Katalog

6 ŞUBAT 2015 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Yabancı yatırımcı kaçıyor u Coface Türkiye Genel Müdürü Alpergun, ‘Yatırımcı risk alır ama bunların öngörülebilir olması gerekir. Bunları bulandırdığınız zaman doğal olarak tepki oluşur, bu nedenle ekonomiyi olumsuz etkiler” dedi. Coface’ye göre şu anda olabilecek en riskli ortamdayız ve bu riskler kolay kolay ortadan kalkmayacak Yolsuzlukla mücadelede Türkiye’ye kırık not Ekonomi Servisi Avrupa Konseyi’ne üye ülkelerin yolsuzlukla mücadele organı Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu’nun (GRECO) son raporuna göre, Türkiye’nin rüşvetçiliği önleyemediği ve siyasi partilerin finansmanına şeffaflık kazandıramadığı görüşünde. GRECO’nun, siyasi partilerin şeffaflığı konusunda Türkiye için Mart 2014’te hazırladığı İkinci Uygunluk Raporu’ndan bu yana “hiçbir somut ilerleme kaydedilmediğine” işaret ediliyor. GRECO, ‘Seçimlerin Finansmanında Şeffaflığın Sağlanması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağı’nın hâlâ hükümet tarafından onaylanmamasını, Meclis’e sunulmamasını ve kanun tasarısı taslağının içeriğiyle ilgili kesin bilgi sağlanmamasını “endişe verici” olarak tanımlıyor. Bu bağlamda Türkiye’nin bu iki alanda “küresel ölçekte yetersiz” kaldığı sonucuna varıldığı belirtilerek, Türk hükümetinden bu iki konuda GRECO tavsiyelerinin uygulanışı hakkında en geç 30 Eylül 2015’e kadar rapor sunması talep edildi. Ayrıca raporda, özel sektörde rüşvet suçu ve etkin pişmanlığa ilişkin özel savunma hükümleri açısından da Türk Ceza Kanunu’nun yolsuzlukla ilgili hükümlerinde “hâlâ birçok eksiğin süregeldiği” ifadeleri yer alıyor. Borç ödemeyen artıyor Türkiye’deki firmaların ödeme alışkanlıklarında bozulma gördüklerini belirten Alpergun, borcunu ödeme oranının yüzde 99 seviyelerinden yüzde 80’lere düştüğünü belirtti. BDDK’nin karşılıklar kararnamesine dikkat çeken Alpergun, “Düzenleme ile KOBİ’ler bankalara sigorta poliçesini teminat olarak gösterip kredi çekebilecek. Yüzde 75 oranında teminat değeri olacak. Böylece KOBİ’ler finansmana da çok daha rahat erişebilecek” dedi. Coface’nin Türkiye için saptadığı üç büyük risk, Türkiye’de iç Ekonomi Servisi Ticari alacak sigortası faaliyeti yürüten Coface Türkiye’nin Genel Müdürü Belkıs Alpergun Türkiye’de hem haziran seçimleri hem de Avrupa kaynaklı sorunlar nedeniyle belirsizliklerle dolu bir ortam olduğuna dikkat çekerek “Şu anda olabilecek en riskli ortam ve bu riskler kolay kolay ortadan kalkacak gibi gözükmüyor. Belirsizlik ortamının sürekli olduğu bir evredeyiz. Biz ‘ihracatta Avrupa sizi batırmasın, ithalatta parite sizi sallamasın’ diyoruz. Alacak sigortası şirketlerin kârlarını güvence altına almak için çok önemli bir araç. Mutlaka satışı nakde çevirmek için firmaların güvence edinmeleri lazım” dedi. Alpergun, yurtiçinde 50 binin üzerinde şirkette yaklaşık 8 milyon Avro civarı risk taşıdıklarını bunun da yüzde 80’inin KOBİ’ler olduğunu belirtti. Bank Asya yönetiminin TMSF’ye devrinin sistemi etkileyecek bir olay olduğuna dikkat çeken Alpergun, “Bu, gerl Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Küresel Gıda Fiyatları endeksinin ocakta 1.9 gerileyerek 182.7 puan olduğunu açıkladı. Dolardaki güçlenmenin devam etmesi ve zayıf ham petrol fiyatlarından dolayı yaşanan düşüşün 2014’ün nisanından bu yana devam ettiği belirtildi. l Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Rusya ekonomisindeki ekonomik büyüme görünümünün bozulması sebebiyle yapılandırılmış finansman teminatlarının görünümünün “durağandan”, “negatife” çevirdi. Moody’s ayrıca Rusya ekonomisinde 2015’te, yüzde 5.5 daralma, işsizliğin artması ve reel gelirlerde azalma beklendiğini söyledi. l Resmi olmayan bilgilere göre Avrupa enerji şirketi Siemens, giderleri azaltmak amacıyla 7 bin 400 kişinin işine son verecek. Yaklaşık 3 bin 300 kişi Almanya birimlerinden çıkarılacak. l İlaç şirketi Pfizer enjekte edilebilen ilaçlar alanında en bü yük şirket olan ABD’li Hospira’yı 17 milyar dolar karşılığında satın alacağını açıkladı. l Japon hükümeti çıkardığı bir kanunla kamu ve özel sektörde çalışanlara yılda 5 gün izin yapmayı zorunlu hale getirdi. Tatil hakkını kullanmak istemeyenler hakkında ise yasal işlem başlatılacak. KISA... KISA... Ekonomi Servisi Faiz lobisi söylemiyle her bulduğu fırsatta Merkez Bankası’na (TCMB) ‘faizi indir’ çağrısı yapan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bu baskısı, Türkiye’de kurumların bağımsızlığı ile ilgili soru işaretleri yaratırken, dolara rekor üstüne rekor kırdırıyor. 16 Ocak’ta 2.30TL olan dolar, önceki gece 2.4680 liraya kadar çıkarken, o tarihten bu yana yüzde 7.30 değer kazandı. Buna göre elinde bin dolar olan bir kişinin 2 bin 300 lirası 168 lira artarak 2 bin 468 liraya yükseldi. Dolar/TL dün de zirveden dönse AKP’den de 2.44 seviyesinin üzerinde kalgelen mayı sürdürdü. Serbest piyafaiz baskısı sada dolar 2.4420 liradan kanedeniyle pandı. Önceki güne 2.40’a Merkez’in yakın seviyelerden başlayan dolar/TL, Erdoğan’ın bağımsızlığına TCMB’nin faiz politikailişkin eleştiriler sını eleştiren açıklamaartarken zayıflayan ları ve Avrupa Merkez lira bir türlü Bankası’nın (ECB) Yutoparlanamıyor. nan tahvillerini kabul etmekten vazgeçmesinin etErdoğan her kisiyle 2.4680’e çıkmıştı. konuştuğunda Analistler hem küresel geyeni bir rekor lişmelerin hem de içeride kıran dolar dün TCMB’ye yönelik eleştirilerle kurun baskı altında kalmaya de 2.44’ün devam edeceğini öngörüyor. üzerinde Yükselen kur ve faize parakapandı. lel olarak bankacılık hisseleri öncülüğünde iki günde yüzde 4’ün üzerinde gerileyen hisse senetleri günü yüzde 0.14 düşüşle kapattı. İki günde yüzde 8 gerileyen bankacılık endeksi ise yüzde 1.25 yükseldi. Tahvil/bono getirilerinde TCMB’nin erken faiz indirimine gitmeyeceğinin kesinleşmesi ardından başlayan yükseliş dün de devam etti. Gösterge iki yıllık tahvilin bileşik faizi, TCMB’nin etkisinin yanı sıra TL’deki oynaklık ve ECB kaynaklı yükselişle yüzde 8 seviyesinin üzerini test etti. Bankacılar ECB’nin beklenmedik şekilde Yunan tahvillerini teminat olarak kabul etmekten vazgeçmesinin de riskli ülkelere ilişkin tahvil getirilerini yükselttiğini belirttiler. Erdoğan dolar lobisi gibi çekten belirsizliği artırıyor. Türkiye’ye yabancı ilgisini belli ölçüde aşağı çekiyor. Çünkü bilinmezlikler ve kanunun açık ve şeffaf biçimde söylediği şeyler dışında farklı bir şeyler çıkması ekonomi için çok ciddi problem. Bank Asya ekonomik ortamın algılanması açısından iş yapabilirlik ortamına olumsuz yansır. Yatırımcı risk alır ama bunların öngörülebilir olması gerekir. Bunları bulandırdığınız zaman doğal olarak tepki o l u şur, bu nedenle ekoBelkıs nomiAlpergun yi etkiler” dedi. talebin yavaşlıyor olması, Avrupa’da talebin istenilen ivmeyi yakalayamamış olması ve Avro/dolar paritesindeki gerileme olarak sıralanıyor. Türkiye ithalatının çoğunu dolar, ihracatının çoğunu Avro cinsinden yapıyor. Bu nedenle paritedeki gerileme ithalat bağımlılığı yüksek olan sektörlerde risk yaratıyor. Coface’nin buna karşı önerdiği ise ticarette pazar çeşitlendirmesi. Önerilen ülkeler ise Vietnam, Tayland gibi Asya ülkeleri, Körfez ve Kuzey Afrika ülkeleri ile Amerika. Halka arzlar durdu Küresel piyasalarda ABD Merkez Bankası’na (Fed) bağlı artan belirsizliklerin yabancı yatırımcının risk iştahını etkilemesi ve içeride siyasi dalgalanmalara bağlı olarak 2014 yılında halka arzlar durma noktasına geldi. Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Vahdettin Ertaş, Türkiye Elektronik Fon Platformu’yla ilgili düzenlenen panelde yaptığı konuşmada, geçen yıl genelinde Türkiye sermaye piyasalarının iyi bir performans gösterdiğine ancak halka arzlarda aynı performansın görülmediğine dikkat çekti. Ertaş, bu konuda daha fazla çalışma yapılması gerektiğini belirterek halka arzlarla ilgili bir çalıştay önerdi. Borsa İstanbul’da 2014’te olan halka arzların toplam büyüklüğü kasımda Avivasa Emeklilik ve Ulusoy Elektrik’in eklenmesiyle 703 milyon liraya yükseldi ancak 2013’teki 1.6 milyar doların altında kaldı. Ertaş, bireysel emeklilik fonları dahil yatırım fonlarının 70 milyar TL’yi aştığını ancak bu rakamın yeterli olmadığını söyledi. WSJ: Piyasalara doğrudan müdahale var ABD’nin borsa ve iş çevrelerinin gazetesi Wall Street Journal, Bank Asya’nın yönetiminin TMSF’ye devriyle ilgili haberinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AKP yönetiminin Türkiye’de piyasalar ve şirketlere yönelik doğrudan müdahalesine vurgu yaptı. Haberde “Merkez Bankası üzerinde artan sözlü baskının yanı sıra atılan bu adım bağımsız düzenleyici kurumların hükümetin gündemini takip etmeye itildiklerine dair korkuları artırıyor” denildi. Haberde, Londra’daki Medley Global Advisors’dan yükselen piyasalar analisti Nigel Rendell’in Bank Asya kararı için yaptığı “İnsanları, hükümetin ve ekonomik yönetimin doğruluğuna ilişkin daha çok kaygılandıran, kaygan eğimdeki yeni bir kaymadır” değerlendirmesi de yer aldı. Merkez’e baskı AB raporuna girdi Ekonomi Servisi Avrupa Birliği Komisyonu, kış dönemi Avrupa Ekonomik Tahmin Raporu’na göre Türkiye’de işsizlik bu yıl ve gelecek yıl yüzde 10.5 düzeylerinde gerçekleşecek. Rapora göre ana enflasyon yüzde 9 dolayında gezerken Merkez Bankası 2014’ün geri kalanında anahtar politika faizi oranında ek kesintilerden kaçındı. Ancak Ocak 2015’te Merkez, iyileşen enflasyon verisi ve hükümet ve cumhurbaşkanından gelen baskılardan sonra haftalık repo oranını yüzde 7.75’e indirerek parasal koşulları gevşetti. Merkez Bankası enflasyon görünümündeki iyileşmelere bağlı olarak ek faiz oranı kesintileri yapmış durumda. Bu, düşük petrol fiyatları, ekonomide mevcut bolluk ve liradaki son değer kazanma bağlamında gerçekleşebilir. Rapora göre TL’nin 2014’teki reel değer kazanışı ihracat artışına engel olacak, fakat aynı zamanda ekonomi daha düşük enerji fiyatlarından yarar sağlayacak. Enflasyonun önemli ölçüde düşmesi bekleniyor, büyüme tüketici satın alma gücündeki artıştan dolayı artmış olacak ve azaltılmış ithal enerji masrafları cari işlemler açığını düşürecek. Wolfgang Schaeuble Yanis Varoufakis Vodafone 20.3 milyon aboneye ulaştı Ekonomi Servisi Vodafone Türkiye’nin servis gelirleri, EkimAralık 2014 dönemini kapsayan 20142015 mali yılının üçüncü çeyreğinde, bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 11.8 artışla 1.5 milyar TL oldu. Gökhan Vodafone Türkiye’den Öğüt yapılan açıklamada, 21 çeyrektir kesintisiz çift haneli büyüyen şirkette, büyümenin lokomotifinin veri gelirlerindeki yükselme, faturalı abone sayısı ile kurumsal mobil servis gelirlerindeki artış olduğu belirtildi. Vodafone Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Gökhan Öğüt imzasıyla yapılan açıklamaya göre, üçüncü çeyrek sonu itibarıyla Vodafone Türkiye’nin abone sayısı 20.5 milyon olarak gerçekleşirken; faturalı abone bazının oranı da yüzde 40.6’ya ulaştı. Buna göre, faturalı abone sayısı geçen senenin aynı dönemine göre 1 milyonun üzerinde net abone artışı ile 8.3 milyona ulaştı. Üçüncü çeyrek itibarıyla akıllı telefon penetrasyonunu yüzde 41.8’e çıkaran şirket, veri gelirlerini geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 73 artırdı. Vodafone Türkiye abonelerinin veri kullanımı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 137 artarak üçüncü çeyrekte toplam 21.9 milyar megabyte’a ulaştı. Komşuda borsa çöktü Ekonomi Servisi Avrupa Merkez Bankası (ECB), fonlama karşılığında Yunan tahvillerini kabul etme uygulamasını ani bir kararla iptal etti. Ülke bankalarını finanse etme yükünü Yunanistan Merkez Bankası’nın üzerine yıkan bu karar, yeni bir reform anlaşması yapana kadar Atina’yı yalnız bırakırken, Yunanistan Merkez Bankası gelecek haftalarda bankalara on milyarlarca Avro ek acil likidite sağlamak zorunda kalacak. Kararın ardından Yunan bankalarının hisseleri yüzde 22.6 düşüşle açılırken, Atina Borsası yüzde 9.3’e kadar geriledi. Yunanistan’ın üç yıllık devlet tahvillerinin faizi 3 puan yükselerek yüzde 19.82’yi gördü. Avro da sert değer kaybıyla 1.1304 dolara kadar geriledi. Yunan Maliye Bakanı Yanis Varoufakis ile görüşen Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble, Yunanistan’ın mevcut mali yardım programını yürüten IMF, ECB ve Avrupa Komisyonu ile çalışmaya devam etmesi gerektiğini söyledi. Schaeuble, Varoufakis ile Yunanistan’ın borçlarının kısmen silinmesinin şu anda önem taşımadığı konusunda fikir birliğinde olduklarını belirtti. Varoufakis de bankacılık sisteminin “Acil Nakit Ödemeleri” aracılığıyla tamamen güvence altında bulunduğunu ve bunun ECB tarafından da teyit edildiğini ifade etti. Yunanistan Hükümet Sözcüsü Gavriil Sakellaridis ise kararın, Yunanistan ile ortakları arasındaki müzakere sürecinin bir parçası olduğunu ifade ederek “Biz şantaj yapmıyoruz ancak bize de şantaj yapılamaz” dedi. Açıklamalardan sonra Atina Borsası’ndaki kayıplar yüzde 4’ün altına, Yunan banka hisselerindeki düşüş ise yüzde 10 civarına çekildi. Şişecam, Afrika’da şirket avında Ekonomi Servisi Şişecam, cam ev eşyası alanında Avrupa ve Çin, düzcam grubu için de Afrika’da satın alma fırsatları kolluyor. Şişecam GeAhmet nel Müdürü Ahmet Kırman, Kırman Paşabahçe’nin halka arzı için 2016’yı beklemek gerektiğini belirtirken grup şirketlerinin yapacağı hisse satışı sonrası halka açıklık oranını yükseltmeyi planladıkları Soda Sanayii’nin de yeni ürün alternatifleri ve başka ülkelerde üretim arayışları olduğunu söyledi. Reuters’a konuşan Kırman, “Hem Türkiye, hem de dünya açısından çok stabil olmayan ve çok sayıda belirsizliğin bulunduğu bir ortam var. Dünya cam ev eşyası pazarında Paşabahçe’nin payı yüzde 11. Böyle bir şirketin halka arz zeminini oluşturabilmek zaman alıcı bir şey” dedi. Şişecam Topluluğu’nun yurtdışı üretim faaliyetlerinin yüzde 40’lar seviyesinde bulunduğunu, bunu yüzde 7075’lere taşıma planları olduğunu söyleyen Kırman, inorganik büyüme fırsatlarını takip ettiklerini söyledi. ’Geleceği Yazanlar’, 33 bin üyeye ulaştı Ekonomi Servisi Turkcell’in bir yılı geride bırakan yerli mobil yazılım projesi “Geleceği Yazanlar”, 33 bin üyeye ulaştı. 720 bin kişinin ziyaret ettiği, Geleceği Yazanlar portalında 2 bin sayfa eğitim dokümanı ve 20 bin satır kod örneği bulunuyor. Turkcell, uygulama maratonlarıyla desteklediği eğitimler için 1.2 milyon liralık katkı sağlarken, eğitimlerini tamamlayan 3 bin 500 kişi başarı belgesi almaya hak kazandı. Turkcell Genel Müdür Vekili İlker Kuruöz, “Geleceği Yazanlar, kısa sürede bir yazılım okuluna dönüştü. Platformda 1 milyon saat online eğitim verilirken 2 bin İlker sayfa eğitim doKuruöz kümanı ve 20 bin satır kod örneği bulunuyor” dedi. Yurttaş tatilde akrabasında kalıyor Milyarderler sayısı bir yılda 222 kişi arttı Ekonomi Servisi Çin merkezli araştırma şirketi Hurun Küresel Zenginler listesine göre dünyadaki dolar milyarderlerinin sayısı 2014’te 222 kişi artarak 2 bin 89 kişiye çıkarken petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle birçok milyarder de listeden düştü. Hurun Yönetim Kurulu Başkanı ve Baş Araştırmacısı Rupert Hoogewerf, “Listeye yeni girenlerde de teknoloji ağırlıklı bir yapı var; tamamı yeni ekonomiden geliyor” dedi. Listedeki 649 milyarderin malvarlıkları geçen bir yıl içinde artarken 230’unun varlıklarında bir değişiklik olmadı, 839 milyarderin varlıklarında ise azalma yaşandı. Listeye 341 yeni milyarder katılırken eski 95 milyarder de varlıklarındaki erimeden dolayı listeden düştü. Petrol fiyatlarındaki gerileme, Ukrayna krizi ve Batı’nın ambargosu nedeniyle Rus milyarderlerin varlıkları yüzde 60 eridi. Ekonomi Servisi Türkiye’de yaz tatiline çıkanların yüzde 60’ı otel, pansiyon yerine akraba evlerinde kalıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Hane Halkı Yurtiçi Turizm verilerine göre, Türkiye’de tatil mevsimi olan temmuz eylül döneminde, seyahate çıkış amacı “yakınları ziyaret” olanlar yüzde 60.3 ile ilk sırada yer aldı. Seyahate çıkış sebeplerinde ikinci sırada yüzde 30 ile “gezi, eğlence, tatil” ve üçüncü sırada yüzde 5.3 ile “sağlık” var. Bu çeyrekte seyahate çıkanlar 198 milyon 327 bin geceleme sayısı ile en çok “arkadaş, akraba evinde” kaldı. ‘Memur ücret artışı beklemesin’ Ekonomi Servisi Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kamu görevlilerinin aylık ve ücretlerine ilişkin artışların karşılaştırıldığında, aylık ve ücretlerdeki artışların enflasyonun oldukça üzerinde gerçekleştiğini söyledi. MHP Balıkesir Milletvekili Ahmet Duran Bulut’un soru önergesini yanıtlayan Maliye Bakanı, aylıklardaki reel artışların çalışanların satın alma güçlerini de artırdığını söyledi. Bakan, kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarında genel bir düzenlemeyle ilave artışların yapılMehmet masına yönelik halihazırda bakanŞimşek lığınca yürütülmekte olan bir çalışma bulunmadığını bildirdi. C M Y B