Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 EYLÜL 2012 PAZAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr 12 EKONOMİ Ekonomi iflas diyor politika engelliyor OSMAN ÇUTSAY Amerika Mandası Birinci Dünya Savaşı sonrası Osmanlı İmparatorluğu dağılırken ve dağıldıktan sonra ülkemizde güçlü akımlardan biri de ABD mandası altına girmekti. Bu akım “Biz kendimizi yönetemeyiz, koruyamayız. Güçlü bir devletin korumasına, yönetmesine, en azından vesayetine, gözetimine ihtiyacımız var. Bizi yönetecek, gözetecek vasi ülke de Atlantik ötesindeki ABD olur” şeklinde özetlenebilir. Bağımsızlık savaşı yalnız Yunanistan’a karşı değil, bu tür görüş ve akımlara karşı da yapılmış, kazanılmıştır. Kazanım uzun ömürlü oldu mu, sorusu uzun süredir gündemdedir. Bugün gelinen aşamaya bakıldığında ABD mandasını savunanların daha ileri görüşlü, toplumu tanımada daha gerçekçi olduğu da düşünülebilir. Tabii bu noktaya kısa sürede değil İkinci Dünya Savaşı sonrası Truman Doktrini, Marshall Planı ile başlayan bir süreç sonrası aşama aşama gelindi. Günümüzde Türkiye, ABD’den yönetilen, seçim sonuçları dahi ABD tarafından belirlenen bir ülke konumuna düşürüldü ya da en azından bu tür izlenimler yaratıldı. Suriye ilişkilerini, politikasını da bu açıdan değerlendirmek gerekir. Suriye, ABD’nin BOP ya da GOP projesi kapsamında stratejik öneme sahip bir ülkedir. Suriye’de zengin petrol, doğalgaz yatakları yok ama, Suriye, İran’la yakın ilişkisi olan İran’ın Lübnan’a ulaştığı, Hizbullah’a destek verdiği, bir yerde İran’ın İsrail’in komşusu haline gelmesine geçit sağlayan, ayrıca Rusya’ya da Akdeniz’de üs veren bir ülkedir. Bölgedeki stratejik konumu nedeniyle, Suriye ABD’nin güdümüne girmesi istenen GOP ya da BOP projesi uygulaması açısından da kritik yol üzerinde aşılması gereken bir engeldir. Emperyal güçlerin aşama aşama uygulama planları olduğu gözlemleniyor. Öncelikli yaklaşım dostça, demokratik bir görüntü altında ülkenin yönetimini ele geçirmek, ülkenin yöneticilerine bazı güvenceler vererek, demokratik reformlar(!) yapmaya ikna etmek, ardından seçimle halkın hür(!) iradesini temsil eden parlamento ve hükümeti oluşturmak. Yapılacak hür(!) seçimin ne sonuç vereceği kesin, emperyal güçlerin bu tür seçim süreçlerini çok iyi yönettikleri örnekleriyle ortada. Demokratik yönetim anlayışı da farklı. Hani Stalin Postdam Konferansı’nda “Benim demokratik yönetim anlayışım komünist ideallerim” demişti ya, ABD açısından da demokratik seçim, ABD güdümünde iktidarların oluştuğu seçim. İş demokratik seçim(!) kıvamına geldiğinde, biraz maliyeti de olsa seçimin sonucu belli. Bu bağlamda yine Stalin’in bir tümcesini anımsatayım; “Atılan oylar değil sayılan oylar önemli” oluyor. Suriye konusunda da B. Esad’ı iktidardan uzaklaştırmak, yerine ABD’ye, AB’ye yakın bir yönetimin oluşması için dostça yaklaşım yapıldı. Denildi ki “demokratik reformlar yap, ardından seçim, iktidardan uzaklaş”. Bu ikna görevi de Türkiye’ye verildi. Bazen taşeronluk, bazen sesyayarlık deniliyor, ama en hafifinden Türkiye’nin ABD’nin elçisi olarak hareket ettiğini düşünelim. Dostça kaynaşma oldu, vizeler kalktı, ticaret arttı. Cilvegözü kapısında kilometrelerce TIR kuyrukları oluştu. Ben de bu bahar havasından yararlandım. Hatay ve çevresine eşimle gezi amacıyla gitmiştik, bu bahar havasından yararlanarak kolayca Halep’e kadar uzandık. Halep’i yıkıntıdan önce görmek, gezmek olanağımız oldu. Ancak bu dostane yaklaşım başarılı olmadı. B. Esad, emperyal güçlerin istediği türden seçim yaparak iktidardan uzaklaşmayı kabul etmedi. Esad’ın bu davranışı üzerine, insan hakları koruyucusu Türkiye ile Suriye’nin arası açıldı, birden ilkbahar havası kışa dönüştü. Dostane(!) yaklaşım başarılı olmayınca Libya benzeri bir B planının uygulamasına geçildi. Muhalifleri, isyancıları ya da özgürlük savaşçılarını destekleyerek Esad rejimini devretmek yoluna girildi. Bu satırlar yazılıncaya değin bu planın başarı kazanamadığı anlaşılıyor. Üçüncü aşamaya geçiş hesapları yapılıyor, stratejik dost, müttefik alalaması ile Türkiye olayda piyon olarak kullanılmaya çalışılıyor. Kamuoyu bu yönde hazırlanıyor. Atatürk’ün bir tümcesiyle noktalayayım: “Şark işlerini çevirmekte ve zayıf noktalarımızı bulmakta pek mahir olan düşmanlarımız memleketimizde bunu adeta bir teşkilat haline getirmişlerdir.” FRANKFURT Uluslararası mali piyasaların çoktandır “ceset” gözüyle baktığı ve Avro bölgesini terk etmesini istediği Yunanistan, AB’nin jeopolitik hesapları yüzünden adeta “suni teneffüsle” yaşatılıyor. Almanya’da iktidar partisi CDU ve ana muhalefet partisi SPD içinde giderek güç kazanan eğilimler, Yunanistan’ın batması halinde, Türkiye’nin tam ortasında yer aldığı bölgede denetim dışı bir kaosun patlak vermesinden korkuyor. Almanca konuşulan dünyanın önde gelen ekonomi unanistan’a AB’nin jeopolitik gazetesi Handelsblatt’ta çıkarları gereği “suni teneffüs” yer alan ayrıntılı bir anaYunanistan’ı, yapılıyor. Ekonominin yasalarıyla lizde, “uçuruma itilmekten” jeopolitikanın yasaları Yunanistan’da şimdilik “jeopolitik çelişiyor. Almanya’da iktidar partisi durumu”nun kurtarCDU ve ana muhalefet partisi SPD dığı ileri sürüldü. Alman siyasetinde Yunaiçinde giderek güç kazanan nistan açmazında ekoeğilimler, Yunanistan’ın batması nomik mantığın emirleriyle değil siyasetin gehalinde, Türkiye’nin tam rekleriyle hareket edildiği ortasında yer aldığı bölgede, gözden kaçmazken, Yunadenetim dışı bir kaosun nistanTürkiyeArap dünyası çizgisinde meydana gelecek yeni patlak vermesinden kırılmaların AB’nin önce güney sıkorkuyor. nırlarını sonra da merkez ülkelerini tehlikeye düşüreceği savunuldu. İstikrarını yitirerek toplumsal kaosun içinde kaybolma eğilimine girmiş bir Yunanistan’ın sonuçta “jeopolitik bir korku senaryosu”na dönüşeceğini kaydeden etkili gazete, geniş araştırmasında, istikrarsız bir Yunanistan’ın, Avro çemberinden çıkması ve dolayısıyla mali denetimden de kurtulması halinde, büyük çalkantıların kaçınılmazlaşacağına dikkat çekti. Handelsblatt, TürkKürt çatışmasının yeniden alevlendiği, İran’la krizin keskinleştiği ve Suriye’deki savaşın da sertleştiği bir dönemde, AB’nin Yunanistan’ı serbest düşüşe bırakamadığını hatırlattı. Gözlerin IMF, AB Konseyi ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) uzmanlarından oluşan ünlü “Troyka”nın hazırlayacağı Yunanistan raporunda olduğunu belirten gazeteye göre bu rapor, sonuçta sadece daha önce karara bağlanan tasarruf önlemlerinin tek tek neler getirdiğine ve buna rağ Y men hangi bütçe açıklarının kalacağını kaydetmekle yetinecek. Gazete, “Troyka bu sefer de Yunan bütçesinde epey bir milyar Avro tutarında eksik kalacağını saptamış olacaktır” diye yazdı. Yeniden drahmi dönemine dönmenin Yunan halkı için kesinlikle gündemde olmadığını savunan Handelsblatt’ın değerlendirmesinde, şu vurgular da dikkat çekti: “Troyka raporu, Yunanistan’la ilgili siyasal kararda dikkate alınacak birçok faktörden sadece biri. Ayrıca Yunanistan’ın Avrupa Para Birliği içinde kalması kesinlikle sadece bir para sorunu da değil. Burada AB’nin Doğu Akdeniz bölgesinde ve Ortadoğu’daki jeopolitik çıkarları söz konusudur.” Jeopolitik endişeler ağır basıyor Büyük sermaye çevrelerinden iyi haber almasıyla ünlü gazete, Yunanistan’ın serbest düşüşe bırakılmamasının temelinde yatan jeopolitik endişelerin, büyük partilerde destek bulduğuna dair örnekler de verdi. Buna göre, Yunan sorununun sadece mali değil, stratejik bir anlamı da olabileceği doğrultusunda görüş bildiren iktidar ve muhalefet partilerindeki uzmanlar, bölgesel kaosun yaratacağı tehditlere dikkat çektiler. İktidar partisi CDU’un Fe deral Meclis Grubu Başkan Yardımcısı Michael Meister, “İstikrarsız bir Yunanistan’ın Avro’yu yitirmesi halinde YuDoğu Akdeniz bölgesi için ne nanistan’ın çok ağır bir ekonomik gibi sonuçları beraberinde şoka gireceğinin hesaba katılmagetireceğini insanlar ken sının şart olduğu belirtiliyor. Handine sormalıdır” diye ko delsblatt’ın değerlendirmesinde öynuşurken, ülkenin en bü le bir durumda banka ve şirketlerin yıyük eyaleti Kuzey Ren ğınsal bir biçimde iflasa gideceği, işVestfalya’da CDU’nun sizliğin bir kez daha sıçrayacağı, orbaşkanlığını yürüten Ar ta sınıfın da hızla eriyerek yoksullamin Laschet, bu sorunun şacağı hatırlatıldı. Yunan Başbakanı mutlaka sorulması gerek Samaras’ın son Berlin ziyaretinden tiğini belirtti. Ana muha önce “Jeopolitik konumumuza bir balefet partisi SPD’nin Fede kın. Sınırlarımızda yasadışı sığınral Meclis Grubu’nda ulus macıları durdurmaya çalışıyoruz” lararası ilişkilerden sorumlu dediğini kaydeden Handelsblatt, Yunanistan’daki toplumsal barıuzmanlarından Rolf Mützeşın tehlikeye düşebileceği gönich de Yunanistan’ın Türkirüşünü de tartışmaya açtı: ye’ye ve Arap dünyasına çok ya“Şimdiden on binlerce inkın olduğunun altını çizsan Suriye’deki iç sadi. Mützenich, “Avro’dan vaştan Batı’ya doğru çıkış ek bir huzursuzluk kaçıyor.” tdemek” diye konuştu. Domino etkisi yaratır UZLAŞMA SAĞLANDI İncirlik’te grevin eşiğinden dönüldü ADANA (Cumhuriyet) Adana, İstanbul, Ankara ve İzmir’dekilerde yaklaşık 1600 çalışan adına Türkiye Harb Sanayi ve Yardımcı İşkolları İşleri Sendikası (Harbİş) ile ABD’ye bağlı 39’uncu Kanat Komutanlığı, WBR, AAFES ve TUSLOG adlı şirketlerin işveren temsilcileri arasında yürütülen toplu iş sözleşmesi görüşmeleri anlaşmayla sonuçlandı. Ankara’da biraraya gelen şube başkanlarıyla görüşen ve durum değerlendirmesi yapıldığını belirten Harbİş Genel Başkanı Bayram Bozal, ABD’li şirketlere ait yemekhane, hastane, itfaiye, elektrik ve mağaza gibi birimlerde çalışan yaklaşık 1600 çalışan adına 16 Nisan’da başlayan ve grev kararı alınması aşamasına gelen toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlandığını belirtti, ancak ayrıntılarını daha sonra açıklayacaklarını söyledi. Harbİş’in grev kararı aldığı görüşmeler sırasında ABD’li AAFES şirketinin Genel Müdürü Robin Chetri’nin, “Gerekirse burayı kapatır gideriz. Bu sıcakta parasız pulsuz kalırsınız” demesi, sendika çevrelerinde şaşkınlık ve tepki ile karşılanmıştı. Otomotiv frene bastı ? Ağustos ayı ihracatında lokomotif sektör otomotiv, ilk 3’e giremedi. AB’ye ihracat yüzde 13 geriledi. DAMLA GÜNTEKİN Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ağustos ayı rakamlarını Kardemir Karabük Demir Çelik Tesisleri’nde açıkladı. TİM heyeti, işçiler çalışırken tesisleri gezerek inceleme yaptı. KARABÜK Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından Karabük Kandemir Demir Çelik Tesisleri’nde açıklanan ihracat rakamları, ekonomide yumuşak inişin sürdüğünü, hızın yavaşladığını ortaya koydu. Ağustos ayında ihracat, geçen yılın aynı zamanına göre yüzde 4.6 düşüşle 10 milyar 505 milyon olarak gerçekleşirken, yılın ilk 8 ayında yüzde 10.17 artışla 97 milyar 717 milyon dolara ulaştı. Ağustosta en fazla ihracatı, 1 milyar 455 milyon dolar ile kimyevi maddeler sektörü yaptı. Hazırgiyim ve konfeksiyon ikinci, çelik sektörü ise 3. sırada yer aldı. Otomotiv sektörü ise ağustosta ilk 3’e giremeyerek büyük sürpriz yaptı. Otomotivdeki gerileme dolayısıyla Bursa’da yüzde 14 ile ihracatı en çok gerileyen il oldu. Ağustosta sektörler içinde en büyük artışı yüzde 61 ile savunma ve havacılık yakalarken onu mücevher ve yaş meyve sebze takip etti. Avrupa pazarında büyük düşüş Ağustosta AB ülkelerinin tüm ihracatımızdaki payı yüzde 43.9 iken bu sene yüzde 40’a geriledi. İlk 8 aydaki gerileme ise yüzde 11 oldu. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi bu durumu şöyle değerlendirdi: “Avro bölgesinde 3. çeyrekte de yaşanan daralma, dış ticarete en büyük paya sahip AB’nin vatndaşlarının alım gücü daralmasına neden oluyor. Türkiye ekonomisi de bu olumsuzlukları hissediyor. Suriye ile gerginlik de ihracata yansıdı ve ağustos ayında Suriye ile ihracatımız yüzde 81 geriledi.” Büyükekşi, ihracatçının pazarlarını çeşitlendirmekle beraber rekabet sıkıntısı yaşadığını dile getirerek kredi maliyetleri ve kurun makul seviyelere gerilemesinin sorunu hafifleteceğini belirtti. Zücaciye fuara hazırlanıyor 23’üncü Züchex U Zücaciye & Hediy luslararası el Elektrikli Ev Gereç ik Eşya ve leri Fuarı 59 Eylül arasında Tüya p Fuar Merkezi’nde ka Kongre ve pı cak. Fuar, zücaciye larını açaeşyaları sektöründeki ve mutfak bancı imalatçı, ihraca yerli ve yave distribütörler, zin tçı, ithalatçı cir toptancılar ve perake mağazalar, nd araya getirecek. Avru ecileri bir pa’nın 3’üncü dünyanın 4’üncü Züchex’e Ortadoğu büyük fuarı ’d lar’a, Avrupa’dan an BalkanGüney Afrika’ya, Rusya’ya ka da kelerden 700 firman r çeşitli ülın la 60 bin ziyaretçi be katılımıykleniyor. Tutumlu Bohça Türkiye’de Güney Afrika kökenli sosyal girişim hareketi Natural Balance, 2008’de yarattığı pişirme torbası Wonderbag’i Türkiye’de üretme kararı aldı. Tutumlu Bohça adıyla kullanıma sunulacak torbalar, 22 ülkeye de İzmir’den yayılacak. Naturel Balance, üretim, satış ve pazarlaması için Türkiye’de İzmirli iş kadını Işınsu Kestelli (sağda) ile ortaklık kurdu. Natural Balance’ın kurucusu Sarah Collins ve Kestelli’nin verdiği bilgiye göre, ürün ailelerin yakıt harcamasını Güney Afrika’da yüzde 30, Afrika ülkesi olan Rwanda’da yüzde 80’e kadar azalttı. Wonderbag Tutumlu Bohça ayrıca ocakta pişen yemeğe göre yüzde 80’e varan oranlarda daha az miktarda su tüketiyor. Turkcell’den ‘akıllı’ indirim Turkcell, yeni akıllı telefonlarda kampanya başlattı. Buna göre 7 farklı markanın 9 farklı modelini yüzde 36’ya varan indirimlerle ve 339 TL’den başlayan fiyatlarla satışa sunuyor. Yıl sonuna kadar devam edecek olan “Türkiye’nin Akıllı Telefon Hareketi” kapsamında, indirimlere ek olarak 3 ay boyunca her ay 250 MB internet ve sınırsız facebook paketi de hediye ediliyor. THY, kayısı k ikram edeceO da nayi Malatya Ticaret ve Saç, THY’ye ko sı Başkanı Hüseyin Er a yolculara rd sundukları, uçuşla i teklifinin es ilm kayısı ikram ed irdi. Erkoç ld bi i in iğ kabul edild fta içerisinde “Önümüzdeki bir ha unda kayısı uş THY, 200 noktaya uç dedi. k” ikramına başlayaca BSH yeni ürünlerini tanıttı BSH Ev Aletleri, network bağlantılı akıllı ev aletlerini dünyanın en büyük elektronik ve ev aletleri fuarı IFA’da vitrine çıkardı. Berlin’de gerçekleştirilen IFA 2012 Fuarı’nda BSH Ev Aletleri’nin akıllı teknoloji ile geliştirdiği, network bağlantısı ile uzaktan kontrol edilebilen yeni ürünleri yoğun ilgi gördü. olda Sigaraya zam y amalarına Sigaranın sağlık harc a yük gelir on 2 milyar 805 mily lışma ve Sostirdiğini saptayan Ça ığı, hastanl yal Güvenlik Baka llanılmak ku de sin vi da te lıkların kuruş kat60 n tte ke pa r he üzere Bakanlar in iç ı kı payı alınmas türdü. Kurulu’na öneri gö C MY B C MY B