Katalog

12 EKİM 2013 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Geçen yılın aynı dönemine göre 363 bin kişi artan işsizler ordusu 2 milyon 686 bine yükseldi İşsizlikte artış hızlandı Tarım dışı işsizlik 1.1 puanlık Son iki yılın artış ile yüzde 11.8’e, 1524 yaş grubunu içeren genç işsizlik de zirvesinde 1.7 puanlık artışla yüz de 18’e Mevsim etkilerinden arındırılçıktı. DİSK AR’a göre işsiz sayısı mış verilere göre temmuz döneumutsuzlar ve gizli işsizlerle 1 minde haziran dönemiyle kıyasmilyon kişi arttı. Genel tanımlı landığında tarım dışı işgücü 9 bin artarak 22 milyon 236 bine yükseldi. işsizlik TÜİK’in açıkladığı Tarım dışı istihdam da 93 binlik bir gibi yüzde 9.3 değil yüzde azalışla19 milyon 465 bine geriledi. Böylelikle tarım dışı işsiz sayısı 16, işsiz sayısı da 5 milyona 101 bin arttı. Tarım dışı işsizlik yaklaştı. Gizli işsizlerin sayısı oranı haziranda yüzde 12’den 424 bin kişi arttı. temmuzda yüzde 12.5’e yükseldi. Tarım dışı işsizlik Yeni Ortaçağ İlginçlik olsun, dikkat çeksinden öte anlam kazanan bir kavram oldu... Doğa yasası kabul edilen gelişim sürecinin içinde yaşamın kimi alanlarındaki geriye gidişleri vurgulamak üzere kullanılıyor değil. Gelişimin doğası içinde öngörülememiş, yaşamın her alanına dönük çok ağır geriye gidişlerin söz konusu olduğu bir dönemi biz algılıyor olsak da olmasak da yaşıyoruz... Yaşamımızı kolaylaştırmaya yönelik bilimsel teknolojik devrimin araçlarını kullanıyorken öylesine akıldışı işler yapıyoruz ki... İnsanın yaşamını tersyüz edecek sonuçları karşısında çaresiz, şaşkın dövünüp duruyoruz... En son ahlak dini, en yaygın inanmış kitlesi olan İslamın Kurban Bayramı’na giriyoruz. İnanmış, olanakları olan Müslümanlar en kutsal ibadetlerden biri olan hac için yollardalar... İran’dan yola çıkıp Irak’tan geçerek hac ibadetlerini yerine getirmeye gidenleri, bir başka mezhepten terör eylemcileri yine bir tür ibadet, çarpık inancın ürünü olarak cennete gitmek uğruna katlediyorlar... Sıradan bir terör eyleminde onlarca insan birden ölüveriyor. Zaten kurtarılmış Irak’ta bir tek sonradan ortaya çıkan bataklık, ırkmezhepler üzerinden iç savaşta ölenlerin toplamı 1 milyona yaklaşmış bulunuyor. Dışardan, Türkiye’nin de rol aldığı askeri güçle diktatöründen kurtarılmış Libya’da önceki gün Başbakan’ın İçişleri kadroları tarafından kaçırılıp geri verilmesi eylemi bağlantılı toparlanan haberlerden, Libya’nın aşiretler elinde bilinmeyen çok sayıda parçaya fiilen bölünmüş olduğunu anımsıyoruz... Ölümlü çatışmalar, suikastlar yaşamın bir parçası... Yeni ortaçağın zengin Kuzey dünyasına uzanan ayaklarında, yoksul Güney dünyasındaki kadar, en altta kalmama uğruna yaşanan, ırk ve din kimliklerinin ayrımcılığı üzerinden yürütülen ilkel, kanlı çatışmalar henüz yok. Ancak zengin Kuzey dünyasında da paylaşımın akıl almaz boyutlarda bozulması, insan hakları, demokrasinin evrensel değerlerinin kemirilmesi ile öylesine haksız düzen dışına atılmalar, ötekileştirmeler yaşanıyor ki... Kapıların yoksul Güney dünyası insanlarına kapanması, geçen haftanın kaçak göçmenler yolculuğundaki şok ölümler buzdağının sadece görünen yüzü... İşsizlik, sendikal hakların dibe vurması, sosyal haklar, eğitim, sağlık hizmetlerindeki geriye gidişler, pastanın paylaşımındaki haksızlıklar almış başını gitmekte... Bir de bizim gibi iki arada bir derede olan ülkelerde yaşananlar, bizim özellerimiz var ki... HHH Bayrama girmeden, hafta sonları ile birleştirilmiş, uzatılmış tatil başlamadan trafik teröründe ölenlerin haberleri akmaya başladı. Nüfusun gelişme ile değil yığılmayla toplandığı büyük kentler, hele de İstanbul, yine bayrama girmeden trafik felci ile dondu kaldı. Güncel açıklamaları bahane, bilimsel teknolojik devrim çağında uygarlık adına işlenen cinayetler, en sıradan bilimsel gerçeklerin rant uğruna yok sayıldığı çarpık kentleşme, çılgın projelerle gelen çılgın betonlaşma, büyüme İstanbul’da her gün işine gitmek zorunda olan insanların ortalama 234 uyku, dinlenme, özele ait saatlerini, yaşam haklarını baştan ellerinden alıp yutuyor... İktidarlarının ele geçirmiş olduğu medya güdülemesinde, bir de sözde askeri darbelerle hesaplaşma adına işletilmiş hukuk düzeninin katledilmesi olgusunun sonuçları ile yüz yüze gelişimiz var ki... Bir cephe darbelerle hesaplaşıldığı, demokrasinin yerleşmekte olduğu güdülemesinde sevindirik olunurken diğer cephede, insan hakları, hukuk devleti düzeni, demokrasinin olmazlarının katledilişinin bedellerini haksızhukuksuz ödeyenlerle birlikte, aklı başında olanların geleceğe dönük kaygıları katlanıyor... Önceki günkü gazetemizin manşetinde Balyoz skandalları üzerinden, hukukçuların öne çıkardıkları, sivil, hukuk devleti düzeni işleyişine ilişkin kaygılar sayılıyordu. “Hüküm varsayımla kuruldu. Sahte delil iddiaları yok sayıldı. Kilit tanıklar dinlenmedi. İktidar tehdit edilmemiş ise ortada darbeye teşebüs suçu olmaz...” türünden hukuk devleti düzeni, yargılama hukukunun olmazları söz konusu iken 12 Mart, 12 Eylül askeri darbe süreçlerini, haksızlık, hukuksuzluklarını izlemiş hukukçu ve sanıkların çok somut ortaya koydukları bir başka gerçek de var ki “Askeri darbe hukukunun işleyişi bile daha bir hukuk düzeni içindeydi. Yargılamayı yapan hukukçuların kafaları hukuk kurallarını, usullerini bu boyutlarda ihlal etmeye ermiyordu...” Sorun zannedildiği gibi yargılananların insan hakları, hakhukuklarının çiğnenmesi ile sınırlı değil. Hukukun yürürlükteki yasaları yok sayan bir düzende, keyfilikte işlemesinin sonuçları ile toplumda hakhukuka, yargıya olan güvenin kökten kırılması, yargı düzeninin AKP’nin 12 Eylül’ü ile de çok etkin İktidarlarının eline geçirilmesi ile ortaya çıkan öylesine vahim bir güvensizlik, haksızlık, hukuksuzluk ortamı var ki... Sokaklarda günlük yaşama yansıyan, herkesin kendi haklarını kendi bildiği yoldan, bireysel kaba güçle, başkalarının haklarını gasp ederek, yok ederek savunmaya kalkışmalarından çıkan çatışma ortamı, kaba güç kullanma var ki... Yeni ortaçağ görüntüleri arasında sıkışıp kaldığımız bir bayramı kutlamak ne kadar anlamlıysa... Bayramınız kutlu olsun. Kentlerde artış daha yüksek Ekonomi Servisi Türkiye geson iki yılın en yüksek nelinde işsiz sayısı 2013 yılı Temseviyesinde. muz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 363 bin kişi artarak 2 milyon 686 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı da bu dönemde 0.9 puanlık artışla yüzde 9.3’e çıktı. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 81 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 682 bin kişi arttı. İşsizlik oranı Haziran 2013’te yüzde 8.8 düzeyindeydi. Türkiye İstatistik Kurumu, temmuz 2013 Hanehalkı İşgücü İstatistikleri’ni açıkladı. Buna göre, mevsim etkilerinden arındırılmış sektöpısal bir DİSAKAR’ın artık ya rel veriler sanayi ve inşaatta istihdam kayıplanitelik kazarı olduğunu gösteriyor (Şekil 4 ve Tablo 2).2 na n işHaziran dönemine kıyasla temmuz döneminsiz lik le de istihdam sanayide 24 bin, inşaatta 80 bin mücagerilemiştir. Aynı dönemde hizmetler istihdadele için mındaki artışın yavaşladı. Hizmetlerde geçen önerileyıl içerisinde ortalama aylık artış 50 bin civamkün: mü ek em etl öz yle rındayken Temmuz 2013’te hizmet istihdamırini şö i gelir res sü l Haftalık çalışma nın sadece 12 bin artmış olması dikkat çekti. .5 sa37 ın sız ak nm kaybı yaşa Tarımda ise 2012 Kasım döneminden bu ya270 lık yıl ate, fazla mesai için na istihdam azalıyor. li. me rül şü dü ’a saat sınırı, 90 İstihdam edilenlerin sayısı 2013 Temmuz li ret üc ay 1 az en se l Herke döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine . alı izin hakkı tanınm göre 601 bin kişi artarak 26 milyon 99 bin kii olmalı. l Herkese iş güvences şiye yükseldi. Bu dönemde, tarım sektöründe rlükler gü öz ve k ha l ika nd l Se herkeçalışan sayısı 81 bin kişi azalırken tarım dılı, ma güvence altına alın nabillla ku şı sektörlerde çalışan sayısı 682 bin kişi arttı. ını kk ha ika sin send ler me nle İstihdam edilenlerin yüzde 25.1’i tarım, yüzmesi için yasal düze de 19.1’i sanayi, yüzde 7.1’i inşaat, yüzde yapılmalı. hizmet48.7’si de hizmetler sektöründe yer aldı. Önl Kamu girişimciliği ve şekilde ak ac ceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında leri istihdam yarat rsonel pe da mu Ka . hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeele alınmalı . alı açığı derhal kapatılm ki payı 0.8 puan, sanayi sektörünün payı 0.4 dışı yıt ka ve l Taşeronlaşma puan artarken tarım sektörünün payı 0.9 pu. eli nm lle ge en istihdam an, inşaat sektörünün payı 0.3 puan azaldı. ırılmal Kadın istihdamının art İstihdam edilenlerin oranı, bir önceki yılın daki rın ala as piy ü sı için işgüc aynı dönemine göre 0.3 puanlık artarak yüzson ra ala lam gu uy i etç cinsiy de 46.6’dan yüzde 46.9’a yükseldi. eli. İşsiz sayısı 4 milyon 894 bin Nasıl azaltılır? Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü’nün (DİSKAR), TÜİK tarafından açıklanan Hanehalkı İşgücü Anketi Temmuz 2013 dönem sonuçlarına ilişkin yaptığı değerlendirmeye göre, ekonomik göstergelerin hızla bozulması, sıcak paranın yükselen piyasalardan çekilme eğilimi işsizlik verilerini olumsuz etkiledi. Temmuz 2013 dönemi için umudu olmadığı için ya da diğer son 3 aydır iş arama kanallarını kullanmayan ve bu nedenle işsiz sayılmayanlar dahil edildiğinde işsizlik oranı yüzde 9.3 değil, yüzde 15.79, işsiz sayısı da 2 milyon 686 bin değil, 4 milyon 894 bin kişi olarak gerçekleşti. İşsiz sayısı umudu kesik olduğu için ya da diğer nedenlerle son 3 aydır iş aramayıp çalışmaya hazır olanlarla birlikte bir önceki yıla göre 544 bin kişi arttı. Gizli işsizlik olarak değerlendirilen zamana bağlı eksik istihdam ve yetersiz istihdamdaki artışla bu rakam 1 milyon 45 bin kişiye ulaştı. Geniş Tanımlı İşsizlik Oranı geçtiğimiz yıla göre yüzde 1.44 puan arttı. Eksik ve yetersiz istihdam edilenlerle orandaki artış yüzde 2.71’i buldu. Kadınlar için geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 23, gençler için de yüzde 28 oldu. Gizli işsiz olarak görülen eksik ve yetersiz istihdam edilenler de ilave edildiğinde genel işsizlik oranı yüzde 19.45, işsiz sayısı 6 milyon 591 bin düzeyinde. Güvencesiz çalışma da artmaya devam etti. 2008 Temmuz dönemi ile karşılaştırıldığında geçici çalışanların sayısı yüzde 32.5 artarak, 1 milyon 661 bin kişiden 2 milyon 221 bine yükseldi. Geçici bir işte çalışan işçiler için işsizlik oranı 707 bin kişi ile yüzde 24 olarak gerçekleşti. 4 İşsizlik oranı temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 1 puanlık artışla kentsel alanda yüzde 10.4’ten yüzde 11.4’e, kırsal alanda 0.7 puanlık artışla yüzde 4.5’ten yüzde 5.2’ye yükseldi. 4 Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam edilenlerin sayısında bu dönem, bir önceki döneme göre 94 bin kişilik azalış, işsiz sayısında da 107 bin kişilik artış meydana geldi. 4 Temmuz 2013 döneminde sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 2.3 puan azalarak yüzde 37.9 oldu. 4 Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 0.9 artışla yüzde 51.7 oldu. Erkeklerde işgücüne katılma 0.6 puanlık artışla yüzde 72.5, kadınlarda da 1.3 puanlık artışla yüzde 31.6 oldu. 4 Kentsel alanda genç işsizlik oranı yüzde 21.2, kırsal alanda yüzde 11.7 düzeyinde belirlendi. 4 Tarımda sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı yüzde 84.2’den yüzde 84.3’e artarken, tarım dışı sektörlerde yüzde 24.7’den yüzde 22.3’e geriledi. Sosyal güvenlik kapsamında olmayan ücretli ve yevmiyeli çalışanların oranı da 2.5 azalarak yüzde 20.5 oldu. verilm 3 milyar doların kaynağı belli değil Murat Çelik Mutlu Akü, 217 milyon dolara Afrikalı oldu CLK Holding, OSSİS’e satıldı Ekonomi Servisi Türkiye’nin ilk özel petrol sondaj akışkanları şirketi Karkim’in de bağlı olduğu CLK Holding’in yüzde 38.10’u OSSİS Sınai Yatırım Holding’e 27 milyon 500 bin TL bedelle satıldı. CLK Holding’in yönetim Kurulu Başkanı Murat Çelik’e hisse başına 2.75 TL ödendi. OSSİS Holding ayrıca CLK Holding’in yüzde 55 hissesine sahip olduğu Çelik İplik’in Murat Çelik’te kalan yüzde 45’lik hissesini 27 milyon TL’ye satın aldı. OSSİS böylece Çelik İplik’in yüzde yüzüne sahip oldu. Toplamda 54.5 milyon liralık sözleşmeye imza atan Murat Çelik, yapılan anlaşma çerçevesinde CLK Holding’teki CEO’luk görevini 6 ay boyunca sürdürecek. Ekonomi Servisi Mutlu Holding’e bağlı Mutlu Akü, Mutlu Plastik, Türker İzabe ve Rafine Sanayi ile Metropol Motorlu Taşıtlar Kiralama Hollandalı firma Metair Investments’a Ekonomi Servisi Merkez Bankası’nın açıksatıldı. ladığı ödemeler dengesi verilerine göre 2013 Holdingden KAP’a yapılan açıklamaya Ağustosu’nda kaynağı belirlenemeyen döviz gigöre, Güney Afrika menşeili Metair Inrişlerini gösteren net hata noksan kaleminde 2 vestment Mutlu Akü’nün yüzde 75’i için milyar 865 milyon dolarlık para girişi yaşandı. 168 milyon 660 bin dolar ödeyecek. Temmuz ve ağustos aylarında yaşanan giriMutlu Akü’deki yüzde 75 hisseyi satma şin etkisiyle, yılın ilk 8 ayı itibarıyla kaynağı kararı alan ortaklar, aynı zamanda Türker İzabe ve Rafine Sanayi, Mutlu belirsiz para girişi 3 milyar 16 milyon dolar Plastik ve Ambalaj Sanayi ve Metropol düzeyinde gerçekleşti. Motorlu Taşıtlar Kiralama’daki hisseCari işlemler hesabı ağustosta geçen yılın lerini de satacaklar. Ortakların söz koaynı ayına göre yüzde 58.8 oranında, 739 milnusu bu üç şirketteki paylarına ilişkin yon dolar tutarında artışla 1 milyar 995 milbilgi verilmezken toplam 4 şirket için yon dolar düzeyinde açık verdi. Bu yılın ocakMetair Investment’in ödeyeceği para ağustos dönemde cari işlemler açığı, geçen yılın 217 milyon dolar olarak açıklandı. aynı dönemine göre yüzde 25.3 oranında, 8 milyar Anlaşmada, şirkete ait iki tanesi 942 milyon dolar tutarında artarak 44 milyar 293 milGebze’de iki tanesi de Tuzla’da yon dolara yükseldi. Aynı dönemde, cari işlemler açıolan 4 ayrı arsa için de bir hüğında etkili olan dış ticaret açığı 8 milyar 930 milyon küm yer aldı. Buna göre eğer dolar artarak 54 milyar 362 milyon dolara ulaştı. Garanbu arsaların da satışı gerçekti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, açığın leşirse Metair dört şirket finansmanı cephesinde sıkıntı yaşandığını belirterek, yılbaiçin gruba 224 milyon şından bu yana yaşanan sermaye çıkışı nedeniyle döviz taledolar ödeyecek. Temmuz ve ağustos aylarında yaşanan girişin etkisiyle, yılın ilk 8 ayı itibarıyla kaynağı belirsiz para girişi 3 milyar 16 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. binin olduğunu söyledi. Eşit rekabete gereksinim var Türk Telekom Grup Üst Yöneticisi (CEO) Hakam Kanafani, telekom sektörünün, eticaret, sosyal medya, online arama ve içerik alanında büyük bir müşteri portföyüne sahip olan internet dünyasının büyük şirketlerinin baskısını hissettiğini söyledi. Kanafani, Brüksel’de düzenlenen FTETNO CEO Summit 2013’te yaptığı konuşmada Avrupa’nın inovasyonu, yeni iş modellerini, yeni pazar deneyimlerini ve dinamik rekabeti teşvik etmesi gerektiğini kaydederek, tüm oyuncular için eşit vergilendirme koşullarında, aynı oyun kurallarının geçerli olması ve eşit pazar şartları sağlanması gerektiğini vurguladı. Avea ‘akıllı turizm’ çağını başlattı Ekonomi Servisi Avea, Rixos Hotels işbirliği ile “akıllı turizm” dönemini başlattı. Rixos Sungate’de pilot olarak uygulanan proje; otel müşterilerini tüketim alışkanlıklarını değerlendirerek onlara beğeni ve tercihleri doğrultusunda öneriler yapabilecek. İşbirliği kapsamında kapıdan klimaya, ses ve TV müzik sistemini uzaktan kontrol edebilmelerini sağlayan otomasyon sisteminin yanı sıra tesis içinde konumlanacak kiosklarla her an her saniye otel müşterileri bilgilendirilecek. Avea Kurumsal İş Birimi Kıdemli Direktörü Tunç Taşman, “Avea’nın Rixos Hotels’e özel, uçtan uca çözümleri, yeni çağın başlangıcına ışık tutuyor. Rixos Hotels işbirliğiyle pilot proje olarak hayata geçirdiğimiz ‘Akıllı Ev’ projesi ile Rixos Sungate’nin içerisinde yer alan Poseidon Presidential Villa ‘akıllı ev’e dönüştürüldü. Yakın bir gelecekte AkılTunç lı Ev’e uygulanan bu altyapının, Rixos Sungate’e konumlandırılması Taşman hedefleniyor. Projeye öncelikle Family Suite’lerden başlanacak ” dedi. Büyüme için eğitim şart Ekonomi Servisi HSBC Türkiye, “Geleceğe Gönüllüyüz” projesi kapsamında yürüttüğü eğitim, çevre ve toplum alanındaki çalışmalarını Anne Çocuk Eğitimi Vakfı (AÇEV), Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) ve WWFTürkiye’nin projelerini destekleyerek genişletiyor. AÇEV ve TOG ile birlikte yaklaşık 1800 çocuk ve gence destek olmayı hedefleyen banka, WWF işbirliğiyle de su kaynaklarının korunmasına katkı sağlayacak. HSBC Grup ve HSBC Türkiye Genel Müdürü Martin Spurling, merkezden bu yıl sosyal sorumluluk projeleri için 1.2 milyon dolarlık hibe aldıklarını söyledi. Türkiye’nin, grubun yatırım yaptığı 20 önemli ülke arasında olduğunu vurgulayan Spurling, “Şirketler büyemeye devam etmek istiyorlarsa sürdürülebilir eğitim şart. Bunun için insana yatırım yapıyoruz” dedi.