Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 ARALIK 2013 CUMA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Son yıllarda inşaat eksenli büyüyen Türkiye ekonomisi kabinenin de gündemini şekillendiriyor Göz göre göre yolsuzluk ŞİRKETLERDEN 4 İller Bankası’nın Çankaya’daki arazisi ile ilgili gerçekleştirilen açık ihaleyi 170 milyon TL’lik teklifle, MESA kazandı. Bu hasılatın 67 milyon 575 bin TL’lik kısmı İlbank’ın olacak. MESA toplam 8 bin 776 metrekare büyüklüğündeki arazide 2014’te konut projesi inşa etmeyi amaçlıyor. 4 DAP Yapı, geliştirdiği tüm konut ve ofis projelerinin satışını tamamlaya rak 2014’e neredeyse stoksuz giriyor. Şirket, Royal Center, Burgu Kule, Tango Kule, Vazo Kule Home Ofis ve Z Ofis’in tamamını satarken Dalga Kule’nin yüzde 98’ini, Bumerang Ofis’in yüzde 92’sini, İ Ofis’in yüzde 90’ını ve Vazo Kule Rezidans’ın da yüzde 70’ini sattı. AKP hükü metinin art arda açıkladığı dev inşaat projeleri, sit alanlarının imara açılması, Marmaray, 3. havalimanı, 3. köprü, Kanal İstanbul gibi projelerin çoğu birçok müteahhidi zenginleştirirken inşaat sektörünü de en büyük rant kapısı haline getirdi. Türkiye’yi sarsan yolsuzluk ve rüşvet operasyonu kapsamında son yıllarda bir anda Türkiye’nin en büyük inşaat şirketleri haline gelen Ağaoğlu ve Taşyapı’nın patronlarının yanı sıra Çevre ve Şehircilik Bakanı’nın oğlunun gözaltına alınmasıyla inşaat sektöründe yaşanan yolsuzluklar gündeme geldi. Öte yandan dev inşaat projeleri, enerji yatırımları ve kentsel dönüşüm de son yıllarda Bakanlar Kurulu’nun gündeminde imar konusunu bir numaralı gündem maddesi haline getirdi. Hükümet son yıllarda üçüncü havalimanı, üçüncü köprü, Kanal İstanbul, İzmirİstanbul otoyolu, Marmaray, nükleer santral inşası, Gezi Parkı yayalaştırma projesi gibi dev projelere başladı. Bu projeleri hızla ha Ekonomide Gerçekler (I) Ekonomide, konu biraz da teknik gibi görüldüğünden algı, algılandırma yönetimi daha başarılı bir şekilde uygulanıyor. Algı yönetiminde önemli olan gerçekler değil, olayların nasıl gösterildiği, ne gibi kanıların, sanıların uyandırıldığıdır. Övünmelerle, çeşitli güdülerle yağdırılan övgülerle, en azından belli hatta genişçe bir kesimde ekonomide başarı kazanılmış, kazanılıyor izlenimi uyandırılıyor. Başarısızlık, başarı gibi gösterilebiliyor. Türkiye’yi sarsan yolsuzluk ve rüşvet operasyonu kapsamında gözaltına alınanların imar için rüşvet verme, TOKİ ihaleleri ile suçlanmaları inşaat sektöründe yaşanan yolsuzlukları gündeme getirdi. S Bilişim Danışmanlık’a göre 2013’ün ilkyarısında Bakanlar Kurulu 346 karar aldı. Bu kararların 206’sını, yani yüzde 60’ını imar kararları oluşturdu. yata geçirmek için de Bakanlar Kurulu neredeyse tüm enerjisini bu alandaki kararları çıkarmada harcadı. S Bilişim Danışmanlık’ın “Türkiye’de Siyasi İstikrar Bakanlık Performansları X” 2013 yılı ara raporuna göre 2013’ün ilkyarısında Bakanlar Kurulu 346 karar aldı. Bu kararların 206’sını, yani yüzde 59.54’ünü imar kararları oluşturdu. 2012’de de Bakanlar Kurulu’nun aldığı 618 kararın 253’ü imara ilişkin kararlardan meydana geldi. Alınan imar ve gayrimenkul kararlarını, acele kamulaştırma, afet işleri, vakıf taşınmazlarının tahsisi, kamulaştırma, altyapı ve kentsel dönüşüm, riskli alan belirleme ve toplulaştırma kararları oluşturdu. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, son 12 yılda Türkiye’de ihale ve TOKİ yasalarının her birinin 20 kere değiştirildiğine işaret ederek her defasında yeni imar izinlerinin çıkarıldığını, firmalara yeni rant kapılarının açıldığını ifade etti. Gökçe, İstanbul’da depremden sonra toplanma yeri için oluşturulan 470 noktanın, sit alanlarının, su havzalarının, kentin kültürel dokusunu katkı sağlayan alanların rüşvetle yolsuzlukla imara açıldığını kaydederek, şu anda yolsuzluk operasyonuyla ortaya çıkan bölümünün buzdağının görünen yüzü olduğunu, daha büyük rüşvetlerin yolsuzlukların döndüğünü sözlerine ekledi. Sektör temsilcileri endişeli Türkiye gayrimenkul sektörünü temsil eden, aynı çatı altında toplayan Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği, Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği ve İstanbul İnşaatçılar Derneği büyük rüşvet operasyonuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: Şu an içerisinde bulunduğumuz soruşturma sürecinin, 100 milyar doların üzerinde büyüklüğe sahip, Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden inşaat sektörünü ve Türkiye’nin genel itibarını olumsuz etkileyecek bir noktaya gittiğini büyük bir üzüntüyle görmekteyiz. Bu sebeple kamu vicdanının rahatlatılması, sektörümüzün ve dolayısıyla ülke ekonomimizin bu olayı en az hasarla atlatması için her türlü müphemiyetin bir an önce ortadan kaldırılması acil ve zaruridir. Bu belirsizliğin devam ettiği her günün sektöre zarar vereceği endişesini taşımaktayız. konomik büyüme hızı yavaşlıyor Yılın üçüncü çeyreğine ilişkin TÜİK milli gelir tahmini, vatandaşta uyanmaya başlayan kötüye gidiş imajını hafifletmeye yardımcı oldu. İktidara, dört dörtlük büyümekle övünme olanağı verdi. Algı yaratmada TÜİK katkısı da yadsınmamalı. TÜİK’in bu bağlamda zamanlaması da yerinde. TÜİK, 2013 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin tahminini yüzde 4.4 olarak açıklarken yılın ilk ve ikinci çeyreklerine ilişkin tahminlerini de sırasıyla yüzde 3.0 ve yüzde 4.5 olarak revize ederek 2013 yılı için yüzde 4.0 büyüme hızı hedefine ulaşılabileceği izlenimini yarattı. TÜİK, üçüncü çeyrek büyüme hızı tahminine karşın 2013 yılında gerçekleşecek büyüme hızı yine de yüzde 4.0’ün altında kalabilir. Bu bağlamda beklenti yüzde 3.6, IMF’nin tahmini de yüzde 3.8’dir. Büyüme hızı 2012’de yüzde 2.2, 2013 yılında yüzde 4.0’ün altında, 2014 yılı için beklenti, yine yüzde 4.0’ten düşük, üç yıllık dönemin 20122014 ortalama büyüme hızı yüzde 3.0 dolayında kalıyor. AKP döneminde ekonomik büyüme hızı, Cumhuriyet dönemi ortalamasından düşük. Büyüme hızı kadar hızın nereden kaynaklandığı, terim yerinde ise kalitesi de önemlidir. 2013 yılında büyümenin kaynağını üretim açısından bakıldığında inşaat, ticaret dahil bazı hizmetler oluşturuyor. GSYH oluşumunda imalat sanayisi ile tarımın, üretken kesimlerin payı giderek geriliyor. İmalat sanayisinin GSYH içindeki payı 2000 yılı öncesi yüzde 24.0 düzeyinde iken, 2012 yılında yüzde 15.6’ya kadar düşmüş durumda. 2013 yılında da imalat sanayisi payının bu düzeyi aşması beklenmemektedir. Tarım, yine GSYH içindeki payı giderek gerileyen üretken bir alt sektör. Tarımın GSYH içindeki payı da yüzde 7yüzde 8 düzeyine değin gerilemiş durumda. Büyüme hızına harcamalar yönünden bakıldığında, 2013 yılında büyümenin esas itibarıyla özel tüketim harcamaları ile kamu harcamalarından kaynaklandığı görülüyor. İhracat artışının ve özel sektör makineteçhizat yatırımlarının büyümeye katkısı hemen hemen yok. 2013 yılında ihracat artışı çok sınırlı düzeyde kaldığı, belki artış olmadığı gibi özel sektörün makine ve teçhizat yatırımlarında azalma tahmin edilmektedir. Büyüme hızının düşük oluşu bir yana, böyle bir üretim harcama yapısı da sürdürülebilir hızlı bir büyüme hızına ulaşmaya da elverişli bulunmamaktadır. * Tasarruf ve yatırımların GSYH içindeki payı düşük olup düşme eğilimi göstermektedir. Türkiye 2000 öncesi, GSYH’nin yaklaşık yüzde 20.0’sini tasarruf edebilirken bu oran yüzde 13.0’lere değin düşmüştür. Türkiye’de gelirin yüzde 70.0’ten biraz fazlası hanehalkı tarafından tüketilmektedir, kamu kesiminin payı da eklendiğinde, Türkiye’de gelirin çok büyük bölümünün tüketildiği görülmektedir. Borçlanma ile de desteklenen bu tüketim artışı, tüketme disiplinsizliği, belki de belli çevrelerde refah artışı, ekonomik başarı imajı yaratmada etkili olmaktadır. Türkiye’nin Tasarruf/GSYH oranı da global ekonomiye göre çok düşüktür. IMF’nin Ekim 2013 tarihli revize “Dünya Ekonomisine Bakış Raporu”nda 2013 yılı için dünya genelinde GSYH yüzdesi olarak tasarruflar yüzde 25.1 olarak tahmin edilmiştir. Bu oran Çin’in de dahil olduğu gelişmekte olan Asya ülkelerinde yüzde 44.5’e değin yükselmektedir. Türkiye Yatırımlar/GSYH oranı da önemli boyutta dış borçlanmaya karşın yüzde 20.0 dolayındadır. Gayri safi yurtiçi hasıla yüzdesi olarak yatırımlar, IMF’nin sözü edilen raporunda 2013 yılı için yüzde 24.7 olarak tahmin edilmiştir. Bu oran gelişen Asya ülkelerinde yüzde 43.5’e yükselmektedir. Türkiye büyüme hızı yavaş, tasarruf ve yatırım düzeyi düşük, gelecek için de ümit vermeyen ülke görünümündedir. Konu kapsamlı olduğundan diğer göstergelerle de sürdürülecektir. E Bakanlar imara çalıştı 4 Yabancı yatırımcı olarak 2007’de Türkiye’de yatırım yapmaya karar veren ve Haliç böl gesine odaklanan Amplio Emlak Yatırım AŞ bölgede gerçekleştireceği kentsel dönüşüm projesi Haliçenazır’ı tanıttı. Amplio Emlak Yatırım A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Alaeddin Babaoğlu “İki fazdan oluşacak projenin ilk fazı için hak sahipleriyle anlaştık. Beyoğlu Belediyesi’nin de desteğini alan proje için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı onayı bekliyoruz” dedi. 4 Özyurtlar İnşaat’ın otelrezidans projesi N5 Suites’ten daire alanlar kullanmadıkları dönemde evlerini kiraya verebilecek. Projede yer alan dairelerin fiyatları 157 bin lira ile 367 bin lira arasında değişiyor. Projede 132’si otel odası, 190’ı daire, 8’i dükkân olmak üzere toplam 330 bağımsız bölüm bulunuyor. 4 Yalçıntepe Group, Bahçeşehir’de yapımı devam eden projesi Maximoon’da, yılbaşına özel 107 bin TL’den başlayan fiyatlar, peşin alımlarda yüzde 5 indirim ve 12 ay sıfır faiz imkânı sunuyor. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği üyelerinin vereceği değerleme hizmetlerine ilişkin olarak 2014 yılı gayrimenkul değerleme asgari ücret tarifesini belirledi. 1 Ocak itibarıyla arsa, bağ, bahçe, tarla, tarım alanı, sera, özel orman alanı gibi imarlı veya imarsız arsaları kapsayan birinci grupta değerleme ücreti brüt alan büyüklüğüne göre 485 TL ile 805 TL arasında değişecek. Konut veya konut amaçlı müstakil bina, dükkân, ofis , plaza, iş merkezi, büro ve alışveriş merkezlerini kapsayan 2. grupta 2014 yılı gayrimenkul değerleme asgari ücret tarifesi brüt alan büyüklüğüne göre 325 TL ile 1500 TL arasında uygulanacak. Enerji ve akaryakıt tesislerini kapsayan 3. grupta brüt alana göre 975 TL ile 1500 TL, üretim amaçlı ve sınai nitelikli gayrimenkulleri kapsayan 4. grupta brüt alana göre 805 TL ile 1605 TL, hizmet amaçlı kullanılan gayrimenkulleri kapsayan 5. grupta brüt alana göre 805 TL ile 1500 TL arasında değerleme ücreti tahsil edilecek. Siesta Oxygen 1000 ön talep aldı İzmir Karşıyaka’da ‘az katlı’ bina anlayışıyla oluşturulan ve kentin 2 bin 300 konutluk mega projesi Soyak Siesta’nın son etabı Siesta Oxygen görücüye çıktı. Soyak Holding Üst Yöneticisi (CEO) Dr. M. Emre Çamlıbel Soyak Siesta Oxygen’in daha satışa çıkmadan 1000 adet ön talep aldığını söyledi. İzmir’de düzenlenen basın toplantısında konuşan Çamlıbel, “Soyak olarak İzmir’e yatırım yapan ilk ulusal firma olmanın ve devam eden projelerimizle beraber 1 milyar TL’lik yatırımla 5000 konut kazandırmanın mutluluğunu yaşıyoruz. İzmir’de yer alan 5 etaptan oluşan Siesta projemizin 1. 2. ve 3. etaplarının inşası yüzde 100 tamamlanarak yaşam başladı ve yüzde 95’i de satıldı” dedi. Soyak Siesta Oxygen’in 26 bin m2 üzerine inşa edileceğini, Soyak Siesta Oxygen’in 600 konuttan oluşan büyük bir etap olduğunu anlatan Çamlıbel, Soyak Siesta Oxygen’in yatırım tutarı 130 milyon TL, Soyak Siesta’nın yatırım tutarının toplamda 500 milyon TL olduğunu, bugüne kadar bu etapla birlikte 2300 dairenin satışa sunulduğunu ifade etti. Tekfen’den dev proje Tekfen İnşaat, Azerbaycan’da gerçekleştirilen Şah Deniz II projesi kapsamında 496 milyon dolarlık proje aldı. Tekfen İnşaat’ın içinde bulunduğu ATA Konsorsiyumu’nun (AMEC Tekfen Azfen), BP Exploration (Shah Deniz) ile imzaladığı sözleşme ile toplam 26 bin 442 ton ağırlığında iki adet offshore platformun ve bunlara ilişkin bağlantı köprüsünün imalat, yapım ve teslim işlerini üstlendi. İşin yapım süresi, sözleşmenin yürürlüğe girmesinden itibaren 42 ay olarak öngörüldü. Projenin toplam bütçesi yaklaşık 975 milyon dolar iken, Azfen şirketindeki ortaklık payı ile beraber Tekfen İnşaat’ın projedeki payı yaklaşık 496 milyon dolar. Avea ‘Prime’ ile hayatın tadını çıkaracak Ekonomi Servisi Avea özel müşterileri için tasarladığı yeni markası ‘Avea Prime’ ile hayatta tat alınan anları çoğaltmayı amaçlıyor. Şu anda en çok seyahat eden ve cepten konuşan 100 bin Avea müşterisi Prime programına geçecek. Şirketin amacı 14.1 milyon Avea müşterisinin en az yüzde 10’unu Prime programına almayı amaçlıyor. Avea Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Dehşan Ertürk, yeni markayla Avea’nın özel müşterileri için tasarladığı, zengin içerikli teklifler sunarken yaşamlarını renklendiren, özel hizmet ve ayrıcalıklar ile hayatın tadını çıkardıkları anları çoğaltacaklarını söyledi. Ertürk, “Avea Prime ile özel mobil hizmet ekibinden, hediye mobil cihaz sigortasına, dünya çapında 200’den fazla lounge’da Prime misafiri olarak ağırlanacakları ayrıcalıklardan, yurtdışında faydalanabilecekleri kendilerine özel avantajlı paketlere, Türkiye’nin en gözde kayak merkezlerinde konaklamadan, ücretsiz VIP shuttle hizmetine kadar geniş bir yelpazede tasarladığımız Prime programı ile müşterilerimizin hayatın tadını çıkardıkları anları çoğaltmayı hedefliyoruz” dedi. Dolar uçtu, borsa çöktü Bakan oğullarının gözaltına alındığı yolsuzluk operasyonu sonrası Fed kararı en çok Türkiye’yi vurdu. Borsa yüzde 3.24 düştü. Dolar 2.08 TL’ye yaklaştı. 10 yıllık faiz yüzde 10’u aştı. Ekonomi Servisi Türkiye’nin gündemini sarsan şok operasyon piyasaları sallamaya devam ediyor. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) tahvil alımlarını aylık 85 milyar dolardan 75 milyar dolara çekmesiyle tüm gözler piyasalara çevrildi. Küresel piyasalar karar sonrası pozitif görünümünü korurken, gelişmeden en fazla etkilenen ülke Türkiye oldu. İşadamları, bürokratlar ve bakan oğullarının karıştığı yolsuzluk ve rüşvet skandalı nedeniyle sarsılan piyasalarda, İstanbul Emniyet Müdürü Hüseyin Çapkın’ın görevinden alınmasıyla satış hızlandı. Küresel piyasalardan negatif ayrışan Borsa İstanbul (BIST) 100 endeksinde kayıp yüzde 3.5’i aştı. BIST 100 endeksi 68 bin 653 puana kadar geriledi. Borsa günü yüzde 3.24 düşüşle 69 bin 100 puandan kapadı. ğerleme ücret t a r i f lde de e si a nku ç ıkla me n yri dı Ga Gül Yapı’dan 200 milyon TL yatırım Gül Yapı Esenyurt’ta 35 bin metrekarelik bir alan üzerinde 200 milyon TL yatırımla “Gül Park Yaşam” projesini kuruyor. Gül Park Yaşam projesinde, 6 blokta toplam 564 konut ve 64 mağaza yer alıyor. Projenin 3 bloktan oluşan 1. etabı gençlere ve yatırımcılara yönelik 1+0, 1+1 ve 2+1 dairelerden oluşurken, ailelere özel 2. etabında ise 2+1 ve 3+1 daireler bulunuyor. Gül Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Gül, “Ön talepleri almaya 20 gün önce başladık ve şu ana kadar projemizin yüzde 15’ini sattık. Projede dairelerin fiyatları 82 bin 873 TL ile 398 bin 642 TL arasında değişiyor. Projemizi 2015’in sonlarında teslim edeceğiz” dedi. Atlas, Arabistan’da 128 bin konut yapacak Atlas Group Suudi Arabistan’da yapımına başlanacak olan “Mekke Gate Projesi” ile 128 bin konut inşa edecek. Toplamda 2 milyar dolarlık bu projenin iki etaplık kısmına imza atacak olan Atlas Group’un Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ceylan, yabancı ortaklarıyla yakında projeye başlayacaklarını söyledi. Proje kapsamında inşa edilecek daireler dünya genelinde satışa sunulacak. Toplamda 20 etaptan oluşan Mekke Gate projesinde üniversiteler, oteller, iş merkezleri, spor kompleksleri, yeşil alanlar yer alıyor. 4’ü etkilenmedi Fed’in önceki akşam aldığı aylık tahvil alım miktarını 10 milyar dolar azaltma kararı, küresel piyasalarda şok etkisi yaratmadı. Japonya, İngiltere, Fransa, Almanya borsaları yüzde 1’in üzerinde yükseldi. Türkiye’nin de aralarında olduğu Fed kararından en fazla etkilenmesi beklenen kırılgan beşliden üçü olan Brezilya, Rusya ve Endonezya borsaları artıda seyrederken, bir diğer kırılgan ülke Hindistan’da düşüş yüzde 1’in altında kaldı. 5 kırılgandan Emlak Konut da ağır darbe aldı Operasyonda yöneticilerinin adı geçen Halkbank ve Emlak Konut GYO şirketlerinin hisseleri de ağır darbe aldı. Halkbank yüzde 9.09 düşüşle 12.55 liraya inerken; Emlak Konut GYO yüzde 6.03 düşüşle 2.19 lira seviyesine geriledi. Bankacılık endeksi yüzde 3.41, gayrimenkul yatırım ortaklığı endeksi yüzde 4.48 geriledi. ABD 10 yıllık tahvil faizlerindeki yükseliş ve artan politik risklerle 10 yıllık TL cinsi gösterge tahvil en son 6 Eylül’de gördüğü yüzde 10.03’e yükseldi. Önceki gün yüzde 9.76 olan 10 yıllık tahvil yüzde 9.98’den kapandı. Bitmeyen skandallar serisi kura da rekor getirdi. Dolar/TL, Fed’in tahvil alımlarını azaltması ve artan politik endişelerle 2.08’e yaklaştı. Merkez Bankası’nın 23 Aralık’taki döviz satım ihalesinde tutarı 100 milyondan 250 milyon dolara çıkarmasıyla dolar 2.05’in altına inmişti. Ancak içeride devam eden rüşvet ve yolsuzluk operasyonunun etkisiyle dolar yeniden 2.0770’e kadar yükseldi. Sepet bazında TL ise tarihi zirve olan 2.4584’e çıktı. Merkez, dün 100 milyon dolar satsa da kurun ateşini düşüremedi. Halkbank’a moral Halk Bankası, KAP’a yap tığı açıklamada SAHA Ku rumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme’nin notunu yükselttiğini bildirdi. Buna göre, not 10 üzerinden 8.77’den (87.73) 9.21’e (92.05) yükseldi. Banka hisseleri çakıldı