Katalog

4 EKİM 2013 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Serpil Timuray, Vodefone’nin Afrika, Ortadoğu ve Asya Pasifik bölge başkanı olurken, Türkiye İcra Kurulu Başkanlığı koltuğunu Gökhan Öğüt’e bırakacak. Doların 2 liranın üzerine çıkması vatandaş için hayatı daha çok pahalı hale getirdi Fatura halka kesildi Ekonomi Servisi Bir yandan küresel finans sisteminde ortaya çıkan dalgalanma, bir yandan “faiz lobisi” söylemlerinin etkisiyle bu dalgalanmaya karşı etkisiz bir politika izleyen Merkez Bankası’nın kararsız tutumu sonunda vatandaşın kesesini yormaya başladı. Türk Lirası’nın hızla değer kaybetmesi sonucu özellikle ulaştırma masrafları ve gıda fiyatlarındaki yükselme, eylül ayı enflasyonunun beklenenden daha ağır çıkmasına neden oldu. Piyasa yorumcularına göre TL’deki değer kaybı devam edecek ve vatandaşın ödeyeceği fatura daha da kabaracak. Doların Avro’ya karşı dün son 8 ayın en düşük seviyesine düşmesine karşılık Türkiye’de hâlâ 2 liranın üzerinde dolaşması da (dünkü Mayıs ayından bu yana Türk Lirası, dolar karşısında yüzde 10’un üzerinde düşünce olan vatandaşa oldu. Tüketici fiyatlarındaki son bir aylık artışın yarısı ulaştırma masraflarındaki yükselmeden, dörtte biri gıda fiyatlarındaki artıştan kaynaklandı. Doların 2 liranın altını pek görmeyeceği ve vatandaşın giderek daha ağır bir fatura ödeyeceği belirtiliyor. piyasa kapanış fiyatı 2.0020 oldu) bunun işareti olarak gösteriliyor. TÜİK’in verilerine göre eylül ayında TÜFE yüzde 0.77, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) 0.88 arttı. Böylece enflasyon TÜFE’de yüzde 7.88, ÜFE’de ise yüzde 6.23 oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2013 yılı eylül ayında TÜFE, ulaştırmada yüzde 1.99, lokanta ve otellerde yüzde 1.48, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.94, ev eşyasında yüzde 0.77 arttı. Sadece giyim ve ayakkabı grubunda, mevsimsel koşulların da etkisiyle, yüzde 2.28 oranında düşüş görüldü. Yüzde 8.73 ile gıda ve alkolsüz içecekler artışın yüksek olduğu ana harcama gruplarından biri oldu. Fiyat artışlarının devam edeceği yolundaki beklentileri güçlendiren en önemli nedenlerden biri de “çekirdek enflasyon” yerine açıklanan TÜFE göstergeleri oldu. İleri ye yönelik fiyat artışlarının habercisi olan “çekirdek”, eylülde aylık bazda mevsimlik ürünler hariç yüzde 0.98 arttı. erkez yine ıskalayacak Geçenlerde Denizli’de yaptığı konuşmada, “Eğer dolar 1.92 TL’de sabit kalsaydı biz enflasyonda yüzde 6.2’yi yıl sonunda rahatlıkla yakalardık” diyen Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, döviz kurundaki yükselişin etkisiyle enflasyonun yıl sonunda yüzde 6.2 7.4 bandında kalacağını belirtmişti. Oysa dünkü verileri dikkate alarak yapılan enflasyon yorumlarında bu hedefin en azından önümüzdeki yılın ortalarından sonra görülebileceği belirtiliyor. M Daha da artacak Timuray dünyanın yarısını yönetecek Ekonomi Servisi Vodafone Türkiye icra kurulu başkanı olarak görev yapan Serpil Timuray, 1 Ocak 2014 itibarıyla Vodafone Grubu icra kurulu üyesi ve Afrika, Ortadoğu ve Asya Pasifik (AMAP) bölge başkanı olarak atandı. Vodafone Türkiye’de ticari ve operasyonel alanlardan sorumlu icra kurulu başkanvekili olarak görevine devam eden Gökhan Öğüt, Vodafone Türkiye icra kurulu başkanlığını 1 Kasım 2013 itibarıyla Timuray’dan devralacak. Timuray, AMAP bölge başkanı olarak atandığı yeni göreviyle Vodafone Grubu icra kurulu üyesi olarak Vodafone Grubu Üst Yöneticisi (CEO) Vittorio Colao’ya doğrudan raporlayacak. Colao yaptığı açıklamada, “Çok önemli bir pazarda güçlü ticari ve operasyonel deneyimleriyle Vodafone’un en başarılı liderlerinden Timuray’ın devraldığı, yeni görevinde başarılarının devamını diliyorum” dedi. Timuray da, “Vodafone Türkiye 4 yılda, mobil telekomünikasyon sektörünün “en hızlı büyüyen operatörü” olarak gelirlerini 2 misline, gelir pazar payını yüzde 30’a çıkarmış, son mali yılında en yüksek kârlılığına ulaşmıştır” dedi. Kadın girişimi ve KOBİ’lere Şeker’den kredi En ışıltılı fuar Ekonomi Servisi Türkiye mücevherat sektörünün buluştuğu İstanbul Jewelry Show “İstanbul Uluslararası Mücevherat, Saat ve Malzemeleri Fuarı” açıldı. 6 Ekim’e kadar sektör paydaşlarını ağırlayacak fuarın günde 15 bin ziyaretçiyi ağırlayacağı tahmin ediliyor. Mücevher İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Güner, fuarın Türkiye mücevherat sektörü için büyük bir önemi olduğunu belirterek “Rusyası geliyor, Avrupası geliyor, Ortadoğu bütün herkes buraya mal almaya geliyor. Biz Avrupa’nın en büyük üretim merkeziyiz.” dedi. Verilen bilgiye göre, fuara gösterilen ilgi, mücevher ihracatında Dubai üzerinden satış döneminin Türkiye lehine değişmeye başladığına işaret ediyor. Daha önce bütün altınların yüzde 70’i Türkiye’de üretilip Dubai üzerinden satılırken şimdi tüm alıcılar bu fuara davet ediliyor. CNR Expo’da yılda mart ve ekim olmak üzere iki kez düzenlenen fuara perakendeciler katılamıyor. Sektör yıllık bazda ortalama 2.5 milyar dolar civarında ihracat yapıyor. Ekonomi Servisi Üç uluslararası kalkınma ve yatırım kuruluşundan 10 yıl vadeli toplam 103 milyon dolarlık sermaye benzeri kredi alan Şekerbank, bununla özellikle kadın girişimcileri, küçük işletmeleri ve tarım sektöründe faaliyet gösteren çiftçi ve işletmeleri destekleyecek. Dünya Bankası Grubu üyesi olan International Finance Corporation’dan (IFC) 50 milyon do lar, The European Bank for Reconstruction and Development’tan (EBRD) 40 milyon dolar ve European Fund for Southeast Euro’den (EFSE) 10 milyon Avro aldı. Şekerbank Genel Müdürü Meriç Uluşahin, banka olarak aldıkları toplam 103 milyon dolar tutarındaki sermaye benzeri kredi ile üretenin daha fazla yanında yer alacaklarını söyledi. ‘Yerli katkıyı Çin verdi’ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Savunma Sanayii Müsteşarı (SSM) Murat Bayar, ABD’nin de tepkisini çeken uzun menzilli füze ihalesinin Çin’e verilmesiyle ilgili, “En ciddi yerli katkıyı bu firma verdi. Maliyet olarak da diğer sistemlerle ciddi bir maliyet farkı var” savunmasını yaptı. Çinli firmanın teklifinin yüzde 50’den fazla yerli sanayi katılımını da içerdiğini vurgulayan Bayar, “Sözleşme görüşmelerine oturacağımız sistemin teklif fiyatı 3.44 milyar dolar. Bizim bu proje için bütçemiz 4 milyar dolar hesaplanmıştı. Diğerleri bunun üzerinde. Ucuzu seçtik diye de bir şey yok” diye konuştu. Bayar, bir soru üzerine füze ihalesi kapsamında 4 füze sistemi bulunduğunu, toplam 288 füzenin atılabileceğini söyledi. Sistemin mobil olacağını, istenilen yere konuşlandırılabileceğini ifade eden Bayar, bu sistemin birçok araçtan ve radardan oluştuğunu, bu araçların da yerli üretim BMC olmasını öngördüklerini söyledi. İhale şartnamesine göre sözleşme imzalanıp, avans ödendikten sonra Çinli firmanın füze sisteminin bütün teslimatını 4 yılda tamamlayacağını ifade eden Bayar, sözleşmenin de 6 ay içerisinde imzalanabileceğini öngördüklerini kaydetti. Faizler artacak, banka karları düşecek ÖZLEM YÜZAK Sendikalardan, ‘Kıdem tazminatında 20 güne razı olan sendika var’ diyen bakana çağrı Açıkla bakalım MUSTAFA ÇAKIR IĞDIR Bankaların önümüzdeki dönemde kârlılıklarının düşeceğini tahmin ettiğini söyleyen Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere orta vadede ise faizlerin yükselmesini beklediklerini belirtti. Garanti Anadolu Sohbetleri’nin 88’inci durağı Iğdır’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Karadere, “Bankacılık sektöründe tüketici ve konut kredilerinin ağırlığı bilançolarda giderek artıyor. Faiz artışlarını belli bir oranda tüketiciye yansıtamadığınızda ciddi yara alırsınız. Bankacılık sektörünün en önemli sorunu fonlama maliyetinin ciddi yükselmiş olması ve bunu aynı oranda kredilere yansıtamamış olması” dedi. KOBİ’lerde ciro artışı görmediklerini, iç piyasada vadelerin 1 yıla kadar uzadığını belirten Karadere, “KOBİ’ler aldığı krediyi ödemekte zorlanıyor” diye konuştu. Toplantıda ise Türkiye’nin en doğusunda, Ermenistan, Nahçıvan ve İran’la sınır komşusu olan Iğdır’ın sorunları masaya yatırıldı. Tarım ve hayvan cılığın ciddi biçimde azalması, kentte sanayi tesisinin yok denecek kadar az olması kent ekonomisinin düzelmemesinin önündeki en büyük engeller. Dr. Kenan Mortan’ın araştırmaları ve Iğdırlılarla yaptığı ortak akıl toplantılarının sonuçları ise hayli çarpıcı. Tarım için son derece elverişli bir iklimi olan, hatta “Doğu’nun Çukurovası” diye anılan Iğdır’da artık ne pamuk ne de şekerpancarı var. Kullanılmayan tarımsal alanlar yüzde 25’lere ulaşmış durumda. Ekili alanlar içinde sanayi ürünlerinin payı ise sadece yüzde 4 seviyesinde. Topraklarda yalnış sulamadan ve bilinçsiz ekimden kaynaklanan çoraklaşma ve tuzluluk ciddi tehdit halinde. Sınır ticaretinde de sorunlar diz boyu. İran’a ticarette tek taraflı uygulanan engeller sürerken Nahçıvan özerk bölgesiyle de ticaret çok gerilemiş durumda. Şu anda Iğdır’a ayakta tutan en önemli unsur ise transit ticaret. Toplantıda konuşan Tire Süt Kooperatifi Başkanı Mahmut Eskiyörük Türkiye’nin tarım ve hayvancılığında kooperatifçiliğin öneminden yola çıkarak deneyimlerini paylaştı. ANKARA Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in kıdem tazminatı hesabında sürenin 30 günden 20 güne indirilmesini öneren işçi sendikaları olduğunu açıklaması, “Kim bu sendika” sorusunu gündeme getirdi. Türkİş, Hakİş ve DİSK böyle bir önerileri olmadığına dikkat çekti. Bakanın sendikayı açıklaması istendi. İşçi konfederasyonlarının değerlendirmeleri şöyle: Hakİş Genel Başkanı Mahmut Arslan: 1999’a Türkİş, DİSK, Hakİş, TİSK ve hükümetle ortak bir karar aldık. Kıdem tazminatı fonuyla ilgili bir bilim heyeti kurulması kararı verildi. Çalışma yapıldı. 2002’de tamamlandı ve ilan edildi. Hakİş olarak biz kıdem tazminatı fonunun oluşmasını, kıdem tazminatı alamayan milyonların kıdem tazminatı almasını sağlayacak bir düzenleme öne Önceki günkü açıklamalarında kıdem tazminatının 30 gün değil, 20 gün üzerinden hesaplanmasına razı olan sendikaların olduğunu ileri süren Bakan Çelik’e Türkİş, DİSK ve Hakİş’ten tepki geldi. riyoruz. Bu düzenlemede de 30 gün üzerinden hesaplar yapıldı. Hakİş’in hiçbir toplantısında, hiçbir görüşmesinde, hiçbir sunumunda kıdem tazminatı fonunu isterken kıdem tazminatı gün sayısının azaltılacağıyla ilgili bir iması bile yok. Bir sendika gelip orada 20 gün önerdiyse çıksın açıklasın. Bütün sendikaları töhmet altında bırakmanın bir anlamı yok. DİSK Genel Başkanı Kani Beko: Hangi sendika bilmiyorum. Biz DİSK olarak kıdem tazminatının kaldırılmasına, fona devredilmesine kesinlikle karşıyız. Böyle bir şey yok. Kıdem tazminatının yasal düzey de bugünkü koşulla kalmasından yanayız. İşçiler fonlara güvenmiyor. Kıdem tazminatı fona devredilirse büyük olasılıkla çarçur edilecek. Amacı dışında kullanılacak. Kesinlikle karşı olduğumuzu bir kez daha belirtmek istiyorum. Türkİş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat: Olamaz böyle bir şey. Kesinlikle böyle bir şey yok. Türkİş’te böyle bir tartışma da yok. Tartışmayız bile. Kesinlikle kabul etmeyiz. Kıdem tazminatı kazanılmış bir haktır. Türkİş’in bu konuda genel grev kararı vardır. Böyle bir şey olabiSendikalar Çalışma Bakanı lir mi? Hangi sendika 20 Çelik’ten cevap bekliyor. güne razıymış? Biz değiliz. ‘Kartla öde, ülke kazansın’ Ekonomi Servisi Ödemelerin kartla yapılması durumunda Türkiye’nin 3 yıllık kazancının 43 milyar lira olacağı tahmin edildi. Nakit ödemenin bir hayli maliyetli olduğu ileri sürülen rapora göre tüm harcamaların kartla yapılması durumunda 11.46 milyar lira verimlilikten, 11.67 milyar lira (bir kez) kayıtdışının kayıtlı hale gelmesiyle, 19.84 milyar lira da elde edilen bu tasarrufların büyümeye etkisiyle olmak üzere toplam 43 milyar lira kazanç sağlanacak. MasterCard ve Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi ve Ekonometri Merkezi, Türkiye’de nakit ve kart ödemelerinin karşılaştırmalı maliyetine ilişkin bir rapor hazırladı. Rapor’da Türkiye’nin, elde ettiği tasarrufla Ankaraİzmir hızlı demiryolu hattından 11 tane, 400 yataklı hastane veya 10 tane köprü yapabileceği ileri sürüldü. Raporda “Ekonomi, sadece kart kullanımında bir senede yüzde 0.67 büyüme gösterecek. Bir seneden sonra da bu büyümenin yüzde 1’e yakın olacağı öngörülüyor” ifadeleri yer aldı. Raporla ilgili bilgi veren MasterCard GüneyDoğu Avrupa Genel Müdürü Mete Güney, “Tüm dünyada nakitsiz yaşam konusunda önemli adımlar atılıyor. MasterCard olarak nakitsiz yaşamın desteklenmesi için sürekli yeni teknolojiler ve hayatı kolaylaştıran yeni ödeme çözümleri üzerinde çalışıyoruz” diye konuştu. Raporu, (soldan sağa) Mete Güney ile Prof. Dr. Refik Erzan birlikte açıkladı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, bozulan borç ve yatırım rasyoları ve ekonominin düşük büyüme sürecinden geçtiği gerekçesiyle Brezilya’nın kredi notunun görünümünü ‘pozitif’ten ‘durağan’a indirdi. Moody’s’in açıklamasında “Brezilya ekonomisinin toparlanmakta olabileceğine yönelik sinyaller olsa da, Moody’s’in görüşü toparlanmanın somut hale gelmesi halinde de Brezilya’nın kredi seviyelerindeki pozitif trendi destekleyecek kadar güçlü olmayacağı yönünde” dedi. Brezilya’nın notu düştü