Katalog

SAĞLIK 14 Kalp cerrahı kalpten öldü Denizli’nin eski Tabip Odası Başkanı ve Kalp ve Damar Cerrahı 62 yaşındaki Dr. Murat Alten, evinde aort damarının patlaması sonucu yaşamını yitirdi. Alten’in ani ölümü, ailesi ve sağlık camiasını yasa boğdu. EDİTÖR: ELİF TOKBAY TASARIM: ÇAĞLA SEVİNDİK Kirpik dibi iltihabına dikkat Antidepresan ve kortizon türü ilaç kullanan hastalarda göz kuruluğuna bağlı olarak kirpik dibi iltihabı (blefaritin) oluşabiliyor. Avrupa Göz Merkezi göz hastalıkları uzmanlarından Op. Dr. Hasan Oğuzhan kirpik dibi iltihabının tedavi edilmediğinde tehlikeli olduğunu söyledi. Salı 14 Nisan 2015 Kimyasal ikiliyi yok etme peşinde TÜRKİYE’NİN BİLİM KADINL AR ANLATIYOR I 2 çalışıyor. İki kimyasal, dirençli bakterilere neden oluyor, anne sütüne geçiyor Yrd. Doç. Dr. Bilge Baytekin triklosan ve triklokarbanı doğadan temizlemeye Diş macununda ve oyuncakta bile kullanılıyor riklosan ve triklokarban, antibakteriyel sabun ve temizleyicilere bakteri öldürücü etkiyi kazandıran en yaygın iki kimyasal. Tekstil malzemelerinde, çarşaflarda, oyuncaklarda, bulaşık deterjanlarında, çöp torbalarında, kesme tahtası, diş macunlarında yani çok çeşitli yerlerde kullanılıyor. Küçük miktarda kullanıldığı zaman zararsız. Son on yıl içinde antibakteriyel ürün sayısında ciddi bir patlama var. Dünya Sağlık Örgütü de bu konuda çeşitli çalışmalar yapıyor. ilim Kadınları İçin projesi kapsamında burs almaya hak kazanan SİBEL Bilkent ÜniverBAHÇETEPE sitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Bilge Baytekin, genç bir bilim kadını ve aynı zamanda bir anne. Bir yandan 11 aylık kızı ile ilgileniyor, diğer yandan da kızına ve diğer çocuklara daha temiz bir dünya bırakmanın peşinden koşuyor. Çevre atıklarından zararsızca kurtulma üzerine çalışmalarını yürüten Yrd. Doç. Dr. Baytekin, çevreye ve sağlığa zararlı kalıcı organik kirletici sınıfındaki kimyasal maddelerin çevreye zarar vermeden yok edilebilmesi ve zararsız ürünlere dönüştürülmesi üzerine çalışıyor. L’Oreal Türkiye’nin UNESCO ortaklığı ile uyguladığı proje kapsamında bu yıl 15 bin dolar burs almayı kazanan Türkiye’deki 6 bilim kadınından biri olan Baytekin sorularımızı yanıtladı. Mekanokimya kısaca mekanik etkilerle (itme, çekme, bastırma, sürtünme gibi) başlatılan kimyasal reaksiyonları araştırır. Mekanik etki hayatımızda her alanda yürürken, araba sürerken, herhangi bir makinenin çalışması sırasında ortaya çıkan ve çok bulu Diş ağrısına akü suyu damlatan var Diş ağrısı nedeniyle doktora gitmekten çekinenlerden bazılarının gresyağı, akü suyu, hidrolik yağı, fayans derzi, kireç çözücü gibi maddeler kullanarak ağrıyı dindirme girişimleri diş hekimlerini bile hayrette bırakıyor. Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) Diş Hekimliği Fakültesi Endodonti Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Arslan Terlemez şunları anlattı: “Oto elektrikçi bir hastamız dişinin ağrısına dayanamayıp akü suyunu dişe damlattığını söyledi. Şans eseri ölümden kurtulmuş. Sanayide daha birçok ilginç fikirler var. Hidrolik yağı damlatanlar, gresyağı koyanlar ve daha bir sürü çaresiz çırpınış... Bir tanesi dişlerini beyazlatmak için kireç çözücü sürdüğü pamukla dişlerini silmiş ve bunu arkadaşına tavsiye etmiş. Kireç çözücüyü fazla kaçıran arkadaşı tüm dişlerini neredeyse yok edecekmiş. İnşaatta çalışan bir usta diş çürüğüne fayans derzi koyarak orayı tıkamaya çalışmış.” l AA B T nan bir etkidir. Mekanokimyanın bu etkileri kimyasal reaksiyona dönüştürüp boşa giden bu enerjiyi yararlı ürünlere çevirmeye çalışır. Mekanokimya ile hem en temel bilimsel soruları cevaplayabilir hem de pratikte oluşan sorunların çözümüne yönelik yöntemler geliştirebiliriz. Böcek ilacı elip geçici görme bozuklukları, tek tarafta ani görememe, konuşmada bozukluk, ani gelişen konuşamama ya da anlamsız konuşma, vücudun bir yarısında ani kuvvet kaybı gibi belirtilerle kendini gösteren “inme (felç)” ölüm nedenleri arasında üçüncü sırada yer alıyor. Geçen yıl Türkiye’de 37 bin kişi inme nedeniyle hayatını kaybetti. Uzmanlar, inme olduktan sonraki ilk 3 ile 4.5 saatin pıhtının eritilme tedavisi için çok önemli olduğunu ancak Türkiye’de birçok hastanın zamanında hastaneye ulaşamadığını belirtti. Almanya Essen İnme Merkezi Başkanı Prof. Dr. HansChristoph Diener, “Her yıl dünyada yaklaşık 17 milyon kişi inme geçiriyor ve bu kişilerin 6 milyonu hayatını kaybediyor. Yaştan ve cinsiyetten bağımsız olarak her iki saniyede bir, bir kişi inme geçirirken her 6 saniyede bir, bir kişi hayatını kaybediyor” dedi. İnme ölüm nedeninde 3. sırada G ABD kanunlarına göre, her iki kimyasal da kişisel bakım ürünlerinde kullanıldığında “reçeteye tabi olmayan ilaç” temizlik ürünlerinde kullanıldığındaysa “pestisit” (yani böcek ilacı) olarak niteleniyor. Dolayısıyla ürün etiketlerinde bulunması zorunlu. Ancak yapılan araştırmada, etiketinde belirtilmediği halde bir bulaşık deterjanında triklosan bulunduğu tespit edilmiş. Avrupa Çevre Ajansı (EEA), 2012 yılında yayımladığı raporda, su ekosistemimizde miktarları ve çeşitleri giderek artan tehlikeli kimyasalların listesini yayımlamıştır. Yrd. Doç. Dr. Bilge Baytekin 8 ay önce ABD’den Türkiye’ye döndü. Anne sütünde ve suda çıktı apılan araştırmalarda triklosan ve triklokarbana, içme suyu kaynaklarında, insanlardan alınan idrar (yüzde 75’inde) ve anne sütü örneklerinde (yüzde 97’sinde) rastlandı. Amerikan Kimya Derneği’nin San Francisco’daki senelik toplantısında sunulan rapora göre, 184 gebe üzerinde gerçekleştirilen araştırmada “triklosan” isimli antibakteriyel kimyasal gebe kadınların tümü Y nün, “triklokarban” ise yüzde 85’inin idrarında tespit edildi. 33 kadının göbek kordon kan örneklerinin yarısından fazlasında “triklosan”, dörtte birinde ise “triklokarban” bulunduğu da ortaya çıktı. Triklosan ve triklokarbanın antibiyotiklere dirençli bakterilerin oluşumuna sebep olduğu, beyin ve üreme sisteminin gelişimini etkilediği, bitki ve hayvanlarda biriktikleri biliniyor. Mekanokimya nedir? Benim çalışma alanım çevre üzerine olacak. Projenin konusu çevrede çokça bulunan ve giderek artan kalıcı organik kimyasalları çevreden yok ederek uzaklaştırma konusunu içeriyor. Kalıcı organik, kirleten dediğimiz zararlı organik kimyasal moleküller daha çok atık sularda bulunur. Biz de işin özünde atık su arıtma konusunda çalışacağız. Şu an yalnızca iki kimyasala, triklosan ve triklokarbana yöneldik. Bu iki madde, çevrede bozulmadan uzun süre kalabilir, biyolojik anlamda birikerek büyür. Atık tesislerinde ayrıştırabilse de ayrıştırılan çamurdan tekrar yeraltı suyuna karışabilir. Tam ve kesin bir çözüm ancak parçalayarak yok etme yoluyla olabilmektedir. Biz de bu yok etmeyi ek ağartıcı kimyasal kullanmadan, bol ve ucuz olarak temin edilebilen silika türevleri ile mekanokimyasal olarak verimli bir şekilde başarmayı hedefliyoruz. Proje için 1 yıllık süreç var. l İstanbul Çalışmanız ne üzerine olacak? Zehir soluyorlar Dünya Sağlık Örgütü (WHO), geçen yıl dünyanın en kirli 20 şehrinden 13’ünün Hindistan’da olduğunu tespit etti. Kirletici sanayi, çöp ve yaprağın açıkta yakılması, büyük miktarlarda inşaat atıkları ve ormanların önemli düzeyde kaybı da şehirlerde yüksek kirlilik seviyelerine yol açıyor. Yaklaşık 620.000 kişinin her yıl kirlilik ile ilgili hastalıklardan öldüğü belirtiliyor. l AP Açık süt böbreği vuruyor çıkta satılan, nerede üretildiği ve hangi koşullarda saklandığı belli olmayan süt, yoğurt, peynir, et ve et ürünleri, mantar, bal gibi gıdaSamim Saner lardan uzak durun. Bu gıdaların uygun olmayan koşullarda üretimi, depolanması ve satışa sunulmasının çok sayıda mikro organizmanın üremesine neden olacağı, gıda zehirlenmesinden, brusellaya (halk arasında peynir hastalığı bilinen malta humması, ekoli 157’den (kolibasili), vereme, böbrek yetmezliğinden karaciğerin iflasına varan çok ciddi halk sağlığı sorunlarına yol açabilir. Gıda Güvenliği Derneği Başkanı Samim Saner, sokakta satılan sütlerin tehlikelerine dikkat çekti. Saner “Brusella, salmonella, ekoli 157, listerya, verem gibi zoonoz hastalıklar insanlara kaynamamış sütlerle geçebilir. Özellikle ekoli 157 gibi hastalıkların geçmesi durumunda böbreklerde kalıcı kayıplar bile söz konusu olabilmektedir; çünkü ekoli 157 geçiren hastaların yüzde 20 ile 30’u böbrek yetmezliği ile karşı karşıya kalabilir, ömrü boyunca diyalize mahkum olabilir” dedi. l SİBEL BAHÇETEPE / İstanbul A Mutlaka yapın l Bol bol su için. Günde 2 2,5 litre su içmek inme riskini azaltan basit bir önlem. l Yüksek tansiyon, diyabet hastasıysanız veya yüksek kolesterole sahipseniz kişisel risk faktörlerini bilerek kontrol altına alın. l Eğer damarsal bir hastalığınız varsa mutlaka her sene muhakkak checkup yaptırın. l Düzenli egzersiz de dolaşımı hızlandırarak inme riskini azaltıyor. l Tansiyonunuz düşük tutmak için sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olun. l İstanbul / Cumhuriyet Sertifikası olmayan ekrana çıkamayacak ağlık Bakanlığı, sağlık ve beslenme konusunda yorum yapanlar için “ekran sertifikası ve akreditasyon” getirecek. Bakanlık Müsteşarı Eyüp Gümüş, sağlıkla ilgili öneri sunan herkesin akreditasyondan geçeceğini söyledi. Bakanlık, “Kolesterol kalp hastası yapmaz, aksine kolesterolü yüksek olan çok yaşıyor” diyen Prof. Dr. Canan Karatay, tıp endüstrisinin ilaç satmak için hastalık icat ettiğini savunan Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, web sitesindeki özgeçmişinde halk arasında “Türkiye’nin Lokman Hekimi” ya da “Bitkilerin Efendisi” olarak ta S nındığı belirtilen “kozmik bilimci” Ahmet Maranki gibi isimlerin televizyonlarda açıklamalar yapması üzerine harekete geçti. Türkiye Halk Sağlığı Kurum Başkanlığı, ekranlara çıkan isimlerle ilgili çalışma yapacak. Oluşturulacak 20 kişilik bilim kurulu, ekrana çıkacak isimler için standartları belirleyecek. Geleneksel ve tamamlayıcı tıpla ilgili topluma önerilerde bulunacak isimler, varsa bilimsel çalışmasını önce o bilim kuruluna anlatacak. Bilim kurulu çalışmaları inceleyecek, uygun bulursa bu kişilere sertifika verecek. RTÜK ve medya kuruluşlarıyla da protokol imzala nacak, ekranlara çıkması uygun görülen isimlerin listesi sunulacak. Sertifikası olmayan isimler TV’lerde açıklama yapamayacak. “Akredite olmayanlar televizyona çıkamayacak mı” sorusunu Gümüş, “Sizin bilgilerinizin akredite olması, enstitü tarafından değerlendirilmesi gerekiyor, daha sonra çıkıp bunları anlatmanız lazım. Aksi takdirde her önüne gelen konuştuğu zaman halkın kafası karışıyor” yanıtını verdi. Akredite olmayanların konuşması halinde ise yaptırımların olacağını kaydeden Gümüş, konu üzerinde çalıştıklarını ifade etti. C M Y B