Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 OCAK 2013 SALI kultur@cumhuriyet.com.tr 14 u Arthur Miller, Salem kentinde 1692 yılında yer almış gerçek bir “cadı avı”nın anlatımıyla sarıp sarmalarken, adalet duygusunun devreden çıkartıldığı tüm Arthur Miller toplumlarda yaşananların aynası olacak bir dramatik metne imza atıyordu. Tiyatronun, II. Dünya Savaşı yıkımıyla hesaplaşmasının 1950’li yıllara denk düşmesi doğal sayılır. 5 Ocak 1953’te Paris’te Babylone Tiyatrosu’nda dünya prömiyeri yapan, Beckett’in “Godot’yu Beklerken”i ile Arthur Miller’ın 22 Ocak 1953’te New York’taki Martin Beck Tiyatrosu’nda gün yüzüne çıkan “Cadı Kazanı” oyununun seyirciyle ilk kez aynı yılın aynı ayı içinde buluşmuş olması ise doğrusu yaman bir raslantıdır. Bu iki oyun içerik ve biçim açısından birbirinden tümüyle farklı olsa da, aynı tarihsel dönemde oluşmuş duyarlıkların ürünüdür. Ustaca kodlandıkları için, yazıldıkları dönemin güncel koşullarının çok ötesinde de anlam üretmeyi başarmış birer çağdaş klasik... ABD’de II. Dünya Savaşı sonrasında sürdürülen “Kızıl Avı” (Red Hunt), iki bloka ayrılmış dünyanın Soğuk Savaş ortamında, kapitalizmin, komünizm karşısındaki konumunu sağlamlaştırmak için alınmış önlemlerden KÜLTÜR MILLER’İN ‘CADI KAZANI’ 60 YIL ÖNCE BUGÜN SAHNELENMİŞTİ ‘İnsan avı...’ Cüneyt Gökçer’in yönetiği ‘Cadı Kazanı’nında Zafer Ergin ve Deniz Gökçer rol almıştı. Oyun İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda 199495 yıllarında sahnelenmişti. anlatımı “Cadı Kazanı” oyununda gerçekleşti. Miller, Soruşturma Kurulu’na 1956’da çağrılacaktı. McCarthyizmin korku ve dehşeti biriydi. Senatör Joseph McCarthy’nin, 1950 yılında ABD’nin komünizm tehlikesiyle yüz yüze olduğu yönündeki propagandanın Kore Savaşı’yla ilişkilendirilip pekiştirilmesiyle oluşan “sürü psikolojisi”nden yararlanarakpolitikadaki geleceğini kollama adına ivmelendirdiği bu sağ kampanya, insan yüreğinde dehşet yaratabilme gücüne ulaşıyordu. ‘Bina âtıl ve eski’ SELDA GÜNEYSU Emek İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Kuruca, DT Akün ve Şinasi sahnelerinin satışı hakkında konuştu Cazla gelen özgürlük Ünlü caz piyanisti Hiromi, üçlüsüyle birlikte bu akşam İş Sanat sahnesinde HANDE EAGLE Birçok sanatkültür insanının “Amerika’ya Karşı Eylemleri Soruşturma Komitesi”nin karşısına çıkarılıp kendilerini savunmaya ve başkalarını ihbar etmeye zorlandığı bir baskı ve korku ortamı yaratılmıştı. Kişilere yöneltilen suçlamaların somut delillere dayandırılmayışı nedeniyle adalet kavramının yok edildiği bu ortamın simgesel Arthur Miller, ABD’nin “güncel”inde yaşananların metaforunu Amerika’nın “geçmiş”inde yakalamıştı. Seyircisini, köktendinci Puritan topluluğun yaşadığı Massachusetts eyaletinin Salem kentinde 1692 yılında yer almış gerçek bir “cadı avı”nın anlatımıyla sarıp sarmalarken, adalet duygusunun devreden çıkarıldığı tüm toplumlarda yaşananların aynası olacak bir dramatik metne imza atıyordu. Ormanda çıplak dans ederken yakalanan birkaç kızın, suçlarını örtmek için uydurdukları “cadılar töreni” öyküsünün, Salem kentinin “ağır top” sayılan kişileri tarafından Puritan inancı güçlendirme yolunda nasıl kullanıldığını gösteren bir oyundur “Cadı Kazanı”; “sözde cadılık” eylemi bağlamında oluşturulan sürü psikolojisine kapılanlarca, davranışlarını onaylamadıkları ya da çıkarlarına ters düşen kişilerin hiçbir delile dayanılmaksızın suçlandığı, insanların bu amaçla kurulmuş mahkemece itirafa zorlandığı ve idamla cezalandırıldığı bir toplumsal isteri ortamında yer alır. Bu ortamda, çocuklarına temiz/onurlu bir isim bırakanlar, yalnızca gerçek düşüncelerinden ve inançlarından ödün vermeyenlerdir. Yaşamlarını bu uğurda yitirseler de... Boş inançlardan, cahillikten ve bağnazlıktan güç alan ve birçok suçsuz insanın canına mal olan bu tarihsel olay, çağdaş toplumlar içinde kaynatılan “cadı kazanları”na karşı bir uyarı niteliği taşıyor. Toplumsal isteri ortamı n Kültür Servisi Türkiye’nin önemli gitaristlerinden Bilal Karaman’ın ikinci albümü “Patika”, Baykuş Müzik etiketiyle raflarda. Türkiye’de ve yurtdışında pek çok konser veren Karaman, dünyaca ünlü bas gitarist Marcus Miller ile Cemil Topuzlu Açıkhava Sahnesi’nde gerçekleştirdiği performansla dikkatlerini üzerine çekmişti. Albümde yer alan Patika isimli parçaya, ünlü caz müzisyeni Lars Danielsson da kontrbası ile eşlik etti. Bilal Karaman’ın Patika’sı ‘Sivas 93’ yeniden sahnede n Kültür ServisiGenco Erkal, yakın dönem tarihimizin en sarsıcı olaylarından Sivas Katliamı ve mahkeme sürecini konu alan “Sivas 93” belgesel oyununu, güncellenmiş haliyle yeniden sahneliyor. Fazıl Say’ın müzikleriyle eşlik ettiği belgesel, ilk kez 2008’de sahnelenmiş ve 4 ödüle değer görülmüştü. “Sivas 93”, güncellenen haliyle 26 Ocak saat 20.30’da Caddebostan Kültür Merkezi’nde, 28 Ocak saat 20.30’da Kadıköy Halk Eğitim Merkezi’nde, 29 Ocak saat 20.30’da ise Kozzy Kozyatağı Alışveriş ve Kültür Merkezi’nde. ANKARA Ankara’da Devlet Tiyatroları (DT) Genel Müdürlüğü’nün kullanımında bulunan Akün ve Şinasi sahnelerinin satışı için ihaleye çıkan Emek İnşaat’ın Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kuruca, “binanın atıl kullanıldığı gerekçesiyle satışa çıkarıldığını” savundu. Kuruca, “Belki tiyatro kısmı değil, ama binanın diğer kısımlarına baktığınızda bir atıllık söz konusu. Bunu düşünerek satış için ihaleye çıktık. İşin doğrusu tiyatro boyutunu hiç düşünmedim” dedi. Binanın Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ait bir bina olduğunu ve Emek İnşaat’a devredildiğini açıklayan Kuruca şöyle konuştu: “Bina çok eski olduğu için o binayı modernize etmeye kalksak ciddi para harcanacak. SGK’nin şu anda gerçekten büyük bir ‘data center’ yapma gibi düşüncesi var. Satışın amacı o ‘data center’a kaynak oluşturmak. Kurum işte böyle atıl olan binaları satıp modernize ediyor. Buradan elde edilen gelir de başka yerlere kullanılmıyor. Biz emlakçi falan da değiliz. Bir noktada kamuyuz. Dolayısıyla Emek İnşaat, o binanın bedelini SGK’ye ödemek zorunda.” Kuruca, DT’nin Akün Sahnesi’nin yenilenmesi için yaptığı harcamalar konusunda da “Ben ilk kez Ankara’da çalışıyorum. Arkadaşlarla görüşelim, bir değerlendirme yapalım. Bilmediğim için yanlış bir değerlendirme yapmak istemem” dedi. Devlet Tiyatrosu Opera ve Balesi Çalışanları Yardımlaşma Vakfı (TOBAV) Genel Başkanı Tamer Levent ise binanın satışına tepki göstererek “Kamu vicdanı önünde suç işleniyor” dedi. Levent şöyle konuştu: “Emek İnşaat’ı oluşturan kurumlar, kamusal değerleri olan kurumlardır. Evet, bina Emek İnşaat’ındır. Ama Emek İnşaat aileden kalan bir binayı ranta dönüştürmeyi düşünmesi gerekmeyen bir kamu kurumları bileşenidir. Kamu adına, kamunun elinden tiyatro sahnelerini almak kamu vicdanı önünde suç işlemektir.” bu bütünlüğün sağlanması için bu üç farklı çalışma alanının esin kaynağının farklı noktalardan geLONDRA Hiromi, Japonya’nın lip gelmediği. Hamamatsu kentinde dünyaya gelmiş. O yüzden, “Neler ve kimler sana esin kaynağı Ustalık gerektiren tekniği, enerji dolu oluyor” diye soruyorum. canlı performansları ve postbop, prog“Bana göre esin her yerde. Ama onu hissederesif rock, klasik ve füzyon müzikleri bir bilmem, antenlerimin yeterince yüksekte olup araya getiren tarzıyla tanınan Hiromi caz olmadığına bakıyor. Sürekli arayış içerisindetutkusunu şöyle dile getiriyor: yim” diye yanıtlıyor kısaca. “Caz yapmayı öğrenmeye 8 yaşında “Çoğu açıdan bakıldığında cazı tamamıyla yebaşladım, çünkü ilk pini bir yere taşıyorsun, kompoyano öğretmenim bir caz müzisyonlarının oldukça dolgun yau ‘The Trio Project’in ziği tutkunuydu. Ben de tutulpılı bir sesi var. Örneğin ‘Move’ dum caza ve böylelikle dinlemealbümünde yer alan ‘Flashback’ kurucusu Hiromi Uehara, ye, duyduklarımı kopyalamaparçasındaki davullara bayılıyobu akşam 20.00’de İş Sanat ya başladım. Cazla olağanüstü rum. Her şey birbirini tamamsahnesinde müzikseverlerle bir özgürlük hissettim, ritmine lıyor bu parçada. Böylesine yebuluşacak. Caz piyanoda kapıldım.” ni, karma ve çarpıcı bir sesi naHiromi Trio Project’in en sıl yaratıyorsun” diye sorduğumHiromi’nin yanı sıra basta yeni albümü “Move”un da ise şu yanıtı alıyorum: Anthony Jackson ve davulda (2012), bu güçlü albümün “Müzik yazarken piyanoyu, Steve Smith’ten oluşan üçlü, ancak Hiromi’nin sözleriybası ve davulları bir orkestranın ‘Voice’ ve ‘Move’ albümlerinden üç parçası olarak görüyorum. le hak ettiği biçimde tanımlanacağını düşünüHer bir enstrüman diğerlerini parçalarla dinleyicilerin içini yorum: parlatsın diye. Piyano davul olaısıtacak. “Zamanın bir günrak işlev görebilir, davulsa melük akışıyla ilgili bir lodiyi oluşturabilir, bas da memüzik yazmak istelodiyi taşıma görevine sahip oladim, zamanla beraber hareket eden bilir. Enstrümanlardan her biri farklı bir görev duygularla ilgili olmasını istedim. Bu alabilir, diğer ikisinin o anda görevinin ne oldualbüm çalar saat sesiyle başlayıp, gece ğuna bağlı olarak.” yarısının geldiğini belirten zil sesleriy“Sanat ve müzikle uğraşan herkesin hayat felle bitiyor. Albüme ‘Move’ başlığını versefesi yaptığı işe yansır” fikrinden yola çıkarak memin nedeni bu sözcüğün harekete “Hayat felsefen müziğine nasıl yansıyor” diye geçmek ya da duygusal olarak etkilen soruyorum. “Karşıma çıkan her fırsata alçakgömek gibi birçok farklı anlamının olnüllülük ve minnettarlıkla yaklaşarak” diyor Himasıydı. Sözcük, albümde başarmayı romi. Alçakgönüllülük ve minnettarlık… Kuşkuhedeflediğim şeyleri en iyi biçimde ta suz, bu iki varoluş hali, sanatla uğraşmayan insannımlıyordu.” ların hayatında önemli olduğu kadar sanatla uğraHem solo stüdyo albümleri, hem şanlar için de önemli. Alçakgönüllülüğü ve min“Hiromi’s Sonicbloom” projesi hem nettarlığı, zaman ve deneyimle birlikte serpilip boy de Hiromi Trio albümleri göz önünde atan iki karakter özelliği olarak düşünecek olursak, bulundurulduğunda bu üç farklı çalışbelki de beğendiğimiz müzisyenleri ve sanatçıları ma birbirini bütünleme niteliğine sabeğenmemizde yine en önemli rolü oynayan onlar. hip. Ama benim asıl merak ettiğim, (hande.eagle@gmail.com) n Kültür Servisi Nesrin Kazankaya’nın yazdığı, yönettiği ve oynadığı “Kazaen (Beyoğlu’nda Çarpışmalar)” isimli oyun, 26 Ocak saat 20.00’da ve 27 Ocak saat 18.30’da Tiyatro Pera Sahnesi’nde izleyiciyle buluşmaya devam ediyor. Beyoğlu’nda kazaen karşılaşarak birbirlerinin hayatlarını etkileyen insanları anlatan oyunda, komedi ve hüzün iç içe yer alıyor. Oyun, gösterişin altındaki sahte dünyaları konu alıyor. Beyoğlu’nda Çarpışmalar GENEL SANAT YÖNETMENİ HABERLERİN GERÇEĞİ YANSITMADIĞINI AÇIKLARKEN, OYUNUN YÖNETMENİ KUŞKULU ‘Zengin Mutfağı’ oynanacak mı? CEREN ÇIPLAK n Kültür ServisiBafta ve Oscar’a aday gösterilen Michael Haneke imzalı “Aşk”, Londra Eleştirmenler Birliği tarafından üç ödüle değer görüldü. Film, “En İyi Senaryo” ve “En İyi Film” ödüllerinin yanı sıra başrol oyuncusu Emmanulle Riva’ya “Yılın Kadın Oyuncusu” ödülünü getirdi. Ang Lee ise “Pi’nin Yaşamı” ile “En İyi Yönetmen” ödülüne deger görüldü. ‘Aşk’a bir ödül daha n Kültür Servisi İstanbul Goethe Enstitüsü, 2012’de başlattığı ve son üç yılın yapımı Alman filmlerinden oluşan “Perşembe Filmleri” dizisiyle devam ediyor. 24 Ocak saat 19.00’da gösterilecek, Johannes Schmid’in yönettiği “Kış Kızı” gösterilecek. Perşembe Filmleri devam ediyor İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları (İBBŞT) yönetimi, “Zengin Mutfağı” adlı oyunun repertuvardan kaldırıldığı iddialarının gerçeği yansıtmadığını açıkladı. Buna karşılık, oyunun yönetmeni Aslı Öngören, MHP’li bazı yöneticilerin oyunun kaldırılmasını istediklerini, “Zengin Mutfağı”nın akıbetinin şubattan sonra belli olacağını belirtti. 12 Mart döneminde zengin bir işadamı tarafından ülkücüye dönüştürülen bir gencin dönüşüm sürecini anlatan “Zengin Mutfağı”, 28 Aralık’taki sahnelenişi sırasında ülkücüler tarafından protesto edilmişti. Yaşananların ardından, önceki gün bazı basın yayın organlarında, oyunun İBBŞT repertuvarından kaldırıldığı şeklinde haberler yer aldı. Genel Sanat Yönetmeni Hilmi Zafer Şahin, gazetemize yaptığı açıklamada, tiyatronun aylık oyun programı üzerinden yapılan “repertuvardan kaldırıldı” şeklindeki haberlerin doğru olmadığını, oyunun şubat ayı programında yer al u Oyunun yönetmeni Aslı Öngören ise bu konuda ren ise oyunu izleyen bazı MHP’li yöneticilerin, kendisinden oyunun kaldırılmadoyurucu bir açıklama yapılmadığını sını istediklerini ve bu taleplerini Şevurgulayarak, MHP’li yöneticilerden hir Tiyatrosu yönetimine de sunduklarını söyledi. baskı geldiğini, oyunun akıbetinin Öngören, “Bu talebi bir siyasi basşubat sonunda belli olacağını söyledi. kı değil de, iddia ettikleri gibi bir mama nedeninin program akışıyla ilgili olduğunu vurguladı. Şahin, İBBŞT’nin genel sanat yönetmeni olarak bir oyunu yönetim kurulu kararı olmadan repertuvardan kaldırma yetkisinin olmadığını belirterek “50’den fazla oyun var, o yüzden bir oyuna ara verilebilir. Program akışı nedeniyle pek çok oyuna ara veriyoruz” dedi. Şahin, İBBŞT’nin oyunu kaldırmak gibi bir düşüncesi ve girişiminin olmadığını da sözlerine ekledi. Çocuklar için yarıyıl sanat atölyeleri n Kültür Servisi İstanbul Modern, 712 yaş grubundaki çocuklar için, okulların yarıyıl tatilinde olduğu 28 Ocak8 Şubat tarihlerinde sanatla dolu, eğlenceli bir program hazırladı. Her gün farklı bir etkinliğin düzenlendiği 712 Yaş Grubu İçin Yarıyıl Sanat Atölyeleri’nde çocuklar resim, heykel, fotoğraf, animasyon, yerleştirme ve performans gibi disiplinlerin yanı sıra edebiyat ve tasarımı da içeren uygulamalar yapacaklar. Tatil boyunca sabah ve öğleden sonraları için iki program seçeneği sunuluyor. MHP’li yöneticilerden baskı “Zengin Mutfağı”nın yönetmeni Aslı Öngö demokratik talep olarak algılamak imkânsız” diyerek şöyle devam etti: “Politik tiyatronun seçkin bir örneğini yapmak siyaset yapmak değildir. Biz nasıl siyaseti siyasetçilere bırakıyorsak, siyasetçiler de tiyatroyu tiyatroculara bırakmalıdır.” Öngören, tiyatro yönetiminin, oyunun, şubatın son haftası tekrar Harbiye’de sahneleneceğini ve ardından galasını yapacaklarını kararlaştırdıklarını belirterek “Oyunun şubat ayında niçin yer almadığı konusunda tatmin edici bir açıklama yapılmaması da kaygı yaratmakta. Bu oyunun akıbeti, tiyatronun tiyatroculara bırakılıp bırakılmadığının açık bir göstergesi olacak bence” diye konuştu.