Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 NİSAN 2013 SALI 14 KÜLTÜR u Tulga Serim’in derlemesi, K. Sinan Demirer’in yorumuyla “Dost”, Veysel’i sevgiyle, saygıyla sahneye getiren; sımsıcak, izlenesi bir gösteri... İlham Yazar’ın yönettiği Dario Fo’nun “Bir Anarşist’in Kaza Sonucu Ölümü” politik tiyatronun has yapıtlarından biri. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, kuruluşunun 12. yılında, yerleşik sahnelerinde ve turne düzeninde seyirciyle buluşuyor. “Dost” ve “Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü” gündemdeki yapımlardan yalnızca ikisi. Veysel’den Fo’ya uzanan yolda ‘Dost’ ve ‘Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü’ gündemdeki yapımlardan yalnızca ikisi 30. Uluslararası Ankara Müzik Festivali 430 Nisan’da Bahar çiçekleri müzikle açıyor “Dost” ‘Dost’ta âşık Veysel’i izlemek âşık Veysel’i uzun yıllar önce Harbiye’deki Açık Hava Tiyatrosu’nda izlemiştim. Karizmatik kişiliğinin tanığıyım. Veysel’in türküleri, görme yetisini çocukluğunda yitirmesine karşın, yaşama sevincini görsel belleğindekileri düş gücüne katarak nasıl koruduğunu, sohbeti şiirle, ezgileri sazı ve sesiyle eşleştirirken nasıl zengin bir dünya yarattığının kanıtıdır. Dillerden düşmeyişleri boşuna değil... Acıyı bal eylemiş bir “âşık”tır Veysel. Onun, bilgeliğin ağırbaşlılığıyla, gülmece ustalığının kıvraklığını aynı eksende buluşturma özelliği, EBBŞT’nin birkaç yıldır sürmekte olan “Dost” oyununun temel taşı olmuş. Tulga Serim’in derlemesi, K. Sinan Demirer’in yorumuyla Veysel’in yaşamöyküsünü sahneye taşımış. Mustafa Kala’nın ışık, Meryem Yönlüer’in giysi, Volkan Ünsal’ın makyaj uygulamasıyla görsel düzeyde; sazı, türkü sesi ve konuşma biçimiyle de işitsel düzeyde Veysel ile bütünleşen Sinan Demirer; oyuncu/müzisyen hünerlerini yaman bir ustalıkla kullanarak ozanın “Bir Anarşist’in Kaza Sonucu Ölümü” hüznünü, neşesini, sabrını, coşkusunu, insana ve yurduna olan sevgisini gülümseyerek, gülümseterek dillendiriyor. Öte yandan, oyunun masa ile yatak arasında gidip gelmelerle sınırlı devinim alanı ve Demirer’in “görmeyen kişi”yi oynaması, hareket yerine, tekdüzelik oluşturuyor. Veysel’in yatağında ölmesi de gereksiz bir ayrıntı. Gözü “görenler” için nice “görülmeyen”i dillendirmiş bir ozanın, sonunda sazını duvara asıp sahneden çıkıvermesi yetmez mi? Yine de “Dost”, Veysel’i sevgiyle, saygıyla sahneye getiren; sımsıcak, izlenesi bir gösteri… Fo’nun ‘Anarşist’i devlet cinayetlerine karşı Dario Fo’nun “Bir Anarşist’in Kaza Sonucu Ölümü” oyunu politik tiyatronun has yapıtlarından biridir. Yazar, gözaltındayken kaybolan, intihar ettiği ya da “kaza sonucu” öldüğü bildirilen zanlılara ilişkin gerçeği “fantezi boyut”a yerleştirip irdelerken, günümüzdeki insan haklarına hiçe sayan “adalet bekçisi” kurumları taşa tutmaktadır. Commedia dell’Arte geleneğinin, yasal soruşturma söylemiyle harmanlandığı oyunda, “sorgulayan” bir akıllı “deli”, “sorgulanan” da Emniyetin alt kademesinden başlayıp “bilinmez” kademelere uzanan devlet mekanizmalarıdır. Oyunda ilk aşamayı, “kaza sonucu ölüm”ü soruşturacak “müfettiş” kılığına giren delinin rolüne hazırlanışı, ikinci aşamayı da rolün olayın içyüzünü açığa çıkaran uygulaması oluşturur. “Oyun içindeki oyun” aracılığıyla seyirciyi güldürürken uyaran, Fo’nun eleştirel zekâsının ürünü, hınzır bir sahne metni kotarılmıştır. Yönetmen İlham Yazar’ın oyunun fantezi boyutuyla gerçekçi dokusunu kaynaştırdığı sahne düzeninde, Murat Gülmez’in dekor, Tülay Kale Yılmaz’ın giysi, Zeynel Işık’ın ışık tasarımı, Emre Onuk’un koreografisinin katkısıyla teatral çarpıcılık ile düşünsel vurgu iç içe oluşuyor. Onca doğaçlamaya karşın... Oyunun motoru olan “Deli”de Ali Eyidoğan, yetenek ve becerilerini nasıl bir emekle ve disiplinle parlattığını, şaşmaz tempolu müthiş yorumuyla kanıtlıyor. Emniyet görevlilerini oynayan Devrim Ö. Akın, H. Tolga Tümer, M. Alp Suhaoğlu, Atilla Savumlu ve gazeteciyi oynayan Mahide Yumbul, yapımın düzeyini yüksek tutan sanatçılar. Oynayanı da izleyeni de yoran uzunlukta olması yapımın tek sorunu. Yarım saat kısaltılırsa, EBBŞT’nin “Anarşist”i yıllarca sahnede kalabilir. Muzaffer Akyol, “Doyumsuz Haremağası İstanbul’u Seyrediyor” 2013. Hikâyeler, kurgular, bilinmeyenler Kültür Servisi Bu yıl 47 Nisan tarihlerinde Haliç Kongre Merkezi’nde düzenlenecek Artbosphorus Çağdaş Sanat Fuarı “Paralel Hikâyeler, Kurgular, Bilinmeyenler” konseptiyle, yurtiçi ve yurtdışından 25 galeri ve sanat kurumu ile 107 sanatçıyı ağırlamaya hazırlanıyor. Denizhan Özer’in sanat direktörlüğünde gerçekleşen fuarın bu yıl öne çıu Artbosphorus kan isimleri; çağdaş sanatın öncüÇağdaş Sanat lerinden HollandaFuarı yurtiçi ve lı sanatçı Pat Andyurtdışından rea ve deneysel ça25 galeri ve lışmaları ile ses getiren sanatçı Emisanat kurumu re Konuk. Nouvelile 107 sanatçıyı le Subjectivité sanat ağırlamaya akımı temsilcilerinhazırlanıyor. den Pat Andrea’nin tablo, desen ve gravürlerinden oluşan çalışmaları, Artbosphorus 2013 ile ilk kez İstanbul’a geliyor. Ressam Muzaffer Akyol ise Artbosphorus Çağdaş Sanat Fuarı’na “Yüreğim Nar Kırmızı” başlığı altındaki çalışmalarıyla katılıyor. Denizhan Özer, sanatçıyı ve sanatını şöyle anlatıyor: “Muzaffer Akyol aşkın, sevdanın, tutkunun ressamıdır. Şiirsel anlatımları ile yüceltir sanatı.”Kullandığı farklı malzemeler ve çalışmalarındaki hareketlilik temalarıyla dikkat çeken Emire Konuk ise “Elektronik Mistisizm” temasını işlediği güncel sanat seçkisi ile fuarda yer alıyor. Artbosphorus Çağdaş Sanat Fuarı 4 Nisan’da başlıyor Pompei ve Herculaneum antik kentlerinden buluntular British Museum’da sergileniyor Kültür Servisi Günümüzdeki bazı evlerin kapısında gördüğümüz “Dikkat köpek var!” yazısını akla getiren bir bekçi köpeğinin betimlendiği mozaik; hayvan biçimli bereket tanrısı Pan’ı bir keçiyle çiftleşirken gösteren bahçe heykeli; deniz yaratıklarıyla bezeli bir başka mozaik; kömürleşmiş olmakla birlikte usta elinden çıkma zarafeti hâlâ seçilebilen ahşap ev eşyaları; “içkinin zararları”nı alaycı bir biçimde vurgulayan bir iskelet resmi, yanı başında iki şarap testisi; gerçek boyutlarda bir bronz tavşan yontusu; sevişen bir kadınla erkeğin betimi, başlarında bekleyen bir hizmetkâr... Londra’daki British Museum’da düzenlenen “Pompei ve Herculaneum’da Yaşam ve Ölüm” sergisi, Eski Roma’nın Campania bölgesindeki Vezüv Yanardağı’nın İS 79’da patlaması sonucunda lavlar altında kalan Pompei ve Herculaneum kentlerinden gündelik yaşam görünümleri sunuyor. Ama yaşamla ölümün iç içe geçtiği görünümler bunlar. Patlamayı izle Lavlar altında yaşam ve ölüm u Londra’daki sergi daha açılmadan internet üzerinden 50 binden fazla bilet satıldı. Herculaneum kentinde bulunmuş iki mermer pano yaklaşık 2 bin yıl sonra ilk kez British Museum’da bir araya getirildi. yen volkanik püskürtüler bu iki kenti yıkıntıya çevirmiş, ardından gelen kül yağmuruyla evlerinde ya da kaçmaya çalışırken ölen insanların vücutları 3 metre kalınlığa ulaşan kül örtüsünün altında kalmış, böylece bu iki antik kentin son yaşam görünümleri, bir ölüm örtüsü altında da olsa korunabilmişti. 29 Eylül’e kadar süreceği belirtilen sergi, Eski Roma’da gündelik yaşamın ayrılmaz bir parçası olan sanat nesneleri ve yapıtlarının yanı sıra, o dönemin Riviera’sı olarak kabul edilen Pompei ve Herculaneum kentlerinin erotik yaşamını da günümüze taşıyor. Vezüv Yanardağı’nın patlamasının ardından yitip giden Pompei kentindeki kazılara ilk kez 18. yüzyılda başlanmış ve 2 bin kadar papirüs rulonun yer aldığı bir kütüphanenin yanı sıra, British Museum’daki sergide de yer verilen olağanüstü güzellikte heykeller bulunmuştu. 19. yüzyılda ise İtalyan arkeolog Giuseppe Fiorelli kalın Kültür Servisi Bu yıl 30’uncusu düzenlenen Uluslararası Ankara Müzik Festivali, 18 farklı ülkeden 908 sanatçı ve topluluğa ev sahipliği yapacak. Senfonik müzikten etnik müziğe, çağdaş müzikten dünya müziğine, flamenkodan dansa kadar uzanan farklı etkinliklere yer verecek festival, Lara Fabian 4 Nisan’da Alexander Vakoulsky’nin şefliğinde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın “Festival Özel Konseri” ile başlayacak. Moğolistan Ulusal Folk Müzik ve Dans Topluluğu Khusugtun, Samuelsen İkilisi, Lara Fabian, Talking Drums, Moyano Duo ve Pasiflora gibi sanatçı ve topluluklara ev sahipliği yapmaya hazırlanan festival, 30 Nisan’da son bulacak. Festival kapsamındaki sanatçı ve topluluklar, Milli Eğitim Bakanlığı Şura Salonu, Resim Heykel Müzesi Salonu, ATO Congresium Salonu, Alman Kültür Merkezi ve Bilkent Üniversitesi Salonu’nda sahneye çıkacak. n Kültür Servisi Âşık Veysel’in “Kara Toprak” türküsünü kendi üslubuyla yorumlayan gitar virtüözü Joe Satriani 18 Mayıs Cumartesi günü 2013 Dünya Turnesi kapsamında KüçükÇiftlik Park sahnesinde olacak. Enstrümantal müziğiyle rock tarihinde yeni bir yol açmış Joe Satriani, altı yıl aradan sonra yeniden İstanbul’da olacak. Satriani yeniden İstanbul’da KAMİL KÜLTÜR MASARACI l ÇİZİK tılara alçı dökerek kalıplarını çıkarmayı başarmıştı. Kazılar günümüzde de sürüyor. “Pompei ve Herculaneum’da Yaşam ve Ölüm” sergisinde yer alan bazı mermer rölyeflerin bugüne dek İtalya’da bile sergilenmediği belirtiliyor. Bu arkeolojik sergideki bazı sanat nesneleri ve yapıtların ise Napoli’deki Ulusal Arkeoloji Müzesi’nden geldiği vurgulanıyor. Bu arada, Herculaneum kentinde bir deniz kıyısı evinde bulunmuş olan iki mermer panonun, yaklaşık 2 bin yıl sonra ilk kez British Museum’da yeniden bir araya getirildiği öğrenildi. Öte yandan, “Pompei ve Herculaneum’da Yaşam ve Ölüm” sergisi için önceden internet üzerinden 50 binden fazla bilet satın alındığı belirtildi. Bu rakamın aynı müzede 2008’de açılan “Adrianus: İmparatorluk ve Çatışma” sergisinin ön satışlarının iki katı olduğu öğrenildi. Buna karşılık, British Museum’da 2007’de açılan “İlk İmparator: Çin’in Terakota Ordusu” sergisi için önceden 150 binden fazla bilet satılmıştı.