Katalog

28 EYLÜL 2012 CUMA CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ Beş yıl önce şantiyede maruz kaldığı iş kazası sonucu yaşamını yitiren üyeleri Gülseren Yurttaş’ın anısına bir bildiri yayımlayan Harita Mühendisi Odası, ‘iş cinayetlerini’ lanetledi. Ekonomi Servisi TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, 27 Eylül 2007’de, İSKİ’nin Melen Projesi kapsamında Sarayburnu’ndaki şantiyede çalıştığı sırada vinçten kopan “bom” adlı parçanın altında kalarak yaşamını yitiren harita mühendisi Gülseren Yurttaş’ın 5. ölüm yıldönümü nedeniyle yayımladığı bildiride, “Kârın ön planda tutulduğu, insan yaşamının değersizleştirilerek taşeronlaşmaya ve denetimsizliğe kurban edildiği şantiyelerde, tersanelerde, madenlerdeki ve yaşamın tüm alanlarında ‘iş cinayetleri” lanetlendi. Harita mühendisi Yurttaş’ın ölümüyle ilgili davada iki yıl önce verilen kararla, haklarında taksirle ölüme sebebiyet verme savıyla dava açılan sanıklar için verilen cezalar para cezasına çevrilmişti. Sanıklardan birine verilen 1 yıl 8 aylık ceza 12 bin 15 İş cinayetlerinde ‘parasını öde yeter’e öfke 100 liraya düşürülmüş, diğer ikisine verilen üçer yıllık cezalar da 18 bin 200’er TL adli para cezasına çevrilmişti. Odanın bildirisinde, “iş kazaları” davalarından hızlı, adaletli ve caydırıcı bir karar çıkmaması, ‘parasını öde yeter’ anlayışı etrafında şekillenen kararlar bu tür iş cinayetlerinde hayatını yitirenlerin yakınlarının acılarını bir kat daha artırmaktadı” dendi. Gaz da Hikâye, Fren de... Sürücü Kim? Halk şoku atlatamadan, Erdoğan kış öncesi doğalgaza zam yapılacağını söyledi AKP donduracak ? Başbakan Erdoğan’ın ‘küçük bir miktar’ zam yapılacağını söylediği doğalgazdaki yüzde 1015’lik fiyat artışı, elektrik zammını gündeme getirecek. EPDK, olası zammın 1 Ekim’de geçerli olacağını duyurdu. İSTANBUL/ANKARA (Cumhuriyet) Başbakan Tayyip Erdoğan, dünyada akaryakıta gelen zamların kendilerini zam yapmaya zorladığını savunurken ekim ayı başında doğalgaza da yüzde 10 ila 15 oranında zam yapılacağını açıkladı. Erdoğan’ın zam oranının “ciddi bir oran olmadığını” söylemesi dikkat çekti. Doğalgaza zam elektrik fiyatlarındaki artışı da gündeme getirecek. Bu çerçevede Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 1 Ekim’den itibaren geçerli olacak elektrik tarifelerine yönelik çalışmaların sürdüğünü bildirdi. Erdoğan, özellikle son günlerde tartışılan doğalgaza zam tartışmalarına “Yapıyoruz” diye nokta koydu. Akaryakıtta zammın normal zamanda piyasa tarafından belirlendiğini aktaran Erdoğan, “Şu andaki zam dengelerle alakalı bir zam olmuştur. DoğalEkmekte gaza da mecburen zam yapzam yok mak durumundayız. Bu zam yapılmadığı takdirde siz bunları fırsatçı Hazine’den ödüyorsunuz. Dovar ğalgaza getirilecek zam oranı ciddi olmayacak” dedi. Ekonomi Servisi Dün BurTeknosa Genel Müdürü Mehmet T. Nane, Haluk Dinçer, Euronics GEIE Başkanı Hans Carpels (soldan sağa) katılımıyla işbirliği anlaşması imzalandı. ‘Teknosa Avrupa kulübüne girdi’ Ekonomi Servisi Sabancı Grubu şirketlerinden Teknosa, yıllık 16 milyar Avro’yu aşan cirosuyla Avrupa’nın en büyük elektronik satın alma grubu Euronics ile uluslararası stratejik işbirliği anlaşması imzaladı. İşbirliği ile Teknosa’larda satılan ürünlerin fiyatları da düşecek. Sabancı Holding Perakende ve Sigorta Grubu Başkanı Haluk Dinçer, Euronics ile işbirliğinin Teknosa’ya Avrupa’nın kapısını açtığını belirterek “Elektronik perakende sektörünün açık ara lideri olan Teknosa, Avrupa kulübüne davet edildi. Euronics ile artık 31 ülkede 11 bin satış noktası gibi geniş bir ağa ulaşacağız. Bu adım Teknosa’yı Avrupa’ya taşıyacak bir süreci başlatırken şimdi Türk tüketicisini daha zengin bir ürün yelpazesiyle buluşturacağız. Anlaşması sayesinde birçok yeni ürün dünya ile birlikte ilk kez Teknosalarda satılacak” dedi. Euronics GEIE Başkanı Hans Carpels da “Anlaşma ile biz Teknosa’ya Avrupa’nın kapılarını açarken Teknosa da bize Ortadoğu ve bölgedeki diğer pazarlara açılma fırsatı yaratacak” diye konuştu. sa’da ekmeğe 15 kuruş zam gelırada elektrik var mesi, yurttaşın kafasını karıştırdı. Erdoğan’ın açıklamalaBaşta İstanbul ve diğer illerde zam rı ile “İçkiyi içen, doolup olmadığı soruları, ekmekte zamğalgazı yakan ödesin” dan ziyade fırsatçılığın olduğunu ortaya diyen Enerji Bakanı koydu. Konuyla ilgili bilgi veren İstanbul Taner Yıldız’ın açıkEkmek Fırıncıları Sanatkârları ve Esnaf Odalamalarını değerlensı Başkanı Fahri Özer, başta İstanbul olmak üzere Türkiye genelinde ekmeklik un konudiren Tüketici Haksunda sıkıntı olmadığını ancak karteller olları Derneği Genel duğunu söyledi. “Rusya un satmayacağını Başkanı Turhan açıklayınca bizdeki un kartelleri ellerindeki unu Çakar, “Başbapahalıya satmak üzere manipüle etmeye başkan’ın bugün ladılar. Aynı şey maya konusunda da var. Bir‘küçük miktar’ kaç fabrika tüm fiyatları belirliyor. Tamam girşeklinde açıkladi fiyatları yükseliyor, doğalgaz ve elektrik fiyatları dığı zamlar süartacak, ama ekmeğe zam gelip gelmeyeceği, rekli yapılan ne kadar geleceği ancak o zaman belli olur. Ko zamlar. Elektrişullar zamma zorlayabilir ama bu aslında un fiğin yüzde 48’i yatlarından değil diğer girdi fiyatlarının yükseliyor olmasından kaynaklanır. Eğer bu manipü de doğalgazla lasyon önlenmezse zam da gelir” diye konuşan üretiliyor. ElekÖzer, yeklililerin konuya duyarlı olmasını istedi. trik zammı da S TAV, Suudi şirketleri ağırladı Suudi Arabistan’ın şirketlerinin temsilcilerinden oluşan Cidde Ticaret Odası heyeti, TAV Grubu’nu ziyaret etti. TAV Havalimanları konsorsiyum ortakları Saudi Oger ve Al Rajhi ile birlikte; geçen yıl yaklaşık 1.2 Milyar dolar sözleşme bedeliyle Medine Havalimanı projesini imzalamıştı. Proje çerçevesinde Konsorsiyum, TAV İnşaat önderliğinde yolcu terminalinin inşaatını 2015’in ilk yarısında tamamlamayı planlıyor. kapıda” dedi. talarına kadar yüzde 8’i bulan daralma, yılın ikinci yarısında yerini toparlanmaya bıraktı. Yılın sonuna doğru hazırlanan Orta Vadeli Program, 20102012 döneminin hedeflerini koyuyordu. İlgili bakan ve diğer yetkililer, küçülme yılından mütevazı bir büyüme dönemine geçişi öngörüyorlardı. 2010’da ekonomi yüzde 3.5, izleyen yıl yüzde 4 ve nihayet 2012’de yüzde 5 büyüyecekti. Buna bağlı olarak işsizlik yüzde 14 bandında kalacaktı. Cari açık 2011’de 22 milyar dolarda, 2012’de 28 milyar dolarda kalacak ve milli gelirin yüzde 5’ini aşmayacaktı. Enflasyon yine, yüzİktidarın ekonomi ile ilgili bakanlarının gazde 5’te kalacaktı. Bu mütevazı büyümenin fren temalı demeçlerine bakılırsa 2010 ve bütçesinin açığı da milli gelirin yüzde 5’in2011’de ortalama yüzde 9’a yakın büyürken den yüzde 3’üne ancak düşecekti. 2012 için yüzde 4 büyüme hedefine gerileme Peki gerçekte ne oldu? Bu hedeflerin kararı, bir uyum içinde alınmamış. İhracahiçbirine uygun gelişmedi süreç... Daha çok tın patronu sayılan bakan Zafer Çağlayan, Avrupa’da derinleşen kriz, sıcak paranın yö2023’e kadar ortalama yüzde 6 büyüme genünü Türkiye’ye döndürdü ve muazzam bir rektiğine işaret ederek yılın ilk yarısında yüzkaynak akışı yaşandı. 2010 yılı toplamında de 3’te kalan büyümeye pek içerliyor. Frenet kaynak girişi 28 milyar doları, 2011’de ne çok sert basıldığını, balataların yandığı56 milyar doları buldu. Böyle olunca 2010 nı filan söylüyor. Ardından da “Bas gaza!” için öngörülen büyüme yüzde 3.5 değil, yüzdiye dayatıyor diğer bakan arkadaşlarına ve de 9.2 oldu. 2011 için hedeflenen büyüme Merkez Bankası’na. de yüzde 4 değil, yüzde 8.5’i buldu. İç tüKendisini ekonominin baş aktörü gören ketim, özel yatırımlar, büyümenin lokomoAli Babacan ise Çağlayan’a yolcu muatifi oldu. Giren dış kaynak, döviz kurunu aşamelesi yapıyor ve “sürücünün işine karışma” ğı itti, ithalatı patlattı, ihracat geride kalındiye uyarıyor. Babacan’a vergicibaşı Mehca dış ticaret, dolayısıyla cari açık da bümet Şimşek ile Merkez Bankası da desyüdü, hem de ne büyüme!.. tek veriyor. 2010’da OVP’de 18 milyar dolar olarak Medya, ortada bir gazfren ayrışması hedeflenen cari açık, gerçekte 47 milyar dogörüyor ve bakalım kimin dediği olacak giları ve milli gelire oranı da yüzde 6.4’ü bulbi bir kayıkçı yarışı yaratıp heyecan kaydu. Esas patlama 2011’de yaşandı ve bünatmaya çabalıyor. Oysa kimse şu soruyu yüme yine yüzde 8.5’i bulunca cari açık da sormayı akıl etmiyor; arabayı gerçekte kul77 milyar dolar ile dünya rekortmeni ollanan kim, direksiyonun başında kim var? du, milli gelirin yüzde 10’una çıktı. Haliyle, AKP’li bakanlar mı, iç aktörler mi, yoksa iki yıl ortalama yüzde 9’a yakın büyüyen ekouluslararası yatırım odakları, dış aktörler mi? nomide, öngörüldüğü üzere işsizlik yüzde Tabii ki ikinciler. Çünkü Türkiye ekonomisi 14’te kalmadı, yüzde 10’a kadar indi. Bütamamen dış aktörlerin getirip götürdüğü dış yümeyen tarımın istihdamı da (her nasılsa!) kaynak ile şekilleniyor. Gazın mı, frenin mi yardımcı olmuştu işsizlik düşüşüne... kullanılacağını, büyümenin hızlı mı yavaş mı Büyüme ile birlikte ithalattan ve iç tüolacağının kararını tamamen onların getirip ketimden alınan ÖTV ve KDV’ler de gürül götürdükleri para belirliyor. Gerisi lafügüzaf. gürül akması ve özelleştirme gelirleri hatHatta isterseniz, iç aktörlerin yol haritata işsizlik sigortasının tırtıklanmasıyla, bütsı olsun niyetine her yıl açıkladıkları Orta Vaçe açığı daraltıldı, milli gelirin yüzde 2’sideli Program’lara koydukları hedeflerle, nin altına çekildi. Kamunun borçlanması da gerçekleşme arasında ne kadar fark oldubuna bağlı olarak azaldı, borç stoku milli ğuna bakalım ve bu kayıkçı yarışına, yalancı gelirin yüzde 40’ı dolayında kalarak Avrupehlivanlara biraz gülelim... palıları kıskandırdı… Enflasyonda negatif bir seyir vardı. Hedefler hiç tutmuyordu. NE HEDEFLENDİ, NE GERÇEKLEŞTİ Ama, ne gam!.. Tanrı verdi, Tanrı aldı misali, dış BÜYÜME (%) kaynak ile büyüyen, dış kaynakla küçülen ekonomi, 2011’in ikinci 2009 2010 2011 2012 (*) yarısında yine Avrupa’da yaşanan Hedef 6 3.5 4 5 türbülansın etkisiyle dış kaynak Gerçek 4.7 9.2 8.5 4 çıkışı yaşadı. Çıkan sermaye, kuCARİ AÇIK (Milyar $) ru da yukarı itti. Bu durum, faizleHedef 11 18 22 28 rin yüzde 5.75’ten yüzde 1112’leGerçek 13.4 46.6 77 65.4 re çıkarılmasına yol açtı. İç talep CARİ AÇIK/GSYH, (%) geriledi, bütçe gelirleri düştü ve enflasyon kafasını kaldırdı. Dış kayHedef 5.8 5.3 4.9 4.8 nak aktörünün seyri göz önüne alıGerçek 6.5 6.4 10 8 narak 2012 OVP’sine “yumuşak ENFLASYON, (%) iniş” prensibi yazıldı ve hedef Hedef 5.8 5.3 4.9 4.8 yüzde 4 büyüme olarak belirlenGerçek 6.5 6.4 10.5 5.2 di. Ama ekonomi o kadar da büBÜTÇE AÇIĞI/GSYH, (%) yümedi yılın ilk 6 ayında, yüzde 3’te kaldı büyüme. Ona bağlı olaHedef 6.6 4.9 4 3.2 rak da bütçe için vergi üretilemeGerçek 5.5 3.6 1.3 1.5 di ve harcamalar daha hızlı büyüKAYNAK: Kalkınma Bakanlığı (DPT), OVP 201012 ve OVP 201214 yünce cari açık kamburuna şim(*) 2010’daki hedef ve revize hedef di bir de bütçe açığı kamburunun eklenmesi tehlikesi belirdi. İç tüTürkiye ekonomisi 2008 küresel krizinden, ketici iştahsız, artık borçlanmak istemiyor; ihihracat daralması ve sıcak para kaçışı biracat yırtınsa da ilerleyemiyor. Artık ne gaz çiminde iki darbe yiyerek küçüldü. 2009 orkâr ediyor, ne fren... Tarzan zor durumda... Böyle dolandırıcılığa Köylülere süt ineği diye 120 gün sonra kesilecek angus sattılar. Anguslar doğum yaptıktan sonra gerçek ortaya çıktı. MEHMET MENEKŞE angus ne yapsın Firma anlaşma istedi AMASYA “Simentel” süt ineği dağıtım projesini alan Başyurtlar firmasının köylülere Uruguay’dan 120 gün sonunda kesilmek üzere ithal edilmiş “angus” inekleri verdiği ortaya çıktı. Piyasa değeri 2 bin 500 TL olan ineklerin tanesini köylüye 9 bin 250 ? Mağdur köylülerden CHP İl Genel Meclis Üyesi Ali Haydar, “HayTL’den satan firmanın savanları kayıt altına aldırıp küpe taktıramadığımız için satamıyoruz, teşhiplerinden Süleyman Tovikten de faydalanamıyoruz. 18 bin 500 liraya aldığımız iki ineği kesirun AKP ilçe yönetiminde. me verdiğimizde 56 bin lira ediyor. Firmanın sahipleri ‘Size 2’şer Amasya Orman ve Köy İşbin lira verelim, inekleri değiştirelim’ dedi. Bunlar ineklerin leri Genel Müdürlüğü geparasını 18 bin 500 lira olarak devletten peşin aldı. Bize veçen yıl “Süt Sığırcılığı Ferrecekleri inekler de 15 bin liralık. Kabul etmedik. di Kredi Uygulamaları” adı Hakkımızı arayacağız” dedi. altında bir proje başlattı. İhaleyi alan Muharrem Başyurt ve Süleyman ToCHP Amasya Milletvekili run’un sahibi olduğu BaşRamis Topal verdiği soru yurtlar isimli firma köylüleönergesiyle konuyu Meclis re simentel cinsi damızlık gündemine taşıdı. süt ineği diye Uruguay’dan 120 gün sonunda kesilmek üzere ithal edilmiş angus cinsi et inekleri sattı. Amasya’da 283 adet angus cinsi hamile düve Kağnıcı, Kızık, Kötüköy, Saraycık, Yeşilöz ve Boğazköy’den 126 kişiye dağıtıldı. Bir ay önce Amasya Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından yapılan veteriner kontrolünde hayvanların süt ineği değil Uruguay’dan 120 gün sonunda kesim yapılmak üzere ithal edilmiş angus cinsi inekler olduğu ortaya çıktı. Bunun üzerine İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü bu hayvanların ivedilikle kesilmesi gerektiğini yazı ile köylülere bildirdi. Yeşilöz köyünden 30 kişi Amasya Valiliği’ne şikâyette bulundu. Çevre ve Orman Müdürlüğü olay ile ilgili köylülerin ifadesini aldı. Ancak geçen sürede Amasya Valiliği’nin olay ile ilgili bir soruşturma başlatmadığı belirlendi. UNUTMADIK UNUTMAYACAĞIZ... Haklı ve onurlu mücadelesinde katledilişinin 18. yılında ELMAS YALÇIN’ı onur ve özlemle mezarı başında anıyoruz. 28 Eylül 2012 Cuma Saat: 12.30’da Feriköy Helvacı Dede Mezarlığı Alt Kısım YALÇIN AİLESİ İçişleri Bakanlığı verilerine göre, 81 il belediyesi SGK, Maliye ya da ‘dış krediler’ nedeniyle zor durumda Belediyeler borç batağında AYŞE SAYIN ANKARA Hazine alacaklarında en büyük payı oluşturan 81 il belediyesinden 15’ine “haciz” gittiği ortaya çıkarken il özel idarelerinin de borç batağı içinde olduğu belirlendi. MHP Osmaniye Milletvekili Hasan Hüseyin Türkoğlu’nun yazılı soru önergesine İçişleri Bakanlığı’ndan gelen yanıt, 81 il belediyesinin tamamının ya SGK, ya Maliye ya da “dış krediler” nedeniyle borçlu olduğunu ortaya koydu. Belediyelerin yanı sıra bazı il özel idareleri ve ilçe belediyelerine de borçlarını ödeyemedikleri için icra takibi yapıldığı ve bazılarının mallarına hacizle karşı karşıya kaldığı be GÖKÇEK 2 MİLYAR’I GİZLİYOR Türkiye’nin “en borçlu” belediyesi durumunda olan ve mahalli idarelerin Hazine’ye olan 8 milyar 96 milyon TL’lik vadesi geçmiş borçlarının 2 milyar 405.6 milyon lirasının ait olduğu Ankara Büyükşehir Belediyesi ise Meclis’e “borç miktarı” bildirmeyen tek belediye oldu. Belediyeden verilen yanıtta, Karayalçın dönemi kastedilerek “Hazine Müsteşarlığı’na 19901993 yılları arasında kullanılan kredilere ilişkin uzlaşma başvurusunda bulunulduğu, uzlaşma sonucunda borcun netleşeceği” bilgisi verilmekle yetinildi. lirlendi. Bu kapsamda en borçlu belediyelerin başında gelen Adana Büyükşehir Belediyesi’nin 606 milyonu SGK, 149 milyonu Maliye, 58 milyonu İller Bankası’na olan borçları nedeniyle Hazine Müsteşarlığı nedeniyle gayrimenkulle ri üzerine “haciz” konulduğu belirlendi. Borçlarla başı dertte olan bir başka belediye ise Karamürsel sahilini “paravanlarla” bölerek “tesettür beach” yapan Kocaeli Belediyesi oldu. Maliye’ye 158.6 milyon, SGK’ye 126.7 ve İller Bankası’na 18.5 milyon borcu olan belediye zamanında ödeme yapamayınca, “icra takibi” başlatıldı. İcra işlemi başlatılan diğer belediyeler de şöyle: “Ağrı, Balıkesir, Çankırı, Diyarbakır, Kars, Nevşehir, Trabzon, Van, Zonguldak, Karaman, Trabzon, Yalova ve Düzce.” Kurumlara olan borçlara bakıldığında İstanbul’un, İller Bankası’na “en borçlu” belediye olduğu belirlendi. İBB 185.8 milyon TL’lik dış krediyle en yüksek borçlanan belediye unvanına da sahip. Ancak belediyenin “gecikmiş borcu bulunmadığı” için icra takibi yok. Dış kredilerde ise AKP’li Bursa Büyükşehir Belediyesi ilk sırada yer alırken bunu Eskişehir ve Adana belediyeleri izliyor. C MY B C MY B