Katalog

SAYFA 10 Fırtına Protestolar hız kesmiyor CUMHURİYET 5 EKİM 2013 CUMARTESİ EKONOMİ [email protected] ABD’deki borç tavanı ve bütçe sorunları çözülemezse dünyanın en büyük ekonomisi iflas edecek yaklaşıyor Ekonomi Servisi Hafta başında bütçe mali yılının bitmesi ama yeni bir bütçe için yetkinin ABD Kongresi’nden çıkmaması sonrası, Amerikan hükümeti deyim yerindeyse “kepenk kapattı”. Durumun ardında Başkan Barack Obama ile ABD Kongresi’nin yeni bütçe konusunda uzlaşamaması yatıyor. Ancak ufukta yeni bir sorun belirdi bile. ABD, borçlanma sınırını artırma konusunda uzlaşamazsa, parasız kalıp borçlarını ödeyemez duruma gelebilir. Kongre 17 Ekim’e kadar devletin 16.7 trilyon dolarlık borçlanma tavanını artırmak zorunda. Bütçe görüşmelerinin tıkanmasının ardından baş gösteren borç tavanı korkusunun aşılması için dün önemli bir adım atıldı. Borç tavanı meselesinde tüm gözlerin çevrildiği Cumhuriyetçi Parti mensubu 20 senatör, Temsilciler Meclisi Sözcüsü John Boehner’ın uzlaşmaz tutumuna karşı olduklarını belirtmek üzere adım attı. Boehner’a giderek Obamacare konusundaki tutumunu değiştirmesi için talepte bulunan senatörler, Çay Partisi’nin baskılarına boyun eğilmemesi gerektiğini vurguladı. Borç tavanı konusunda kesinlikle sorun yaratmayacak bir formül bulunması gerektiğini savunan senatörler, Boehner’i sıkıştırdı. Cumhuriyetçilerin sözcüsü Boehner, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, ABD’nin temerrüde düşmesine izin vermeyeceğini söyledi. Boehner’in bunun için kamuoyunda Hastert Rule olarak bilinen, taslağı sadece Demokratların oylarıyla geçirme formülü üzerinde de durduğu belirtildi. Cumhuriyetçilerin yaklaşımı pek çok ismin eleştirisine neden oluyor. ABD’de federal hükümetin bazı faaliyetlerini durdurmasına neden olan bütçe anlaşmazlığı gelecek haftaya da uzayacak gibi görünüyor. Hükümetin borçlanma limitinin dolacağı 17 Ekim günü öncesinde ise başkent yeni bir krize hazırlanıyor. ‘Dolarda 2 liranın üstü yararımıza’ Cari açık kırılganlığını çözmek için ihracatın artırılması gerektiğine işaret eden Derviş, bunun için doların 2 liranın üzerinde olmasının Türkiye’nin yararına olacağını söyledi. Ekonomi Servisi Brooklyn Institution Başkan Yardımcısı ve eski Devlet Bakanı Kemal Derviş, doların 2 liranın üzerinde olmasının Türkiye’nin yararına olduğunu belirterek, “Bence 2 seviyesinin kritik olarak kabul edilmesinin bir anlamı yok. 2 neticede bir rakam. Güçlü bir Merkez Bankamız var, ama bu her yaptığıyla hem fikir olacağım anlamına gelmez. TL hâlâ biraz değerli. Yüzde 6 büyüyen bir Türkiye’nin daha yarışçı bir kura ihtiyacı var” dedi. CNBCe’ye konuşan Derviş, “Finans piyasaları çok inişli çıkışlı. Şu bir gerçek cari açığınız çok büyük olunca, bunu sıcak parayla kapattığınızda hep bir kırılganlık olur. Maalesef Türkiye bu kırılganlığı henüz tam yenemedi. Cari açık yüzde 510 makası içinde değişiyor. Büyüme düşünce cari açık düşüyor, yükselince artıyor. Bunu aşamadık hâlâ. Bu bir kısırdöngü. Kırılganlığımızı yenmemiz lazım” diye konuştu. Cari açığa çözüm olarak Türkiye’nin yapısal bir sıçrama yapması gerektiğini ifade eden Derviş şunları söyledi: “Teknolojiyi daha fazla kullanan, katma değerin daha geniş olduğu bir yapıya sahip olunması lazım. İhracat yapıyoruz ama bunun içinde Türk payı düşük çok az. Türk emeğini öne çıkaran işlerin yapılması lazım. Bu noktada güven önemli, vergi sistemi önemli, kur önemli. Yani burada aslında aşırı ithalat talebi oluşmasında TL’nin aşırı değerli olmasının payı var. Dolayısıyla önümüzdeki on yılda kurun yarışmacı olması ve yarışmayı özendirmesi çok önemli. Tabii kısa vadede sorun yaratıyor. Eğer dövizle borçlandıysanız dövizin yükselmesini istemezsiniz” diye konuştu. Daha büyük felaket geliyor Ünlü yatırımcı Jim Rogers, “Çok daha büyük felaket geliyor. Dikkatli olun” sözleriyle yatı rımcıları uyardı. Rogers, CNBC’ye yaptığı açıklamada, ABD’nin dünya tarihindeki en borçlu ülke olduğunu kaydederek “ABD hisse piyasalarında büyük bir ralli olabilir ama bu gerçekliğe dayanmıyor. Yatırımcıları, sahte cennette oldukları ve dikkatli olmaları konusunda uyarıyorum. Bu partiyi daha önce gördüm ve gitme zamanını biliyorum” dedi. Ünlü yatırımcı Warren Buffett da borç tavanı tartışmalarında Washington’daki liderlerin “aptallığın sınırına kadar ilerleyeceğini” söyledi. CNBC’ye röportaj veren Buffett’a göre, 17 Ekim’e kadar borç limiti yükseltilemezse sonuçlar inanılmaz boyuta erişebilir. Borsaları Fed Ekonomi Servisi ABD’de süren bütçe krizinin ABD Merkez Bankası’nın (Fed) tahvil alım azaltımını öteleyeceği beklentisi piyasalarda düşüşleri sınırladı. Cumhuriyetçilerden gelen son açıklamalar çözüm konusunda umutlandırsa da belirsizlik baskı yaratmayı sürdürdü. İçeride ve dışarıda endeksler yataya yakın seyretti. Dolar ise değer kaybetti. Gelişen ülke kurları Hint Rupisi öncülüğünde değer kazandı. Dolar/ TL kuru 2 seviyesinin altında 1.9980 seviyelerinden işlem gördü. Borsa İstanbul da umudu ayakta tutuyor yüzde 0.08 oranında değer kaybı yaşadı. Avrupa’da ise Berlusconi krizinin aşılmasının getirdiği iyimserlikle Avrupa borsaları İtalya öncülüğünde yükseldi. Öte yandan ABD’nin bir yıl vadeli borcunu iflasa karşı sigortalamanın maliyeti (CDS) 7 baz puan yükselişle Ağustos 2011’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Bu da yatırımcıların ABD’nin gelecek birkaç hafta içinde borçlanma sınırını yükseltip yükseltemeyeceğine dair kaygılarına ve temerrüt endişelerine işaret ediyor. Ekonomi Servisi ABD’de bütçe krizi sürerken Beyaz Saray önü de eylemcilerin protesto gösterilerine sahne oluyor. Dün de ağzına banknot dolar yapıştıran eylemciler, hükümeti kapanma noktasına getiren Cumhuriyetçilerin tutumunu eleştirdi. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Christine Lagarde ise ABD hükümetinin borçlanma tavanını yükseltememesi halinde, mevcut krizi daha da kötüleştirebileceği uyarısında bulundu. Washington Üniversitesi’nde bir konuşma yapan Lagarde, borç tavanının zamanında yükseltilmemesi durumunda hem ABD’nin hem de küresel ekonominin büyük zarar göreceğini söyledi. Lagarde’ın yorumları, ABD Hazine Bakanlığı tarafından da dile getirildi. Bakanlık, 2008’deki mali krizden daha büyüğünün yaşanabileceğinden kaygılanıyor. İntegral Menkul Değe rler’in araştırmasına gö re, 4 Cumhuriyetçiler es nek davranır, Demokra tların istediği olur ve bo se; piyasaların durum rç tavanı yükseltiliru coşkuyla karşılar ve Cumhuriyetçilerin oy tabanının daralması söz konusu olabilir. 4 Demokratlar esne k davranır, Obamac are askıya alınır veya fon lama kaynağı kesilirs e; bu Demokratlar için ciddi oy kaybı anlam ına gelir. Piyasalar bunu da olumlu karşılayab ilir. 4 Cumhuriyetçiler kü çük paketler ile çok sın ırlı süreler için tavanı artırır larsa; son tarih kavramı ortadan kalkar ama be lirsizlik süreklilik kaza nır. Piyasaların belirsizlik ortamında volatil olm ası ve kararı pek olumlu karşılamaması olası. 4 Obama uzun vade li bir borç tavanı pla nı hakkında ısrar eders e pazarlıklar uzar gid er. Piyasalar yine gerilir, yine kararsız kalır. 4 Obama kendi başın a borç tavanını yükselt irse kendi sandalyesini ris ke atar. Kongre Obam a’yı göndermemeye karar ve sevinir hem halk. Cumh rirse hem piyasalar uriyetçiler ise kaybed er. Şimdi ne olacak Obama: Çok endişe edin Ekonomi Servisi ABD Başkanı Barack Obama, Wall Street’teki yatırımcıların 17 Ekim’de temerrüt tehlikesine doğru giden süreçten çok endişe etmesi gerektiğini söyledi. Şantaja izin vermeyeceğini söyleyen Obama, “20 milyon insana ‘Sağlık sigortası sahibi olamazsınız’ demediğim sürece hükümeti açmayacakları fikrinden bıktım” diye konuştu. Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner’ı anlamsız bir uzatma sürecine girmekle suçlayan Obama, “ABD dünya ekonomisinin merkezi. Biz ortalığı batırırsak, tüm dünya da bizimle birlikte batırır” dedi. Özyeğin: Merkez’in faiz politikası ‘yapay’ Ekonomi Servisi Fiba Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü Özyeğin, Merkez Bankası’nın politika faizinin gereksiz yere düşük olduğunu belirterek “Çünkü politika faiz oranının bir yerde enflasyonla ilintili olması lazım. Yıllık enflasyonu 7.88 olan bir ülkede politika faizinin 5’lerde telaffuz edilmemesi lazım, bu reel olmuyor” dedi. Fibabanka’nın turizm sektörüne yönelik hazırladığı Turizm Destek Paketi’nin Antalya’daki tanıtım toplantısına katılan Özyeğin, her konuştuğunda kendisine “Ne olacak bu Avro’nun, doların hali” diye sorulduğunu belirterek şöyle devam etti: “Eskiden, toy devrimde bunlara cevap veriyordum. Şimdi dolar ve faiz konusunda konuşmak istemiyorum. Merkez Bankası başkanımız artık spesifik rakam veriyor, dolayısıyla artık benden böyle bir şey beklemenize gerek yok.” Merkez Bankası’nın politika faizinin gereksiz yere düşük olduğunu kaydeden Özyeğin, “Politika faizinin bir yerde enflasyonla ilintili olması lazım. Bu reel faiz olmuyor” diye konuştu. Brisa Aksaray’da 4.2 milyon lastik üretecek Ekonomi Servisi Bir süre önce 2. fabrika için yatırım fırsatlarına bakmaya başlayan Brisa, Aksaray İli Organize Sanayi Bölgesi’nde kuracağı fabrikasında yılda 4.2 milyon adet binek ve hafif ticari araç lastiği üretecek. Şirket; artan lastik talebini karşılamak amacıyla, yıllık 10 milyon adet üretim kapasitesine sahip olan İzmit’teki üretim tesislerine ek olarak, yaklaşık 300 milyon dolar yatırımla 2. fabrikasını kuracak. Brisa, Aksaray fabrikasında üretime 2018 itibarıyla başlamayı planlıyor. Sabancı Holding ve Japon Bridgestone Corporation’ın ortaklığı sonucu 25 yıl önce kurulan Brisa; Lassa, Bridgestone, Bandag, tarım grubunda Firestone markalarına s a h i p ve 900’e yakın mağazası bulunuyor. Erdemoğlu, inşaat ve enerjiye odaklandı Çatalca’da 200 megawattlık rüzgâr santralı için temel atan Erdemoğlu Holding, Konya’da da çalışmalarını hızlandırdı. Erdemoğlu inşaat sektörüne de giriyor DEMET YALÇIN GAZİANTEP Merinos ve Dinarsu markalarıyla halı ve mobilya sektöründe faaliyet gösteren Erdemoğlu Holding, enerji ve inşaat sektörüne girmek için kolları sıvadı. Beş yıl içinde Türkiye halı pazarındaki payını yüzde 40’a çıkarmayı hedefleyen holding, Çatalca’da 100 milyon dolarlık bir yatırım ile 2014’te devreye girecek bir rüzgâr enerjisi santralı kuracağını açıkladı. Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, “Bu yıldan itibaren 2 yeni sektöre giriyoruz. İstanbul Çatalca’da 5.5 MW’lık bir rüzgâr santralı lisansı aldık. Santralın üretim kapasitesini yılda 200 milyon kWh’ye ulaştırmayı hedefliyoruz. Yenilenebilir enerji alanında yatırımlarımız sürecek. Konya Bölgesi’nde 100 megawattlık yeni bir rüzgâr enerji santralı için görüşmelere devam ediliyor. Bu yıl inşaat sektörüne de girdik. İstanbul Yenibosna’da bir arazimiz vardı. Burada bir inşaat şirketi ile anlaşarak rezidans yapıyoruz. 400 milyon TL’lik bir proje. Martta satışlara başlaya cağız” dedi. Erdemoğlu, 21 şirket ve 6 bin 500 çalışan ile 2012 yılını 1 milyar 800 milyon TL’lik ciro ile kapattıklarını açıkladı. İbrahim Erdemoğlu, “Bir sonraki dönem için ise hedefimiz 3 milyar dolar. Sadece halı sektöründen 500 milyon TL ciro elde ettik. Önümüzdeki beş yıl içinde Türkiye’de pazar payımızı yüzde 40’lara çıkarmayı hedefliyoruz. 2012’yi 220 milyon dolarla kapattık. 2013’te ise 250 milyon dolarlık ihracat gerçekleştireceğiz” diye konuştu. Futbolcuların piyasa değeri borsadaki şirketleri solladı Ekonomi Servisi Tüm dünyada kitleleri peşinden sürükleyen futbol, yarattığı ekonomik büyüklükle de dikkat çekiyor. Futbol endüstrisine yapılan yatırımlar her gün artarken futbolcuların da piyasa değeri Türkiye’nin en büyük şirketleriyle boy ölçüşecek duruma gelmiş bulunuyor. Dijital spor medyası şirketi Perform Türkiye tarafından gerçekleştirilen araştırmaya göre, Atletico Madrid’de forma giyen Arda Turan’ın piyasa değeri, Borsa İstanbul’un en büyük pazarı olan Ulusal Pazar’daki 421 şirketten 156’sının piyasa değerinden, Galatasaraylı Burak Yılmaz’ın piyasa değeri ise 127’sinin piyasa değerinden daha yüksek. Öte yandan, piyasa değerleri dikkate alınarak birer şirket olarak değerlendirilirlerse, Barcelona’nın yıldızı Lionel Messi’nin 340 milyonluk piyasa değeri ile BIST 100 Endeksi’nde 88’inci, Real Madridli Cristiano Ronaldo’nun ise 285 milyon TL’lik piyasa değeri ile 93’üncü sırada yer aldığı görülüyor. Twitter’ın halka arz hedefi 1 milyar dolar Ekonomi Servisi Sosyal medya devi Twitter’ın halka arzında detaylar netleşmeye başladı. Açıklanan detaylara göre Twitter, planlanan halka arzla 1 milyar dolar gelir elde etmeyi hedefliyor. Halka arz işlemlerini Goldman Sachs yürütecek. Twitter’ın halka arz için yaptığı başvurudaki detaylara göre popüler sitenin aylık 215 milyon kullanıcısı var. Bu kullanıcıların 100 milyonu her gün Twitter’ı aktif olarak kullanıyor. Şirket gelirleri ise yılın ilk altı ayında iki katından fazla artarak 254 milyon dolara yükseldi. Twitter’ın en büyük hissedarı 20082010 arasında şirketin Üst Yöneticisi (CEO) olan Evan Williams. Şimdi beklenen gelişme ise Twitter hisselerinin ne zaman işlem görmeye başlayacağı. ABD yasalarına göre bir şirket halka arz başvurusunu açıkladıktan en az 21 gün sonra kaç hisse satacağını ve hisse için belirlenen fiyatı açıklayabiliyor.