Katalog

2 MAYIS 2012 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 15 Tarımda İstihdam Bilmecesi Türkiye 2008 krizinden en şiddet ğıdaki tablo EuroStat verileri kullali etkilenen ekonomilerden birisi oldu. narak bu amaçla hazırlandı. 2008’e görece, 2009 yılında sanayi üretimi 2008 2011 Arasında Tarımsal İstihdamda Değişim yüzde 40’a yakın oran(1.000 kişi) Yüzde Olarak da geriledi; işsiz sayısı 1.126.800 22.50 1 milyon 250 bin kişi ar Türkiye 34.175 4.92 tış gösterdi. Açık işsiz Fransa 16.250 9.83 lik oranı krizin etkilerinin Macaristan 15.700 0.71 en şiddetle hissedildiği Romanya 14.125 4.98 2009’un şubat ve mart İngiltere 9.750 5.55 aylarında yüzde 16’ya Hırvatistan Letonya 6.000 7.29 yükseldi, yıl ortalaması Avusturya 3.375 1.78 ise yüzde 14’e ulaştı. Estonya 0.600 2.47 Aynı dönemde sek İsveç 3.700 4.37 törler arasında işgücü Litvanya 3.875 3.35 nün dağılımında ise il Slovenya 3.925 5.83 ginç dalgalanmalar ya Norveç 4.650 7.75 şandı. Tarım sektörle Yunanistan 5.450 1.14 rinde (birincil tarım, hay Danimarka 7.600 11.38 vancılık ve balıkçılık) is Finlandiya 8.300 7.94 tihdamın 2008 yılından Belçika 10.375 15.87 13.425 8.60 başlayarak hızlı bir artış Çek Cumh. 13.675 6.49 gösterdiği duyuruldu. Hollanda 13.725 1.69 TÜİK verilerine göre ta İtalya 23.800 24.98 rımsal istihdam Slovakya 24.950 26.71 2008’de 5 milyon 16 İrlanda 39.275 16.88 binden, 2009’da 5 mil Bulgaristan Almanya 46.125 7.25 yon 240 bine çıktı. Kriz 51.375 6.43 sonrası “toparlanma” İspanya Portekiz 55.900 16.18 evresinde de bu süreç Polonya 134.650 6.49 güçlenerek devam etti Avrupa Birliği (27) Ortalaması 372.450 3.68 ve 2011’de 6 milyon Kaynak: EuroStat 143 bine ulaştı. Oysa 2000’li yıllar boyunca krize değin tarımsal istihdam çok hızlı bir şekilTabloda çeşitli Avrupa ülkelerinde de gerileme içerisindeydi. Tarımda 2008 sonrasında tarım sektörlerinde çalışan işgücü, örneğin 2004’te 5 mil istihdamın gelişimi özetlenmekte. yon 713 bin kişi iken 2007’de 4 mil 2008’den 2001’e görece tarımsal isyon 866 bin kişiye değin gerilemiş idi. tihdam artışı bakımından Türkiye 1 Kriz altında tarım dışı sektörlerde milyon 126 bin kişilik artışla tek babüyük bir daralma yaşanırken tarım şına. Türkiye’den sonra tarımsal issal istihdamın artması sayesinde, tihdamda artış yaşayan ülkeler Frankuşkusuz, açık işsizliğin daha fazla sa (34 bin 175 kişi), Macaristan (16 bin artması engellenebilmiş idi. 2007’ye 250), Romanya (15 bin 700) ve İngildeğin şiddetle gerileyen tarımsal is tere (14 bin 125). Avrupa Birliği’ne üye tihdamı kriz boyunca tersine bir eği 27 ülkenin ortalaması ise 372 bin kilim içinde hızlı bir şekilde arttırılabil şilik kayıp olarak hesaplanıyor. miş olması Türkiye’nin küresel krizi Türkiye’nin tarımsal istihdamında göreceli olarak kısa sürede atlatabil son üç sene içerisinde hem miktar miş olmasını sağladı. hem de yüzde olarak yaşanan bu Ancak bu tabloda açıklanması ge denli hızlı değişim diğer Avrupa ülreken sorular kaldı: Tarım sektörün kelerinin deneyimleriyle uyuşmuyor. deki bu hızlı artışın kaynakları nere Bu olgu, dünyanın en büyük 17. den gelmekteydi? Söz konusu dö ekonomisi sayılan ve önümüzdeki 20 nemde tarım sektörünün milli gelire sene içerisinde Ortadoğu ve Avraskatkısı (katma değeri) 2009’da yüz ya’nın sanayi üretim merkezi olarak de 3.4, 2010’da ise yüzde 1.6 olarak değerlendirilen ülkemiz için ciddi yagerçekleşmişti ve yüzde 2.8 olan pısal sorunları beraberinde getiriyor. 2004 sonrası ortalamanın çok dışınDaha önemlisi, tarımda işgücüda değildi. Tarımsal üretim teknolo nün 2007’ye kadar daralıp sonra jisinde de birdenbire emek lehine bir tekrar artışa geçişinin tarımdışı sekdeğişme olmadığına göre, tarımsal iş törlerde yaratmakta olduğu kayıt dıgücünün bu son derece keskin es şılık ve düşük ücretlendirme baskısı, nekliği acaba nasıl açıklanabilirdi? tüm işgücü piyasalarında da yapısal Ulusal iktisat yazınımızda tarım bozuklukları ve sağlıksız bir esneksal istihdamın gelişim evreleri üze leştirmeyi de beraberinde getiriyor. rine bir dizi çalışma yayımlanmış duTüm okurlarımın 1 Mayıs Birlik, rumda. Bu çalışmaları bir köşe ya Mücadele ve Dayanışma gününü kutzısının sınırları içerisinde tartışma luyorum. nın olanağı yok. Ancak burada bir başka veri dizisini sunmaya çalıDÜZELTME: Geçen haftaki yazımızda şacağız ve Türkiye’de söz konusu yer alan şekilde Ücretler ve Üretkenlik sedönemdeki tarımsal istihdam veri rilerinin konumları karıştırılmıştır. Üretlerini diğer Avrupa ülkeleri ile kar kenlik serisi Ücretler’in üzerinde olması geşılaştırma yoluna gideceğiz. Aşa rekirdi. Düzeltir, özür dileriz. Dünya Bankası’na göre Türkiye’de şirketlerin yüzde 18’i görevlilere resmi olmayan ödeme yapıyor Rüşvet salgın gibi Ekonomi Servisi Dünya Bankası Türkiye’de şirketlerin yüzde 18’inin kamu görevlilerine resmi olmayan ödemelerde bulunduğunu belirtti. ANKA’ya göre, Dünya Bankası 2012 Dünya Kalkınma Göstergeleri raporunu açıkladı. Rapora göre kamu görevlilerine resmi olmayan ödeme yapan firmaların oranı Ürdün’de yüzde 18, Afganistan’da yüzde 41.5, Batı Şeria’da yüzde 13.3 düzeyinde. Ermenistan’da 16, Azerbaycan’da 52.2 olan bu oran Brezilya’da 11.9, Bulgaristan’da 22.4, Çin’de 72.6, Kongo Cumhuriyeti’nde yüzde 81.8’e çıkıyor. Ciroların yüzde 0.4’ü kayıp: Raporda hırsızlık, eşkıyalık, haraç gibi nedenlerle firma cirolarından kayıplar da ülkelere göre sıralandı. Buna göre Türki ? Dünya Bankası 2012 Dünya Kalkınma Göstergeleri: Rüşvet yaygın. Elektrik kesintileri nedeniyle genel satışların yüzde 2.8’i karşılığı değer yok oluyor. Özel sektörde yönetmeye harcanan sürenin üçte birine yakın bölümü, resmi yetkililerle görüşmeye ayrılıyor. Türkiye, firmaların resmi yetkililerle görüşmeye ayırdıkları süre itibarıyla Kongo, Venezuela ve Cezayir gibi ülkeler arasında. ye’de firmaların cirolarının yüzde 0.4 gibi büyük bir oranı hırsızlık, haraç, kundaklama gibi nedenlerle kayboldu. Aynı nedenlerle Çin’de kaybolan ciroların oranı 0.1, Mısır’da yüzde 3, Rusya’da 0.8, Romanya’da 0.3 olurken, Endonezya 0.4 ve Azerbaycan yüzde 0.3’ü buluyor. Devlete laf anlatmak zor iş: Türkiye için anlamlı bir rakam da “Yönetim süresi içinde devlet yetkilileriyle görüşmeye ayrılan miktar” sıralamasında görüldü. Türkiye 2010’da dünyada şirketleri devlet yetkilileriyle en fazla görüşmek zorunda kalan beşinci ülke oldu. İki okyanusun arasında yer alması dolayısıyla Panama’nın doğal olarak yüzde 33.3’lük oranla birinci olduğu sıralamada, Kongo Demokratik Cumhuriyeti yüzde 29.4 görüşme süresiyle ikinci oldu. Bolivya (yüzde 28.5) ve Venezuela’yı (yüzde 27.6) Türkiye yüzde 27.1’lik görüşme süresiyle izledi. Türkiye’de neredeyse bir şirketi yö netmek için kullanılan zamanın üçte birini devlet yetkilileriyle görüşme alıyor. Elektrik kesintileri vuruyor: Türkiye’de elektrik kesintileri dolayısıyla uğranan gelir kaybı satışların yüzde 2.8’ine karşılık geliyor. Elektrik kesintileri Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde satışların yüzde 23’ünü, Afganistan’da yüzde 6.5’ini, Nepal’de yüzde 27’sini, Polonya’da 1.9’unu, Rusya’da 1.2’sini, İspanya’da 3’ünü götürüyor. İzin ve ruhsat bekleme süresi uzun: Yatırım çekmeye uğraşan Türkiye’de bekleme süreleri 36 gün. Afganistan’da 13.8 gün, Arjantin’de 176 gün, Ermenistan’da 20 gün, Bulgaristan’da 21 gün, Çin’de 11.6 gün, Hırvatistan’da 26 gün, Çek Cumhuriyeti’nde 20 gün, Mısır’da 42 gün. Amway Türkiye’ye odaklandı ? Kozmetikten kişisel bakıma ev teknolojisinden beslenme destek ürünlerine kadar geniş bir ürün portföyüne sahip olan doğrudan satış şirketi Amway, geçen yıl dünyada yüzde 10 büyürken Türkiye’de yüzde 26 büyüdü. Amway’in hedefi 35 yıl içinde Türkiye’de ilk 10’a girerek 500 milyon TL satış rakamı ile 300 bin serbest girişimciye ulaşmak. gösterdiklerini belirten DeVos, “İşimiz ekonomik krize rağmen arttı. MICHIGAN Doğrudan Satış 2011 sonunda 10.9 milyar dolar cişirketi Amway Dünya Başkanı Doug ro elde ettik. Kriz zamanı insanlar DeVos, 1994’ten bu yana Türki daha çok serbest girişimciliğe yöye’de faaliyet gösterdiklerini belir neliyor” dedi. Doug DeVos, Amway terek 2011’de en çok büyüdükleri ül Türkiye’nin Amway’in en önemli kenin yüzde 26’lık odak pazarlarından biri olduğunu oranla Türkiye olduifade ederek şu bilgileri verdi: ğunu söyledi. ? Türkiye 140 milyon TL satış ve 80 ülkede 180 bini aşan serbest girişimcisi ile faaliyet dünyada 12. sırada ve Avrupa da 4. sırada yer alıyor. ? Amway Türkiye’nin 2012 hedefi 170 milyon TL satış ve 200 bini aşan serbest girişimci sayısı ile 11. sıraya yükselmek. ? 5 yıl içinde ise de 500 milyon TL satış ve 300 bin serbest girişimciye ulaşılması hedefleniyor. Amway’in global satış rakamlarının 2011’de yüzde 17 ve pazar payının ise yüzde Doug DeVos (ortada) Tayfun Ergün, Amway 10 arttığını belirten DeAvrupa Kurumsal ilişkiler Bölge Müdürü Vos, “Türkiye’nin 2011 satışları yüzde 26 arttı. Candan Çorbacıoğlu hedeflerini anlattı. PELİN ÜNKER Türkiye Amway içinde 2011’de en çok büyüyen ülke. Çift haneli büyüme gösteren diğer pazarlar ise Çin, Hindistan ve Kore. Türkiye’deki büyümede etken, ülkenin sosyal yapısı. Amway farklı sosyal yapılardaki insanlara iş fırsatı sunuyor” diye konuştu. Amway Satış Direktörü John Parker ise en çok satış yapılan 10 ülkeden 9’unda kriz yılı olan 2011’de büyüme yaşadıklarını, sadece deprem felaketi yaşayan Japonya’da büyümediklerini söyledi. Keskinoğlu, 50. yılında pastörize yumurta yatırımı yapıyor. Hedef 2015’e kadar yüzde 30 paya ulaşmak. Pastörize yumurtanın raf ömrü 1 ay olacak. ürkler evine, dünya sağlığına dikkat ediyor Amway Türkiye Genel Müdürü Tayfun Ergün İzmir’deki dağıtım merkezinde 80, İzmir merkez ofisinde 40 kişi olmak üzere Amway Türkiye’de toplam 120 kişiye istihdam sağlandığını belirtti. Ergün, pazarla ilgili ilginç sonuçlar paylaştı: ? Amway’in Türkiye’de en fazla satışı yapılan ürün grubu yüzde 33 ile ev bakım ürünleri. Bunu sırasıyla yüzde 20 kozmetik, yüzde 20 beslenme destek ürünleri, yüzde 17 ile kişisel bakım ve yüzde 10 ev teknolojisi ürünleri takip ediyor. ? Dünyadaki ürün dağılımında ise beslenme destek ürünleri yüzde 45’lik bir oranla birinci sırada. Kozmetik yüzde 15 ile ikinci sırada yer alırken ev bakım ürünleri yüzde 10’un altında. T Keskinoğlu’nun hedefi 1 milyar TL ciro Ekonomi Servisi 50. yılına girerken 1 milyar TL ciro hedefleyen, 2011’i yüzde 25 büyüme ve 750 milyon TL ciroyla kapatan Keskinoğlu, 2012’de 75 milyon TL’lik yatırımı hayata geçireceğini açıkladı. Keskinoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu üyesi ve Pazarlama Grup Başkanı Keskin Keskinoğlu’nun verdiği bilgiler şöyle: ? İç pazarda 50 bini aşkın noktada tüketiciye ulaşan ve 75 ülkeye ihracat yapan Keskinoğlu, 2012’de yumurta üretiminde yüzde 50, piliç eti üretiminde ise yüzde 20 kapasite arttıracak. ? 2011’de başlattığı 67 milyon TL’lik kapasite artışı çalışmalarının yanı sıra pastörize yumurta sektörüne de girmeye hazırlanan Keskinoğlu, bu yılı yüzde 3035 oranında büyüme ile kapatacak. ? Keskinoğlu, 8 milyon TL yatırımla temmuzda gireceği pastörize yumurtada ilk yıl yüzde 20 pay hedefliyor. Avrupa’da yüzde 35, Amerika’da ise yüzde 40’a ulaşan pastörize yumurta Türkiye için yeni. ? Pastorize yumurtalar, Akhisar’daki tesislerinde üretilecek. C MY B C MY B