Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 MART 2015 CUMARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER İki ‘12 Eylül’ ve Yargı Bugün Türkiye’de yargı düzeni için iki ayrı 12 Eylül’den söz etmek mümkün. Birinci 12 Eylül, getirdiği anayasa ile yargı düzenini siyasal iktidarın etkisine açtı. İkinci 12 Eylül ise 2010 anayasa değişikliğinin halkoylamasında kabulünden sonra yargıyı siyasal iktidara bağlamanın temelini attı. Prof. Dr. FAZIL SAĞLAM Vahdettin’in Köşkü Nasıldı? Perşembe günkü gazetede Vahdettin’in Köşkü ile Savarona yatını birlikte gösteren fotoğrafa bakarken yüreğim burkuldu: 15 yaşıma kadar, her yaz gittiğimiz o güzelim köşkler, bir yeşillik yığını ile örtülü olduğundan Boğaz’dan görülmezdi... Anlaşılan önce restorasyon, sonra da devlet konutu olacak diye yapılan müdahaleler, o güzelim doğayı yok etmiş, köşkler kabak gibi açıkta kalmıştı. HHH Biz “Vahdettin’in Köşkü” derdik... Şimdi “Vahdettin Köşkü” diyorlar... Benim zamanımda, üç büyük bir küçük, dört ahşap binadan oluşan, bahçeler içinde çok büyük bir yerleşkeydi... Birinci köşk ile Kuleli Askeri Lisesi arasında bizim kısaca “orman” dediğimiz bir çam ormanı, birinci ve ikinci köşkün arkasında, Münire Hanım’ın bağından önceki mezarlığa kadar giden büyük bir tarla, üçüncü köşkün arka bahçesinden sonra da muhteşem bir meyve bahçesi vardı. HHH Kendinizi Çengelköy İskelesi’nin biraz sol karşısındaki (şimdi köşesinde benzin istasyonu olan) yokuşa vurduğunuzda, iki virajdan sonra bir küçük meydana ve Ayazma’ya ulaşırdınız... Ayazma’nın hizasında sadece çerçevesi kalmış büyük bir ahşap kapıdan köşkün yoluna girilirdi.... O yoldan düz devam edilirse Kuleli Askeri Lisesi’ne yakın olan birinci köşkün “orman” dediğimiz ön bölümündeki “Parmaklık” alanına, sağa doğru kıvrılan viraja sapılırsa, üçüncü köşkün arka bahçesindeki mavi boyalı demir arka kapıya gidilirdi... HHH Birinci köşkün denize bakan ön bahçesinde, önündeki set demir parmaklıklarla çevrildiği için “Parmaklık” dediğimiz alanda, hemen “ormana” bitişik olarak, dalları şemsiye gibi açılmış duran fıstık çamları vardı. Hem “ormanda” hem de ön ve yan bahçede, gövdelerinde simetrik bir biçimde yerleşmiş dallarını merdiven gibi kullanarak tırmandığımız çok uzun yeşil çamlar rüzgârda nazlı nazlı sallanırdı. Mürdümeriği dahil, yeşil, sarı, kırmızı, çeşit çeşit erik veren ağaçlar bütün köşklerin bahçelerine dağılmıştı. İkinci ve üçüncü köşkün ön bahçeleri ceviz ve atkestanesi ağaçlarıyla doluydu... Üçüncü köşkün arkasındaki meyve bahçesinde, o günden beri başka hiçbir yerde görmediğim, bildiğimiz cevizlerden en az iki kat daha büyük ceviz veren tek bir ağaç ile birlikte başka ceviz ağaçları, nar ağaçları, özellikle “kayısı eriği” dediğimiz kayısı tat ve kıvamında sarı renkli erik veren ağaçlar vardı. Birinci köşkün “ormanla” birleştiği yerde “Vişnap” dediğimiz, vişne renginde, ama daha büyük, buruk tadı olan vişneye benzer meyve veren bodur ağaçlar vardı. Birinci köşkün önünde, “Parmaklık”tan sonra, setin altında çilek tarlası uzanırdı. (Şimdi orada beş tane villa var.) İkinci ve üçüncü köşkün büyük ön bahçelerinin yolla birleştiği setin üstü bodur böğürtlen ağaçlarıyla kaplıydı, yoldan bahçe görülmezdi. HHH Masum çocukluğum bu cennet gibi bahçelerde, doğa ile kucak kucağa geçti... O, yeşili katledilmiş, çıplak kalmış köşklerin fotoğraflarına buğulu gözlerle uzun uzun baktım... Politikacılar tarafından yağmalanan değerlerimizin sadece doğa ve yeşil değil, masumiyetimiz olduğunu da fark ettim! 2 010 anayasa değişikliği oy kurban verildi. Sözde iş yükünü halamasında evet oyu veren fifletme iddiasıyla sayıları artırılan lerin tümü, bugün içinde dairelere, önceden hazırlanmış blok yaşadığımız acıklı durum listeler atandı. Böylece Yargıtay ve dan şu veya bu ölçüde so Danıştay’ın da yapısı bozuldu. Bir rumludur. iki yıl sonra bununla da yetinilmedi. Örneğin halkoylaması sırasında Daha önce elbirliği ile yozlaştıranayasa değişikliklerini “12 Eylül dıkları yargı düzeni, bu kez paralel ile hesaplaşma belgesi” olarak de yapının tasfiyesi bahanesiyle aynı ğerlendiren ve bu nedenle evet oyu yöntemle ikinci kez yozlaştırıldı. Hakullanacağını açıklayan Orhan Pa şim Kılıç’ın deyimiyle “Yargıtay’a, muk, bu sorumluluktan kendini kur Danıştay’a otobüslerle, kamyontaramaz. Olacakları bilmiyordum larla adam taşır gibi üye yaparak” da diyemez. nitelik, liyakat ve deneyimin unutulÇünkü en azından 31.08.2010 ta duğu bir başka yüksek yargı şişkinrihli Cumhuriyet’in bu sayfasında liği yaratıldı. kendisine hitaben yazdığım yazıuvvetler yapışıklığı’ da uyarı görevimi yerine getirmişAnayasa Mahkemesi’ne gelince, tim. İşte özeti: “Halkoylaması için 12 Eylül’den daha uygun ve an üyelerinin atanmasında 12 Eylül analamlı bir gün bulunamazdı. Çün yasasının cumhurbaşkanı odaklı seçkü iktidar çevrelerince halka ‘12 me yöntemi, daha da genişletilerek Eylül’le hesaplaşmak’ diye sunulan korundu. Üstelik bunun sakıncasını bu paket, özünde 12 Eylül anlayı dengeleyen “tarafsız cumhurbaşşının daha da koyultulmuş olarak kanı” profili de tarihe karıştı. 2010 AKP’ye uyarlanmasından başka Anayasa Değişikliği’nden sonra devbir şey değildir. Özünde derken, reye giren yeni yapılanma, AYM’yi, Anayasa Mahkemesi (AYM) ve 50 yılı aşan geleneğinden kopardı. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Ku Özellikle soyut norm denetimi ile ilrulu (HSYK) ile ilgili maddele gili kararlarındaki denetim zayıflıri kastediyorum. Bunlar anayasa ğı bunu açıkça göstermektedir. Ama değişikliğinin asıl amacı ve kalbi kabul etmek gerekir ki AYM’nin dir. Gerisi bunu örtmeye yönelik anayasa şikâyeti başvuruları üzerine verdiği kararlar beklenilenin üszevksiz bir makyajdır.” Bunun hukuksal kanıtları da or tünde bir başarı göstermiştir. AYM, tadaydı: Adalet Bakanı ve Müste basındaki yandaşlık imalarına aldırşarının HSYK’ye tam olarak ege madan bu çizgisini korumak zorunmen olduğu, tarafsızlığı fiilen tarihe dadır. İleride vereceği kararların hak ve özgürlükleri kokarışan cumhurbaşkanlarının yargırumayan bir yönya ilişkin atamalarda önemli rol oyde yoğunlaşması nadığı, HSYK içinde yargıçsavcı halinde AİHM, özdeşliğinin inatla sürdürüldüTürkiye’de bu ğü, yükselme beklentisi içinde yolun etki olanların HSYK’nin yapısınsizliğine kada belirleyici olduğu, yüksek rar verebilir. yargı temsilcilerinin semBu da ülkemiz için bolik bir azınlığa indiküçültücü bir sonuç olur. rildiği bir anayasa deBu nedenle AYM’nin böyğişikliği, başka bir sole bir sonuca yol açmayacak nuca varamazdı. bir bilinçle hareket edeceğiBu açıklamalardan sonne inanıyoruz. ra yazımı şöyle bi“Anayasa Mahkemesi tirmiştim: “Orhan kararını yok hükmünde saPamuk, bunları yarız”(1), “Meclis Anayasa bilerek yapılan Mahkemesi’ni de kaldırma değişikliğe evet yetkisine sahiptir”(2), “...bu diyecekse, ülkekuvvetler ayrılığı denen var yi güçler birliğine ya... O önünüze gelip engel ve çoğunluk diktaolarak dikiliyor”(3), “Yüce sına götürecek olan Divan’a güvenmiyoruz”(4), bu değişikliklerin so“Asıl yargı halkın yargısırumluluğunu dürüstdır. Yüce Divan’ın lafı mı çe üstlenmeli, ‘12 Eyolur?”(5) şeklindeki söylemlül ile hesaplaşma’ malerin geçerli olduğu, Mümtaz salının arkasına sığınSoysal’ın deyimi ile “kuvmaktan vazgeçmelidir.” vetler yapışıklığı”nın egeO zaman bana ya da benim men olduğu bir siyasal yagibi düşünenlere inanmapıda, yargının denetleyici yan Orhan Pamuk, şimbasındaki yandaşlık rolünden söz etmek, ardi veryansın ediyor, “As AYM, imalarına aldırmadan ker gitti, otoriter İslam çizgisini korumalıdır. tık bir anlam ifade etmiyor... İşte size “yargının cılar geldi” diye. Günaydın! Kusura bakmasın, ama bu geliş demokratik meşruiyeti”; işte size mede kendi sorumluluğunu da vur “ileri demokrasi”. Bu durumun nasıl aşılabileceği kogulayan bir özeleştiri yapmadan, artık herkesin bildiği, siyasal iktida nusunda hukukçuların fazla bir seçerın ise hiç yadsımadığı “otoriter neği bulunduğunu sanmıyorum. Belİslamcılık”tan söz etmek, aydın ol ki sosyolog, siyaset bilimcisi, toplumsal ve siyasal davranış uzmanmanın en kolay yolu. ları bu konuda daha verimli olur. ükselme beklentisi olan Bunlardan siyasal iktidara göbek bağımsız olamaz bağı ile bağlı olmayan bir ekip, belAnayasal temel atıldıktan kısa bir ki şu sorulara cevap bulabilir? “Desüre sonra bakanlığın hazırladığı lis mokrasiye, hukukun üstünlüğüte, tam kadro olarak kurul üyesi se ne ve insan haklarına karşıt bir çilmekle, bakanlığın giderek artan söylemi açıkça ve sürekli olarak fiili etkisi kesin olarak kanıtlanmış yineleyenler, oylarını nasıl artıoldu. Yükselme beklentisi içinde rıyor? Temiz topluma yönelmek olan kişiler bağımsız olamaz. Bi yerine kirliliğin üzerini örtenler, rinci sınıfa ayrılmış yargıçlar, ku kendi ordusunun kurmay kadrorul içinde yer alabilir, ama belirle sunu kumpasa kurban verip, teyici olmamak kaydıyla. Çünkü ge rör örgütlerine boyun eğenler nerek bilimde ve gerekse yargıda ni den oy kaybetmiyor?” Sanırım, bu inceleme sonunda ortelik, liyakat ve deneyim ön planda olmalı. Bu da yükselme beklentisi taya çıkacak sonuç, “kabahat senin, içinde olanların verecekleri oylar demeğe de dilim varmıyor amakabahatin çoğu senin, canım karla sağlanamaz. Ama yine de haksızlık yapmaya deşim!” diyen Büyük Şair’i haklı çılım. Orhan Pamuk’tan daha büyük karacak. Ama belki de unutulan desorumluluk taşıyanlar var: “Yargı mokratik değerleri halka benimsetnın güçler ayrılığına dayalı ana menin seçeneklerini sunacak. Tabii yasal meşruiyeti” yerine, “yargı bunu isteyenler ve bu yönde birlik nın demokratik meşruiyeti” kav oluşturmayı benimseyenler varsa. ramını, sözde bilimsel bir kisve içinde siyasal iktidarın hizmetine sunan sahte bilim adamları ve aydın(1) http://nediyor.com/2014/12/02/ ların yanında Orhan Pamuk herhal akpartilikuzuaymkarariniyoksayariz/ (2) Hürriyet, 02.05.2005. de masum kalır. (3) Radikal, 18.12.2012 (http://www. 2010 anayasa değişikliğini izleyen yasa karmaşası, yargı düzeninin kim radikal.com.tr/turkiye/kuvvtlerayriligi engel1112491 yasını bozdu ve son aşamada yüksek (4) http://www.cnnturk.com/haber/turyargıya da darbesini indirdi. Gerek kiye/metineryucedivanaguvenmiyoruz Yargıtay ve gerekse Danıştay’ın gö(5) http://www.cumhuriyet.com.tr/harevdeki deneyimli kadroları, dene ber/siyaset/177901/EgemenBagistan yimsiz niceliğin sayısal üstünlüğüne YuceDivaniçinAklamamesaji.html# ‘K Y C M Y B