC İsviçre ve Panama’daki offshore hesaplarını kullanarak, Fransız vergi makamlarından 22 milyon dolar kaçırmaktan suçlu bulundu. Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Yönetim Kurulu Üyesi, Ziraat Sigorta Genel Müdürü M.Akif Eroğlu, TSB Genel Sekreterliği’ne getirildi. 1 Temmuz 2014’te atandığı TSB’den ayrılan Mehmet Kalkavan da TSEV’e genel müdür oldu. M. AKif Eroğlu, BDDK’de murakıp ve Daire Başkanlığı yapmış, Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurumu’nda bulunmuş bir yönetici. Eroğlu TSB yönetiminde “B ‘Angelina etkisine’ karşılar DSV Türkiye, 250 çalışanın geleceğinin, Garanti Emeklilik ile yapılan işveren katkılı bireysel emeklilik sözleşmesi ile güvence altına alındığını açıkladı. Garanti Emeklilik Genel Müdürü Cemal Onaran, katkı payı ödemek isteyen kuruluşlara sunulan emeklilik planlarının, bireysel katılımcılara sunulan planlardan daha cazip olduğunu kaydetti. DSV çalışanına ‘Garanti’ Dünya sigorta devleri film yıldızı Angelina Jolie’nin kanserde genetik test isteğine karşı çıkıyor. Sigortagündem’in haberine göre, Jolie’nin meme kanseri olması ile başlayan tartışmalara dünya sigorta devleri Aetna, Anthem ve Cigna gibi şirketler şiddetle karşı çıkarken, ‘Angelina etkisi’ olarak adlandırılan söz konusu genetik testlerin kanıtlanmamış bir süreç olduğunu ve masraflarının bu nedenle sigorta tarafından karşılanmasının mümkün olamayacağını açıkladılar. üyük durgunluk” devam ederken, geçen hafta borsa indeksleri rekor düzeylerde dolaşıyordu. Mali krizin ardından yerleşen “büyük durgunluk”, mali sermayenin gereksinimlerine öncelik veren neoliberal modelin artık işlemediğini, büyüme değil daralma getirdiğini ortaya koydu. Mali piyasaların baskısı, “şantajı” yeni bir model arayışlarını bloke ediyor. Pazartesi yazımda, bu soruna Yunanistan’ın krizi bağlamında değinmiştim. Şimdi bakış açımı, geçen hafta yayımlanan IMF raporu, OECD açıklamaları, Yükselen Piyasaların Ekonomilerine (YPE) ilişkin yeni bulguların ışığında genişletmeye çalışacağım. Geçen hafta IMF Dünya Ekonomisine Bakış raporunun 3’üncü (Nereye gidiyoruz) ve 4’üncü (Özel yatırımlarda duraklama) bölümlerine yönelik bir güncellenme yayımlandı. 3’üncü bölüm dünya ekonomisinin potansiyel altı bir büyüme trendi sergilediğini gösteriyor. 4’üncü bölüm özel sek ‘Uzun dönemli düşük büyüme’ tör yatırımlarında ciddi bir gerilemeye işaret ediyor. IMF Başkanı Lagarde, yaptığı açıklamada, dünya ekonomisinde “uzun dönemli bir düşük büyüme riski olduğunu” savundu. Yine geçen hafta, ABD’de beklenenden daha kötü çıkan istihdam verilerinin yanı sıra, Hazine Bakanlığı, Kongre için hazırladığı yarıyıllık raporda, dünya ekonomisinde dengesizliklerin artmakta olduğuna işaret ediyordu (Financial Times, 09/04). Rapor dünya ekonomisinde talep yetersizliği ve deflasyon riskine değiniyor, özellikle de Almanya ve Japonya’nın para politikalarına çok fazla dayandığından, talebi canlandıracak maliye politikalarından uzak durmaya devam ettiğinden yakınıyordu. Financial Times’ın aktardığına göre geçen hafta, üç araştırma kurumunun (Capital Economics, Markit Economics, NowCast Economics) açıkladığı bulgular iki olguya işaret ediyordu. YPE 2009 resesyonundan Mali Sermayenin Kıskacında… bu yana en düşük büyüme hızlarını sergiliyorlar. İkincisi 2009’da, YPE dışsal bir şokun etkisiyle sarsılıyordu, “bu kez yavaşlama esas olarak içsel etkenlerden kaynaklanıyor”. Capital Economics’ten Niel Shering, “bu momentum yavaşlamasının 10 yıldan fazla sürebileceğini” düşünüyor. The American Interest’te yazan Bruce Johnes da “BRICS köpüğünün patlamaya başladığını” iddia ediyordu (09/04). Genelde iyimser yorumlar yapan The Economist bile, bu hafta Avrupa Birliği ekonomisinde başladığı iddia edilen toparlanmaya ilişkin “Çok fazla heves lenmeyin” diyor, Avrupa Merkez Bankası’nın parasal genişleme programına karşın, “bankalardan firmalara kredi akışının artmadığına, aksine gerilemeye devam ettiğine” dikkat çekiyordu. OECD de geçen hafta yaptığı bir açıklamada, önde gelen ekonomilerde göstergelerinin bir yavaşlamaya işaret ettiğine dikkat çekti (Wall Street Journal, 09/04). ‘Eğer mümkünse rica etsek...’ IMF Başkanı Lagarde’a göre mali sektör hâlâ yaralarını sarıyor; hükümetler büyümeyi artırıcı önlemler alamıyor, yaşlanan bir işgücü, düşmeye devam eden verimlilik, ağır borç yükü, yetersiz talep, “uzun dönemli düşük büyüme” ve mali kriz riskini arttırıyor. Lagarde, yapılması gerekenler üzerine konuşurken, çok çarpıcı bir cümle kuruyor: “Bütçelerinde biraz ayıracak yer olan, ağır bir borç yükü taşımayan ülkeler, kısa dönemde talebi artıracak, altyapı yatırımlarını da kapsayacak harcamaları daha fazla yapmalılar.” Lagarde’ın kurduğu bu cümle üzerine sayfalar döktürülebilir. Ancak yerimiz kısıtlı olduğundan şu boyutuna dikkat çekmekle yetineceğim. Lagarde, “bütçelerinde biraz ayıracak yer olan”, “ağır borç yükü olmayan” derken, çok açık bir biçimde “mali sermayenin koyduğu sınırları” anımsatıyor. Kısacası talebi artırıcı, yatırımları büyümeyi teşvik edici harcamaların kaderini mali sermayenin kaprisine tabi kılıyor. Halbuki, reel faizlerin negatif olduğu bir dünyada, yatırım yapmak, iş yaratmak, uzun dönemli bir yol çizmek için borçlanmanın maliyeti devletler açısından her zamankinden daha düşük değil mi? Ancak, hükümetleri tutsak alan, dahası her türlü düzenlemeye direnerek yeni bir mali krizi hazırlayan (Bkz: How Wall Street Captured Washington. Reuters, 09/04) mali sermayenin, borsaların ve bankaların öncelikleri buna izin vermiyor. C M Y B