Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 ŞUBAT 2015 PERŞEMBE 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Madencilerin tazminatlarının ödenmesi hükümetin yapacağı küçücük bir düzenlemeye bağlı Soma tek kalemde ısınır İşçiden AKP’ye Cari açık sıcak parayla kapandı Ekonomi Servisi Cari açık 2014’te 45.84 milyar dolara gerileyerek 2010’dan bu yana en düşük seviyeyi gördü. Cari açıktaki küçülmede dış ticaret açığındaki altın ticareti destekli daralma ve petrol fiyatlarındaki düşüş etkili olurken, açığın kapatılmasında portföy yatırımları yani sıcak para rol oynadı. Merkez Bankası (TCMB) verilere göre Türkiye’ye geçen yıl net 20 milyar dolarlık sıcak para girişi gerçekleşti. Bu da cari açığın kapatılmasındaki en önemli kalem oldu. Doğrudan yatırımlar ise 5.5 milyar dolarlık katkı sağladı. Diğer yandan açıktaki azalmanın bir diğer etkisi de büyüme verileriyle kendini gösterdi. Cari açık 2013’te 65 milyar dolar seviyesindeydi. Aynı yıl Türkiye yüzde 4 büyümüştü, 2014’te ise yüzde 3 büyümüş olması bekleniyor. Buna göre cari açıktaki azalma büyümede yüzde 1’lik bir negatif etki yaptı. Verilere göre cari açık aralık ayında 6.82 milyar dolar ile 6.7 milyar dolar olan beklentilerin biraz üzerinde gerçekleşti. Enerji hariç ödemeler dengesi 2 milyar dolar fazla verdi. Altın ihracatı ise 7.7 milyar dolar ile cari açığın yüzde 15’ini kapattı. TCMB verilerine göre 2012’de 1 milyar giriş gerçekleşen net hata noksan kaleminde 2013’te 2.8 milyar dolar, 2014’te 2.24 milyar dolar giriş gerçekleşti. 2 hafta süre MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Tazminatlarını alamadıkları için Ankara’ya gelen 400 Soma işçisi, hükümete 2 hafta süre verdi. İki hafta içerisinde tazminatlarının ödenmesine yönelik somut adım atılmaması halinde işçiler yeniden Ankara’ya gelecek. Soma’da faciada yaşamını yitiren 301 emekçinin yanı sıra işten atılan 2 bin 831 işçinin de tazminatları ödenmedi. İşçiler önceki gün Ankara’da gerçekleştirdikleri eylemlerinin ardından Meclis’teki bütün partilerin grupları ile görüştü. CHP, MHP ve HDP grupları işçilere tam destek verdi. Görüşmelerin ardından kendi aralarında toplantı yapan işçiler, 2 hafta içerisinde tazminatlarının ödenmesine yönelik somut adım atılmaması halinde yeniden Ankara’ya gelme kararı aldı. Onlar için “bir avuç kömür için bir ömür verenler” denildi, “acıları acımızdır, unutursak kalbimiz kurusun” denildi... Sonra yaşanan tüm kara olaylar gibi yavaş yavaş acılar küllenmeye, vaatler unutulmaya başlandı. 13 Mayıs sonrasında 301 madenciyi toprakla birlikte kalbimize de gömdüğümüzde ölenlere şehit, kalanlara kazazede denildi. Hatırlanacağı gibi geçen yılın 13 Mayısı’n da ülkenin en büyük iş cinayeti meydana geldi. Soma’da yangın çıkan madende 301 madenci yaşamını yitirdi. İlk günlerin ardından bir bir sözler verildi. Öncelikle iş güvenliği açısından pek çok sakınca içeren ocaklar kapatıldı. Çalışanların bir kısmına üç, bir kısmına altı ay İşkur tarafından maaşları ödendi. Bu arada kazada kusurlu görünen Soma Madencilik AŞ’nin mal varlığına ve işletme gelirlerine el konuldu. Kapalı kalan ocaklarının yeniden açılmasını isteyen işveren, u Önceki gün Ankara’yı inleten 2 bin 831 Somalı emekçinin aylardır ödenmeyen kıdem tazminatlarının ya TKİ’deki teminatlarla ya da İşkur aracılığı ile ödenmesinin mümkün olduğu belirtiliyor. le geldi. Ağırlıklı olarak 2007 yılından itibaren Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’nun (TKİ) rödovans sistemiyle kömür üretimi yapılan madenlerde çalışmaya başlayan işçilerin en eskisinin 7 yıllık olduğu bilgisi veriliyor. İki yıllık işçiler de var ancak ortalama 57 yıl... ortalama 1.500 lira civarında ücret alındığı hesaplandında ortalama 810 bin liralık tazminat, ödeyecekler için pek kıymet arz etmiyor ama söz konusu madenciler için can simidi durumunda. Ve üstelik aldığımız duyumlara göre TKİ, bu tazminatları ödemekten yana. Zaten işin asıl sahibi ve sorumlusu olan kurumun, söz konusu tazminatları kurum tarafından alınan teminatlarla öde ocakların işletmeye açılması iznini koparamayınca “madem öyle işçileri işten atıyorum” ve gelirlerime el konulduğu gibi işletme de yapamıyorum, bu işçileri çalıştırmam mümkün değil tavrıyla işçileri işten çıkardı. İşçileri işten çıkardı ama normal koşullarda 1 ay içinde ödenmesi gereken kıdem tazminatlarını da yine aynı gerekçelerle ödemedi. Durum her geçen gün için bölgede ciddi bir sosyal travmaya dönüşmeye başladı. Zira bölgenin tek iş kaynağı olan madenlerde iş bulamayan emekçi, çocuklarının okul masrafını karşılayamaz, esnafa olan borcunu ödeyemez ha mesi bir seçenek olarak görülüyor. Nasıl ihaleye giren şirketler işi almak için nakdi ya da banka teminatı veriyorsa, rödovansla üretim yapacak şirketler de bir teminat veriyor TKİ’ye. Burada yapılacak iş, Enerji Bakanlığı’nın bu durum için izin vermesi ya da yüzlerce konu eklenerek bir gecede çıkarılan torba yasaya biri cümlelik bir düzenleme ile ödemeyi mümkün kılmak... Tazminatların ödenmesinin bir başka yolu da İşkur olarak görülüyor. Burada da hükümetin, daha sonra işverenden tahsil edilmek üzere ödenmesine yönelik bir düzenlemesi, binlerce madencinin geç de olsa yüzünü güldürecek bir çözüm... Maaş diye 30 lira verdiler FIRAT KOZOK HSBC İngiltere’yi karıştırdı Ekonomi Servisi HSBC İsviçre şubesinin, zengin müşterilerinin vergi kaçırmasına aracılık ettiğinin ortaya çıkması İngiltere’yi de karıştırdı. İngiliz Parlamentosu Kamu Hesapları Komisyonu, suçlamalarla ilgili soruşturma başlatacağını açıkladı. Eski HSBC Başkanı ve Ticaret Bakanı Stephen Green yüzünden hükümetin başı dertte. Muhalefetin eleştiri oklarının hedefindeki Muhafazakâr Parti lideri ve Başbakan David Cameron , Green’i 2010’da bakanlığa atadığında gereken prosedürün uygulandığını, bütün kurumlara danışıldığını söyledi. Muhalefet, Green’in HSBC skandalıyla ilgili bildikleri konusunda parlamento komisyonunda ifade vermesini isterken Cameron da buna karşı olmadığını duyurdu. Tarımİş’te genel kurul da davalık ANKARA Cumhuriyet’in “seçim havluya dolandı” başlığıyla kamuoyuna duyurduğu Tarımİş Sendikası’nda sandık kurulmadan yapılan delege seçimleri mahkeme tarafından da iptal edildi. Genel kurulun iptali istemiyle dava açılacak. Tarımİş Sendikası Ankara Şubesi’ne bağlı Merkez İkmal Müdürlüğü işyerinde 12 Nisan 2013’te yapılan delege seçimleri mahkeme tarafından 30 Aralık 2014’te iptal edildi. Yasa gereği iptal edilen seçimlerin 15 günde yapılması gerekiyordu. Ancak yönetim, “Yılbaşında promosyon olarak dağıtılan havluları aldığınıza dair verdiğiniz imzaların üzerine çay döküldü, yeni imzanız gerekiyor” diyerek topladığı imzalarla sandık kurulmadan delege seçimlerini yapılmış gibi göstermişti. DİSK, 48. yaşını Direniş Sarayı’nda kutlayacak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) 48. kuruluş yıldönümü, 1314 Şubat’ta Kocaeli’de iki etkinlikle kutlayacak. 13 Şubat Cuma saat 17’de DİSK üyesi sendikalar tarafından yürütülen tüm direnişlerden işçiler, Kocaeli’de kurulacak “DİRENİŞ SARAYI” çadırında bir araya gelecek ve gece boyunca çeşitli etkinlikler yapılacak. Kutlamaya ilişkin bir açıklama yapan DİSK Başkanı Kani Beko, 14 Şubat’ta tüm sendikaların katılım ile 17.00’de Kocaeli Perşembe Pazarı’nda büyük bir işçi mitingi düzenleneceği bilgisini vererek, “Patronlardan, hükümetlerden, devletten bağımsız tek işçi Konfederasyonu olan DİSK, tüm işçileri onuruna sahip çıkmaya çağırıyor” dedi. Ülke ekonomisi büyürken emekçilerin öldüğünü, sakat kaldığını, işyerlerinde ömürlerinin tükendiğini dile getiren Beko, “İşçiler bir araya gelmezse hiçbir patron önlem almaz, hükümet de işçilerin yaşamını değil patronların kasasını savunacak yasalar çıkarır! İnsanca çalışmak ve yaşamak için onuruna sahip çık, DİSK’li ol” çağrısı yaptı. ANKARA Amasra’da da yeraltında çalışan işçilere çift maaş hakkı verilmiyor. Soma faciası sonrası yapılan yasa değişikliğinin ardından yalnızca 1 ay işçilere çift maaş veren maden şirketi, ertesi ay şantiye girişlerine yazı asarak uygulamanın sona erdiğini duyurdu. Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) bağlı Amasra Müessese Müdürlüğü bünyesindeki AmasraB sahasında rödovans usulüyle verilen alanda çalışmalar yapan HEMA Endüstri’ye ait işyerleri oldu. Torba Yasanın 11.09.2014’te yürürlüğe girmesinin ardından HEMA, yeraltında çalışan işçilere ücretlerini yasa hükümlerine uygun olarak vermesine karşın, 17.10.2014’te şantiye girişlerine bir yazı asarak “çift asgari ücret uygulamasına son verdiğini” açıkladı. Firma bir sonraki ay ise çift asgari ücret uygulamasından kaynaklı olarak yatırılan paraları keserek, çalışanlarına 30 ile 190 TL arası maaş yatırdı. Firma bunun gerekçesini işçilere “Amasra’daki faaliyetlerimiz hazırlık dönemindedir, üretim yoktur” diye açıkladı. Şirket taşkömürü çıkarıldığında iki ücreti ödeyeceğini de duyurdu. Şirketin gerekçesi karşısında isyan eden CHP Bartın Milletvekili Rıza Yalçınkaya, sorunu bir soru önergesi ile Meclis’e taşıdı. Dolar yine uçtu Ekonomi Servisi Günlerdir rekor üstüne rekor kıran dolar/TL dün de 2.5089 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Gün boyu 2.49 seviyelerinde dalgalanan dolar, akşam saatlerinde yukarı yönlü hareketini hızlandırdı. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artışına yıl ortasında başlayabileceğine ilişkin artan beklentiler, Yunanistan endişeleri ve RusyaUkrayna arasındaki gerilim kurun yükselişinde etkili oldu. Haftaya 2.49’u aşarak rekorla başlayan dolar önceki gün de 2.5073’e kadar çıkmıştı. TL dün 2.5085’e yükselerek tarihi zirvesini yenilese de kayıp benzer ülkelerden az oldu. TL dolar karşısında yüzde 0.4 değer kaybederken rand yüzde 1.65 ruble yüzde 1.45 real yüzde 1.13 değer kaybetti. Bankacılar petrol fiyatlarındaki sert düşüşün Türkiye’nin cari açığına destek olmaya devam edeceği beklentisinin TL’deki düşüşü sınırladığını söyledi. Diğer yandan Atina borsası yüzde 3 düşerken, Avrupa borsaları ekside kapandı. Borsa İstanbul ise yatay günü tamamladı. Ekonomi Servisi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) kararı ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından, geçen hafta yönetimi devralınan Bank Asya’nın ortakları, BDDK ve TMSF’nin karar ve uygulamalarına karşı dava açtı. BDDK 3 Şubat’ta, Gülen cemaatine yakınlığıyla bilinen Bank Asya’nın imtiyazlı hisselerinin ortaklık haklarının TMSF’ye devredilmesine karar vermiş, bankanın yönetim kuruluna dokuz kişi atanmıştı. Buna gerekçe olarak ise bankada imtiyazlı paya sahip bazı ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıdıklarını gösterir bilgi ve belgelerin verilen süreye rağmen BDDK’ye verilmediği gösterilmişti. Banka ortaklarının avukatı Süleyman Taşbaş Reuters’a yaptığı açıklamada, davaların açıldığını belirterek, “Belirli bir tarihe kadar istenilen belgeleri tamamlayamamak yönetimi devralma gerekçesi değil. Bu Bankacılık Kanunu’na aykırı” dedi. Taşbaş, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın banka hakkındaki açıklamalarına atıfta bulunarak “Siyasi bir yönlendirme olduğu açıktır. Söylenenleri yerine getirmek için bir çaba oldu” diye konuştu. Bank Asya’dan BDDK’ye dava Çipras: Geri dönüş yok u AB’nin kemer sıkma baskısına direnen Yunanistan hükümeti parlamentoda güvenoyu alırken Başbakan Çipras, taleplerinde değişiklik olmayacağını bir kez daha vurguladı. Ekonomi Servisi Yunanistan’da borç krizi nedeniyle Avrupa Birliği’nin (AB) baskısı altında olan hükümet parlamentodan güvenoyu alırken, Başbakan Aleksis Çipras, AB’nin kemer sıkma dayatmasına boyun eğmeyeceklerini tekrarladı ancak Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OPEC) ile bir reform programı oluşS&P: Kriz turacaklarını duyurdu. Çipras, güvenoyu öncesi parlamentoAvrupa’ya da yaptığı konuşmada, AB’nin kurtarma yayılmaz programında değişiklik yapılması taleplerinde “geri dönüş” olmayacağını net bir Kredi deredille ifade etti. Çipras, “Kurtarma placelendirme kurulunı ve baskı dönemine geri dönemeşu Standard & Poor’s’un yiz” diyerek, Almanya Maliye Baka(S&P) ülke notlarınnı Wolfgang Schaeuble’den gelen dan sorumlu yetkilisi Moritz Kraemer’in, Yunanistan’da yabaskıya rağmen mevcut kurtarma şanan sıkıntıların Avro bölgesine planını uzatma talepleri olmayayayılma riskinin düşük olduğunu cağını vurguladı. Yunanistan Başsöyledi. Kraemer BoersenZeitung bakanı dün Atina’da OECD Başile söyleşisinde, “Yunanistan’ın risk kanı Angel Gurria ile bir araya primi son dönemde belirgin şekilde yükseldi, ancak panik daha öngeldi. Çipras, ülkesinde büyümece kriz yaşanan ülkelere sıçramadı. yi hızlandıracak bir reform progYayılma riski o kadar büyük görünramı için birlikte çalışacaklarını müyor” dedi. Bir ülkenin Avro bölbelirtti. Gurria da “OECD, Yunagesinden çıkmasıyla ilgili riskleri öngörmenin zor olduğunu benistan için birlikte çalışmak amalirten Kraemer, Yunanistan’ın cıyla burada. OECD’ye güvenin, ayrılması halinde Avro bölmesajımız budur” dedi. gesinin bununla baÖte yandan Çin hükümetinden şa çıkabileceğini de bir kaynak Başbakan Li Keqiang’ın ifade etti. Çipras’ı arayarak davet ettiğini duyurdu. Ali Pandır Ali Pandır’ın verdiği bilgilere göre maliyet optimizasyonu doğrultusunda Türkiye’nin yanı sıra, Avustralya ve Kanada başta olmak üzere yurtdışında demir cevheri alanında satın alma fırsatlarına bakan Erdemir; 2015’te satın almalar hariç 500 milyon dolara yakın yatırıma başlayacak. Erdemir’de şu anda 13 bin kişi çalışıyor. Erdemir 2014’te toplam 905 bin ton ihracatla 627 milyon dolar gelir elde etti. Turkcell’in genel kurulu 26 Mart’ta Ekonomi Servisi Mobil iletişim operatörü Turkcell’in beş yıllık dönemi kapsayan genel kurulu 26 Mart günü 48 maddelik gündemle toplanacak. Turkcell’den Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklamada, “Şirketimiz Yönetim Kurulu 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları Olağan Genel Kurul Toplantısı’nın, saat 10.00’da Turkcell Plaza Konferans Salonu’nda yapılmasına karar verdi” denildi. Gündem maddeleri arasında, şirket kâr dağıtm politikasının görüşülmesi ve onaylanması, Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri çerçevesinde, şirket tarafından 3. kişiler lehine verilmiş olan teminat, rehin ve ipotekler ve elde etmiş oldukları gelir veya menfaat hususunda ortaklara bilgi verilmesi de bulunuyor. Demir çelikte herkes korumacılık duvarı ördü, Türkiye önlem almalı Ekonomi Servisi Erdemir Yönetim Kurulu Başkanı Ali Pandır, dış pazarlarda, demir çelik sektöründe zorlayıcı rekabet koşulları olduğunu, tüm dünyada korumacılığın arttığını Türkiye ile ilgili bir sürü anti damping soruşturmasının olduğunu söyledi. Pandır, “Birçok ülke koruma duvarlarını yükseltince, Rusya, Çin gibi üretici ülkeler Türkiye gibi ülkelere gözünü dikti. Rusya Türkiye’ye daha agresif şekilde geliyor. Avrupalı üreticiler de Avro’da değer kaybı nedeniyle bize göre maliyetlerini düşürdüğü için, dış rekabet daha da zorlayıcı hale geldi. Herkes korumacılık duvarı ördü, Türkiye niye yapmasın. Bu konuda hükümet önlem almalı” dedi. Erdemir Grubu altyapı projelerinin de desteğiyle iç talepte daralma öngörmediği 2015’te yüzde 2 civarı artışla 8.3 milyon tonluk satış hedefliyor. Erdemir, gerileyen mamul fiyatlarının marjlarda yaratacağı baskıyla, 2015 performansının geçen yılın altında kalabileceğini öngörüyor. Erdemir, hammadde fiyatlarındaki düşük seyrin marjlara yaptığı katkıyla dördüncü çeyrekte yüzde 155 artışla 387 milyon lira, 2014 tamamında da yüzde 74 artışla 1.6 milyar lira net kâr elde etti. Şirketin satış gelirleri ise 2014’te yüzde 17 artışla 11.48 milyar lira olarak gerçekleşti.. MERKEZ BANKASI DÖVİZ CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ ALIŞ 2.4896 1.9251 0.37773 2.8163 3.7980 2.6818 0.29686 1.9718 8.3754 0.32708 0.66363 2.0739 12 ŞUBAT 2015 EFEKTİF SATIŞ ALIŞ 2.4879 1.9162 2.8143 3.7953 2.6778 1.9645 8.2498 SATIŞ 2.4978 1.9493 2.8256 3.8235 2.7030 1.9882 8.6123 2.4941 1.9377 2.8214 3.8178 2.6990 1.9807 8.4850 0.37959 0.37747 0.38046 0.29993 0.29665 0.30062 0.32927 0.32685 0.33003 0.66483 0.65865 0.66982 2.0877 2.0662 2.0956 C M Y B