Katalog

21 ŞUBAT 2012 SALI CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 13 Kapanan işyeri sayısı son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı, kapanmayanlar da borç içinde 4 esnaftan 3’ü borçlu FIRAT KOZOK Yaşasın, Mutluyuz (!) Özellikle son haftaların piyasa haberlerinde, haberci arkadaşlarımızla uzmanların kullandıkları ortak söylem çok dikkat çekici. Bir dizi olumsuz ekonomik gelişmeyi saydıktan sonra, özellikle Türkiye’de ve başka ülkelerde borsalarda görülen iyileşmenin altını çiziyorlar. Gerekçelendirirken, az önce bir dizi olumsuz söz söyledikleri Yunanistan kriziAB dayatmaları üzerinden “anlaşma haberinin olumlu etkisi” tanımını ekliyorlar. Kendileri de daha önceki gelişmelere ilişkin verdikleri bir dizi olumsuz gelişmenin haberleri üzerine, “piyasaların düzelmesine yol açan olumlu gelişme” gerekçelerinin sırıtmakta olduğunun ayrımında benzer anlam çıkan eklemeler yapıyorlar: “Piyasaların olumlu bir şeyleri satın almaya gereksinimi var. Bir yerlere akması, arada iyimserliği satın alma iradesi ağır basıyor...” Hafta sonu yüz binlerin işlerini kaybetmesi, işsizlerin iş bulamaması, işi olanların ücretlerinde indirimlerin yapılması.. dayatmaları karşısında kıvranan Yunanistan’da, İspanya’da, gelecek paniğinde, çaresizliğin travmasında kıvranan milyonlar, AB’nin dayattığı ağır koşullara isyan eylemlerinde sokaklardaydılar. AB’nin geçmiş kapitülasyon dönemlerine rahmet okutacak üslubunu piyasacı ekonomistler bile eleştirmek zorunda kalırlarken, kurtarma paketine ilişkin Brüksel toplantısından sonunda bir anlaşma çıkabileceği babında olumlu havasının piyasalara yansıması için, bizim medyanın “Yaşasın mutluyuz” vurgulaması, düşünmenin ötesinde biraz da olsa içimizi ürpertmeli değil mi? İnsan için ekonomi algılamasından, insansız, paranın dini imanı olmayan kuralları üzerinden, sanal piyasalar ekonomisine geçişin ötesinde, düzenine sorgulamasız teslim oluşun dili... İnsanı yoka sayan aynı dil, söylemde, satır arasında anlamı üzerinde en küçük bir vicdan sorgulaması yapılmadan, “Avrupa’da da sosyal devlet tarihe gömüldü” yargısını, tekerleme gibi bilinçlere, insanların algılamalarına kaçınılmaz son, zorunlu olgu gibi kazımaya bakıyor... İnsanlığın, emeği ile geçinenlerin, örgütlerinin, siyasal partilerinin yüzyıllar boyunca örgütlenerek, savaşım vererek kazandıkları haklar, değerler bir kalemde insan hakları olmaktan çıkarılmaya çalışılıyor... ??? Yunanistan kültür ve uygarlığının simgesi ünlü sanatçı Theodorakis’in protesto gösterilerinde polisin zehirli gazından hastaneye kaldırılışı bir cümlelik haber olurken, yüz binlerin Atina’yı saatlerce ateş altında bırakan eylemleri, zorunlu ekranlara yansıtılan, anlamı sorgulanmadan pas geçilecek haberler arasına katılıyor. “Hepimiz Yunanlıyız” sloganı ile Avrupa’nın pek çok merkezinde gerçekleştirilen eylemlerin, İspanya’daki milyonlara varan kitle protestolarının anlamı üzerinde durulmuyor... Gelişmiş demokrasilerin en ileri ülkelerinde, örneklerinde, insan hakları, demokrasinin ayaklarının kesilmesine yönelik duyarsızlıklar bu boyutlara vardığında, sistemin ayakta kalmasında, insan sömürüsünün katlanması geçerli ülkelerde, Türkiye’de neler olmaz? Kazanmak için piyasalara girip çıkmak zorunda olan, günümüzde serseri mayın gibi kazanmak için girecek yer, ülke arayan sıcakkara para akışını, başta devleşen cari açığımız, ekonomik tüm olumsuz gelişmeleri sorgulamadan “Yaşasın mutluyuz” çığlığı ile karşılayan, piyasalarımızın dili, insanımızın yaşamsal değerdeki tüm gerçeklerini, hangi ölçeklerde duyarsız, pervasız çarpıtabilır? Dünün üzerinde kafa yormaya değer görülmeyen, teğet geçilen kimi haberlerinden.. Hrant Dink cinayetine ilişkin dün haber yapılabilen Cumhurbaşkanlığı resmi raporundan bir saptama: “Yaşama hakkı korunamadı.” Başbakan Erdoğan’ın ameliyat sonrası evinde dinlendiği günlerde, Meclis’ten geçirilen “kişiye özel yasa” ile MİT mensuplarının özel yargı operasyonunun elinden kurtarılmalarından, MİT mensuplarına ilişkin yakalanma kararlarının kaldırılması, KCK operasyonunun savcısı, kilit görevlerdeki polis müdürlerinin üzerine, 700 kadar polisin daha görev yerlerinin değiştirilmesi.. süreçleri sonrasında, Başbakan Erdoğan’ın “Seçilmişi atanmışa kul etmem” ilk açıklaması nasıl bir demokrasinin göstergesi?.. Erdoğan iktidarının cemaatle yaşandığı söylenen iktidar paylaşım savaşlarında, insan hakları, demokrasinin olmazsa olmazları, hukuk devleti düzeni, yargı bağımsızlığı, güçler ayrılığı kavramlarında.. iktidarlarının güçlendirilmesinde, birbirinden çarpıcı, pervasız örneklerin, çifte standartların yüzlercesini bir arada yaşama noktasına gelmişsek... İktidarının her türden muhalefetinin susturulması için sonuna kadar kullanılmasında hiçbir sakınca görülmeyen özel yargının, operasyonlarının işleyişine ilişkin, “MİT’çiler üzerinden” hükümet, iktidar sözcülerinin söylediklerinin tümünü yıllardır, bütün özel yargı mağdurları, hukukçular, insan hakları savunucuları söylemiyorlar mıydı? Dünün canlı yayınlarının odağındaki sporda şike özel yargılaması, tüm ayrıntıları ile bu çarpıcı çelişkilerin, çifte standartların en yüz kızartıcı, çarpıcı aynası değil mi?.. Yaşasın, mutluyuz!.. ANKARA Türkiye’de yeni açılanlar ile kapanan işyeri sayıları arasındaki fark, esnaf kesiminde ismi konulmamış bir krizin yaşandığını ortaya koydu. Yeni açılan işyeri sayısı son 4 yılın en düşük seviyesine inerken, kapanan işyeri sayısı da 10 yılın en yüksek düzeyine çıktı. Yalnızca geçen yıl tam 435 bin 520 işyeri, kapısına kilit vurdu. İşyerini ayakta tutmayı başaran her 4 esnaftan 3’ü de borç denizinde yüzüyor. CHP Zonguldak Milletvekili Ali İhsan Köktürk, AKP iktidarının başladığı 3 Kasım 2002 tarihinden bu yana esnaf ve sanatkâr kesiminin fotoğrafını çekebilmek adına Baş ? 2002 yılında 205 bin olan kapanan işyeri sayısı geçen yıl 435 bine yükseldi. 1 milyon 390 bin işyeri sahibinin toplam prim borcu da 17.3 milyar TL’ye ulaştı. bakan Recep Tayyip Erdoğan’a bir dizi soru yöneltti. Bu kapsamda 10 yıllık dönem içerisinde yeni açılan ve kapanan işyerleri sayılarını talep eden Köktürk, borçlu işyeri sahipleriyle bunların borç tutarının da yanıtını istedi. Başbakan Erdoğan adına soruları yanıtlayan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in sözleri ise Türkiye’de esnaf ve sanatkâr kesiminin aslında adı konmamış bir kriz yaşadığını tüm çıplaklığıyla gözler önüne serdi. Buna göre, 2002’de 133 bin 736 yeni işyerinin açıldığı Türkiye’de, aynı yıl 205 bin 241 işyeri kepenk indirdi. 2003 ve 2004 yıllarında kapanan işyeri sayısı açılandan fazla olmakla birlikte aradaki fark biraz daha azaldı. 2008’de ilk kez açılan işyeri sayısı kapanan işyerinden daha fazla oldu. Bu yıl toplam 622 bin 15 yeni işyeri açılırken, 331 bin 290 işyeri kapandı. Ancak, izleyen 3 yılda tablo bir anda değişti. 2009 ve 2010 yıllarında açılan işyerlerinin sayısı 2008’deki rakama ancak ulaşabildi. 2009’da 322 bin 566 yeni işyeri açıldı, 352 bin 540 işyeri kapandı. 2010’da ise 303 bin 885 işyeri açıldı, 359 bin 433 işyeri kapandı. 2011’in gizli faturası Geçen yıl ise esnaf ve sanatkârın sıkıntısı tavan yaptı. Bu yıl açılan yeni işyeri sayısı, son 4 yılın en düşük seviyesine inerek 275 bin 622 oldu. Buna karşın, kapanan işyeri sayısı da 10 yıllık AKP iktidarının rekorunu kırdı. 2011’de tam 435 bin 520 esnaf dükkânını kapattı. İşyerini kapanmaktan kurtaran esnafların sorunu ise prim borçları. Türkiye genelinde bugün itibarıyla toplam esnaf ve sanatkâr sayısı 1 milyon 866 bin 239’a ulaşıyor. Ancak bunların 1 milyon 390 bin 816’sının bugün itibarıyla prim borcu bulunuyor. TÜGİK kadın üyeye odaklandı Ekonomi Servisi İkinci kez Türkiye Genç İşadamları Konfederasyonu Başkanı seçilen Erkan Güral ilk hedeflerinin Doğu illerinde teşkilatlanmak ve yüzde 5 olan kadın üye sayısını arttırmak olduğunu ifade etti. Güral, yalnızca bir yıl içerisinde TÜGİK üyeleri arasında 500 milyon TL’nin üzerinde yeni ticaret hacmi oluşturduklarını ve 35 bin ek istihdam yaratarak işsizliğin tek haneli rakamlara düşmesine katkıda bulunduklarını savundu. TÜGİK 4. Olağanüstü Genel Kurulu Antalya’da gerçekleştirildi. Güral, hükümete yönelik siyasi ve ekonomik eleştirilerinin yeri geldiğinde kullanacaklarını belirterek ekonomik gündeme yönelik eleştiri ve görüşleri dile getirmek için araştırma birimi kuracaklarını söyledi. Güral, “Ülkemizde ekonomik değerlerin takip edilmesi ve iyileştirilmesine ne kadar önem veriliyorsa, toplumsal olaylara da aynı önemin verilmesinden yanayız” dedi. Almanya’nın etkili ekonomisti Prof. Dr. Sinn, açık konuştu ve karamsar bir tablo çizdi: Para komşuya değil bankalara OSMAN ÇUTSAY FRANKFURT Yunanistan’ın kurtarılması için hazırlanan ikinci paketin “akıntıya kürek çekmek” olduğu, bu koşullarda milyarlarca Avro’nun Atina’ya değil uluslararası bankalara verildiği ileri sürüldü. Almanya’nın dünyaca tanınmış iktisatçılarından Münih merkezli Ifo Ensititüsü ile Center for Econonomic Studies gibi kurumların da başkanı Prof. Dr. HansWerner Sinn, ikinci yardım paketinin bir yanılsama üzerinde yükseldiğini belirterek “Yunanistan’a değil, paraları uluslararası bankalara veriyorlar. Bunun yerine Yunanistan’ın Avro’dan çıkması ve bu sürecin finanse edilmesi daha doğru olur” dedi. Yunanistan’ın rekabet gücünün olmadığına işaret eden Sinn, “Avro ile ülkeye gelen ucuz krediler, ücretler düzeyini yapay olarak yükseltti. Ülke bu yükseklikten geriye düşmeli. Avro’dan çıkan Yunan devleti bankaların parasını devletleştirebilir” dedi. Olaylarda bazı öğrenciler gözaltına alındı. Dananın kuyruğu kopuyor Avro bölgesi maliye bakanları Yunanistan’a sağlanacak 130 milyar Avro’luk ikinci yardım paketini görüşürken Atina sokaklarında protestolar daha da şiddetlendi. İşçiler ve memurlarla birlikte lise öğrencileri de parlamento binası önünde eylem yapınca polis müdahale etti. Çıkan olaylarda çok sayıda öğrenci yaralandı. Telekom’un yakışıklı atleti Ekonomi Servisi Türk Telekom Grubu Üst Yöneticisi (CEO) Hakam Kanafani, grubun gelir artışının yüzde 40’ının Avea’dan geldiğini belirterek “Avea, çok sağlıklı bir atlet gibi. Steroid almış bir vücut geliştirmecisi olmayacak. Aktif, sağlıklı, yakışıklı, verimli bir şekilde çalışan, etkili bir atlet olmaya devam edecek” diye konuştu. Kanafani, Avea’nın 2011 finansal sonuçlarına ilişkin düzenlenen toplantıda, Türk Telekom Grubu olarak yakın gelecekte, orta vadede ve uzun vadede Avea’yı tamamen destekleyeceklerini ve ona güvendiklerini söyledi. Avea Üst Yöneticisi (CEO) Erkan Akdemir de 2011’de numara taşımada net 626 bin kişilik kazanımla lider olduklarını kaydetti. Avea’nın faizamortismanvergi öncesi kârlılığı (FAVÖK) 2011’de yüzde 15 artışla 383 milyon TL’ye yükselirken, Akdemir, kârlılık anlamında iyileşme sağladık 12.8 milyon larını, ancak piyasada rekabeti boabone zacak derecedeki unsurların yer alAvea’nın 2011 masının da bir gerçek olduğunu gelirleri yüzde 16 arifade etti. Baz istasyonlarının tışla 3.08 milyar liraya kurulumu ile ilgili Akdemir, çıkarken, abone sayısı “Sahada yatırım yaparken yıl sonunda 12.8 milyona ciddi problemler yaşıyo ulaştı. Avea’nın abone baruz. Yılda 800 milyon li şına aylık geliri 20.4 TL olaraya yakın yatırım yapı rak gerçekleşti. Şirketin yoruz. Ama yaparken de data gelirleri yüzde 146 çektiklerimizi bir Allah biartışla 220 milyon liraya yükseldi. Avea’nın abolir, bir biz biliyoruz” dedi. ne başına konuşma süAra bağlantı ücretlerinin yükresi 2011 sonunda sekliğinden de yakınan Akdemir, yüzde 18 artarak bu yıl için ara bağlantı ücretlerinde 316 dakikaya bir indirim beklediklerini aktardı. çıktı. Dış borç stoku 84 milyar dolar Ekonomi Servisi Türkiye’nin 2011 sonunda kısa vadeli dış borç stoku, 2010’a göre yüzde 8.2 oranında artarak 83.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Merkez Bankası istatistiklerine göre bu dönemde ayrıca bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku da 2010 sonuna göre yüzde 3.1 oranında artarak 52 milyar 478 milyon dolar oldu. Bunun 24 milyar 175 milyon dolarını krediler, 7 milyar 230 milyon dolarını döviz tevdiat hesabı oluşturdu. Erkan Akdemir Hakam Kanafani nanistan’da 196774 arası askeri yönetim sürdü. 1974’te ancak Cumhuriyet rejimine geçildi. 1981’de AB üyeliğine ve 2001’de de Avrupa Para Birliği’ne 12. ülke olarak katıldı. Troyka ile anlaşma Nüfusu 11 milyon ve yüzde 98’i Ortodoks. Kentsel karşılığında Yunanisnüfus toplamın yüzde 61’ini ciddi bir yükten Yunanistan’a yardım, şok tan oluşturuyor. Nüfus artış oranı kurtulacak tedbirleri gerektiriyor binde 6. İşgücü nüfusu 5 mil 370 milyar Avro’luk Yunan yon. Öte yandan Yunanistan’ın Troydevletinin borcundan, özel kuYunanistan ekonomisi ka’dan 130 milyar Avro’luk yardım ruluşların elinde bulunan tah2009’da yüzde 4.4, 2010’da karşılığı alması istenen önlemler ülke villere “saç tıraşı” (hair cut) uyAvrupa Parlamentosu (AP) Muhayüzde 2.3, 2011’de ise yüzde 6 de şok etkisi yaratıyor. Yunan medgulanması yoluyla 100 milyar borcu fazakârlar ve Reformcular Grubu küçüldü. yası memorandumun içerdiği başlıca silinecek. Başkanı Martin Callanan ise 1 2011 GSYİH’si 305.6 milyar dolar. önlemleri “6 şok madde” olarak du Bakiye borç düşük faizle vadelere Mart’ta toplanacak AB zirvesinde Kişi başına milli geliri 27.600 dolar. yurdu. Bu maddeler şöyle: yayılacak. Yunanistan’ın Avro’dan çıkarılması Doğrudan yabancı yatırımlar tutarı 15 bin memurun 2012 içinde işi 130 milyar Avro yeni kredi verile çağrısında bulundu. Callanan, AP ge 36.64 milyar dolar. GSYİH’nin yüzde ne son verilecek. cek. nel kurulundaki konuşmasında “Son 3.6’sını tarım, yüzde 18’ini sanayi ve 1200 Avro üstü emekli maaşların Verilecek 30 milyar Avro ile Yupaketin Yunanistan’ı kurtaracağına yüzde 78.3’ünü hizmetler sektörü da yüzde 15 kesinti yapılacak. nan bankalarının iflası önlenecek. kimse inanmıyor” diyerek tüm ülkeleri oluşturmaktadır. Özel sektörde asgari ücret yüzde uyardı. Kamu borcu 2011’de GSYİH’nin 22 kesilerek 751 Avro’dan 600 Avro Y unanistan’ın Avro yüzde 165.4’ünü oluşturuyor. Dış altına çekiliyor. Bu uygulama sonucu Yunanistan’ın ekonomik borcu 583.3 milyar dolar. 2011 bütçe tüm özel sektörde çalışanların maaş Bölgesi’nden çıkarılacağı verileri kötü olasılığı artıyor gelirleri 124.5 milyar dolar, harcamalarının da yüzde 20 kesilmesi bekleniları 154.5 milyar dolar. Bütçe açığının 1829 yılında Osmanlı’dan bağımyor. Citigroup Baş Ekonomisti Williem GSYİH’sine oranı yüzde 9.6. Yardımlaşma sandığı (ek emekli Buiter’e göre Yunanistan’ın gelecek sızlığını kazanan Yunanistan, İkinci Sağlık harcamaları GSYİH’nin yüzmaaşı) maaşlarında yüzde 15 kesinti 18 ay içinde Avro Bölgesi’nden ayrıl Dünya Savaşı’nda Almanya ve İtalya de 7.4’ünü, eğitim harcamaları ise yapılıyor. ması olasılığı yüzde 2530’dan yüzde tarafından işgal edildi. 1952 yılında KİT’lerde çalışanların memur sta 50’ye yükseldi. NATO’ya girdi. Krallıkla yönetilen Yu yüzde 4’ünü oluşturmaktadır. Avrupa Birliği (AB), borç krizinin başlangıcından beri hiçbir taahhüdünü yerine getirmeyen Yunanistan’ın 130 milyar Avro’luk ikinci kurtarma paketini beklemeye aldı. Çünkü Yunanistan’ın 2020’de kamu borcunun GSYİH’ye oranının yüzde 120’sine düşmeyeceği konusunda Kuzey Avrupa ülkelerinin ciddi kuşkusu var. tüsü ve verilen ek ödenekler iptal ediliyor. İşsizlik ödeneği maaşı 450 Avro’dan 360 Avro’ya düşülüyor ve 1 yıllığına verilmesi planlanıyor. Yunanistan’ın Durumu Çok Acıklı İşsizlik oranı 2010’da yüzde 12.5 iken 2011’de yüzde 17. Yoksulluk sınırının altındaki nüfus yüzde 20. Petrol ithalatı 496.600 varil/gün. İhracatı ise 181.600 varil/gün. Doğalgaz ithalatı 3.8 milyar cu m. Bunun tamamı tüketiliyor. 2011 ihracatı 26.64 milyar dolar, ithalatı ise 65.79 milyar dolar. Almanya ile dış ticaret hacmi toplam dış ticaretin yüzde 21’ini oluşturuyor. Bu ülkeyi yüzde 20 ile İtalya takip ediyor. Türkiye’ye yaptığı ihracat, toplam ihracatının yüzde 5.4’ü civarında. Cari işlemler açığı 28.4 milyar dolar. Ticaret Filosu 886 gemi ile dünyada 12. sırada. 81 havalimanı, 2.548 km demiryolarına sahip. Petrol boru hattı 75 km. Gaz boru hattı ise 1.240 km. ŞİRKETLERDEN Keskinoğlu’ndan 25 milyon TL yatırım Perakende yumurta pazarında yüzde 68 payla lider olan Keskinoğlu, tavuklara doğal yaşam alanı sunmak için 2015’e kadar 25 milyon TL yatırım yapacak. Kümesleri serbest dolaşım alanı haline getirecek Keskinoğlu, böylelikle eski kafes sistemine oranla 1 tavuk için 4 kat daha fazla hareket alanı sunacak. Türkiye Yunanistan’ın durumundan dersler çıkarmalı İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 63 olan Türkiye’nin 2023’te hedeflediği 500 milyar dolar ihracata ulaşması halinde ithalatı 793 milyar dolar ve dış ticaret açığı da 293 milyar dolar olacak. Bu da ciddi cari işlemler açığı demektir. Bu hesabı yaparken Yunanistan’ın bu acıklı durumundan da ders çıkaralım. Playstation Vita, Metro’da satışta Japonya’da çıktığı ilk iki gün 325 bin adet satışı gerçekleşen oyun konsolu PlayStation VITA, bugün tüm Metro Toptancı Marketlerinde satışa sunuluyor. Avrupa’dan bir gün önce pazara çıkan ürünün 3G/WiFi kristal siyahı modeli 959, WiFi kristal siyahı modeli ise 799 TL. C MY B C MY B