Katalog

1 AĞUSTOS 2014 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Yapılandırılan tahvil borçları için sürenin dolmasına saatler kala Arjantin iflas bayrağını çekti Kaçınılmaz son İflas kısa sürse bile, şirketlerin borçlanma maliyetleri yükselecek ve para birimi peso üzerindeki baskı artacak. Böylece döviz rezervleri eridikçe, dünyanın en yüksekleri arasında olan Arjantin enflasyon oranı da tırmanacak. Arjantin’in 1.33 milyar dolar borcunu geri ödeyebilmesi için başta ABD’li hedge fonu NML Capital olmak üzere diğer fonları ödeme planında ikna etmesi gerekiyordu. Ekonomi Bakanı Kicillof kritik görüşmeleri gerçekleştirmek için New York’a uçtu. Arjantinli bankalar, borcun 2015’te ödeneceğine dair iyi niyet göstergesi olarak ABD’li fonlara 250 milyon dolar ödemeyi taahhüt etti. Ancak tüm bunlara rağmen tahvil kupon ödemesinin son gününde de anlaşma gerçekleşmedi. Hedge fonlar 2002’de Arjantin’in iflasından sonra aldıkları tahvillerin tam olarak geri ödemesini talep ediyordu. Ekonomi Servisi Arjantin ABD’li hedge fonlara olan yapılandırılmış tahvil borçlarını zamanında ödeyemedi. Uzun süredir tartışılan yapılandırılmış tahvil borçları için sürenin dolmasına saatler kala Arjantin Ekonomi Bakanı Axel Kicillof, hedge fonlarla anlaşamadıklarını belirterek ülkenin iflasını ilan etti. Arjantin’in ABD’li hedge fonlara 1.33 milyar dolarlık borcu bulunuyor. New York’ta gerçekleştirdiği basın toplantısında konuşan Kicillof, Amerikan yargısının “Borç veren hedge fonlar kabul ederse borç bekleyebilir” kararını hatırlatarak “Ancak akbaba fonlar beklememeye karar verdi, biz de anlaşamayıp iflası ilan ettik” dedi. Türkiye’yi nasıl etkileyecek? ‘Baş Akbaba’ yine sahnede Diğer yandan kredi derecelendirme kuruluşu Standars&Poor’s ABD’li hedge fonlara olan ve 1.33 milyar (S&P) Arjantin’in kredi notunu CCC /C’den “tercihli doları bulan borçları ödeme konusunda temerrüt”e indirdi. Bu not defonlarla anlaşamadıklarını recesi borçlarının faizleri ile duyuran Arjantin Ekonomi birlikte ödeyemeyen ülkeler Bakanı Kicillof, borcu için kullanılan bir derece olayeniden yapılandırmayı rak biliniyor. S&P not indirimikabul etmeyen fonları ne gerekçe olarak Arjantin’in döviz cinsi borçlarını ödeye“akbabalar” olarak memesini gösterdi. tanımladı. Temerrüdün kısa sürmesi halinde bile, şirketlerin borçlanma maliyetleri yükselecek ve para birimi peso üzerindeki baskı artacak. Böylece ülkenin zaten azalan döviz rezervleri eridikçe, dünyanın en yüksekleri arasında olan Arjantin enflasyon oranı da tırmanacak. Ülke notu düştü Arjantin’in iflası piyasalar için sürpriz olmazken yatırımcılar gözünü tehlike çanlarının çaldığı diğer ülkelere çevirebilir. Türkiye’de ise bankalar ve gösterge faiz üzerinde baskı oluşabilir. TEB Yatırım Stratejisti Işık Ökte iflasın ve ABD faizlerindeki artışın Türk bankalarında satış baskısı yaratabileceğini belirtti. Venezüella ve Arjantin’in toplam borcunun tüm gelişen piyasa borcunun üçte birine denk geldiğini söyleyen Cornerstone Varlık Yönetimi’nden Alan Skrainka ise USA Today’a verdiği röportajda iflasın diğer gelişen ülkelerin tahvil fiyatını da olumsuz etkileyeceğine dikkat çekti. 2010’da Avrupa borç krizi sırasında AB’nin dağılabileceği iddia edilmiş, bu da borsalarda satış dalgasına neden olmuştu. ABD’de işlem gören JP Morgan Gelişen Ülkeler Tahvili Borsa Yatırım Fonu bu yıl yüzde 9’dan fazla yükseldi. BYF’nin yüzde 1’nin oluşturan Arjantin’in iflası ise fiyatın sadece yüzde 0.04 düşmesine neden oldu. Arjantin’in anlaşamadığı ABD’li hedge fonları arasında en dikkat çekeni Elliott Management Corporation’a bağlı olan NMC Capital. Elliott Management 20 milyar doları yönetiyor ve ABD’nin en büyük 15 hedge fonu arasında yer alıyor. Fon’un sahibi işadamı Paul Elliott Singer, ‘Baş Akbaba’ olarak tanımlanıyor. Singer, 2001’de Arjantin krizinde ortaya çıkmadan önce 1996’da Peru’nun 11 milyar dolarlık borcunu alıp 56 milyon dolarlık kâr elde etmişti. Singer; Zambiya, Kongo ve Nikaragua krizlerinde de başaktör olarak ortaya çıkmıştı. Arjantin’in Singer’a 1 milyar dolara yakın borcu var. İş cinayetleri savaş bilançosu gibi Türkiye’de iş kazalarında 10 yılda 12 binin üzerinde can kaybı, 20 binin üzerinde de yaralanma ve sakatlık yaşandı. Ekonomi Servisi İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri Derneği (İSAG) Başkanı Levent Kavlak, iş kazaları nedeniyle 10 yılda 12 bin kişinin hayatını kaybettiğini belirterek, 20 binin üzerinde insanın sakat kaldığını, milyarlarca dolarlık kayıp oluştuğunu söyledi. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün açıklamasına göre 630 bin işyerinden yüzde 25’i, yani 130 bin işyerinin bu zorunluluğu yerine getirdiğine dikkati çeken Kavlak, yıl sonuna kadar sayının artacağını ifade etti. Türkiye’de 20 bini A ve B sınıfı olmak üzere 100 bin iş güvenliği uzmanı bulunduğunu, bunların tamamının istihdam edilmediğini belirten Kavlak, “Bizim aktif olarak, ‘çok tehlikeli’ ve ‘tehlikeli’ dediğimiz işyerlerinde 20 bin iş güvenliği uzmanından 78 bini görev yapıyor çünkü işverenler henüz olayın ciddiyetinin farkında değil” diye konuştu. “İş kazalarındaki tahribat adeta savaş bilançosu gibi. Son iş kazalarıyla bunun önemi daha da ortaya çıktı. Sadece idari cezalarla değil, yargı boyutuyla da gündeme geldi çünkü yargı boyutu işin daha da önemini ortaya çıkardı” diyen Kavlak, gerekli önlemlerin alınmasıyla can kayıplarının yanı sıra her yıl 45 milyar dolarlık kaybın da önüne geçilmiş olacağını vurguladı. 13 yılda ikinci iflas Güney Amerika’nın üçüncü büyük ekonomisi olan Arjantin, son 13 yıl içinde ikinci kez temerrüde düşüyor. Ülke 2001’de yaşadığı büyük krizle iflas ilan etmiş, o dönem 100 milyar dolar civarında olan dış borç ödemelerini durdurmuştu. O tarihten bu yana ikinci iflası getiren gelişmeler ise şöyle: 2003’te iktidara gelen Nestor Kirchner hükümeti, kreditörlerin yüzde 93’üyle borçların yüzde 65 indirime gidilmesi ve 2005 ve 2010’da toplu ödemeler yapılması konusunda anlaştı. Arjantin, borç yapılandırmasını kabul etmeyen alacaklılara olan 1.33 milyar dolarlık borç ve faizinin ödenmesi yolunda bir ABD mahkemesinin verdiği kararın ertelenmesi için son ana kadar mücadele etti. Mahkeme, borçların yeniden yapılandırılmasını kabul etmeyen kreditörlere olan borcunu geri ödemeden diğer kreditörlere ödeme yapamayacağına hükmetmişti. İntibak zammı kasımda netleşecek Ekonomi Servisi 2000 yılı ve sonrasında emekli olanlara intibak zammı kapısını açacak karar, 10 Kasım’da Ankara 8. İş Mahkemesi’nde verilecek 2000’den önce emekli olanlar gibi, bu tarihten sonra emekli olanlara da intibak zammı yapılması beklentisi taşıyan binlerce emekli Ankara 8’inci İş Mahkemesi’nin vereceği kararı bekliyor. Karar, 10 Kasım’da açıklanacak. Eğer mahkeme olumlu karar verirse, 2000 yılı ve sonrasında emekli olanlara intibak zammı kapısı açılacak. İntibak davasını İşçi, Memur ve BağKur Emeklileri Derneği (İMBED) açmıştı. Ankara 8’in ci İş Mahkemesi’nde görülen davada kararın 30 Haziran’da açıklanması bekleniyordu. Ancak bilirkişi raporu yetişmeyince, mahkeme davayı karar için 10 Kasım’a erteledi. Bilirkişi raporunun 7 ayda hazırlanamamasına tepki gösteren emekliler, şimdiden 10 Kasım’da verilecek karara kilitlendi. “Mahkeme kararının olumlu çıkacağı konusunda umutluyuz. 2000 yılından önce emekli olan yaklaşık 2 milyon kişi intibak zammı aldı. Sıra bizde” diyen emekliler, aylardır söz konusu kararı beklediklerini ancak bilirkişinin gerekli raporu yedi ayda bir türlü hazırlamadığını dile getirdi. Bu kez G7 uyardı Dolar ABD ile uçtu Piyasalarda satış dalgası Ekonomi Servisi ABD’de iyi gelen büyüme verisiEkonomi Servisi ABD’den Ekonomi Servisi Gelişmiş yedi ülkeden olutahminlerin üzerinde gelen nin ardından işsizlik başvurularının da ekonomide iyişan G7 grubunun devlet başkanları Rusya’nın büyüme verisi doları uçurdu. ABD ekonomisi leşmeyi teyit etmesi Fed’in faiz artırımına erken gideUkrayna politikasında değişikliğe gitmemesi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4 büyüyerek beklenceği endişelerini artırdı. Bunun yanı sıra Arjantin’in halinde yeni ekonomik yaptırımlara maruz katileri aşarken, bu büyüme hızı geçen yılın üçüncü temerrüde düşmesi ve Rusya’ya yeni yaptırımlar pilacağını açıkladı. G7 liderleri tarafından ABD çeyreğinden bu yana en hızlı büyüme oldu. ABD yasalarda satış dalgasına yol açtı. Fransız BNP Paekonomik büyüme verileri açıklandıktan sonra dolar ve AB’nin Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlauluslararası piyasalarda diğer para birimlerine karşı ribas ve Portekiz Banco Espirito Santo’nun zarar rını duyurmasının ardından yayımlanan açıkdeğer kazandı. Dolar/TL ise 2.0920 civarından 2.1470 açıklaması da satışları artırdı. lamada, “Rusya’nın önünde hâlâ gerilimi TL’ye kadar yükselerek son 1 ayın en yüksek seBNP Paribas 2008’den bu yana ilk kez zarar açıkazaltma seçeneği var” denildi. viyesine ulaştı. Dolar TL karşısında 25 Temmuz’a ladı. Portekiz’in en büyük ikinci bankası Banco EsABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japongöre yüzde 2.40 değer kaybetti. Amerikan merkez pirito Santo’nun hisseleri bankanın rekor zarar açıkya ve İngiltere liderlerinin yaptığı açıklamada, bankası (Fed) Açık Piyasa Komitesi toplantısınlamasının ardından borsada yüzde 50’nin üzerinde deda beklendiği gibi tahvil alımını 10 milyar dolar “Ancak bunu tercih etmemesi halinde olumazaltarak aylık 25 milyar dolara çekti. Fed, ğer kaybetti. Avrupa borsaları yüzde 1’in üzerinde değer suz davranışlarının getirdiği bedelleri ağırlaşfaiz artırımının zamanlaması hakkında kaybetti. Borsa İstanbul ise TL’deki değer kaybının bantırmaya hazırız” denildi. ABD ve AB eşgüdümlü açıklama yapmadı. İstihdam piyasakacılık hisselerinde tetiklediği satışlarla yüzde 2.45 ekside olarak Rus bankaları, enerji ve savunma sektörünü sının iyileşmesine rağmen hâlâ kapandı. Bankacılık endeksi yüzde 3.46 düştü. hedefleyen yeni yaptırımları bu hafta açıkladı. istenen seviyede olmadığının altı çizildi. 12 yılda 50 milyar dolarlık satış yapıldı Ekonomi Servisi Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 12 yılda özelleştirme kapsamına alınan 102 adet kuruluşa ait hisse ve varlıklar ile 8 adet kuruluşta özelleştirme kapsamına alınan varlıkların satış/devir suretiyle toplam 50 milyar 813 milyon 582 bin 843 ABD Doları bedelle özelleştirildiğini açıkladı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’nun soru önergesine Maliye Bakanı’nın verdiği yanıt, 12 yıldaki özelleştirme bilançosunu ortaya koydu. Maliye Bakanı Şimşek, 18 Kasım 200215 Mayıs 2014 tarihleri arasında özelleştirme kapsamına alınan 102 adet kuruluşa ait hisse ve varlıklar ile 8 adet kuruluşta özelleştirme kapsamına alınan varlıkların satış/devir suretiyle toplam 50 milyar 813 milyon 582 bin 843 ABD Doları bedelle özelleştirildiğini ve bu kapsamda toplam 44 milyar 3 milyon 235 bin 560 ABD Doları tahsil edildiğini dile getirdi. Gizemli alıcı Ukraynalı milyarder çıktı Kuzey Irak petrolünün gizemli alıcısı olarak görünen LyondellBasell kimya şirketinin sahibi Ukrayna doğumlu milyarder işadamı Leonard Blavatnik. Forbes verilerine göre Blavatnik dünyanın en büyük milyarderleri sıralamasında 33’ncü sırada. Ekonomi Servisi Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) Türkiye’ye gönderdiği ve Ceyhan’da depolanan petrolü taşıyan 4’üncü gemi olan United Kalavrvta Teksas’ın Galveston limanı açıklarında bekleyişini sürdürürken ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin açıkladığı veriler ve sektör kaynakları mayısta teslim edilen ve 2 tanker petrolü satın alan şirketin LyondellBasell isimli kimya şirketi olduğunu ifade ediyor. Reuters’ın haberine göre, Kuzey Irak petrolünün gizemli alıcısı olarak görünen LyondellBasell kimya şirketinin sahibi Ukrayna doğumlu milyarder işadamı Leonard Blavatnik. Forbes verilerine göre Blavatnik dünyanın en büyük milyarderleri sıralamasında 33’ncü sırada. Blavatnik’in sahibi olduğu şirket Kuzey Irak yönetiminin gönderdiği 4 petrol tankerinin 2 tanesinin alıcısı olarak görülüyor. Marinoula isimli petrol tankeri 1 Mayıs’ta 265 bin varillik petrolü Houstan’daki petrol terminaline boşaltmıştı. Petrolü alan şirketin kim olduğu ise belirtilmemişti. LyondellBasell ise konuya ilişkin kendilerine iletilen sorulara henüz bir açıklama yapmadı. Diğer yandan Bağdat’taki merkezi hükümetin itirazlarının ardından ürettiği petrolün ihracını gerçekleştirmekte zorluk çeken Kuzey Irak’ın, Ceyhan limanından beşinci kargosu dün öğleden sonra yüklenmeye başlandı. 1 milyon varillik tankerin bugün öğleden sonra limandan ayrılacağı belirtildi. Ekonomi Servisi Türkiye’de tüketiciler, hanelerinde maddi durumda biraz düzelme ihtimali görse de, önümüzdeki dönemde genel ekonomik durum ve işsizlikte iyileşme beklemiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ve Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, temmuzda bir önceki aya göre yüzde 0.3 arttı ve haziranda 73.7 olan endeks, temmuzda 73.9 değerine yükseldi. Buna göre, haziran ayında 98.7 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi yüzde 0.3 azalarak, temmuz ayında 98.4 oldu. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre azaldığını gösterdi. Buna bağlı olarak gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi de yüzde 0.2 azalarak, temmuz ayında 81.1 değerine düştü. İşsizlikte artış sürecek Gelir yüzde 8, gider yüzde 9 arttı Ekonomi Servisi Turizm geliri 2014 yılının 2. çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7.9 artarak 8 milyar 975 milyon 976 bin dolar, turizm giderleri yüzde 9 artarak 1 milyar 402 milyon 783 bin dolar oldu. Turizm gelirinin yüzde 84.5’i yabancı ziyaretçilerden, yüzde 15.5’i ise yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilirken turizm giderlerinin 1 milyar 176 milyon 393 bin dolarını kişisel, 226 milyon 390 bin dolarını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2014 yılı 2. Çeyrek: Nisan Haziran, 2014 Turizm İstatistikleri’ni yayımladı. Buna göre turizm geliri 2014 yılının ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6.3 artarak 12 milyar 964 milyon 605 bin dolardan 13 milyar 783 milyon 812 bin dolara yükseldi.