Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 ARALIK 2012 PAZARTESİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 EKONOMİ Son üç ayda cep telefonlarından yaklaşık 44.1 milyar dakika görüşme yapıldı Avrupa’yı solladık ? Bu yılın üçüncü çeyreğinde 299 dakika olan abone başı ortalama aylık cep telefonuyla konuşma süresi ile Türkiye, 15 Avrupa ülkesi arasında ilk sırada yer aldı. oldu. ? Bu yılın üçüncü çeyreğinde atılan SMS sayısı yaklaşık yüzde 10.5 oranında artarak 46 milyar 166 milyon adet oldu. 2011’de işletmecilerin başlattığı kampanyalar ile hızlı bir yükseliş yaşayan MMS sayısı ise bir önceki döneme kıyasla yüzde 7 oranında artarak 78.3 milyona yükseldi. ? 2012 üçüncü 3 aylık dönemde, bir önceki 3 aylık döneme göre SMS sayıları bakımından Turkcell’in SMS sayısı yaklaşık yüzde 13.4, Avea’nın SMS sayısı ise yüzde 4.8 artarken, Vodafone’un SMS sayısı ise yüzde 13.5 azaldı. ? Üçüncü çeyrekte Turkcell’in abone başına aylık geliri 21.97 lira, Vo ‘Belgeli İşsizler’in Anatomisi… Önce, “belgeli işsiz” kim, ona açıklık getirelim. Devletin Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından, bu yurttaşlarımız “Kayıtlı işsiz” olarak tanımlanıyor. Tanım da şöyle yapılıyor: “Kayıtlı İşsiz: Çalışma çağında ve gücünde olan, çalışmak isteyen, kuruma başvurduğunda asgari ücret düzeyinde gelir getirici bir işi olmayan, kurum tarafından henüz kendisine iş bulunamayan aktif kayıtlardaki kişilerdir.” Peki, başka nerede işsiz verisi var? TÜİK’te. Ama gelin görün ki 19 Kasım 2012 tarihli yazımda da gösterdiğim gibi TÜİK’in anketle tahmin ettiği işsiz sayısı ile İŞKUR’a kayıtlı gerçek işsiz sayısı çok farklı. Sadece Ağustos 2012 verilerini alırsak İŞKUR’un belgeli işsizlerinin, TÜİK’inkinin yüzde 82’sine ulaştığını görüyoruz ki bu inandırıcı değil. Çünkü aynı TÜİK, işsizlerin sadece yüzde 30’unun eş dost aracılığıyla iş aradığını, kendi bültenlerinde ifade ediyor. Kişisel olarak benim, İŞKUR’un ismiyle, cismiyle, adresiyle “kayıtlı işsiz” verisini gördükten sonra, TÜİK’in anketle, el yordamıyla saptadığı işsiz sayısına, istihdam, işgücü verilerine güvenim iyice azaldı. Aynı konuda çalışan bilim insanı, bürokrat, teknokrat, siyasetçi, hangi gerekçeyle benim hissiyatımı paylaşmadığını söyler, çok merak ediyorum. Bu tutarsızlığa, CHP kurmayları da dikkat çekiyor, ama ne Meclis’e getirebildiler sorunu ne de TÜİK’i ve bağlı olduğu siyasi otoriteyi bir açıklamaya zorladılar henüz. Umarım, ısrarla takipçisi olurlar... Bu kadar serzenişten sonra İŞKUR’un kayıtlı işsizlerinin nasıl bir profil çizdiğine de bakalım. Satış gelirleri arttı Y ılın üçüncü üç aylık döneminde cep telefonlarından yaklaşık 44.1 milyar dakika görüşme yapıldı. Toplam trafik bir önceki döneme göre yüzde 1.3, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15.4 oranında arttı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) 2012’nin üçüncü çeyreğine ilişkin “Elektronik Haberleşme Sektörü Pazar Verileri Raporu” yayımlandı. Raporda şu tespitlere yer verildi: ? Abone başına düşen aylık ortalama görüşme süresi Turkcell’de 251 dakika, Vodafone’da 343 dakika ve Avea’da ise 356 dakika ? Türk Telekom ve mobil işletmecilerin yılın ikinci çeyreğinde net satış gelirleri bir önceki çeyreğe oranla yüzde 5 artarak 6.3 mildafone’un 22.30 lira, yar liraya yükseldi. Diğer işletmeciler ise ikinAvea’nın ise 22.57 lira ci çeyrekte 1.7 milyar lira net satış geliri elolarak gerçekleşti. de etti. Üçüncü çeyrekte toplam net sa? Bu yılın üçüncü tış gelirleri 7.9 milyar lira oldu. Böyçeyreğinde toplam lece yılın başından bu yana toplam ? Eylül sonu itibarıyla genişbant mobil trafik miktelekomünikasyon hizmet gelirleri internet abone sayısı 19.3 milyona yaktarı önceki çeyyaklaşık 22.5 milyar lirayı buldu. laştı. Türkiye’de internet aboneliği 2012’nin reğe göre yüzde ? Türk Telekom ve mobil işüçüncü çeyreğinde, bir önceki 3 aylık döneme 1.3 artarak letmeciler, temmuzağustosgöre yüzde 5.6 artış gerçekleştirdi. Fiber, kablo ve 44.1 milyar eylül döneminde toplam özellikle mobil internet abone880.6 milyon lira yatırım lerinin artmasıyla internet abodakika oldu. gerçekleştirdi. Aynı döne sayılarındaki genel artış eğiSabit trafik e on ab et rn te İn nemde diğer işletmecilerin limi de devam etti. Toplam interise bir önceyaptığı yatırımların tutarı net abone sayılarının yıllık büyüki çeyreğe da 473 milyon lira oldu. me oranı ise yüzde 50.3 oldu. sayısı göre yüzde ? Türk Telekom ve mo? İnternet servis sağlayıcıları 10 azalarak bil işletmeciler yılın ilk yarıhizmetlerinden elde edilen gelir 4.5 milyar 19.3 milyon 1.1 milyar lira oldu. Alternatif sında toplam 2.28 milyar lidakikaya gera yatırım yapmıştı. Üçüncü sabit genişbant işletmecileririledi. İkinci çeyrek sonu itibarıyla toplam nin pazar payı 2012 üçüncü çeyrek itibarıyla yüzde çeyrekte trafiyatırım miktarı 3.63 milyar lira 10.6 olurken, fiber ve kablo genişbandın da ğin büyük bir oldu. Diğer işletmecilerin ilk TTNet’in pazar payındaki gerileme devam kısmını (yüzde çeyrekte yüzde 15, ikinci çeyederek yüzde 74.9 seviyelerine indi. Kablo 85.5) mobilden rekte yüzde 32 olan yatırım/gelir internet hizmeti sunan işletmecilerin mobile giden trafik oranı, üçüncü çeyrek itibarıyla yüzpazar payı yüzde 6.4 olurken, fioluşturdu. de 28 olarak gerçekleşti. berin pazar payı yüzde 7.1 oldu. KAYITLI İŞSİZLERİN PROFİLİ (Ekim 2012, 2 milyon 204 bin kişi) Gençler. Yarısı 29 yaş, yüzde 31’i 30 39 yaş grubunda. Dolayısıyla, yüzde 81’i 39 yaş altında. İŞKUR’a kayıtlı işsizlerin yüzde 60’ı erkek, yüzde 40’ı kadınlardan oluşuyor. Düşük eğitimliler. Yüzde 47’si ilköğrenim diplomalı, yüzde 30’unda lise (dengi) diploması var. Vasıfsız ağırlıklı. 80 farklı meslekten işsiz var. En kalabalıkları yüzde 40 ile “beden işçileri” Kaç aydır Yüzde 44’ü 1 yılı aşkın süredir işsiz, İşsizler yüzde 16’sı da en az 8 aydır işsiz. İşsizlik katılaşıyor. İllere Kayıtlı işsizlerin yüzde 13’ü İstanbul’da. Dağılımı Ankara, İzmir, AdanaMersin’in her biri yüzde 6.5 dolayında paya sahip. Kaynak: İŞKUR veritabanı İşsizlerin Yaşları Kadın/Erkek Bileşimi Eğitim Düzeyleri Meslekleri OpenTouch ile kurumların iletişimi kolaylaşacak İletişim, çağrı merkezi ve veri ağları çözümleriyle 130 ülkede 250 bini aşkın işletmeye hizmet veren AlcatelLucent Enterprise, “İletişimde bir devrim daha” sloganıyla Türkiye pazarına OpenTouch çözümünü sundu. AlcatelLucent Enterprise Türkiye Ülke Direktörü Çağlayan Nur, “OpenTouch ile kurumların ve iş profesyonellerinin işlerini istedikleri şekilde, istedikleri yerden, istedikleri cihazdan, tek platform üzerinden en etkin biçimde yönetebilmesini sağlıyoruz” dedi. Aşkı internette arayanlar artıyor Aşkını internette arayanların sayısı günümüzde hızla artış göstermeye devam ediyor. Arkadaşlık sitesi Siberalem.com, 12 yılda 15 milyonu aşkın üyeye ulaştı. Siberalem.com Yöneticisi Burcu Burhan, üyelerinin çoğunluğunu lisans mezunu, hiç evlenmemiş kişilerin oluşturduğunu belirterek “Yeni kaydettiğimiz üye sayısı geçen yıla göre yüzde 22 arttı” dedi. Siberalem.com üyelerinin yüzde 14’ü mühendislerden, yüzde 18’i ise bilgisayarbilişim alanında çalışan kişilerden oluşurken, yüzde 10’u serbest meslekle uğraşan kişilerden, yüzde 23’ü öğrencilerden oluşuyor. Calvin Cho Acer’den yeni ultrabook LG’nin 84 inç Ultra HD TV’si Türkiye’de LG 84 inç Ultra HD TV’sini Türkiye pazarına sundu. LG Electronics Türkiye Genel Müdürü Calvin Cho, LG 84 inç Ultra HD TV’nin tüketicilerin daha büyük ekranda 3D TV izleme yönündeki talepleri doğrultusunda geliştirildiğini söyledi. Cho “Türkiye’de özellikle 3D TV alanındaki iddiamızı devam ettiriyoruz” dedi. LG Ultra HD TV, geliştirilmiş Triple XD motoru sayesinde çerçeve başına 8 milyon pikselli görüntü kalitesine ve Full HD TV panellerden dört kat fazla (3840x2160) çözünürlüğe sahip. Acer’ın yeni ultrabook modelleri Aspire S5 ve S7 ultrabook, Türkiye’deki teknoloji marketlerde yerini aldı. Acer Aspire S7 ultrabook, dokunmatik ekrana saTürk Telekom’un, hip ve 11.9 mm inceliğinde üreBoğaziçi Üniversitesi tildi. Windows 8 işletim sistemi, Boğaziçi Üniversitesi i5 işlemci özelliklerini barındıGörme Engelliler Tekran S7 ultrabook 499 dolar + noloji ve Eğitim LaboKDV fiyatıyla satışa sunuldu. ratuvarı (GETEM) işbirEn kalın noktası yalnızca liğiyle geliştirdiği ve gör15 mm olan, Aspire S5, me engellilerin ücretsiz ki1.35 kg’den daha hafif. tap dinleyebildiği Telefon Windows 8 İşletim sisKütüphanesi, Dünya Engellitemi kullanılan S5’in ler Günü’nde birinci yılını dolsatış fiyatı ise 1299 durdu. Telefon Kütüphanesi’ndedolar + KDV olaki kitap sayısı da 350’ye yükseldi. rak belirlenTürk Telekom Genel Müdürü Tahdi. Telefon Kütüphanesi iki milyon dakika dinlendi sin Yılmaz, “İletişim teknolojilerinin yardımıyla engelli müşterilerimizin yaşamına değer katacak birçok uygulamayı hayata geçirdik. Sunduğumuz ürün, servis ve hizmetlere kadar birçok konuda engelli vatandaşlarımızın sosyal yaşama eşit olarak katılabilmesi için çalışıyoruz. Her gün daha da geliştireceğimiz bu proje ile görme engelli abonelerimize daha çok bilgi erişimi sağlamayı hedefliyoruz” dedi. Halka arzdan 5 milyar gelir ANKARA (AA) Halk Bankası’nın hisselerinin bir kısmının halka arzından 4.5 milyar lira gelir elde edilmesi ile toplam halka arz tutarı yıllık bazda 5 milyar liraya yaklaştı. Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) yetkililerinin verdiği bilgiye göre; Halk Bankası’nın halka arzı 2012 toplam halka arz tutarında doping etkisi yarattı. Kasım sonu itibarıyla hisseleri ilk kez halka arz edilen şirket sayısı 24’e ulaşırken, bu halka arzlardan da şirketlere yaklaşık 500 milyon liralık kaynak aktarıldı. Yetkililer, 33 ayrı şirketin de halka arz başvuru sürecinin devam ettiğini bildirdi. Ekim sonu itibarıyla, Hisse Senetleri Piyasası’nda toplam 387, Gelişen İşletmeler Piyasası’nda 10, Serbest İşlem Platformu’nda da 15 şirket işlem görüyor. ‘Artık borsa düşerken de kazanmak mümkün’ PELİN ÜNKER Yatırımcı bilgilendirilmeli Küresel piyasalarda istikrarsızlığın arttığı kriz döneminde borsada para kazanmanın da farklı yolları ortaya çıkıyor. Faizlerin düştüğü, mevduat ve Hazine bonosunun getiri artırmak açısından zayıf kaldığı bu dönemde öne çıkan yeni ürünler, Türkiye piyasasında da yavaş yavaş yerini almaya başladı. Son olarak Deutsche Bank, iskontolu sertifika ihracıyla orta ve uzun vadeli yatırım piyasasına girdi. Bankanın ihraç ettiği iskontolu sertifikalara, indirimli bir bedelle yatırım yapabilir; piyasa yatay kalsa ya da düşse bile söz konusu bedel üzerinden getiri sağlayabilirsiniz. Burada vade sonunda elde edilen kazanç, başlangıçta belirlenen tavan seviye ile sınırlı kalıyor. Gelişmiş piyasalarda oldukça yüksek ilgi ve çeşitliliğe sahip varantlar da 2006’dan beri Türkiye’de yerini alan ürünlerden biri. Sahibine belli bir finansal varlığı belli bir süreliğine belirlenen kullanım fiyatından alım ya da satım hakkı veriyor. Vadesi 2 ay ile 5 yıl arasında değişiyor. 2010’un sonundan bu yana 526 yeni varant ihracı gerçek ? İskontolu sertifikalar ve varantlar gibi Türkiye’de yeni yeni tanınan opsiyonel araçlarla, yatırımcı sadece yükselen piyasada değil düşen piyasada da kazanabiliyor. leştiren Deutsche Bank’ın Türev Ürünler Satışı Müdürü Albert Krespin, “Türkiye’de hisse senedi yatırımcısı sadece yükselen piyasada para kazanabiliyordu. Varantlar ve iskontolu sertifikalar ile artık yatırımcı düşen hisse senetlerinden para kazanabi Gedik Yatırım Hazine Müdürü Kutalmış Keskin, yeni ürünlerle birlikte piyasanın liyor. Bunlar, Türkiye’de yaçeşitlendiğini ancak tırım alışkanlıklarının yeyatırımcı tarafından niden şekillenmesine ve yahenüz tam olarak tırım yapan kitlenin artbilinmediğini söyledi. masına da katkı sağlayaKeskin “Opsiyonların cak” dedi. farklı bir yönü var. Kendi Türkiye’deki yeni yatıbaşına yatırım aracı rım araçlarından biri de değil. Ancak piyasaya anapara korumalı ve gayeni seçenekler girmiş rantili fonlar. Bu fonlar, oluyor. Yatırımcının daha yatırdığınız ana parayı çok bilgilendirilmesi lazım” koruma altına alıyor dedi. Keskin, son ve farklı yatırım araçdönemde ağırlıklı olarak larının getirisine ortak bankaların çıkardığı banka olma olanağı sunubonosu ve finansman yor. 2010’dan bu yabonosu satışlarının yoğun na 100’ün üzerinde olduğunu söyledi. 180 yeni yatırım fonu kugünün altındaki fonların ruldu. 28 milyar TL’yi talep edildiğini belirten aşan toplam fon paKeskin, bu fonların kamunun zarında korumalı ve çıkardığı fonlardan yarım garantililerin payı 3 puan daha fazla getiri milyar TL’ye yaklasağladığına dikkat çekti. şan değerle yüzde 10.4’a eşit. Elimizde Ekim 2012 itibarıyla 2 milyon 204 bin kayıtlı işsizin bizzat kendi beyanlarıyla profilleri var. Öyle örneklem, anket filan değil. Bizzat İŞKUR’a “İşsizim, bana iş bulun” diye başvurmuş işsizlerin isimleri, adresleri ile ifade edilmiş özelliklerinden söz ediyoruz. Bu veri seti çok önemli. Ekim itibarıyla 2 milyon 204 bine ulaşan “belgeli” ya da kayıtlı işsizlerin temel özellikleri, genç, düşük eğitimli, düşük vasıflı olmaları ve uzun süredir işsiz olmaları. ??? İşsizlerin yarısına yakınının (yüzde 48) 29 yaşın altında gençlerden oluştuğu görülüyor. Genç tanımını 39 yaşa kadar çıkarırsanız, oran yüzde 81’i buluyor. Özellikle 2439 yaş grubu işsizlerin, toplamda yüzde 53’ü bulması, yani 1 milyon 200 bini geçmesi çok önemli. Bu çoğunluk, genellikle askerliğini yapmış, ailenin, çevrenin “bir yuva kurması” beklentisinde olduğu ve/veya belki de evliçocuklu kişilerden oluşan bir yaş grubunu oluşturmaktadır. İŞKUR’da “belgeli” işsizlerin yüzde 60’ını erkekler oluştururken yüzde 40 orana sahip 883 bin kadın işsizin de iş başvurusu bulunuyor. Kadın işsizlerin üçte ikisinin 2039 yaş grubunda genç bir nüfusu oluşturduğu görülüyor. İş bulmakta zorlanan ve İŞKUR’un kapısını çalanların eğitim düzeyleri vasat ve vasatın altı. En fazla ilköğrenim diploması olanlar yüzde 50 dolayında. Ama lise ve dengi okul mezunu işsiz sayısı da az değil ve toplamın yüzde 30’unu (660 bin kişi) oluşturuyor. İşsizler içinde yüzde 9 oranında ön lisans, yüzde 10 dolayında da lisans ve üstü diploması olanlar var. Mühendisler, teknisyenler, değişik vasıfta olup da İŞKUR aracılığıyla iş arayanların sayısı 250 bini geçiyor. İşsizlerin ağırlıklı kısmı eğitimsiz ya da düşük eğitimli olduğu için bir vasfa da sahip değiller ve meslek hanelerinin karşısında “beden işçisi” yazıyor. Bunların, toplamdaki payı yüzde 40’ı buluyor. İş için İŞKUR’a kayıt yaptıranların önemli bir kısmı uzun süredir umutla işe yerleştirilmeyi bekliyorlar. Kayıtlı 2.2 milyon işsizden yüzde 44’ü 1 yılı aşkın bir süredir İŞKUR’dan umutla müjdeli haber bekliyor. En az sekiz aydır işsiz olan ve işsizlikte bir yılı devirmenin eşiğinde olanlarla beraber oran yüzde 60’ı buluyor. Bu da “katılaşan işsizlik” demek ve endişe verici... İŞKUR işsizlerinin kayıtlarının yüzde 13’ü İstanbul’da. Diğer üç önemli metropol İzmir, Ankara ve AdanaMersin’in de kayıtlı işsizlerdeki payları yüzde 66.5 dolayında. Bu, kayıtlı işsizlerin üçte birinin bu dört merkezde kayıtlı olduğunu gösteriyor. ??? Ancak, burada unutulmaması gereken 2.2 milyon kayıtlı işsiz, sadece İŞKUR üstünden iş arayanlar. Buradan gerçek işsiz sayısına ulaşmak istiyorsanız, en iyimser senaryo ile bu sayıya bir o kadarını eklemelisiniz. O zaman da 4.5 milyona yakın bir işsiz kitlesine ulaşırız. TÜİK’in 2.5 milyonu aşmayan işsiz iddiasının bir kat fazlası demek bu... TÜİK’in yüzde 9 diye ölçtüğü işsizlik oranı ise bu veriler ışığında “hikâye”… En az yüzde 20’ye ulaşmış bir işsizlik gerçeği var Türkiye’nin... Bunu hep akılda tutmakta fayda var... Düzeltme: 1 Aralık Cumartesi tarihli yazımda, Korkut Boratav’ın, 2012 ilk yarı büyümesi için hesaplanan yüzde 3.1’lik büyümenin yüzde 0.5 puanının, altın ödemesi işlemince şişirildiği bulgusuna yer vermiştim. “İlk çeyrek” ifadesi, ilk yarı olacaktır, düzeltiyorum. İstanbul, kongre turizminde birinci Ekonomi Servisi Geçen yıl 55 adet büyük ölçekli kongreye ev sahipliği yapan İstanbul, dünya sıralamasında birinci oldu. Uluslararası Kongre ve Konvansiyonlar Derneği (ICCA) istatistiklerine göre İstanbul’u sırasıyla Paris, Singapur, Viyana, Berlin, Barselona, Seul, Londra, Stokholm, Lizbon ve Madrid izledi. Ülkeler bazında ise Türkiye dokuzuncu sırada yer aldı.