Katalog

30 AĞUSTOS 2013 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 15 Suriye’ye operasyona İngiltere muhalefetinin itirazı ve kimyasal saldırıyla ilgili delillerin yetersizliği ertelemeyi gündeme getirdi Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık Dış Haberler Servisi Batı’nın Suriye’ye yönelik bir operasyona karar verememesi, medyada “aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık” biçiminde değerlendirilirken Arap dünyasında bu konudaki bölünmüşlük de dikkat çekiyor. El Arabiya’ya yansıyan değerlendirmelerde, daha birkaç ay öncesine değin Ortadoğu’da Batı’nın Suriye’deki sessizliğinin kınandığı, şimdi ise Arapların çoğunun gözünde, 2003 Irak Savaşı senaryoları da anımsatılarak Suriye’ye yapılacak müdahalenin “bir diğer sömürgeci saldırısı” olarak görüldüğü belirtildi. Akdeniz’in Kırılması adlı kitabın yazarı Emile Hokayan bu durumu tweet mesajlarında “Arap yetkilileri ile analistlerinin Suriye’ye ilişkin bir operasyonu teşvik ederken, kamu önünde buna karşı çıkmaları sürpriz değil. Bu bir ikiyüzlülük” sözleriyle açıklıyor. Brookings Doha Center çalışanlarından İbrahim Şarki. “Bu bölgede derin bir sömürgecilik tarihi var ve biz hâlâ Irak ve Afganistan’ın işgallerinin etkileriyle yaşıyoruz” diyor. ‘Gönüllülere’ fren Dış Haberler Servisi ABD Başkanı Barack Obama, Suriye’ye nasıl karşılık verileceği konusunda henüz karar vermediğini söylerken İngiltere’den muhalefetin bastırmasıyla operasyon konusunda acele etmeme sinyalleri geliyor. ABD Başkanı önceki gün yaptığı açıklamada, 21 Ağustos’ta Suriye’de yaşanan kimyasal saldırıdan “açıkça” Beşşar Esad rejiminin sorumlu olduğunu, verecekleri karşılığın, Şam yönetiminin bir daha kimyasal silah kullanmamasını sağlayacak bir uyarı olacağını belirtti. Obama, Beyaz Saray yetkililerinin önerdiği sınırlı saldırının Suriye’de sivil ölümlerinin önüne geçemeyeceğini, ancak bugüne kadar 100 bin kişinin ölümüne yol açan iç savaşa karışmanın durumu iyileştirmeyeceğine karar verdiğini bildirdi. ABD Başkanı, “Sadece Suriye’ye değil, bütün dünyaya açık bir mesaj vermenin hayati olduğunu” savunarak, “Bizi tehdit edebilecek, kimyasal silahlar gibi silahlar konusunda uluslararası kuralları çiğneyenlerin hesap vereceğinden emin olunmalı” dedi. Suriye’nin NATO üyesi Türkiye, yakın dost Ürdün, İsrail gibi ülkelerle komşu olduğunu belirten Obama, şöyle konuştu: “Kimyasal silahların Suriye’de geniş çaplı olarak sivil nüfusa karşı kullanıldığından kimsenin kuşkusu olmamalı. Tüm kanıtlara baktık, muhalefetin o çapta kimyasal silaha sahip olduğuna inanmıyoruz, kimyasal silahları gönderme yöntemine bakılınca, bu füzeleri muhalefetin kullandığına inanmıyoruz, Suriye rejiminin sorumlu olduğu yönünde karara vardık. Dolayısıyla, bunun uluslararası sonuçları olmalı.” Obama’nın “elimizde var” dediği kanıtlar ise soru işaretleri doğuruyor. Yetkililer istihbarat raporunda, Suriyeli komutanların dinlemeye takılmış konuşma kayıtları ya da sahadaki ajan ve kaynaklardan gelen doğrudan bilgiler bulunmadığını Cameron parlamenterleri iknaya çalışırken, dışarıda da savaş karşıtları toplandı. Suriye’ye bir an önce askeri harekât düzenlenmesini savunan, Türkiye’nin de içinde bulunduğu “gönüllüler koalisyonu”nun beklentileri, son gelişmelerle frenlendi. (AP/AFP) da belirttiler. Amerikan AP ajansının haberine göre de, Amerikalı istihbarat kaynakları raporun “kesin sonucu” yansıtmayacağını duyurdular. Pentagon Sözcüsü Bill Speaks de , ABD’nin 4 destroyer savaş gemisinin Akdeniz’de olduğunu belirterek, “Bir diğer destroyer savaş gemisi ise daha önce planlanmış konuşlandırma gereğince Akdeniz’e doğru geliyor” dedi. İngiltere Başbakanı David Cameron da, parlamentodan gelen itirazların ardından, BM Güvenlik Konseyi’nde büyük muhalefet varsa Suriye’ye askeri müdahalenin düşünülemeyeceğini söyledi. Cameron bu yüzde yüz kanıtlanamayacak olsa da Esad’ın kimyasal silah kullandığına inandığını belirterek vekillere de kendi muhakemelerini kullanma çağrısı yaptı. Ana muhalefetteki İşçi Partisi Başkanı Ed Miliband, Cameron’a verilecek desteğe karşılık 6 talep öne sürdü. Şam yönetiminin kimyasal saldırısından sorumlu olduğuna ilişkin “ikna edici kanıtlar” bulunması, denetçilerin raporuyla ilgili BM Güvenlik Konseyi’nde oylama yapılması, Avam Kamarası’na ayrıntılı bilgi verilmesi ve ikinci bir oylama yapılması bu talepler arasında. Cameron tepkiler karşısında askeri operasyon için harekete geçmeden önce ikinci bir oylamaya gidilmesini kabul etti. İngiltere hükümetinin yayımladığı, hukuki tavsiye niteliğindeki bir iç yazışmada ise BM Güvenlik Konseyi kararı olmadan Suriye’ye askeri operasyon düzenlemenin yasal olduğu belirtildi. Yine hükümetin yayımladığı, İstihbarat Komitesi’nin raporunda da Suriye’de kesinlikle kimyasal silah kullanıldığı ve bundan büyük olasılıkla Şam yönetiminin sorumlu olduğu kaydedildi. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu, Suriye’ye hızla müdahale için ABD’yi de etkilemeye çalışan ve “Gönüllüler Koalisyonu” olarak adlandırılan ülkelerin planlarının son gelişmelerle ertelenebileceği bildiriliyor. İngiliz Guardian gazetesine göre, ABD saldırıyı bu hafta sonu gerçekleştirmeyi planlıyor, ancak İngiltere’nin desteği olmazsa operasyon Obama’nın G20 için Rusya’ya gideceği salı günü gerçekleşebilir. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande da “Siyasi çözüm için Suriyeli muhaliflerin tek alternatif olarak ortaya çıkmasının şart olduğunu” söyledi. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Suriye rejimine bir yanıt vermek için gerekli hazırlıkları sürdürdüklerini söyledi. Rusya, BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyelerini dün akşam saatlerinde Rusya konulu acil toplantıya çağırdı. Suriye Cumhuriyeti Milletvekili Nevvaf ElBeşir, Şanlıurfa’daki basın toplantısında, “Esed’in ailesi İran’a kaçtı, kendisi ise Şam’da Rus askerlerinin konuşlandığı alanda saklanıyor” dedi. Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Koalisyonu Sözcüsü Halid esSalih de İstanbul’da düzenlediği basın toplantısında “Müdahale, rejimin kimyasal silah kullanmasını engellemeyi amaçlıyor. Masada başka seçenekler de var” diye konuştu. telefon trafiğinde Erdoğan yok FIRAT KOZOK Obama’nın İşçi Partisi kanıt istiyor ‘Ailesi İran’a kaçtı’ iddiası Zaman tartışması ANKARA Suriye’ye yönelik askeri operasyon planlarında en ön saflarda yer alan Türkiye, bugüne kadar olası operasyonun başrol oyuncusu ABD ile yalnızca dışişleri bakanları düzeyinde görüşebildi. Endonezya’dan Danimarka’ya birçok ülkenin liderleriyle günlerdir telefon diplomasisi yürüten Başbakan Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Barack Obama ile şu ana kadar bir görüşme gerçekleştiremedi. Beyaz Saray ile Çankaya Köşkü arasında da bir trafik kurulamadı. Buna karşın Obama, aralarında Suriye’ye 12 bin kilometre uzaklıktaki Avustralya’nın da bulunduğu 4 ülkenin liderleriyle doğrudan görüştü. Başbakanlık kaynakları, ikilinin 8 Ağustos’ta yaptıkları görüşmede bölgeyle ilgili konuları ele aldıklarını belirtirken yüz yüze görüşmenin ise 56 Eylül’de Rusya’da yapılacak G20 zirvesinde gerçekleşebileceğini ifade etti. Denetçilerin bu akşam ya Ancak bu da yarın sabah dönmesi zirveye de Obama’nın bekleniyor. (REUTERS) katılıp katılmayacağı henüz net değil. Suriye için etkin rol üstlenmeye çalışan Ankara son dönemde ardı ardına girişimlerde bulundu. Erdoğan, İngiltere, Malezya, İtalya, Katar, Pakistan, Hollanda ve Danimarka’nın liderleriyle peş peşe telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Son olarak önceki gün de Endonezya Cumhurbaşkanı Susilo Bambang Yudhoyono ile görüştü. Ancak tüm bu trafikte bir ayrıntı dikkatlerden kaçtı. Operasyon planlarında en ön saflarda yer alan Türkiye ve ABD, iletişimini dışişleri bakanları düzeyinde yürüttü. Süreçte mevkidaşı John Kerry ile temas kuran Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, son görüşmesini de önceki gece gerçekleştirdi. Operasyonun başrol oyuncusu konumundaki ABD’de Obama yönetimi bugüne kadar 88 ülkenin lideriyle tek tek görüştü. Kanada, İngiltere, Avustralya başbakanları ile, Fransa Cumhurbaşkanı, Obama’nın direkt aradığı dört lider olurken Beyaz Saray’dan ne Başbakanlık’a ne de Çankaya Köşkü’ne bir telefon geldi. ABD’nin bu tavrında gerek Erdoğan’dan, gerekse üst düzey parti yönetiminden sık sık yükselen “Petrolü olmadığı için Suriye’de yaşananlara gözlerini kapattılar” eleştirisinin etkili olduğu ileri sürülüyor. Gezi ve Mısır’ın da ilişkilerde gerginlik yarattığı belirtiliyor. New York Times ‘Suriye’de daha S Savaş gemileri yollayacak fazla cevaba ihtiyaç var’ Dış Haberler Servi si Suriye meselesinde uriye’den Foscari gemisiyle kaçan Washington hükümetine 350 kişi, İtalyanlar tarafından kurtarıldı. en sert eleştiri Amerikan (Fotoğraf: REUTERS) gazetesi The New York Times’tan geldi. Dün yayımlanan “Suriye için daha fazla cevaba ihtiyaç var” başlıklı başyazıda “Şişirilmiş tehditlere ve hızlanan askeri hazırlıklara rağmen Başkan Obama henüz Suriye’ye yönelik askeri operasyon konusunda ikna edici bir hukuki ve stratejik savunma ortaya koyabilmiş değil. Yüzlerce kişinin ölmesine sebep olan kimyasal saldırıya uluslararası bir cevap gerekliliği olsa da, Başkan Obama bu yanıtın ileride kimObama yönetiminin kanıtlayasal silah kullanımını ra sahipse kamuoyu ile paylaşılnasıl engelleyeceği konusunda bir açıklama yapmadı” denildi. ması gerektiği ifade edilen yazıKimyasal silah kullanımının Su da Irak’taki başarısızlık göz önüriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ne alındığında kanıt standartlarıtarafından yapıldığına dair bir ka nın tartışmasız olarak daha yüknıtın olup olmadığının sorulduğu sekte olduğunun altı çizildi. Ayrıbaşyazıda, Amerikan, İngiliz, Fran ca Suriye’de incelemede bulunan Suriye’ye yönelik sız ve Türk yetkililerin emin ol denetimcilerin raporlarının beklemüdahale konusunda nilmesi istenirken Suriye hüküme madan Esad’ı suçladıkları, Esad’ın Batı ülkelerinin kimyasal silahları kontrol ettiğine tinin, geçen hafta meydana gelen kararsızlığı sürerken ve Suriyeli muhaliflerin bu tür si ve açıklanmayan 3 kimyasal salSuriye Halk Meclisi Başkanı’nın, İngiliz lahları edindiğine dair bir belirti dırı olduğu iddiasının da soruştumeslektaşına bir mektup yollayarak bir rulması gerektiğine dikkat çekildi. İngiliz parlamento heyetini Şam’a davet nin olmadığı belirtildi. Rusya Akdeniz’e açılıyor Dış Haberler Servisi ABD ve Batı Suriye’ye müdahaleyi tartışırken Rusya’nın Akdeniz’e “önümüzdeki birkaç gün içinde” denizaltı avcısı olarak bilinen destroyerler ile savaş gemileri göndereceği bildirildi. Rus İnterfax haber ajansının haberine göre üst düzey bir Rus askeri yetkili söz konusu gemilere daha sonra, halen Kuzey Atlantik Denizi’nde görev yapan Moskova kruvazörünün de katılacağını bildirdi. Aynı yetkili, gelişmenin Suriye ile ilgili olmadığını belirterek “Bu planlı bir harekât” dedi. Gatilov sert konuştu İngiliz heyete Şam’dan davet ettiği bildirildi. S El Kaide vahşeti bitmiyor Bu arada Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Gennady Gatilov, bazı ülkelerin Suriye’ye askeri harekât gerçekleştireceklerini ilan etmesinin uluslararası hukuk Moskova kruvazörü. normlarına meydan okuma anlamına geldiğini (AFP) açıkladı. BM Genel Sekreteri Ban Kimun ile dün bir araya gelen ve Suriye’nin son durumu ile ilgili bilgi alışverişinde bulunduğu belirtilen Gatilov, “Şu anda siyasi ve diplomatik araçların maksimum şekilde kullanılması gerekiyor. Suriye’de olası kimyasal silah kullanımını araştıran BM uzmanlarının çalışmalarını tamamlamaları ve BM Güvenlik Konseyi tarafından yapılan çalışmanın rapor edilmesi sağlanmalıdır” dedi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefonla görüşen Almanya Başbakanı Angela Merkel, BM Güvenlik Konseyi’nden Suriye konusunda hızlı bir karar çıkarılmasını istedi. Almanya Başbakanlığı’ndan yapılan açıklamada, iki liderin sorunun siyasi yollardan çözümü konusunda görüş birliği içinde oldukları ve Güvenlik Konseyi’nin BM denetçilerinin raporu üzerinde değerlendirme yapmasını istedikleri belirtildi. uriye’de El Kaide’yle bağlantılı “Irak ve Levant İslam Devleti” (ISIS) örgütünün, Irak’ta Alevi oldukları gerekçesiyle Suriyeli 3 kamyon şoförünü öldürürken gösteren YouTube kaydının ardından olayla ilgili fotoğraflar da medyaya yansıdı. 23 Ağustos tarihli kayıtta şoförlere Sünni mi Nusayri mi olduklarını soran militanların Sünni cevabını aldıktan sonra bu sefer de ayethadis okuttukları, daha sonra Alevi oldukları anlaşılan şoförleri yol kenarında katlettikleri bildirilmişti. Putin ve Merkel BM diyor