Katalog

SAYFA CUMHURİYET 18 ŞUBAT 2015 ÇARŞAMBA [email protected] 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Cemevleri ibadethanedir L ya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açılamadığı gibi AİHM kararları da VELİ AĞBABA CHP Genel Başkan Yardımcısı AİHM’nin yargı yetkisini tanıyan FEVZİ GÜMÜŞ CHP Parti Meclisi ÜyesiAvukat Türkiye açısından bağlayıcı nitelik taşımaktadır. Bu bağlamda, cemevlerinin ibadethane/mabet olduğu AİHM kararıyla tescillendiğinden, belediyelerin cemevleri için arsa tahsis etmesi, yapım, bakım ve onarımını üstlenmesi ve bedelsiz veya düşük bedelle içme veya kullanma suyu vermelerinde hukuksal herhangi bir engel bulunmadığı gibi bunları yerine getirmek belediyelerin yasal görevleridir. Maalesef hükümet, AİHM’nin kararına rağmen iç hukukumuzda gerekli düzenlemeyi yapmaktan kaçınmaktadır. Bu durum, sorunun çözümünü daha da zorlaştırmaktadır. Buna rağmen yukarıda açıklanan yasal dayanaklar esas alınarak bazı belediyelerimizce cemevlerinin ibadethane sayılması; cami, kilise ve sinagoglar gibi belediye hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli yararlanması yönünde meclis kararlaKarşıyaka ilçesindeki tüm cemevleri ibadethane olarak kabul edildi. (DHA) iyanet’in yaklaşımı rı almaya başlamışlardır. Ancak Nitekim Diyanet İşleri Başkanlığı da bu tür girişimlerin sınırlı kalması 2013 yılında hükümete sunduğu raporda, bazı bölgelerde Alevi vatandaşlaedilebilecek; belediyeler mabetlerin yapımı, bakı“İbadethane tanımını ne devlet ne de Diyanet ya mı ve onarımını yapabilecek ve belediye ve bağlı rımızın inanç özgürlüğü ve gerekli belediye hizpabilir. Hangi inançtan olursa olsun, kişiler ibametlerinden yararlanırken başka yerlerde yararlaidareleri belediye meclisi kararıyla mabetlere içdetlerini nerede yapıyorsa oraya ibadethane denamaması sonucunu doğurmaktadır. me ve kullanma suyunu ücretsiz veya düşük ücnilebilir. Aleviler cemevlerini ibadethane olarak retle verebileceklerdir. HP’li belediyeler göreve! tanımlıyorsa, karşı çıkmanın gereği yok” şeklinYukarıda açıklanan nedenlerle CHP’li beledide çok olumlu bir yaklaşım sergilemiştir. Diyanet İHM kararı derhal uygulanmalıdır... yelerimizin Alevi vatandaşlarımızın inanç özgürİşleri Başkanlığı’nın bugüne kadar takındığı olumHatırlanacağı gibi Cumhuriyetçi Eğitim ve Kültür lüğünün önündeki engellerin kaldırılması, ibasuz tutumlar dikkate alındığında, bu görüş değişikli Merkezi Vakfı (CEM Vakfı), cemevlerinin de tıpkı det yeri olan cemevlerine de diğer ibadet yerleriğinin aklın yolunun bir olduğunun göstergesidir. cami, kilise ve sinagoglar gibi elektrik tüketimi neCHP’nin siyasi yaklaşımın temelinde her türlü ay deniyle muaf tutulması gerektiğini, bu maksatla Ye ne sağlanan imkânların sağlanarak evrensel olan rımcılığı dışlayan ve bu topraklarda yaşayan hernibosna’daki cemevinin elektrik giderlerinin devlet inanç özgürlüğü konusunda yapılan ayrımcılığın giderilmesi için gerekli çalışmaların yapılması kese eşit yurttaşlık, özgürlük ve kardeşlik anlayıçe karşılanması talebiyle 2006 yılında dava açmışçok doğru bir yaklaşım olacaktır. şı içinde yaklaşan evrensel sol anlayış vardır. CHP, tı. Bir devlet kuruluşu konumunda bulunan Diyanet Bu kapsamda CHP’li belediyelerimizin “AvSünni Müslümanlığın da, Aleviliğin de, azınlıkların İşleri Başkanlığı’nın cemevlerinin ibadethane olma rupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 2 Arada inançlarına uygun ritüellerinin önündeki bütün dığı yönünde verdiği görüşüne dayanan yerel mahlık 2014 tarihli kararı, 5393 sayılı Belediye engellemelerin kaldırılmasını savunur. Bu anlamıykeme, CEM Vakfı’nın açtığı davayı reddetmiş; Yar Kanunu’nun 14/b ve 15’inci maddesinin 5’inla sonuna kadar inanç özgürlüğünde yanadır. gıtay da verilen ret kararını onamıştır. İç hukuk yolci fıkrasının son cümlesi uyarınca cemevleri12 yılı aşkın bir süredir iktidarda bulunan AKP larının tükenmesi üzerine davayı AİHM’ye taşıyan nin ibadet yeri sayılması ve diğer ibadet yerlehükümetinin özellikle Aleviliği görmezden gelmeCEM Vakfı, davayı kazanmıştır. rine tanınan haklardan ayrımcılık yapılmadan si, yasa ve yönetmeliklerde bulunan ayrımcı maddeAİHM, 2 Aralık 2014 tarihinde oybirliği ile ver yararlandırılmasına karar verilmiştir” şeklinlerin varlığını sürdürmesine karşı CHP’nin özgürdiği kararda, Türk hukukunun sadece tanınmış de gerekçeyle belediye meclisinden gerekli kalükçü ve eşitlikçi bir yaklaşım benimsediğinin altını dinlerin ibadethanelerinin elektrik faturasını üstle rarı alabilme yetkisi bulunmaktadır. Biz CHP’li çizmemiz gerekir. nip cemevlerini bu statüden yoksun bırakmasının belediyelerimizin gerekli hassasiyeti göstererek AKP, inanç özgürlüğüne ilişkin yaratılan olanak“din temelinde farklı uygulama” anlamı taşıdıalacakları kararlarla Alevi vatandaşlarımıza karları fiilen Aleviler açısından kullanılamaz hale geğını belirtmesi, önemli bir noktadır. Mahkemeye şı inanç özgürlüğü konusunda yapılan ayrımcıtirmektedir. 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar göre cemevleri, inananları tarafından ibadethanelığı ortadan kaldıracaklarına inanıyor; inanç özKanunu’nun “Arazi ve arsa düzenlemesi” başlıklı dir. Bu anlamıyla mahkeme, Türkiye’nin, Avrupa gürlüğünün yaygınlaşmasına ve böylece ülkemiz18’inci maddesinin birinci fıkrası buna örnektir. İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ayrımcılığı yasakla de inanç ve mezhepler arası kardeşlik duygusuyan 14’üncü maddesini ve “inanç özgürlüğünü” nun gelişmesi, birlik ve beraberliğin güçlenmesiasalar eşit uygulanmalıdır... güvence altına alan 9’ncu maddesini ihlal ettiğine ne katkı sağlayacaklarına olan inanç ve güveniSöz konusu yasa, belediyelere imar hududu mizi belirtmek istiyoruz. karar vermiş bulunmaktadır. içinde bulunan arsa ve arazileri malik veya diğer hak sahiplerinin rızası aranmaksızın düzenleme yetkisi vermiş; aynı maddenin 3.12.2003 taBaşbakan Ahmet Davutoğlu’nun Tunceli Hacı rihli ve 5006 sayılı kanunun 1’inci maddesiyle Bektaş Veli Kültürünü Yayma ve Yardımlaşma değişik üçüncü fıkrasında ise düzenleme ortaklık Derneği Cemevi ziyareti. (AA) payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ibadet yeri gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Bir başka düzenleme ise 3.7.2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yapılmıştır. Buna göre belediyeler; mabetlerin yapımı, bakımı ve onarımını yapabilecekleri belirtilmiş; “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin beşinci fıkrasında ise 12.11.2012 tarihli ve 6360 sayılı kanunun 18’inci maddesiyle eklenen “Belediye ve bağlı idareler, meclis kararıyla mabetlere indirimli bedelle ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu verebilirler” hükmü ile belediyelere ibadet yerlerine indirimli veya ücretsiz su verilmesi yetkisi tanınmıştır. Bu yasal düzenlemelere göre “Arsa ve arazi düzenlemesi” sonucunda ortaya çıkan düzenleme ortaklık payları “ibadet yeri” olarak tahsis aik, demokratik hukuk devletinde en temel kural, devletin bütün inançlara eşit uzaklıkta olması; inançlar arasında ayrımcılık yapmamasıdır. Ancak ülkemizde bütün vatandaşlardan toplanan vergilerden oluşan kamu kaynakları, ayrımcılık yapılarak, dini alanda sadece Sünni İslam mezhebine mensup vatandaşlarımızın talepleri doğrultusunda kullanılmakta, başta Aleviler olmak üzere diğerleri AİHM kararına rağmen yok sayılmaktadır. Laiklik evrensel bir kuraldır ve inançlar için özgürlük alanı anlamına gelir. Devletin inançlara özgürlük alanı tanıması ve inanç özgürlüğünün güvencesi olması, farklı toplulukların birlik ve beraberliğinin sağlanması açısından da önemlidir. Devletin dinler, inançlar ve mezhepler arasında kardeşliği sağlayabilmesi; kendini vergilerle finanse eden bütün dinlere mensup vatandaşlarına aynı uzaklıkta olması ve ayrımcılık yapmaksızın eşit hizmet sunmasına bağlıdır. Laik ve demokratik bir devlette nerenin ibadethane olacağına siyasal iktidar sahipleri karar veremez. İnanç merkezleri ve ibadethaneleri inananları var eder ve yaşatır. Bir yerin ibadet ya da inanç merkezi olup olmayacağına ancak o inanç kimliğine sahip insanlar karar verebilir. Devletin dinler, inançlar ve mezhepler arasında kardeşliği sağlayabilmesi; kendini ne göre iç hukukumuzun bir parvergilerle finanse eden bütün dinlere mensup vatandaşlarına aynı uzaklıkta olması ve çası olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne karşı anayasaayrımcılık yapmaksızın eşit hizmet sunmasına bağlıdır. Anayasamızın 90’ncı maddesi Su Kokarsa? Prof. Dr. ÇAĞATAY GÜLER Y D A C Y a su baskını ya da kuraklık! Bir ülkede böylesi bir ikilem sürüp gidiyorsa ülkenin içme suyu sorununun çözümüyle ilgili politik irade yokluğunu gösterir. Teknik birtakım ayrıntılarla sizleri yormayacağım. Halk sağlığı açısından su baskını da su kesilmesi de bir şekilde şebeke suyunun kirlenmesine yol açan “acil tehlike” durumlarıdır. Musluktan akan su içilebilir olmak zorundadır. Musluktan akan suyun içilebilmesi ülkenin sağlık düzeyini gösteren önemli göstergelerden biridir. Musluk suyunun kirliliğini “kader sayarak” seçenek aramak tehlikeli bir yaklaşımdır. Böyle durumlarda su kaynaklı büyük felaketlerle karşılaşma riski yüksektir. Daniel A. Okun’un dediği gibi: “Su vazgeçilmez bir gereksinimdir ve yaşamı kolaylaştırır. Sağlıklı ve bolsa yaşamı destekler ve zenginleştirir. Sağlıksız ve kıtsa sağlığı ve bizzat yaşamı tehlikeye atar.” Klasik arıtma tesisleri canlıkıranlar başta olmak üzere birçok kimyasal bileşiği, kimi ağır metalleri, petrol kalıntılarını arıtamamaktadır. Bu gibi kirliliklerin iveğen sağlık etkileri bulantı, akciğer tahrişi, deri döküntüleri, kusma, ishal, baş dönmesi vb. durumlar olabilir, nadiren ölümle de sonuçlanabilir. Süreğen etkiler ise kanser, karaciğer ve böbrek yıkımı, sinir sistemi hastalıkları, bağışıklık sisteminde etkinlik azalımı ve doğumsal bozukluklar olarak sıralanabilir. Toplumda astım ve diğer alerjik sorunların oranı da yükselebilir. Uzun süre, kirlilik oranı yüksek su içen toplumlarda kalın bağırsak kanseri görülme sıklığının artabileceğinden kuşkulanılmaktadır. *** Kentlerimizin içme suyu sorununun çözümüyle ilgili sağlıklı bir tartışma olanağına hiç sahip olamadık. Su ve halk sağlığının karmaşık dolaylı ilişkisini kavrayabilecek birikimleri olmayan yerel yöneticiler günü kurtarmaya çalışmaktan başka bir şey yapamamaktadır. Yapılan teknik uyarıların siyasi saldırı olarak algılanması teknik tartışma olanağını bile ortadan kaldırmıştır. Gerçekçi çözüm arayışlarının önü bütünüyle tıkanmış gibidir. Biz halk sağlığı uzmanları, bireysel önlemleri sıralamaya başladıysak bu, toplumu koruyacak önlemlerin alındığından emin olamadığımızı gösterir. Bugünlerde suyla ilgili öylesine çok soru geliyor ki yanıtlarını herkes bilsin istedik: Suyunuzdaki çürük yumurta kokusu çözünmüş hidrojen sülfür gazından ya da bazı bakterilerden kaynaklanabilir. Eğer koku sadece ısıtılınca ortaya çıkıyorsa kısmen su ısıtıcıyla ilişkilidir. Deterjan kokusu ve suyun köpürmesi yeraltı suyuna mutfak ya da çamaşır akıntılarının karışması sonucudur. Gazyağı ya da petrol kokusu yeraltı depoları, benzin istasyonları ya da toprak üstüne yayılma sonucu su kaynağının kirlenmesi nedeniyledir. Suya lağım içeriği ve organik sızıntılar karışıyorsa metan gazı, küf ya da balçık kokusu yayılır. Su kaynatıldığında üzerinde oluşan köpük ya da tortu, kalsiyum ve magnezyumu; bulanıklık kir, kil tuzları, lığ vb. olduğunu gösterir. Lavabo ve küvetlerde yeşil boyanma varsa suyun asitliği yüksektir. Suda çözünmüş demir yüksekse küvet, bulaşık makinesi ve çamaşırlarda kahverengikırmızı boyanma olur. Musluktan doldurduğunuz suda beklediğinde durulan dumanlı bir görünüm varsa pompaların yetersiz çalıştığını ya da filtrelerde sorun olduğunu gösterir. *** Tuzlu, acımsı tat, suda sodyumun yüksek, sabun tadı suda alkali minerallerin çözünmüş olduğu anlamına gelir. Asitlik derecesi yüksekse ya da yüksek oranda demir bileşikleri bulunuyorsa madeni bir tat alınır. Her tür kimyasal madde tadı böcek ve otlara karşı kullanılan ya da endüstriyel kimyasalları düşündürmelidir. Bu sorunların çözümünden sorumlu yetkili makamlara belirli eğitim ve deneyim süreçlerinden geçilerek gelinmiyor. Bu kişileri oylarımızla seçiyoruz. Su kokarsa oy vermeyeceğimizi bilirlerse sorunun çözümü çok kolay. C M Y B