Katalog

18 NİSAN 2014 CUMA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr SAYFA Orhan Veli 100 Yaşında: KÜLTÜR 15 Sakın şaşırma... ya da ancak şimdi keşfedebildiğim sayfalar açıyor. Çağrışımlara gebe nice dünyalara sürüklüyor. Gülümsemesi içimi ısıtıyor, kahkahası başımı döndürüyor, duyarlığı yüreğimi ferahlatıyor ve ironisi, eleştirisi zihnimi açıyor... Türk şiirinin çığır açan ustası, sanki sokakta saklambaç oynadığım günlerden arkadaşım; sanki Refik’te ya da Çiçek Bar’da kadeh tokuşturduğum dostum, sanki gizli bahçemi paylaştığım sırdaşım... Türk şiirini o ağır “ulvi havadan” kurtaran afacan çocuk! Turgay Fişekçi’nin “Deli Eder İnsanı Bu Şair” başlıklı o enfes yazısında (Cumhuriyet, 13 Nisan Pazar) dediği gibi Orhan Veli’nin “Türkçenin kılcal damarlarına, şiirsel özelliklerine egemenliği”, bir kez daha anadilime âşık olmama yol açıyor... Sergide iki yanımda iki eşsiz “arkadaşım”, iki usta, iki sevgili... Bir yanımda Melih Cevdet Anday, öteki yanımda Oktay Rifat... Sanki biraz önce gazetedeki odamdan çıktık da sergiyi dolaşıyoruz... 1981 yılında Sanat Dergisi’nde “Yaprak” dergisinin tıpkıbasımını vermiştik okurlara... Bu arşiv sergiye emeği geçenleri kutMasal larken ve teşekkür ederken günün koşulÇocuk ruhum kaygılardan âzâde,/Yüzlerde nur, ekin larına uygun son sözü Orhan Veli’ye bılerde bereket.../At üstünde mor kâküllü şehzade,/Unutrakıyorum: “Sizin İçin” şiiri: Marquez yaşamını yitirdi Edebiyatın büyük kaybı Haber Merkezi Nobel ödüllü Kolombiyalı yazar Gabriel Garcia Marquez (87) yaşamını yitirdi. Meksika’nın başkenti Meksiko’da yaşayan “Büyülü gerçekçilik” akımının en önemli isimlerinden Marquez, 31 Mart’ta hastaneye kaldırılmıştı. Ünlü yazara aşırı su kaybının yanı sıra akciğer ve idrar yolları iltihabı teşhisi konulmuş, antibiyotik tedavisinin ardından taburcu edilmişti. Geçtiğimiz günlerde tekrar rahatsızlanan Marquez yeniden hastaneye kaldırılmıştı. Yazar Marquez’in dün akşam saatlerinde tüm müdahalelere rağmen kurtarılamayarak yaşamını yitirdiği açıklandı. 1927’de Kolombiya’nın Aracataca kentinde doğan yazar 1940’lardan başlayarak uzun yıllar gazetecilik yaptı. Öykü yazmaya 1940’ların sonlarında başladı. Yayımlanan ilk önemli yapıtı “Yaprak Fırtınası”nı “Albaya Mektup Yazan Kimse Yok” adlı romanını, “Hanım Ana’nın Cenaze Töreni” adlı öykü kitabı ve “Kötü Saatte” izledi. Yazar en tanınmış romanı Yüzyıllık Yalnızlık’ı 1967 yılında Meksika’ya ilk yerleştiği dönemde yazdı. Yüzyıllık Yalnızlık’taki bir bölümden etkilenerek yazdığı öykülerini “İyi Kalpli Erendina” adlı kitapta toplayan yazar daha sonra sırasıyla “Mavi Bir Köpeğin Gözleri” “Başkan “Babamızın Sonbaharı” “Kırmızı Pazartesi”, “Kolera Günlerinde Aşk ”, “Labirentindeki General” kitaplarına imza attı. 1982’de Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Marquez, yaşamöyküsünü anlattığı “Anlatmak için Yaşamak” adlı son eserini 2002’de yayımladı. Antalya’da duvara “Ahmet Atakan Ölümsüzdür” diye yazdı. Bir yıl hapis cezası aldı. Sakın şaşırma. Burası Türkiye. Türkiye’yi AİHM yine mahkum etti. İçin acısın, yerine dibine gir, bir kez daha insanlığından utan. Ama artık şaşırma! Gaziosmanpaşa’da Milli Eğitim’e bağlı bir lisede müfettişler her sınıftan 5 öğrenci topladılar. Toplam 60 öğrenciye Gezi olaylarına ilişkin “Öğretmenini ihbar et” baskısı yaptılar. Sakın şaşırma. Hatırla Başbakan’ın verdiği komutu: “Komşunu ihbar et!” Sakın unutma! Hukuk guguk oldu, sakın şaşırma. Bugün bir kadın daha öldürüldü, sakın şaşırma. Bir kız çocuğuna daha tecavüz ettiler, sakın şaşırma. Pedofiliyi sıradanlaştırmaya çalışıyorlar, sakın şaşırma... Kendine “aydın” diyen ama hükümete yaranmak için Twitter ve YouTube yasağını bile savunanlar var bu ülkede. İşte asıl mağa başladığım memleket.../Şakağımda annemin buna sakın şaşırma... sıcak dizi,/Kulağımda falcı kadının sözü,/Göl başında Sizin için, insan kardeşlerim,/Her şey Sevgili okurlar bu ülkede yaşayıp en şapâdişâhın üç kızı,/Alaylarla Kaf dağına hareket... sizin için;/Gece de sizin için, gündüz de;/ şırmamız gereken şeylere şaşırmaz olduğuGündüz gün ışığı, gece ay ışığı;/Ay ışığınOrhan Veli Kanık muzda... Karamsarlığın dipsiz kuyularına da yapraklar;/Yapraklarda merak;/Yapdüşer gibi olduğunuzda... Karşımıza “Sakın raklarda akil;/Gün ışığında bin bir yeşil;/ teşem. İçeriğiyle, kapsadıklarıyla, düzenlenmeŞaşırma: Orhan Veli 100 yaşında” adlı bir Sarılar da sizin /için, pembeler de;/Tenin avusergi çıkageldiğinde... İnsan sevinçten deli olu siyle, akıl ve duygu dengesiyle, kataloğuyla, ca değişi,/Sıcaklığı,/Yumuşaklığı;/Yatıştaki ragezerken sağladığı olanaklar ve işlevselliğiyyor, şiire ve hayata yeniden âşık oluyor! le muhteşem bir sergi. Sakın boş bulunup aylar hatlık;/Merhabalar sizin için;/Sizin için liman00 yaşındaki genç da sallanan direkler;/Günlerin isimleri,/Aylasürecek sanmayın. 3 Mayıs’ta kapanıyor! Karın isimleri,/Kayıkların boyaları sizin için;/Siçırmayın! Ben onu hep 36 yaşında biliyordum, biliyozin için postacının ayağı,/Testicinin eli;/AlınFotoğraflar, mektuplar, şiirler, kitaplar, garum... Meğer 100 yaşına gelivermiş. Ama hâlâ öyle genç, öyle yeni, öyle sıcak, öyle yaratıcı... zete ve dergiler, resimler, heykeller ve çizimler lardan akan ter,/Cephelerde harcanan kursun;/Sizin için mezarlar, mezar taşları,/Hapisarasında dolaşıyorum. Her belge, her satır, her Öylesine zihin ve gönül açıcı... haneler, kelepçeler, idam cezaları;/Sizin için;/ çizgi, her imge onun dünyasının çok iyi bildiYapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık tarafınHer şey sizin için.  ğim ya da bilmediğim, unutup da hatırladığım dan düzenlenen sergiden söz ediyorum. Muh 67. CANNES FİLM FESTİVALİ ALTIN PALMİYE ADAYLARI 1 Ceylan var, Akın yok u Nuri Bilge Ceylan’ın ‘Kış Uykusu’ Altın Palmiye için yarışacak. Fatih Akın’ın bu yıl Cannes’da olmayacağı öğrenildi. Altın Palmiye’nin 18 adayı arasında Godard, Ken Loach, David Cronenberg gibi adlar da bulunuyor. n Kültür Servisi Porto Rikolu salsa efsanesi Jose Luis “Cheo” Feliciano, dün geçirdiği trafik kazası sonucu hayatını kaybetti. Polis tarafından yapılan açıklamada, 78 yaşındaki sanatçının Jaguar marka otomobiliyle elektrik direğine çarptığı belirtildi. Fania All Stars ve Jorge Santana ile beraber söylediği şarkılarla ünlenen sanatçı, 2008 yılında “Latin Grammy Ödülü”ne değer görülmüştü. Cheo Feliciano hayatını kaybetti n Kültür Servisi Tekstil tasarımcısı Eyüp Büyükbostancı’nın eserlerinden oluşan halı sergisi, Bursa Büyükşehir Belediyesi Merinos Dokuma Sanayi Müzesi’nde açıldı. Daha önce pek çok kez kişisel ve karma sergileri olan Eyüp Büyükbostancı, Türk kültürünün önemli bir sanat dalı olan halıya çağdaş bir yorumla yaklaşıyor ve geleneksel teknikleri özgün motiflerle birleştiriyor. Sergi, 30 Nisan tarihine kadar görülebilir. Eyüp Büyükbostancı’dan halı sergisi lirleyen, son on yıl içinde bir adım geriye, festival başkanlığına çekilePARİS 67. Canrek son seçici konumunes Film Festivali seçnu Thierry Frémaux’ya kilerinin açıklanacadevreden ve bu yıl göğı basın toplantısı, revi bitecek olan GilChampsElysées üzeles Jacob’un veda nirindeki büyük bir sitelikli sunuşundan sonnema salonunda yara, 1800 aday arasından pılıyor. Televizyon kaseçilen 50 filmin tanıtımeraları bir yana, yamına geçildi. zılı basından yüzlerFrémaux, “Kış ce kişi gelmiş. SadeUykusu”nun İstanbul ce Türk basınından en ya da Ankara gibi büyük az beş kişiyiz. Bu yıl bir kentte geçmeyen, Türk sinemasının CroTürk insanını yine isette Bulvarı’nda derinlemesine işleolağandışı güçyen güçlü bir film ollü bir varlık gösduğunu ve 3 saat 19 tereceği, yükdakikalık süresi nesek bir olasılıkdeniyle festivalin ilk tı. Türk sinemagünlerinde sunmayı sının en Avrupadüşündüklerini eklelı yaratıcısı Nuri di. Fatih Akın’la ilgiBilge Ceylan’ın li bir soruyu da, “Ge“Kış Uykusu”, nellikle seçkilerAvrupa sinemade yer alan filmler sının en Türk yöüzerine konuşuruz, netmeni Fatih listelerde yer alAkın’ın da “Cut” mayan filmler üzeile Altın Palmiye rine değil; filmin yarışında buluşCannes’da gösterilmaları beklenimeyecek olmasının yordu. “Yol”dan hiçbir kişisel ya da Nuri Bilge Ceylan (1982) sonra büpolitik nedeni yok. yük ödül kazanFatih Akın’a sadıma şansı böylece ikiye katlanmış olağız, o da bize sadık ve bu gelecekcaktı... te de böyle olacak…” diye yanıtladı. Birkaç gün önce çıkan haberler, Açılışı, 15 Mayıs akşamı, Olivi“Fatih Akın’ın filmini Cannes’dan er Dahan’ın yarışma dışı sunulaçektiği” yolundaydı. Tercüme etmek cak, Nicole Kidman’lı filmi “Grace gerekirse, ya filmin yarışma dışı gösde Monaco” ile yapılacak 67. Canterilmesi ya da “Belirli Bir Bakış” nes Festivali’nde Altın Palmiye yarışıseçkisinde yer alması önerilmiş olmana katılacak 18 aday arasında, Jeanlıydı. Altın Palmiye almaya kararlı olan Luc Godard, Ken Loach, Mike LeFatih Akın, belki de bu kez Cannes’ı igh, David Cronenberg, Atom Egopas geçip, sonbaharda Venedik’te yan, JeanPierre ve Luc Dardenne, Altın Aslan’a aday olmayı tercih ediOlivier Assayas, Tommy Lee Jones yordu… gibi tanıdık adların, eski ustaların buEvet, basın toplantısında seçkilunması, Avrupa ve Amerika sinemaler açıklanmadan on dakika önce larının yoğunluğu yanında, ana seçkicep telefonlarına düşen alfabetik lisnin yaş ortalamasını da hayli yükselttenin ilk sıralarına göz atmak yetmiş. Ne sanatsal tazeliğin, ne de yeti. Akın yok, Ceylan vardı. 1978’de nilikçili soluğun yaşla ilgisi olmadığını, bu bağlamda hatırlamak gerekiyor. bu yana festivalin sanat çizgisini beMEHMET BASUTÇU NECATİGİL ŞİİR ÖDÜLÜ TÖRENLE ENVER ERCAN’A VERİLDİ onun şiire verdiği öneKültür Servisi min ölümünden son1979 yılında yitirdiğira sürdürülmesi istemiz şair Behçet Neğiydi” dedi. Enver Ercan catigil anısına veriise Necatigil ödülünü allen şiir ödülü, öncemanın kendisi için önemki gün Kabataş Erli olduğuna dikkat çekekek Lisesi’nde yarek, “1980 kuşağı şairlepılan törenle Enver Ercan’a sunuldu. Er Necatigil’in kızları Selma rinin hepsinin kafasıncan “Türkçenin Du Esemen, Ayşe Sarısayın da Necatigil imgesi vardır. Ben de ödülü aldıdaklarısın Sen” adlı ve Enver Ercan. ğım ve Necatigil ile bekitabınıyla ödüle denim adım yan yana, aynı cümlede ğer bulunmuştu. Törende, Necatigil’in geçtiği için mutluyum. Sanki Necaailesi adına konuşan kızı Ayşe Satigil Hoca beni tahtaya kaldırdı. Şiir rısayın, “Şiir babamın yaşamında okuttu; ondan sonra da ‘Afferin oğönemli bir yer tutuyordu. Ödülün lum, otur’ dedi” diye konuştu. oluşturulmasındaki ana düşünce ‘Sanki bana aferin dedi’