Katalog

20 AĞUSTOS 2013 SALI CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr KÜLTÜR 15 1 Ekim’de perde açacak Devlet Tiyatroları’nın repertuvarı belli oldu 32. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı 210 Kasım tarihleri arasında Açılış yerli ve eskilerle SELDA GÜNEYSU ‘Düşünün; Savaş Çıkmış Ama Kimse Gitmemiş’ Eğer bir gün evde ya da sokakta saldırıya uğrarsanız yardım istemek için sakın “İmdat”, “Soygun”, “Adam öldürüyorlar” vs. diye bağırmayın; doğrudan “Yangın!” diye çığlık atın. Diğer yakarışları duyanlar ya evlerinin perdelerini sıkı sıkı kapar, kulaklarını tüm çığlıklara tıkar, korkuyla kabuklarına çekilirler ya da olan bitene uzaktan bakıp, haklıyla haksızı ayırt etmeye çalışırlar. Bir sonuca varıp varmamaları durumu etkilemez, bencil ve korkak bir güdüyle sadece seyrederler. Oysa “Yangın!” diye haykırırsanız, aynı insanlar hiçbir şey düşünmeden, hiçbir hesap yapmadan yardıma koşarlar. Yananın ya da yakanın kim olduğu umurlarında olmaz. Bilirler, yangın hemen durdurulmazsa büyür; onların üzerlerine de sıçrar. Savaş da bir yangındır. Çıktığında, kimin haklı kimin haksız olduğuna bakılmadan bir an önce durdurulması gereken bir yangın. Büyümeden, sıçramadan, düştüğü yeri kapkara yapmadan... Ateşin düştüğü yeri yakmasına kanmayın, alevler büyüdükçe, rüzgârlar estikçe o yer de genişler. Dumanı çok uzaklardakileri bile zehirler. Mısır şu an savaş ateşiyle yanıyor. Hem de için için. İçimizdeki yangınlar bazen dışımızdakilerden daha çetindir. Biz şimdilik bir nebze güvenli olan hayatlarımızın perde arkasına saklanmış, o yangını seyrediyoruz. Kimin haklı kimin haksız olduğunu tartışıyoruz. Aramızdaki benzerlikler bizi ürkütüyor... Darbe... Seçim... Laiklik... Şeriat... Biz, bir maç izler gibi taraf tutuyoruz. Tarih taraf tutmaz. Sadece kazananı ve kaybedeni yazar. Anlaşma maddelerini hafızasına kazır. Bir de sayıları... Savaşın o elle tutulmaz ateşinden tarihin belleğine kalan buz gibi soğuk, taş gibi sert bilgilerdir sadece. Tarihte zaman zaman duygusallığa rastlarsanız, bunun nedeni tarihi yazanın savaşı kazanan olmasıdır ve o duygusallık asla vicdanın izini taşımıyor, zafer sarhoşluğundan kaynaklanıyordur. Sonra o savaşları tarihin elinden sanat alır, pirinç ayıklar gibi içindeki duyguları tek tek ayırır. Bize o vicdansız savaşların içinden ayıkladığı vicdan hikâyelerini anlatır. Yaşananların ne kadar korkunç ve anlamsız olduğunu kayda geçirir. Savaşanların tanklar, tüfekler, uçaklar, rütbeler, emirler, komutalar değil insanlar olduğunu hatırlatır. O zaman bir kez daha görürüz; kadınların, çocukların ve çocuk yaştaki askerlerin parçalanan vücutlarından akan kan, o uğruna ölünen toprağa hiç karışmadan, dünyayı kirli nefesini üfleye üfleye döndürmeye çalışan silah ve savaş ekonomisinin damarlarına can vermiştir. Sanat bu gerçeği bilir de hayat bir türlü bunu aklında tutamaz. Ama sanatı dinleyen kim; biz kendimizi hayata kaptırıp yaşıyoruz. İşte Mısır alevler içinde. Biz bu savaşın nedenlerini niçinlerini konuşup dururken, şu an, tam şu an, ben bunu yazar, siz bunu okurken... birileri öldürüyor, diğerleri ölüyor. Ortadoğu’nun yara izleriyle dolu göğsüne yeni ve derin bir savaş damgası daha vuruluyor. Bütün savaşlar bulaşıcıdır. Kabul edildikleri anda çoğalmaya başlarlar. Oysa, o ütopik duvar yazısındaki gibi olsa, savaş çıksa ve kimse gitmese... Bu duvar yazısının pekala da gerçek olabilme ihtimali, belki benim gibi sizi de bu dünyada imkânsız diye bir şey olmadığına inandırır. Ve azıcık olsa da umutlandırır. Sonra o umut akla hükmeder, imkânsız pekala mümkün olur ve belki bir gün bir yerde bir savaş çıkar ve kimse o savaşa gitmez. Onur konuğu Çin Kültür Servisi 32. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı, Tüm Fuarcılık Yapım AŞ (TÜYAP) tarafından Türkiye Yayıncılar Birliği işbirliğiyle, 210 Kasım tarihleri arasında Büyükçekmece’deki TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenecek. Fuarın onur konuğu olarak belirlenen Çin Halk Cumhuriyeti, 25 Kasım 2013 tarihleri arasında fuar alanındaki Uluslararası Salon’da yer alacak. TÜYAP’tan yapılan açıklamada, fuara Çin’den u Fuarın ana 100’ün üzerinde teması ‘Tarih: yayınevinin Geçmişteki katılacağı, Çin edebiyatının gelecek’ ile ortaklık kuran Çin önemli isimlerinin Halk Cumhuriyeti, de fuarın ‘İpek Yolu yeni konuğu olacağı bildirildi. sayfa’ sloganını Çin Yazarlar benimseyen Derneği Başkanı etkinlikler ve yazar Tie Ning, yazar ve sunacak. Kitap senaryo yazarı fuarının bu yılki Wang Gang onur yazarı ise ile genç kuşak temsilcilerinden Taner Timur. Zhang Yueran, Jiang Nan, Wei Wei katılacak isimlerden birkaçı. Ayrıca, fuarın bu yılki ana teması “Tarih: Geçmişteki gelecek” ile ortaklık kuran Çin Halk Cumhuriyeti, “İpek Yolu yeni sayfa” sloganını benimseyen etkinliklerle gelenekselden moderne ülke edebiyatlarından örnekler sunacak. Bu bağlamda yapılacak söyleşiler ve panellerin yanı sıra kaligrafi sanatçısı Pang Zhonghua fuarda bir atölye çalışması gerçekleştirecek. Çin, fotoğraf ve antik kitaplardan oluşan iki de sergi açacak. ANKARA Sanat kurumlarının geçen sezon tüzel kimliğini yok etmeye dönük yasa tasarısı taslağı tartışmalarının ardından Devlet Tiyatroları (DT) bu sezon geçen sezonlara oranla, aralarında “muhafazakâr” yazarların da bulunduğu daha fazla “yerli” yazarın “eski” oyunlarıyla perde diyecek. Yeni sezonda DT’de sahnelenecek oyunlar arasında Necip Fazıl Kısakürek’in “Para”, Tarık Buğra’nın “Yunus Emre/Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri”, Turan Oflazoğlu’nun “Kösem Sultan”, Recep Bilginer’in “Sarı Naciye” adlı oyunları yer alıyor. Öte yandan, DT’de Yaşar Kemal’in Ancak DT, bu oyunu sezonda sahne“Teneke”, Savaş Dinçel’in “Meleyememişti. Bunun yerine Konya’da raklısı İçin Öyle Bir Hikâye”, MuNecip Fazıl’ın oyunlarından oluşturathan Mungan’ın “Taziye” adlı rulan “okuma tiyatrosu”nu, Konoyunları da var. Sezonun ikinci yarıya Valiliği’nin düzenlediği “Necip sında ise Shakespeare, Çehov, Lor Fazıl’ı anma etkinliklerinde” sahneca, Brecht gibi yazarların oyunları ye taşımıştı. DT, tüm bu tartışmaların devreye girecek. ardından yeni sezona da yeni bir Necip DT, her yıl olduğu giFazıl oyunu ekledi. bi bu yıl da 1 Ekim tan kalabalık rihi itibarıyla perdeleri‘Kösem Sultan’ ni açacak. Yeni sezonda sahnelenecek oyunTuran Oflazoğlu’nun ların provalarına da başiktidar üçlemesinin (IV. landı. Ancak DT’nin bu Murat/Deli İbrahim/Kösezon oyunları, geçen sem Sultan) son oyunu sezon oyunlarından bi“Kösem Sultan” da yeraz daha farklı. Bu seni sezonda sahneye tazon DT’de yüzde 70 oraşınacak. “Kösem Sulnında yerli oyun sahnetan” ayrıca yeni sezoye taşınacak. Sahneye nun en kalabalık kadrosutaşınacak yerli oyunlana sahip oyunlarından birın yazarlarının bir bölüri. DT geçen sezonlarda münün “muhafazakâr” da Oflazoğlu’nun “Genç isimler olması dikkat çeOsman” adlı oyununu kiyor. Bu düzenlemede sahneye taşımış ve oyun Ertuğrul Günay’ın yeriçok tartışılmıştı. DT’nin Geçen sezon Ayşe ne Ömer Çelik’in bakan Emel Mesci’nin rejisiyle yeni sezonda sahneye taolarak getirilmesinin de sahneye taşınan Bertolt şıyacağı oyunların yüzde payı olduğu belirtiliyor. Brecht’in “Cesaret Ana 70’i yerli oyunlardan oluYeni sezonda en dikve Çocukları” adlı oyunu şuyor. Yeni sezonda sahkat çeken oyunlarda yeni sezonda yeniden neye taşınacak diğer yerizleyici ile buluşacak. li oyunların bazıları ise dan biri, Necip Fazıl Kısakürek’in “Para” adşöyle: lı oyunu. Başbakan Tay“Yaşar Kemal: “Teyip Erdoğan’ın tiyatroların özelleştineke”, Reşat Nuri Güntekin: “Çalırilmesine yönelik açıklamalarının arkuşu”, Orhan Kemal: “Kardeş Padından Başbakanlık 2012’nin Mayıs yı”, Necati Cumalı: “Nalınlar”, Erayında DT’nin 10 yıllık repertuvarıgun Uçucu: “Kiraz ile Mestan”, Sanı “takip altına almış” ve “Necip Fa vaş Dinçel: “Meraklısı İçin”, Recep zıl oyunları neden sahnelenmiyor?” Bilginer: “Yunus Emre”, Turgut diye sormuştu. Ardından da DT, 2012 Özakman: “Üç Destan”, Ali Berk13 sezonunda Necip Fazıl’ın “Reis tay: “Dünyaya Atılan Çığlık”, KeBey” adlı oyununu repertuvara almıştı. mal Şerif Öztürk: “Kurtuluş”, Nec u DT yeni sezonu Necip Fazıl, Tarık Buğra, Turan Oflazoğlu, Recep Bilginer, Yaşar Kemal, Savaş Dinçel, Murathan Mungan, Necati Cumalı, Orhan Asena gibi yerli yazarların oyunlarıyla açacak. Bu oyunlardan çoğunun daha önce pek çok kez sahnelenmiş olması ve bir yenilik getirmemesi dikkati çekiyor. Sezonun ikinci yarısında ise Shakespeare, Çehov, Lorca, Brecht gibi yazarların oyunları devreye girecek. E mi Onur: “Arap Abdo”, Murathan Mungan: “Taziye”, Orhan Asena: “Tohum ve Toprak”, Tarık Buğra: “Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri”, Erhan Gökgücü: “İki Kalas Bir Heves”, Civan Canova”, “Sokağa Çıkma Yasağı”, Cem Gönen: “Sinan Süleymaniye’de”, Ozan Uçar: “Selahattin (Zamanın Sultanı)”, Mahur Özmen: “Bir Türkan Şoray Filmi Sonrası”, Ahmet Vefik Paşa: “Meraki”, Hasan Erkek: “Çiçek Prenses” (çocuk oyunu), Azade Küçükaycan: “Merhaba Hayat” (çocuk oyunu), Fikret Terzi: “Miyhavlar Tiyatrosu” (çocuk oyunu), Sevim Ak: “Horoz Adam ve Korsan” (çocuk oyunu). DT Genel Müdürlüğü’nden edinilen bilgiye göre yeni sezon oyunlarından “Bir Türkan Şoray Filmi Sonrası”, “Üç Destan”, “Kiraz ile Mestan”, Kardeş Payı” ve çocuk oyunları “Merhaba Hayat”, “Miyhavlar Tiyatrosu”, “Horoz Adam ve Korsan” ilk kez DT’de sahneye taşınacak. Yeni sezonun yabancı oyunları ise şöyle: “Nikolay Vasiliyeviç Gogol: “Müfettiş”, Anton Çehov: “Vişne Bahçesi”, Shakespeare: “Macbeth”, Federico Garcia Lorca: “Bernarda Alba’nın Evi”, Carlo Goldoni: “Yalancı”, Melchior Lengyel: “Jean Mendell Yaşamak mı Yoksa Ölmek mi?”, John Buchan: “39 Basamak”, George Orwell: “Hayvan Çiftliği”, Istvan Örkeny: “Totlar”, Ronald Harwood: “İşbirliği”, Kieran Lynn: “Parkta Güzel Bir Gün.” Geçen sezon Ayşe Emel Mesci’nin rejisiyle sahneye taşınan ve savaş karşıtlığını anlatması bakımından önem taşıyan Bertolt Brecht’in “Cesaret Ana ve Çocukları” adlı oyunun da yeni sezonda yeniden izleyici ile buluşacağı öğrenildi. DT’nin geçen yılki oyunları ise daha çok yabancı ağırlıklı yazarların oyunlarından oluşuyordu. Shakespeare’in “Venedik Taciri”, Stephen King’in “Dolares Claiborne”, Martin Mcdonagh’ın “Yastık Adam”, Emmanuel Robles’in “Özgürlüğün Bedeli”, Pedro Bloch’un “Euridice’nin Elleri”, Patrick Süskind’in “Kontrabas”, Tennessee Williams’ın “Sırça Kümes”, Euripides’in “Troyalı Kadınlar”, Ferenc Molnar’ın “Pal Sokağı Çocukları” gibi pek çok yabancı yazarın oyunları sahneye taşınmıştı. uarın onur yazarı Taner Timur 32. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nın bu yılki onur yazarı ise Taner Timur oldu. 1958 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun olan, 1979 yılında profesörlüğe yükselen Taner Timur, 2002 yılına kadar öğretim üyeliği görevini sürdürdü. Özellikle tarih alanında çalışmalar yapan yazarın “Marksizm, İnsan, Toplum”, “Marx, Engels ve Osmanlı Toplumu”, “1915 ve Sonrası Türkler ve Ermeniler” gibi çok sayıda kitabı ve bilimsel makalesi bulunuyor. F KAMİL KÜLTÜR “Akdeniz” l MASARACI ÇİZİK Yeni sezonda üç yeni oyun sahnelenecek Kültür Servisi Tiyatro Pera’da, yeni sezonda üç yeni oyun sahnelenecek. “Akdeniz” isimli müzikal ve “İki Oyun Bir Ülke: Hesap Benden Cumhuriyet İstasyonu” isimli oyunla tiyatroseverlerle buluşacak Tiyatro Pera, mayıs ayında da bir Shakespeare uyarlaması sunacak. “Akdeniz” müzikalinin dünya ilkgösterimi, 27 Eylül’de “Uluslararası Kıbrıs Tiyatro Festivali”nde yapılacak ve hemen ardından gösteri İstanbullu sanatseverlerin karşısına çıkacak. 5 kişilik orkestra ve 9 oyuncudan oluşan oyunun müzik ve vokal direktörlüğü Ezgi Kasapoğlu’na, kostümü Fatma Öztürk’e, dekoru ise Başak Özdoğan’a ait. Oyunda Tiyatro Pera’da ‘Akdeniz’ müzikali Volkan Aktan, Erdinç Anaz, Emre Çakman, Linda Çandır’ın da aralarında yer aldığı geniş bir kadro rol alıyor. “İki Oyun Bir Ülke: Hesap Benden – Cumhuriyet İstasyonu” oyunu ise kasım ayında dünya ilkgösterimini yapacak. Dramaturgisini Şafak Eruyar’ın, yönetmen yardımcılığını Zeynep Özden’in yaptığı oyun, birbirinden bağımsız tek perdelik iki oyundan oluşuyor. Can Kolukısa, Nesrin Kazankaya, Can Başak, Emre Çakman, Can Yılmaz, Kayhan Teker ve Bahar Karaoğlu’nun rol aldığı oyunda totoliter sistem eleştiriliyor.