Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 ŞUBAT 2014 PAZARTESİ 10 Unutkanlar TMSF’yi zengin etti Ekonomi Servisi Son 5 yılda unutkan mudilerin zamanaşımına uğrayan hesaplarından fona devredilen tutar 480 milyon lirayı geçti. Mudiler, İsviçre Frangı’ndan Suudi Arabistan Riyali’ne kadar 12 ayrı para cinsinden açılan hesaplarında paralarını unuttu. Mudiler, TL, dolar ve Avro cinsi hesapları dışında en çok Japon Yeni hesaplarındaki paralarını unuttu. Unutkanların Japon Yeni hesaplarında unutup, son 5 yılda TMSF’ye aktarılan para 4.3 milyon liraya denk geliyor. Unutkanların bankalarda unuttuğu hesaplarından geçen yıl TMSF’ye yaklaşık 123.3 milyon lira, 8.7 milyon dolar, 7.8 milyon Avro, 542 bin İsviçre Frangı, 238 bin İngiliz Sterlini, 43 bin Japon Yeni, 72 bin Norveç Kronu, 99 bin İsveç Kronu, 562 bin Danimarka Kronu, 15 bin Avustralya Doları, 14 bin Suudi Arabistan Riyali ve 9 bin de Kanada Doları aktarıldı. EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Vodafone BARSELONA “Dijital Dönüşüm Hareketi”ni başlatan Vodafone Türkiye, cüzdana son vermek, tüm ödemeleri cep telefonu üzerinden yapmak için çalışmalara hız verdi. Vodafone Türkiye, GSMA tarafından düzenlenen Mo bil Dünya Kongresi’nin yapıldığı Barselona’da, “Mobil Ödeme Programı”nı tanıttı. Vodafone Cep Cüzdan’ın baştan sona yenilendiği 4 aşamalı Mobil Ödeme Programı’nda, “ödeme sistemlerine sosyal ağların entegrasyonu”, “QR kod ile temassız ödeme sistemi”, “banka bağımsız ödeme modeli ” ve “Multinet ile yapılan anlaşmayla Türkiye çapında 20 bin Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkanı Öğüt: Türkiye’de dijital dönüşümün lideri olacağız cepten yedirecek Kaybeden Türkiye ve tüketici olacak Cep telefonları üzerinden alınan yüksek vergileri de eleştiren Gökhan Öğüt şu bilgileri verdi: 4 Yılbaşından önce yurtdışından 100 TL’ye gelen cep telefonunun özel iletişim vergisi şimdi 120 TL oldu. 4 Türkiye’de cep telefonu üzerinde yüzde 47’ye varan vergi var. Avrupalıların 100 TL’ye aldığı telefonu biz 147 TL’ye alıyoruz. Şu anda Türkiye’de akıllı telefon kullanım oranı yüzde 30’lar civarında, Avrupa’da bu oran 5060 civarında. Bence bu vergiler hiç olmamalı, dijital dönüşüme engel çünkü. 4 Cep telefonuna taksit sınırlamasının kazananı olmayacak. 4 Her yıl Türkiye’ye 812 milyon TL yatırım yapıyoruz. Gelecek 2 yılda bu oran artacak. tarafından verilen Ödeme Kartı Endüstrisi Veri Güvenlik Standardı (PCI DSS) sertifikasını almaya hak kazanan ilk GSM operatörü olduğunu açıklayan Gökhan Öğüt, “Mobil ödemede bir tarafa bıradijital dönüşümün en önemli bariyerlerinden kıp cep telefonbiri olan güvenlik ile ilgili çok önemli bir adım larıyla tüm ödeatmış olduk. Bu sertifika ile uluslararası melerini yapacak. kriterlerle denetlenen yüksek güvenlik Bu konuda umudum standartlarımızı bir kez daha göstermiş olduk” açıklaartıyor. Mobil Ödeme masını yaptı. Programı’ndaki yeni 141 Milyon 654 Bin 161 Oy Pusulası. Kaçı Fazla? 30 Mart’ta yapılacak yerel seçimlerin güvenliği, önceki bütün seçimlerden daha kritik bir nitelik taşıyor. Filigranlı oy pusulası başta olmak üzere, her türlü seçim malzemesini Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) ihalesiz almasını sağlayarak büyük tartışma yaratan kanun değişikliği, 17 Aralık öncesinde gerçekleşmişti. Devlet Malzeme Ofisi’nin (DMO) 30’u büyükşehir olmak üzere 32 il seçim kurulunun ihtiyacı için açtığı ihaleler, bu tartışmalı yöntemin yerel seçimlerde tercih edilmediğini gösteriyor. Belki de şimdilik... se I DSS rtifika C P lı o lk Vodafone Türkiye, cüzdan kullanımına son vermek ve mobil ödemeleri hayatın her alanına taşımak için Cep Cüzdan törü Vo2.0’ı geliştirdi. Haziran 2014’ten itibaren yemek era dafone p Türkiye’nin kartı olarak kullanılan Multinet ile 20 bin Bankalararası restoranda mobil ödeme başlatacak. Kart Merkezi u hafta Ankara’da çok önemli 30 ihale yapılacak... Filigranlı birleşik oy pusulası için açılan bu 30 ihalenin 15’ine salı, 15’i için de firmalara çarşamba gününe kadar süre tanındı. Açık teklif verme usulüne göre yapılacak bu ihalelerde, son teklif verme tarihi olan 25 ve 26 Şubat’ta teklifler açılarak değerlendirmeye alınacak. DMO’nun internet sitesindeki ihale ilanlarındaki verileri dikkate alarak yaptığım hesaplamaya göre, 30 seçim çevresinde toplamda bastırılacak birleşik oy pusulası sayısı, 141 milyon 654 bin 161 adede ulaşıyor. YSK bu seçimde oy kullanacak seçmen sayısını, 52 milyon 695 bin 831 olarak açıkladı. HHH Son genel seçimlerde, 52.758.710 seçmen sayısına (yurtdışı dahil) karşılık 69.163.710 adet oy pusulası basılmasının yol açtığı tartışmaları hatırlayalım. YSK o dönem, ortaya çıkan soru işaretlerine karşılık; nakil sırasında pusulaların yanması, suya düşmesi vb. gibi aksilikler için fazla bastırıldığı yönünde açıklama yapmıştı. Yine de bu açıklama fazla basılan pusula sayısının büyüklüğü konusunda yeterince ikna edici olmadı. Aslında, 30 Mart’ta birden fazla seçim yapılacağı için, oy pusulası sayısının fazla olması, genel seçimlerle kıyaslandığında “bir yere” kadar olağan karşılanmalı. Nitekim, DMO’nun ihale şartnamesine baktığınızda, “beyaz, mavi, sarı” olmak üzere üç ayrı renkte birleşik pusuladan söz ediliyor. Ancak yine de YSK’nin, DMO’nun yapacağı ihaleler aracılığıyla alacağı oy pusulası sayısının neden 141 milyon 654 bin 161 adet olarak planlandığını açıklamasında “şeffaflık” ve seçim güvenliği adına büyük yarar var. Bütün seçmenlerin, satın alınacak oy pusulasının, kullanılacak oy adedine göre ne kadar fazla olduğunu bilmek hakkı. HHH DMO’nun açtığı birleşik oy pusulası ihalelerinde, “kazanan” aktörlerinden biri de sigortacılık sektörü olacak. 30 seçim çevresi için ihaleye katılacak firmalar için “oy pusulalarını her türlü riske karşı sigorta ettirme” zorunluluğu getirildi. Şartnamelere baktığınızda, sigorta poliçe bedellerinin, istenen oy pusulası sayısına göre büyük değişiklikler gösterdiği dikkat çekiyor. Mesela, 34 milyon 490 bin 94 adet oy pusulası satın alınacak İstanbul için talipli şirket, 1 milyon 542 bin TL’lik sigorta bedelini gözden çıkarırken; 1 milyon 665 bin 534 adet oy pusulası bastırılması istenen Erzurum ihalesine katılan firmanın ödeyeceği sigorta poliçesi bedeli 74 bin 500 TL’de kalıyor. DMO ilanlarına göre, Türkiye’nin tamamı için bastırılacak birleşik oy pusulaları için ödenecek sigorta bedeli de toplamda 6 milyon 251 bin TL’ye ulaşıyor. Bakalım, bu sigorta bedeli üzerinden, birleşik oy pusulası ihalelerinin toplam maliyeti ne olacak? Yarın ve öbür gün yapılacak ihalelerde, 30 Mart’a az bir zaman kaldığı düşünüldüğünde, “zaman darlığı” en önemli konu olarak öne çıkıyor. Zira YSK, ihalelerin bitiminde basılacak pusulalarını “muayene” ettirecek. Bu muayenelerin süresi, sonuçların uygun olmaması ihtimaline karşı, yeniden alım ve pusula bastırılması ve dağıtımı için yeteri kadar süre olup olmadığı önemli bir soru işareti. Ama cevap bekleyen asıl soru, bastırılacak oy pusulası sayısı hesaplanırken, hangi ölçütlerin dikkate alındığı ve basılacak oy pusulasının, ihtiyacın ne kadar üzerinde olduğu. Seçim güvenliği kuşkularının giderilmesi için bu soruya verilecek cevap, büyük önem taşıyor. B Tarım alanları yüzde 11 azaldı Ekonomi Servisi Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 19952013 döneminde toplam tarım alanlarının yüzde 11.3 azalarak 26.83 milyon hektardan 23.81 milyon hektara gerilediğini söyledi. Bayraktar, “Geçmişte hızlı nüfus artışının yanı sıra, kırsaldan kente olan göçler, yerleşimlerin içinden veya yakınından geçen karayolları, otobanlar ile otobanlar çevresinde kurulan sanayi, turizm, madencilik, kamu yatırımları ve yerleşim alanları, tarım arazilerinin geri dönüşümü olmayan şekilde elden çıkmasına yol açtı” dedi. Tarım alanlarının amaç dışı kullanımında ilk sırayı sanayi alıyor. Sanayiyi, konut, turizm, madencilik ve ulaştırma amaçlı kullanımlar izliyor. restoranda mobil ödeme imkânı” yer alıyor. Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkanı Gökhan Öğüt, Öğüt, “Bir gün herkes cüzdanları liklerimiz Haziran 2014’te de piyasaya sunulacak” dedi. Cep Cüzdan 2.0, sosyal ağlar ile ödeme sistemlerini entegre edecek, müşteriler gittikleri işyerleri ya da restoranların hizmetleri ile ilgili yorum ve puanlama yapabilecek. Yapılan alışveriş sosyal medya hesaplarından paylaşılarak indirim ve ücretsiz kupon gibi avantajlardan yararlanılabilecek. Vodafone Cep Cüzdan’ın getireceği bir diğer yenilik ise “QR kod ile ödeme” sistemi olacak. Sistemden yararlanmak için kameralı telefon dışında herhangi bir mobil cihaz uygulaması veya teknolojisinin gerekliliği ortadan kalkacak. Böylece sistemin yaygınlaştırılması sağlanacak. Cep Cüzdan, tüm bankaların müşterilerine hizmet sunabilecek. Teknolojiye servet harcadık Türkiye Tüketici Ürünleri Pazarı, etkileri en fazla 2009’da hissedilen ekonomik kriz sonrasındaki en yüksek cirosal değerine ulaştı. Geçen yılın toplam pazar değeri 31 milyar liraya çıktı. GfK TEMAX tarafından yapılan araştırmaya göre Türkiye Tüketici Teknolojisi Ürünleri Pazarı, 2013’ün son çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21.7’lik büyüme performansıyla 8.5 milyar liralık ciroya ulaştı. Pazar bir önceki sene aynı döneme göre adetsel olarak da yüzde 4.8 büyüdü. Akıllı telefon pazarı büyüttü Büyümeye en fazla katkı akıllı telefon ve tabletlerden geldi. Telekom sektöründe 2013’ün son çeyreğinde geçen seneye göre yüzde 44 artış yaşandı. Yıl boyu büyümeye devam eden akıllı telefon pazarı nedeniyle telekom sektörü 2013’ü yüzde 46 büyüme ile 10.6 milyar lira ciro ile kapatmış oldu. Klasik cep telefonları ise adette yüzde 50’nin üstünde daraldı. ‘BasKonuş’ yenilendi Avea “BasKonuş” servisi, bu servisi yoğun olarak kullanan kullanıcılarına yenilikçi çözümler sunuyor. Taksici, minibüsçü ve esnafın yoğun olarak talep ettiği güncel ihtiyaçlar doğrultusunda yenilenen Avea ‘BasKonuş’ servisi, Nokia Symbian ile Android işletim sistemine sahip tüm cihazların karşılıklı haberleşebildiği ilk ve tek servis olmasının yanı sıra, aynı anda bütün grupları dinleme özelliğiyle de dikkat çekiyor. Geçen hafta ortasında, 100’e yakın insanın ölümüne, yüzlercesinin yaralanmasına yol açan çatışmalardan sonra Ukrayna’da iktidar ve muhalefet nihayet aklını başına toplayıp bir uzlaşma noktası bulmaya başlamış gibi görünüyordu. Sonra her şey yeniden değişmeye başladı. Hem muhalefet içindeki radikal sağcı unsurlar silah bırakmayı reddediyorlardı (New York Times, 22/02) hem de Der Spiegel’de Uve Klussmann’ın vurguladığı gibi aslında, “Sorun ne Ukrayna AB işbirliği anlaşmasının ne de Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in geleceği. Jeopolitik oyun ile Avrupa ve Avrasya’da gelecekte hangi güç merkezleri egemen olacak sorusu gündemin merkezine oturmuş durumda.” (20/02/2014) Yine o ‘satranç tahtası’ Denklemin bir tarafında ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland’ın geçen aralıkta USUkrayna Vakfı’nın toplantısında konuşurken altını çizdiği gibi “1991’den bu yana Ukrayna’nın demokratik kurumlarını geliştirmek için 5 milyar dolar harcayan” (Information Clearing House. Info) ABD var. Aynı günlerde, Senator McCain, Kiev’in Bağımsızlık Meydan’ında, “Ukrayna halkı, bu sizin anınız! Hür dünya sizinle! Amerika sizinle!” diye bağırıyordu (Spiegel). Denklemin öbür tarafında, Rusya’nin liberal eğilimli, Batı yanlısı olarak bilinen eski başbakanı Yergor Gaidar’ın dahi 2008’de uyarmak gereksinimi duyduğu gibi “Ukrayna NATO üyesi olursa savunma açısından kabul edilemez bir duruma düşmekten korkan”, bu yüzden, Financial Times’ın aktardığı gibi “Kırım’ı kaybetmemek için savaşa girmeye hazır olduğu düşünülen Rusya var” (20/ 02). “Ukrayna sorunu Rusya’da yalnızca Putin için değil, muhalefet için de kırmızı çizgi”(22/02). Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’a göre “Batı, muhalefeti yasaların dışında hareket etmeye teşvik ediyor”. Rusya Dışişleri Bakanlığı, muhalefeti Nazilere benzetip bir “Kahverengi Devrim”den söz ediyor (The New York Times 19/02). Fillerin Ukrayna halkının üzerinde böyle tepişmesinin temelinde, Brzezinski’nin “Ukraynasız Bir Rusya Asya’ya sıkışır, Orta Asya sorunlarıyla uğraşmaya mahkum olur” (...) “Almanya Rusya işbirliği olasılığının önü alınmış olur” saptamaları yatıyor. ABD Ukrayna’yı Rusya’nın nüfuz alanından çıkarıp NATO’ya alarak Rusya’yı tecrit etmek istiyor. Rusya Ukrayna’yı, en azından donanması için yaşamsal öneme sahip Sivastopol limanından, ekonomisi için gerekli Kırım Merkezli Doğu Ukrayna bölgesinden dolayı ne pahasına olursa olsun kaybetmek istemiyor. Peki bu denklemde Avrupa Birliği nerede? Çok etkili bir yerde değil. AB Ukrayna’yı kendine bağlamak istiyor, ama geçen aralıkta, görüşmelerde gereken mali yardımı vermek ‘Ukrayna’da Filler Tepişiyor’ istemedi, zaten yerlerde sürünen Ukrayna ekonomisine çok ağır koşullar dayattı. Bunun üzerine Başkan Yanukoviç görüşmeleri askıya almak zorunda kalırken Rusya 15 milyar dolarlık yardım paketiyle devreye giriverdi. Spiegel yazarının, ABD’den gelen demeçler üzerine yaptığı “Böyle adeta açık çek vermeye benzeyen tatlı vaatlerin, Avrupa’nın en yoksul ülkesini iç savaşa sürme potansiyelleri var” saptaması, Almanya’da da ağırlıklı eğilimin Ukrayna sorununa Rusya ile ilişkilerini bozmadan yaklaşma yününde olduğunu düşündürüyor. Pazar günü muhafazakâr Alman gazetesi, Die Welt, yeni bir Yugoslavya senaryosu olasılığına işaret ediyor, “Diplomasiden Rusya dışlandığı takdirde Ukrayna’da bir çözüme ulaşılamayacağını” savunuyordu. Başkan Yanukoviç ile muhalefetin lideri olduğu varsayılan siyasetçiler, Almanya, Fransa ve Rusya’nın da aracılığı ile yapılan pazarlıklar sonucunda, başkanın yetkilerini parlamento lehine azaltan 2004 anayasasına dönme, 10 gün , Türkiy e ’ n in i Bilgi teknolojileri, sektörü 2013’ü 2012’ye göre Türk Lirası bazında yüzde 26.5 büyümeyle kapadı. Büyüme, diğer çeyreklerde olduğu gibi ağırlıklı olarak tabletlerden kaynaklandı. Bu yıl yeni ürün lansmanları pazarda etkili olacak. Cep telefonlarında taksit uygulamasının kaldırılması, aralık ayında başlayan kur artışlarının negatif yansıması da 1. çeyrekte etkisini gösterecek. Bu nedenle fiyat artışları yaşanabileceği, akıllı telefon pazarının büyümesinin yavaşlayabileceği belirtiliyor. Lenovo’dan avuç içi bilgisayar Lenovo, normal tabletlerden farklı olarak bilgisayarlardaki gibi Windows 8.1 işletim sistemine ve Intel Atom işlemciye sahip avuçiçi bilgisayarını satışa sundu. Uzun pil ömrü, geniş hafızası ve isteğe bağlı ekran dijital kalemiyle Lenovo Miix 8”, hem ofiste hem ofis dışında kullanılabilecek. 350 gram ağırlığı ve 8.35 mm inceliğiyle taşıma kolaylığı sunan Miix 8” tabletin, 7 saati aşan pil ömrü bulunuyor. Cihaz ayrıca 2MP ön kamera ve 8MP’e kadar yükseltilebilen arka kameraya sahip. İç savaşın eşiğinde... içinde bir “ulusal güven hükümeti” oluşturma, aralık ayı sonuna kadar genel seçimlere gitme konusunda anlaşmışlardı. Hapisteki eski başkan Timoşenko serbest bırakılacaktı. Almanya’da muhafazakâr Die Welt ve Süddeustche Zeitung’un AB için büyük başarı olarak tanımladıkları anlaşmayı Rusya henüz imzalamamıştı; bu gelişmeleri meydandaki kalabalığa anlatmaya çalışan muhalefet liderleri yuhalandı; radikal unsurlar, Yanukoviç sabaha kadar istifa etmezse silahlı saldırılar düzenleyeceklerini açıkladılar (The New York Times 22/02). Cumartesi öğleden sonra, meydan hâlâ doluydu, ek olarak başkanlık dahil tüm hükümet binaları isyancılar tarafından işgal edilmişti. Yanukoviç’in kaçtığı ve Doğu Ukrayna’da olduğu söyleniyordu. İçişleri bakanlığını alan muhalefetin “lideri”nin, aşırı sağcı militanları içişleri bakanlığı güçlerinde görevlendireceği bildiriliyordu. Russia Today kanalında konuşan uzmanlar bir darbe yapıldığını savunuyor, doğudaki halkın kendini korumaya hazırlandığına ilişkin haberler geliyordu. Bu gelişmeler, Ukrayna’nın tarihsel, demografik özelliklerini de düşününce, bir iç savaşın patlak verme olasılığına işaret ediyor. Bu sorunların temelinde aslında etnik, demografik, dini ve kültürel özellikleriyle bir değil iki Ukrayna olması yatıyor. Ülkenin Avrupa’ya yakın, AB’ye katılmak isteyen kısmı Ukraynaca konuşuyor; Katolik ve ekonomik olarak, ağır sanayi ve teknoloji merkezi olan doğuya göre daha yoksul. Aylık ortalama ücret Batı’da 12001300 Ukrayna lirası (Hirivania) iken doğuda 16003000 Hirivania düzeyine (Wikipedia) çıkabiliyor. Doğu Ukrayna’da nüfusun yüzde 60’ından fazlası Rusça konuşuyor, Rusya ekonomisiyle sıkı bağları var. Ayrıca büyük stratejik öneme sahip Odesa limanı, Kırım bölgesi, Sivastopol limanı bu kesimde. Bu liman ve sanayi kentlerinden Odesa’nın nüfusunun yüzde 30’u Rus kökenli iken, Sivastopol kentinin nüfusunun yüzde 72’si Rus kökenli. Rus kökenliler Rusça konuşuyor ve Ortodoks. Buna karşılık, doğuya, “Sağ Sektör”, “Sotni” (Yüz’ler), “Swoboda” gibi, faşist milliyetçi gelenekten, tarihi Ruslarla sonra komünistlerle savaşmaya dayanan grupların militanlarının geldiği Lviv kentine baktığımızda nüfusun yüzde 88’inden fazlasının Ukraynalı ve Katolik olduğunu görüyoruz. Bir taraftan ABD’nin stratejik hesapları, diğer taraftan Rusya’nın stratejik çıkarları, AB’nin iktidarsız müdahaleleri, Almanya’nın kararsızlığı arasında Ukrayna halkı bu tarihsel mirasının, dünya siyasetinin fillerinin ayakları altında ezilmeye başlıyor. ABD’nin 5 milyar doları, büyük olasılıkla Polonya üzerinden kimlere gitti bilmem, ama hızla silahlanan, şoven milliyetçi, Yahudi düşmanı, tarihsel olarak Rus düşmanı grupların etkinlikleri hem iktidarın, hem muhalefetin birbirinden hırsız ve yoz siyasetçileri Ukrayna halkının bu kaostan çıkma, bir iç savaşı önleme, ülke bütünlüğünü koruma şansını hızla azaltıyor. Türkler dizelde, Avrupalı benzinlide ısrarcı Ekonomi Servisi Türkiye, 2013’te toplam 8.9 milyar dolarlık ithalata karşılık, 6.8 milyar dolar tutarında otomobil ihraç etti. İthalatın hem miktar hem de tutar olarak yüzde 60’ını dizel, yüzde 40’ını benzinli otomobiller oluşturdu. İhraç edilen otomobillerde ise tam tersi bir tablo ortaya çıktı. Ağırlıklı olarak Avrupa’ya ihracat yapan Türkiye’nin sattığı 10 araçtan 6’sının, benzinli motora sahip olduğu görüldü. AA’nın haberine göre; geçen yılın tamamında 5.5 milyar dolarlık dizel, 3.4 milyar dolarlık da benzinli otomobil ithal edildi. Rakamlar adet bazında değerlendirildiğinde de sonuç değişmedi. 2013’te Türkiye’ye gelen toplam 547 bin otomobilin yaklaşık 331 bini dizel, 216 bini benzinli oldu.