Katalog

22 NİSAN 2012 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR Bir kuşak, Ayten Alpman ile birlikte hayatlarının en güzel fon müziklerinden birini yitirdi 17 Yaşamı bir caz şarkısıydı ‘Tepenin Ardı’ Tribeca’da A lpman’ın yaşamının gerçeğinde bir başka tutku yatar. Sevinç Tevs ve Rüçhan Çamay’ın ardından, ülkemizin ilk kadın seslerinden, caza ilk nefes veren isimlerindendi. Yaşamı da bir caz şarkısıydı; elindeki vazgeçemeyeceği sigarasıyla sahneden çatallı bir tonda seslenen romantik bir kadın tarafından söylenen. MURAT BEŞER Takvim yaprağı 20 Nisan’ı gösterirken, saatler günü bitirmek için sabırsızlanırken, Türk müziği bir divasını yitirdi. 83 yaşındaki yıldız şarkıcı Ayten Alpman yaşama veda etti. Sahip olduğu hikâyelerle, gerçekliği arasında belli belirsiz bir açıyı sürekli yaşamış biriydi Alpman. 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı ile özdeşleşmesi, askerlere moral konserleri vermesi, sonrasında 80’lerde darbeyle adının birlikte anılması talihsizlikti. Özellikle “Memleketim” şarkısının askeri darbe yıllarında işkencede dinle tildiği söylentisi, popüler kültürün ve medyanın yarattığı bilinçaltında her zaman istenmeyen varlığını korumuştu. Oysa her fırsatta dile getirmişti; “Memleketim” parçasından pek hazzetmiyordu. Yaşamının gerçeğinde bir başka tutku yatar Alpman’ın. Sevinç Tevs ve Rüçhan Çamay’ın ardından, ülkemizin ilk kadın seslerinden, caza ilk nefes veren isimlerinden biriydi o. Aslında yaşamı da bir caz şarkısıydı; dumanlı bir akşamda, elindeki hiçbir zaman vazgeçemeyeceği sigarasıyla sahneden çatallı bir tonda seslenen romantik bir kadın tarafından söylenen. Caz şarkıcılığının yolunu açanların başında yer alıyordu Alpman. Caz söyleyerek başladığı kariyerine, daha sonra pop müzikle devam etmiş; Türkçe sözlü pop müziğinin başlamasına eşi İlham Gencer ile birlikte öncülük etmişti. Eşinin solistlik teklifi ile İstanbul Radyosu’na girmiş, Arif Mardin’in cesaretlendirmesiyle caz söylemiş, Fecri Ecbioğlu’nun teklifiyle Türkçe söylemeye başlamıştı. Alpman’ın kamusal alanda caz söylediği zaman dilimi, maalesef çok kısadır; her ne kadar o kendi kendine bu tutkusundan vazgeçmemiş olsa da, dört duvarının arasında mütemadiyen mırıldansa da, onu sahnede caz söylerken dinlemek çok az dinleyiciye nasip olmuştu. Gencer’den ayrılmasının ardından, caz eğitimi için üç yıl İsveç’te yaşar; dönüşünde kendini caza adamaya niyetlidir. Dinleyicisini bundan mahrum bırakan şey, o yıllarda yükselen aranjman furyasıydı. Bir rivayete göre, gençken Quincy Jones’un prodüksiyon teklifini de geri çevirir. Gerçek bir caz hanımefendisiydi Alpman. Kusursuz yorumlanmış Frank Sinatra’ları, Doris Day’i anımsatan oturuş kalkışları, Judy Garland’ı aratmayan şirinliği; hepsini toptan düşündüğünüzde bu toprakların cazı hesabına, mah zenlerimizin en kaliteli yıllanmış şarabıydı. Hüznü, neşeyi, kederi ve sevinci tek çatı altında toplar Alpman’ın yorumları. Bu anlamda eşsiz bir yorumcudur. Serdar Ortaç’ın “Yaz Yağmuru”ndan etkileyici bir sonuç alması bile, yorumculuğu konusundaki tüm tartışmaları gereksizleştirir. 70’li yaşlarının göbeğindeyken, sekiz yıl önce yoklamıştı Azrail; geçirdiği kalp krizi nedeniyle hastaneye kaldırılmış, konserleri iptal olmuş, ama çıktığında ilk sarıldığı şey yine sigarası ve cazı olmuştu. Sesini çatallandırmasına ve sağlığını tehdit etmesine karşın bırakmadı sigarayı, caz gibi. Bir kuşak Ayten Alpman ile birlikte hayatlarının en güzel fon müziklerinden birini yitirdi. 65 yılı şarkı söyleyerek geçmiş 83 yıllık bir ömür. Bıraktıkları için teşekkür borçluyuz Ayten Alpman’a… (muratbeser@muratbeser.com) ? Kültür Servisi Bu yıl 11.’si düzenlenen ve önceki gün “The Five Year Engagement” adlı filmin gösterimiyle açılan Tribeca Film Festivali, Emin Alper’in ‘Tepenin Ardı’ filmini de ağırlıyor. Festivalde bu yıl toplam 89 film seyirciyle buluşacak. 50 filmin dünya galasının yapılacağı festival, 29 Nisan’da son bulacak. ‘Harika çocuklar’ın konseri ? Kültür Servisi Bir zamanların “harika çocukları”, bugünün duayenleri piyanist İdil Biret ve keman sanatçısı Suna Kan, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı için iki konserle bir araya geliyor. İkili, bugün saat 20.00’de Fulya Sanat Merkezi’nde, yarın da Kadıköy Süreyya Sahnesi’nde saat 20.00’de Beethoven’in sonatlarını seslendirecek. Kan ve Biret bundan 60 yıl önce ‘Harika Çocuk Yasası’ kapsamında ilk kez burslu yurtdışı eğitimine gönderilmişti. Bond’un yapımcısından açıklama ? Kültür Servisi James Bond filmlerinin yapımcılarından Michael G. Wilson, “Skyfall” filminin İstanbul’daki çekimlerine ilişkin basın toplantısı düzenledi. Wilson, çekimler sırasında Kapalıçarşı’ya zarar verildiği iddialarına ilişkin “Daha önce pek çok ülkede ulusal ve kültürel varlıkların çekimini yaptık. Bunlara zarar vermemeye özellikle dikkat ediyoruz” dedi. Kapalıçarşı ve çevresindeki çatılarda motosikletlerin, orijinal çatılar üzerine 135 bin lira masrafla yapılan platformlar üzerinde hareket ettiğini anlatan Wilson, başrol oyuncusu Daniel Craig’in yarın Türkiye’ye geleceğini de söyledi. BUGÜN TOPRAĞA VERİLİYOR Önceki gün yaşamını yitiren Türk caz müziğinin önemli kadın vokallerinden Ayten Alpman bugün toprağa verilecek. Sanatçının cenazesi, Teşvikiye Camisi’nde kılınacak ikindi namazının ardından Ulus Mezarlığı’nda defnedilecek. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, yayımladığı mesajında, “Değerli müzisyen Ayten Alpman’ın vefatı dolayısıyla derin bir üzüntü duydum” dedi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da sanatçının ölümünden duyduğu üzüntüyü takipçilerine gönderdiği Tweet’lerle ifade etti. Kılıçdaroğlu, “Bir halk kendisine değer katan insanını unutmamalıdır. Eğer unutursa onların ışığından uzak kalır” dedi. İBBŞT SANATÇILARI VE SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNDEN ÇAĞRI Say, Metropolitan Müzesi’nde ? NEW YORK (AA) Piyanist ve besteci Fazıl Say, önceki gün New York Metropolitan Müzesi’nde konser verdi. Say, “Grace Rainey Rogers Auditorium”da düzenlenen konserin ilk bölümünde Leos Janacek ve Sergei Prokofiev’in piyano sonatlarını, ikinci bölümünde de kendi besteleri olan “Kara Toprak”, “Nasreddin Hoca’nın Dansları” ve “İstanbul Albümü” adlı eserlerini çaldı. Say ayrıca Gershwin’in “Summertime” adlı yapıtını da kendi düzenlemesiyle yorumladı. Özgür sanat için buluşuyorlar Kültür Servisi İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları (İBBŞT) sanatçıları, kurumda yürürlüğe giren yönetmeliğe tepki amacıyla 24 Nisan Salı günü saat 11.00’de Galatasaray Lisesi önünde herkesi “Özgür sanatı muhafaza etmeye” çağıran bir basın açıklaması yapacak. İstanbul Şehir Tiyatroları Sanatçıları Derneği “Yüreği özgür sanat, özgür Türkiye için çarpanlar”a seslenerek çağrıyı “Şehir Tiyatrosu’nu bir sanat kurumu olmaktan çıkarıp siyasi erke teslim eden yönetmelik değişikliği ile bir kez daha kendini gösteren; sanata, özgürlüğe ve geleceğe yapılmakta olan müdahaleye karşı tepkimizi dile getirmek üzere toplanıyoruz” sözleriyle duyurdu. Aralarında KESK, Türkiye Tiyatrolar Birliği, Kültür SanatSen, Bulancak Sanat Tiyatrosu’nun da bulunduğu örgüt ve kurumlar eşzamanlı olarak aynı bildiriyi okuyarak çağrıya destek verecek. ‘GELENEKSEL TÜRK SANATLARI BULUŞMASI’ Antep’te geleneksel sanat DEMET YALÇIN GAZİANTEP Hüsnü hat, tezhip, ebru, mozaik ve çini gibi geleneksel Türk sanatlarının gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla düzenlenen “Geleneksel Türk Sanatları Buluşması” sergisi Gaziantep’te açıldı. Ünlü piyanist Anjelika Akbar’ın da mini bir konser verdiği etkinlik, Şehit Kamil Kültür ve Kongre Merkezi’nde yarın son bulacak. 1119 Mayıs tarihleri arasında da İstanbul’a taşınacak. Fikri Firar Sanat Başkanı ve serginin mimarı Ömer Erendor, “Unutulmaya yüz tutmuş geleneksel Türk sanatlarını yeni nesille buluşturmayı amaçlarken, geniş kitlelere de Gaziantep’in geçmişten gelen güzelliklerini göstermek istedik” dedi. Akbar ise dinletisinde, Âşık Veysel, Nâzım Hikmet’in yanı sıra dünyaca ünlü bestecilere ait eserleri yorumladı. C MY B C MY B