Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 NİSAN 2014 CUMARTESİ [email protected] 14 KÜLTÜR Yapım şirketi karara itiraz etmişti ‘İtirazım Var’ Shakespeare’in 450. doğum yılında, Bülent Emin Yarar’ın oynadığı tek kişilik ‘Hamlet’in dramaturgu Zeynep Avcı: artık +15 olmasa ne yapardık!’ CEREN ÇIPLAK ‘Shakespeare u Zeynep Avcı, Işıl Kasapoğlu’nun yönettiği ‘Hamlet’in nasıl oluştuğunu anlattı. Bu, ‘bambaşka’ bir Hamlet. Ama Avcı’ya göre asıl bambaşka olan Shakespeare’in kendisi. Belki de bu yüzden Kasapoğlu, İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda, Shakespeare’in ‘Hamlet’ini tek oyuncuyla sahneye taşıdı. Bu bir “Hamlet deliliği...” mi yoksa? Işıl Kasapoğlu daha önce de İzmit Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda deri pantolonlu “Hamlet”i Türkiye’de ilk kez tam versiyonu ile sahnelemiş ve oyun tiyatro dünyasında çok ses getirmişti. Şimdi de İstanbul Devlet Tiyatrosu’ndaki “Hamlet” yorumu çok konuşuluyor... Oyun, perdelerin açılmasıyla başlamıyor! Sahnedeki dev mücevher kutusu açılıyor ve içinden pırlanta niyetine oyuncu çıkıyor. Bu yöntem boşuna değil, Bülent Emin Yarar performansıyla sahnede pırlanta gibi parlıyor... 2014 yılının Shakespeare’in doğumunun 450. yıldönümü olması nedeniyle İstanbul Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenen oyunla ilgili sorularımızı oyunun dramaturgu Zeynep Avcı yanıtladı. Dünyanın bütün ülkelerinde çeşitli tiyatro toplulukları tarafından sıklıkla Shakespeare oynanıyor. Peki bu “Hamlet” nasıl bir yorumla sahneye taşındı? Önce oyunu mümkün olduğu kadar az oyuncuyla sahnelemek üzere yola çıkıldı. Işıl Kasapoğlu tek oyuncu fikrini savunuyor, Bülent Emin Yarar bu fikre kuşkuyla yaklaşıyordu. Dünya sahnelerinde tek kişilik Hamlet yorumlarının örnekleri var. Bülent’e bu örnekler anımsatıldı. Sonra bir de baktık ki Bülent, Sabahattin Eyüboğlu’nun çevirdiği Hamlet metnini zaten ezbere biliyor... Bütün rolleri ezberlemiş neredeyse. Eh, yapacak tek bir şey kalıyordu: Onun tek başına oynayacağı bir Hamlet metni ortaya çıkarmak. Dünyadaki örneklerini de gözden geçirdikten sonra metin oluşturuldu. Üç gün Işıl, Bülent ve ben birlikte çalıştık. Çalıştık derken, Bülent Hamlet’i okudu durdu aslında. Metnin oluşmasında Shakespeare’in eşsiz şiirselliği, güncellik, evrensellik ve ta Ünlü tiyatro yönetmeni Victor Garcia, Işıl Kasapoğlu’yla bir sohbetinde değerli taşlarla ilgili bir benzetme yapıyor. “Pırlanta yüzüğü insanların gözüne sokmaya gerek yok. Taş gerçekten değerliyse herkes onu görür” diyor. Işıl Kasapoğlu da “Tiyatro da böyle” diyor... ‘HAMLET’İN YÖNETMENİ IŞIL KASAPOĞLU Çocuklar ‘Hamlet deli değil’ dedi Tiyatroda en önemli şey anlatmak. Hâlâ anlatacak bir şeylerim varsa yapıyorum tiyatroyu. Bunu Van’da, Sivas’ta, Diyarbakır’da, Trabzon’da, Antalya’da ya da İstanbul’da, Ankara’da yapıyorum. Daha eskiden Paris’te, New York’ta, Luksemburg’da, Roma’da ya da Amsterdam’da yapıyordum. Anlatıyordum. Anlatacaklarım varsa. Büyük sahnelerde, çok büyük sahnelerde seyircilerle karşı karşıya geldim. Şimdi bir köy kahvesinde anlatmak istiyorum... Hamlet’i her an her yerde anlatmak, anlatabilmek istiyorum. Beni ben yapan tüm yazarları, Shakespeare’i herkesle paylaşmak istiyorum. İstiyorum ki Bülent ile, Hamlet ile köy köy dolaşabileyim ve kahvelerde, kütüphanelerde 400 yıl önce yaşamış bu insanların bizlerle aynı yollardan geçtiklerinden söz edebileyim. Kırgınlıkların, ihtirasların, kıskançlıkların, aşkların ve sevgilinin ve intiharların aynı olduğunu anlatmak istiyorum. Ve değiştirmek istediklerimizi değiştirebilmek için sadece yaşamanın yetmediğini söylemek istiyorum. Kuşlar, balıklar ve ağaçlar bile yaşamak için emek sarf ediyorlar. Hamlet biraz önce çay içerken deniz kıyısındaki çocuklara yaşamını anlatıyordu. Çocuklar onun deli olmadığını söylediler. bii ki teatral öğeler ön plana alındı. İzleyici Shakespeare’i doyasıya dinlesin istendi. Bazı pek ünlü replikler dışarıda kaldı. Bu yüzden hepimiz azıcık huzursuz olduk, başta Bülent. Eminim oyundan sonra kendi kendine o replikleri de söylüyordur... Bir kusur işlediysek affoluna! Oyun içinde Hamlet tanıtılırken “Bambaşka bir adam” deniliyor. Hamlet’in bambaşka halini anlatır mısınız? Hamlet’in karakter çözümlemesini bu oyun üzerinden yapar mısınız? “Bambaşka” olmak yalnızca kişinin elinde değildir bence. “Başkalaşmak” kişinin yapısıyla birlikte yaşadığı dönem, ortam, o ortamı oluşturan özellikler, öteki kişiler, genel ve özel ahlak anlayışı vb. birçok etkenle ortaya çıkıyor sanırım. Günümüzde ya da bundan yüz yıl önce veya yüz yıl sonra, şu ülkede, bu ortamda ya da bir başkasında nasıl Hamlet olunur diye bir soru atarsak ortaya, uçsuz bucaksız yanıtlar dizisiyle karşılaşabiliriz. Duyarlı ve düşünceli olmak Hamlet’likte ilk adım herhalde. Bu gözle baktığınızda çevrenizde çok sayıda Hamlet olduğunu fark edebilirsiniz. Ayrıca kendi seçemediğimiz bir yolu seçmeyi başaran, kendi giremediğimiz maceralara atılabilen, hayata bizim durmadığımız bir noktadan bakan, kafasında aklımızın ermediği fikirler uçuşan, sevemediğimiz şeyleri sevip alıştığımız şeylere uyum sağlayamayan herkese “başka” demiyor muyuz? Öte yandan “bambaşkalık” özellikle Hamlet’te değil bence, pirimiz, üstadımız Shakespeare’de. Gerçekten bambaşka olan o dil, o deyiş, o algılayış biçimi. Alelade birini, sokaktaki adamı, sizi, beni de anlatsa “bambaşka” anlatıyor. Shakespeare olmasaydı ne yapardık biz? Kültür Servisi Onur Ünlü’nün yeni filmi “İtirazım Var”a Kültür Bakanlığı tarafından getirilen +18 yaş sınırı, +15 sınırına düşürüldü. Geçen hafta gösterime giren ve Kültür Bakanlığı tarafından 18 yaş altına yasaklanan filmin yapımcısı U10 Film itiraz dilekçesi vermiş ve kararın değiştirilmesini istemişti. Dün Kültür Bakanlığı’ndan yapımcı şirkete iletilen karara göre, artık 15 yaş üstü seyirci filmi izleyebilecek. U10 Film yaptığı itirazında, “Filmde şiddet içeren sahnelerin son derece sı nırlı olduğu, küfür ve kötü söz kullanımının çok kısıtlı olduğu, filmin hiçbir planında cinsel istismara işaret edecek bir kullanım bulunmadığı, korku öğelerinin hiç yer almadığı bütün bunlara bağlı olarak ahlaka mugayir, dini değerleri suiistimal eden ve insan onurunu rencide edecek bir unsurun olmamasına özellikle itina gösterildiği” belirtilmişti. Film, dedektif gibi bir cinayetin izini süren imamın hikâyesini anlatıyor. ‘Sefertası’, haftanın yeni filmleri arasında iyi bir seçim olabilir şup tanışmaya karar verirler, ama bekleme halindeki Ila’yı uzaktan Mumbai’de 35 yıl çalıştıktan izleyen Fernandes son anda kensonra artık emeklilik dönemi gel dini kadına tanıtmaktan vazgeçer. miş, bezgin muhasebeci Fernan Bu arada yanına çırak olarak verides (Irrfan Khan), somurtuk yüz len, acemi yardımcı Shaik’e (Naifadesinin tersine iyi kalpli biridir wazuddin Siddiqui) de kol kanat aslında. Öte yanda, gözü hep dışar geren Fernandes, mesleğin incedaki kocasının ihmal edip aldattığı liklerini öğrettiği Shaik’in evlilik karısı Ila’ysa (Nimrat Kaur) ço töreninde de gencin sağdıcı olur. cuğuna bakan, üst kattaki çok bil2013 Cannes Festivali’nde Eleşmiş komşu teyzeden aldıtirmenlerin 15 Günü böğı tarifleri mutfağında le Hindistan yapımı lümünde gösterilip çokça ziz yemeklere dönüştü ‘Sefertası’, 2013 alkışlanarak gönül telleren, orta hallice, gençten Cannes Festivali’nde rini epeyce titrettiği izbir ev kadını. leyici kitlesinden seyirci Aşkın yolu mideden ge çokça alkışlanarak ödülünü almış, Hindistan çer deyişi doğrultusunda gönül tellerini yapımı “DabbaSeferve ekonomik gerekçelerle, titretmişti. Sıcak, tası” (The Lunchbox), her öğlen evlerde hazırlainsan ilişkilerini yakalanan yemeklerin sefertasla yalın, samimi bir makta başarılı yönetmen film. rına konup kuryeler aracıRitesh Batra’nın karaklığıyla işyerlerindeki eşleterlerini hayli sempatik re ulaştırılması geleneği 100 yıl kıldığı, egzotik klişelere pek yüz dır sürüyormuş Mumbai’de. İha vermeksizin düz bir çizgide genete uğradığını çamaşır yıkarken lişen, şarkılıdanslı o bildik, şen kocasının gömleğindeki kokudan şakrak Bollywood eğlencelikleanlayan, mutsuz Ila’nın pişirdiği rinden farklı, sıcak, yalın ve sayemekler, kurye tarafından yan mimi bir film. lışlıkla kocası yerine dul muhaDuygusallığın ağır bastığı, sesebeciye iletilince yediklerinden yirciye yaşama sevinci vererek çok memnun kalan Fernandes, se kendini iyi hissettiren, etkileyifertaslarına ufak teşekkür notları ci bir görselliğe de sahip, ortalailiştirir iade ederken. mayı aşan “Sefertası”, haftanın Ila da aynı şekilde cevap verince yeni filmleri arasında iyi bir senotlar mektuplara dönüşür ve bulu çim olabilir. SUNGU ÇAPAN Yanlış adrese teslim...