Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 AĞUSTOS 2014 CUMA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Düğümlenen kentsel dönüşümü çözmek için alınan kamulaştırma kararı mahkemelik oldu Fikirtepe yargılık oldu SEKTÖRDEN ÖZLEM GÜVEMLİ Merkez Bankası’nın Döviz Rezervi Kavramlara açıklık kazandırılmazsa, tanımlar yapılmazsa, kamuoyuna yanıltıcı iletiler verilmeye çalışılırsa; kavram karmaşası, yanlış izlenimler doğmakta, sağlıklı yorum ve değerlendirmeler de yapılamamaktadır. TC Merkez Bankası’nın döviz rezervi açıklamaları kavram karmaşasına tipik örnek oluşturmaktadır. Açıklanan rakamlar bankanın net döviz rezervi mi, brüt rezervi mi, kullanılabilir döviz rezervi mi? Açıklık yok. TCMB Başkanı Sayın Başçı, bir kamuoyunu aydınlatma, bilgilendirme konuşmasında, basına yansıdığı kadarıyla bankanın rezervlerinin arttığını, Mayıs 2014’ten bu yana bankanın rezervlerine her ay 1 milyar USD eklendiğini açıklamıştır. Ancak rezerv konusunda tanım verilmediğinden, bankanın net rezervi mi, brüt rezervi mi, kullanılabilir rezervi mi artıyor? Açıklık kazanmamıştır. Merkez Bankası’nın döviz rezervi nasıl artar? Kabaca iki yolla: (1) Merkez Bankası kambiyo piyasasından döviz satın alır; (2) Banka döviz alarak borçlanır, borç alır. Merkez Bankası kambiyo piyasasından sürekli döviz satın alıyorsa, net ve kullanılabilir döviz rezervi artar. Açıklanan Ödemeler Dengesi Tablosu’na göre, OcakMayıs 2014 döneminde sınırlı da olsa bankanın rezerv varlıklarında bir azalış görülmektedir. Merkez Bankası günümüzde döviz alımı değil döviz satış ihaleleri düzenlemekte, döviz satmaktadır. Gerçi günlük ihalelerin boyutunun 20 milyon USD’den 10 milyon USD’ye indirildiği açıklanmışsa da, TCMB’nin net alım yoluyla döviz rezervini artırması söz konusu değildir. TCMB’nin döviz varlıkları döviz yükümlülüklerinin artması yolu ile de oluşur. Bankalar döviz yükümlülükleri için zorunlu karşılıkları döviz olarak TCMB’ye yatırmaktadırlar. Ayrıca TCMB, bankalara seçim hakkı, rezerv opsiyonu tanımıştır. Bankalar, TL yükümlülüklerine ilişkin zorunlu karşılığın bir bölümünü de döviz olarak TCMB’ye yatırmaktadırlar. TCMB’ye yatırılan zorunlu karşılıklar banka bilançolarının aktifinde döviz varlıkları içinde yer almakta, bankaların döviz rezervine dahil olmaktadır. Döviz olarak yatırılan zorunlu karşılıkları bir de TCMB’nin varlığı, rezervi olarak hesaba katıldığında, çift sayıma yol açmaktadır. TCMB’nin bilançosunda da zaten zorunlu karşılıklar, pasif tablosunda yükümlülük olarak yer almaktadır. Aynı miktar döviz hem bankaların rezervine hem de TCMB’nin rezervine dahil edildiğinde, çift sayım, mükerrerlik doğmaktadır. Kaldı ki açıklanan rezerv tutarı ister net, ister brüt, ister kullanılabilir olsun, yeterlilik açısından anlam da taşımamaktadır. Uluslararası rezervin yeterliliği değerlendirilirken bazı göstergeleri, ölçütleri, oranları dikkate almak gerekir. Ülkenin cari işlemler açığı, kısa süreli döviz borçları, dış borç servisi (ana para taksitleri artı faiz), aylık ithalat tutarı, bu bağlamda dikkate alınması gereken değişkenlerdir. Ayrıca Merkez Bankası’nın diğer merkez bankalarıyla swap yapma olanağı da dikkate alınması gereken bir etkendir. Hangi açıdan ister net tutar, ister brüt tutar bakarsanız bakınız TCMB’nin döviz rezervi, yukarıdaki ölçülere göre yetersizdir. Türkiye ekonomisinin kırılganlığını artıran bir etken de uluslararası döviz rezervinin yetersizliğidir. TCMB yükümlülüğünün çok önemli bir bölümü, iç döviz yükümlülüğünden kaynaklanmaktadır. İç döviz yükümlülüğünün yüksekliği, para politikasının esnekliğini, etkisizliğini de azaltır. TCMB’nin çeşitli yollarla iç döviz yükümlülüğünü artırması yerine iç döviz yükümlülüğünü azaltması, para politikasını daha esnekleştirir, etkili hale getirir. Şeffaflık, hesap verme, merkez bankalarının yönetişim ilkelerinden olup bağımsızlığın da doğal sonuçlarıdır. Ancak bu yönetişim ilkelerine ülkemizde ne ölçüde uyulduğu daha doğrusu uyulmadığı da ortadadır. SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 38 saniyede bir ev kiralanıyor Eticaret platformu sahibinden.com verilerine göre, bu yılın ilkyarısında 4 milyon 397 bin 66 emlak ilanı verildi. Şirket, 2014’ün ilkyarı “sahibindex” emlak verilerini açıkladı. Buna göre yılın ilkyarısında 4.4 milyon adet emlak ilanı verildi. Aynı dönemde, sahibinden.com aracılığıyla her 38 saniyede 1 emlak satıldı ya da kiralandı. Açıklamada, Merkez Bankası’nın faiz indirimi ve bankaların hizmete sunduğu alternatifli konut kredisi ödeme planlarının emlak piyasasını hareketlendirdiği ve sektördeki canlanmanın sahibinden. com emlak verilerine de yansıdığı ifade edildi. Sahibindex emlak verilerine göre, 2014’ün ilkyarısında tercih edilen emlak özellikleri de değişmedi. Doğalgazlı sıfır, 3 oda 1 salon, ikinci katta bulunan daireler tüketicilerin ilk tercihi oldu. Metrekare cinsinden ise satılıklarda 90 metrekare, kiralıklarda ise 120 metrekarelik daireler seçildi. bire bir uyduğunu söyledi. Sözleşmede kat maliklerine kaç metrekare yer verileceğinin, inşaatın ne zaman başlayıp ne zaman biteceğinin bile taahhüt altına alınmadığını vurguladı. Bakanlar Kurulu kararıyla riskli alan ilan edilen Fikirtepe’de Merdivenköy Mahallesi’nde evi bulunan Alaattin Demirel’e 4 Temmuz’da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü kamulaştırma tebligatı gönderdi. Tebligatta proje adasında yüzde 97.54 oranında anlaşma sağlamış olan firma ile noter kanalıyla hazırlanan tek tip sözleşmenin 15 gün içinde imzalaması istendi. Firma ile anlaşmaya vaDemirel’e rılmaması halinde il müdürlüğü tarafınfirma tarafından 11 Temmuz’da da “sözleşme dan kamulaştırma işlemlerinin başlayadaveti” gönderildi. 15 gün içinde noterde sözleşcağı bildirildi. Demirel, hemen kamulaşmenin imzalanmaması halinde kamulaştırma iştırma tebligatının yürütmesinin durdulemlerinin başlatılması için il müdürlüğünün bilgilendirileceği kaydedildi. Bu davetle Alaattin Demirel rulması ve iptali istemi ile idare mahdışında toplam 44 kişinin de henüz firmanın dayattığı kemesinde dava açtı. 44 kişi de imzalamamış Kadıköy Fikirtepe’de düğümlenen kentsel dönüşüm sürecini çözmek için alınan kamulaştırma kararı mahkemelik oldu. Firmanın sözleşme imzalamaktan kaçtığı geniş bir arazinin ortasında tek başına yıkılmadan kalan evi ile simge haline gelen Alaattin Demirel, kamulaştırma kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle dava açtı. Firmaların sunduğu tek taraflı sözleşmeler kat malikleri tarafından imzalanmazsa kamulaştırma işlemleri başlayacak. Demirel, firmanın şu an dayattığı sözleşmenin sipariş edilmiş gibi firmanın taleple rine l Simge haline gelen Alaattin Demirel, kamulaştırma kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle dava açtı. Demirel, şirketlerin sunduğu tek taraflı sözleşmelerin, sipariş edilmiş gibi bire bir uyduğunu söyledi. SGK en değerli arazilerini satıyor Sosyal Güvenlik Kurumu, şehir merkezlerindeki en değerli binalarını satışa çıkardı. İstanbul Şişli başta olmak üzere, Ankara, Trabzon, Gaziantep, Kayseri, Samsun ve Manisa’daki SGK binaları ihaleyle satılacak. Ancak ihale ilanının bayram tatiline denk gelmesi ve ihale gününün tatilin hemen ardından belirlenmesi akıllarda soru işareti yarattı. sözleşmeyi imzalamadığı ortaya çıktı. Demirel’e gönderilen tebligatın süresi ağustos ayının başında dolacak. Demirel de kamulaştırmaya karşı açtığı davanın, firmanın verdiği 15 gün içinde karara bağlanması mümkün olmadığı için hem şirkete hem de Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne ihtarname gönderdi. Demirel ihtarnamesinde “Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından, anayasanın 48. maddesine, kamulaştırma yasasına, uluslararası sözleşmelere aykırı olarak, acele kamulaştırma tehdidi ve baskı altında dayatılan sözleşmeyi imzalamaya zorlanıyorum” dedi. Daha önce evinin bulunduğu parselde inşaat yapmak isteyen firma ile makul koşullarda uzlaşmaya varan Demirel, şimdi dayatılan sözleşmenin hiç adil olmadığını söyledi. Sözleşme adil değil Firmanın imzalamaktan kaçındığı sözleşme ile bugün hazırlanan tek tip sözleşme arasında büyük farklar olduğunu vurgulayan Demirel, farkları şöyle sıraladı: “Sözleşme tek taraflı, kat maliklerine teminat mektubu vermiyorlar. Payımıza kaç metrekare düşeceği yazmıyor. Ortak alanlar olan spor tesisleri ve dükkânların nasıl paylaşılacağı, kime ait olacağı sözleşmede yok. İnşaatın başlama ve bitiş tarihi belirtilmiyor. Sadece 36 ayda tamamlanacağı, tamamlanamazsa ek sürelerle 45 aya kadar uzayacağı yazıyor. İnşaatın yüzde 50’sini bitirdikten sonra işler durur, firma batar, inşaat tamamlanamazsa arsa sahiplerinin dava açmasını engelleyen maddeler var. Arsa sahiplerinin tapuda, noterde yapması gereken bürokratik işlemleri geciktirmesi halinde günlük 1000 TL ceza öngörülüyor. Örneğin 7 günde yapılması gereken bir işlem bu sürede tamamlanmazsa hak sahibi 7 bin lira ceza ödüyor. Ancak firma gecikirse hiçbir ceza yok. Sözleşmede 2 kefil var. Biri firma sahibi. O da kefil olduğu rakamı sözleşmeye yazmıyor. Yazmadığı zaman da yasal bir taahhütte bulunmuş sayılmadığı için bizim hiçbir hukuki itiraz hakkımız olmuyor.” TOKİ Evleri başvuruları 4 Ağustos’ta Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından Denizli’de hayata geçirilen TOKİ Denizli Merkez Eskihisar Alt Gelir Grubu projesi kapsamında 10 adet konutun başvuru süreci 4 Ağustos itibarıyla başlıyor. Başvurular 30 Eylül 2014’e kadar devam edecek. 2+1 olarak tasarlanan Denizli Merkez Eskihisar TOKİ Evleri’ndeki 10 adet konutun fiyatları ise 80 bin 999 TL ile 105 bin 661 TL arasında değişiyor. 6 bin TL’lik peşinat ödemesi yapılacak projede 240 aya kadar vadelendirme imkânı tanınacak. Konutlar için aylık taksitler de 312 TL’den başlatılacak. Fikirtepe için hazırlanan 1/1000 ve 1/5 bin ölçekli imar planlarına yapılan itirazlar sonucu yeni plan hazırlandı. Yeni plan değişikliği 16 Temmuz’da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nde askıya çıktı. Plana itirazlar 14 Ağustos’a kadar yapılabilecek. Yeni planda her bağımsız birim için bodrum katlarında en az bir otopark ayrılması Yeni plan askıda zorunluluğu getirildi. Daha önce mülkiyetinin kime ait olacağı belirsiz olan donatı alanlarının da kamuya bedelsiz terk edilerek Hazine’ye tescil edilmesine ilişkin yeni bir madde eklendi. Planlama alanı sınırında kalan 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı’nda İBB tarafından onaylanacak koruma amaçlı nâzım imar planı uyarınca uygulama yapılacağı belirtildi. Lüks konut satışları artıyor Bazı bölgelerinde trafik ve altyapı sorunları olmasına karşın başta İstanbul olmak üzere Türkiye lüks konut fiyatlarında yükselen piyasalar arasında yer alıyor. Özellikle Ortadoğu ve Asyalı alıcıların tercih ettiği lüks konutlara ilgi ülkeyi bu alanda iddialı bir konuma getirmiş durumda. WSJ’de yer alan bir haberde, son Knight Frank küresel konut endeksi verilerine göre, Türkiye’deki lüks mülklerin fiyatının 2013’ün ilk çeyreği geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.8 değer artışla ülkeyi Dubai, Halk GYO kârını artırdı Halk GYO’nun 2014 yılı ilkyarı mali verilerine ilişkin raporu açıklandı. Şirketin dönem kârı, 2013 yılının aynı dönemine göre yüzde 101 oranında artarak 18.7 milyon TL’ye ulaştı. 2014’ün ilkyarısını, geçen yılın aynı dönemine göre, gelirlerini yüzde 61 oranında artırarak yaklaşık 30 milyon TL’ye yükselten şirket, dönem kârını da yüzde 101 oranında artırdı. Özellikle Ortadoğulu ve Asyalı alıcıların tercih ettiği lüks konutların fiyatları, geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 13.8 arttı. Çin ve Estonya’nın ardından dünyanın en iyi performans gösteren dördüncü konut piyasası haline getiriyor. Habere göre, Boğaz’ı gören 700995 metrekarelik geniş bir evin fiyatı 15 milyon dolar ile 25 milyon dolar arasında değişiyor. Aynı ev hemen denizin kenarında yer alır ve kendi iskelesine sahip olursa fiyat 30 40 milyon dolara kadar yükselebiliyor. Yalıların fiyatı da 100 milyon dolar ve üstüne tırmanıyor. “Londra’da Chelsea neyse İstanbul’da da Bebek o,” yorumu yapılan haberde İn Bebek’in haricinde insanla şu Ngiltere merkezli konut sektör ü kuruluationwide’dan yapı rın iki seçeneği olduğu be göre, ül kede konut fiy lan yazılı açıklamaya atları temmuzda lirtiliyor: Yüksek yapılar 0.1 artış ka yüzd yd da yer alan bir apartman bu yana görüederken, bu oran nisan ayında e n len en düşük ar tışa işaret etti. dairesi ya da şehir merkeİngiltere’de so n 15 ay dı r düzenli ol zinin dışında yer alan bir tış kaydeden konut fiyatları temmuz arak arvilla. Taksim’e yakın bir rıyla hız kesmiş olsa da ayı iti yıllık bazda ko banut konumda bulunan Maçka yatlarının artış hızı ortalam a yüzde 10.6 fiseviResidansları Türk, Rus, yesinde bulunuyor. Azeri, İtalyan, İngiliz ve ya İngiltere’de konut sektörü ile ilg yı layan Halifa ili araştırmalar x’in Alman alıcılar arasında ortam lama bir ev fiy verilerine göre İngiltere’de atı yaklaşı 189 popüler. varında bin st seyrediyor. erlin ci İngiltere’de artış hız kesti ALIŞ SATIŞ Rusya’dan karşı atak MOSKOVA (Reuters) G7 ülkelerinin Ukrayna politikası nedeniyle kendisine yaptırım uygulayacağı uyarısında bulunulan Rusya, karşı atağa geçti. Rus ajansları ülkenin gıda güvenlik kurumunun gelecek haftadan itibaren Yunanistan’dan meyve ithalatını kısıtlayabileceğini ve ABD’den kümes hayvanı ürünü ithalatını askıya alabileceğini açıkladı. Ukrayna politikası nedeniyle ABD ve AB’nin eşgüdümlü yeni yaptırımlarına maruz kalan Rusya, dün de Polonya’dan meyve ve sebze ithalatının büyük bölümünü 1 Ağustos’tan itibaren askıya almaya karar vermişti. Turkcell hisseleri Ziraat’te Karamehmet, Rus Alfa’ya borcunu bankadan aldığı 1.6 milyar dolar kredi ile kapattı. Rehinli hisseler Ziraat Bankası’na geçti Ekonomi Servisi Çukurova Grubu’nun patronu Mehmet Emin Karamehmet, Rus Alfa Grubu’na ödemesi gereken 1.6 milyar doları Ziraat Bankası’ndan aldığı kredi ile kapattı. Karşılığında Turkcell hisselerini bankaya rehin verdi. Turkcell’deki yüzde 13.8 hissesini geri almak ve Rus Alfa Grubu’na ödemesi gereken 1.6 milyar doları ödemek için kaynak arayışlarını sürdüren Çukurova Grubu patronu Karamehmet, Ziraat Bankası’ndan çektiği 1.6 milyar dolar ile borcunu kapattı. Çukurova Holding’ten Borsa’ya gönderilen açıklamada şu bilgilere yer verildi: “Grubumuzun, Alfa Grubu’nun rehinli dolaylı Turkcell İlerişim hisselerinin geri alımına ilişkin TC Ziraat Bankası AŞ ile kredi sözleşmesi imzalanmış olup anılan kredi sözleşmesi tahtında kredi kullanmak suretiyle, Privy Council kararına göre Alfa Grubu’na borçlu olunan yaklaşık 1 milyar 604 milyon dolar 600 bin USD, Alfa Grubu’nun banka hesabına yatırılmıştır. Bu suretle Alfa Grubu lehine rehin kaldırılarak aynı hisseler üzerinde TC Ziraat Bankası AŞ lehine rehin tesis edilmiştir.” 2.1410 2.1440 2.8680 2.8700 3.6100 3.6270 2.3500 2.3630 88.55 88.90 583.43 596.63 MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI DÖVİZ ALIŞ 1 AĞUSTOS 2014 EFEKTİF SATIŞ ALIŞ SATIŞ 2.1333 2.1371 2.1318 2.1403 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.9785 1.9914 1.9694 2.0033 1 DANİMARKA KRONU 0.38243 0.38431 0.38216 0.38519 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 100 JAPON YENİ 2.8560 2.8611 2.8540 2.8654 3.5953 3.6140 3.5928 3.6194 2.3414 2.3565 2.3379 2.3600 0.30823 0.31142 0.30801 0.31214 1.9521 1.9609 1.9449 1.9684 7.4897 7.5877 7.3774 7.7015 0.33907 0.34135 0.33883 0.34214 2.0690 2.0827 2.0613 2.0906 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.56881 0.56984 0.56454 0.57411