Katalog

2 OCAK 2012 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ Avrasya Birliği’nin ilk adımı atıldı ASTANA (AA) Kazakistan, Rusya ve Belarus’un öncülüğünde başlatılan Avrasya Birliği Projesi’nin ilk adımı dün hayata geçti. Kazakistan, Rusya ve Belarus devlet başkanlarının 19 Aralık’ta imza attıkları üç ülke arasında 1 Ocak 2010’da kurulan ‘Gümrük Birliği’nin ‘Tek ekonomik bölge’ haline gelmesine dair anlaşma dün itibarıyla bugün yürürlüğe girdi. Avrasya Birliği fikrinin hayata geçirilmesi için 19 Aralık 2010’da Kremlin Sarayı’nda, Avrasya Ekonomik Yüksek Konseyi olarak adlandırılan toplantı, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Rusya Devlet Başkanı Dimitry Medvedev ve Beyaz Rusya (Belarus) Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun katılımıyla yapılmıştı. Liderler, 1 Ocak 2012’den itibaren, üç ülke arasında mal, para ve iş gücü dolaşımının serbestçe yapılabilmesi için çalışmaların hızlandırılmasını istemişti. 9 Kim takar kuralı ? İnternetle birlikte büyüyen ve işyerinde kişisel internet kullanım alışkanlıklarını sürdürebilmeyi talep eden gençler, kurumların BT kurallarını delmeye önceki nesillere kıyasla daha yatkın. isco’nun hazırladığı ‘2011 Cisco Connected World Technology Report’ araştırmasına göre her 10 gençten yedisi, okul ve işyerlerindeki bilişim teknolojileri uygulamalarını kişisel kullanım alışkanlıkları doğrultusunda değiştirmeye meyilli. İnternetle birlikte büyüyen ve işyerinde kişisel internet kullanım alışkanlıklarını sürdürebilmeyi talep eden gençler, kurumların bilgi teknolojileri (BT) kurallarını delmeye önceki nesillere kıyasla daha yatkın. Raporda öne çıkan bulgular şöyle: ? Üniversite öğrencilerinin yüzde 24’ü ve çalışanların yüzde 23’ü, 30 yaşından önce en az bir kez internet hırsızlığı mağduru olmuş. ? Üniversite öğrencilerinin yüzde 33’ü online ortamda kişisel bilgilerini paylaşmakta sakınca görmüyor. ? Çalıştığı kurumdaki BT politikalarını bildiği halde ihlal edenlerin oranı yüzde 70. Bunun başlıca nedenleri arasında çalışanların aslında kötü bir şey yapmadıkları inancı (yüzde 33), işlerini yürütmek için bazı program ve uygulamaları kullanmaları gerektiği (yüzde 22), iş telaşı arasında BT politikalarını düşünecek zamanları olmaması (yüzde 18), ku Gençlerin yüzde 70’i çalıştıkları kurumlardaki bilgi teknolojileri politikalarını ihlal ediyor Gençler interneti komşudan kullanıyor Cisco’nun 14 ülkede 2 bin 800’den fazla üniversite öğrencisi ve genç çalışanın katılımıyla gerçekleştirdiği araştırmaya göre eskiden komşular birbirinden şeker ya da yumurta isterdi, artık internet bağlantısı istiyor. Üniversite öğrencilerinin yüzde 23’ü komşusundan internet bağlantısı ya da internete bağlı bilgisayarını kullanma izni talep ediyor. Yüzde 19’u ise komşunun kablosuz bağlantısını izin almadan kullanıyor. Yüzde 19’u bağlantı olan mağazaların çevresine gidiyor ve yüzde 9’u da bir yabancıdan cep telefonunu istiyor. Çalışanların yüzde 56’sı aile üyelerine, arkadaşlarına, mesai arkadaşlarına, hatta tanımadıkları insanlara bilgisayarını kullandırtıyor. Üniversite öğrencileri, risk almaya genç çalışanlardan daha fazla eğilimli. Üniversite öğrencilerinin yüzde 86’sı başkalarının bilgisayarlarını kullanmasına izin veriyor. Cisco Türkiye Genel Müdürü Ümit Cinali, “Raporda, yeni neslin bilgiye erişimi, kullandığı cihazlar ve mobilite anlayışına dair ilginç sonuçlar öne çıkıyor. Bunlar sadece BT değil İK, pazarlama, satış, ArGe ve diğer departmanların da dönüşümünde kilit rol oynayacak” dedi. Yeni Yılda Ücretler, Maaşlar… Yeni yıl, çalışanlar açısından yeni ücret ve maaş anlamına da gelir. Patrondan, devletten ne zam alınacak, hatta alınacak mı? Malum, kriz bezirgânlığı yapıp zam şöyle dursun, ücretten tenzilat isteyenler bile oldu, oluyor. Ülkemizde işi olan nüfusun üçte ikisi, yani 15 milyonu ücretli. Bunların 3 milyona yakını kamu çalışanı, memur. Ücretmaaş artışı üstünde söz sahibi olabilmenin yolu sendikalı olmaktan geçer. Gelin görün ki, toplusözleşme nimetinden yararlananların sayısı 300 bini geçmiyor. Bunlar da büyük işyerlerinde, yılların mücadelesiyle sendikalaşabilmiş işyerleri. Kamu çalışanlarının sözde sendikaları var ama toplusözleşme, grev hakları yok. Böyle bir düzlemde, ücretmaaş artışları işverenlerin, devletin insafına terk edilmiş durumda. Ücret ve maaşın seviyesini belirleyen en önemli gösterge, asgari ücret. Her yıl yeniden belirlenen asgari ücret, bir “norm” oluşturuyor. Belirleyen de yine ağırlıkla devlet ve işveren kanadı, işçi temsilcisinin varlığı konu mankenliği gibi bir şey. 2011 biterken açıklanan asgari ücret 2012 için ortalama net 720 TL. Yılın ilk yarısında 701 TL, ikinci yarısında 740 TL. Artış, geçen yılın net asgari ücretine göre yüzde 12’ye yaklaşıyor. 2011 enflasyonu yüzde 10’u geçti. Bu anlamda, enflasyonu telafi etmiş görünüyor. Ama bu asgari ücretin kendisi zaten çok düşük olduğu için artışı bir anlam ifade etmiyor. Üstelik, asgari ücretten bile yapılan sigorta primi ve vergi kesintileri, insafsızlığı tüm çıplaklığı ile ortaya koyuyor. C ralların esnek olmayışı (yüzde 16), unutmaları (yüzde 15) ya da yöneticilerinin onları takip etmiyor oluşu (yüzde 14) sıralanıyor. ? Kurumlar tarafından en fazla yasaklanan uygulama ve cihazlar arasında online oyunlar (yüzde 37) ve Apple iPod’lar (yüzde 15) geliyor. Katılımcıların yüzde 10’u, BT politikalarının iPad ve tablet kullanımını, yüzde 31’i ise ‘Facebook’, ‘Twitter’ ve ‘YouTube’ gibi sosyal paylaşım sitelerini engellediğini belirtiyor. Dört büyükler borsada çöktü Ekonomi Servisi Şike soruşturmasının 3 Temmuz 2011’de başlamasının ardından dört büyük futbol kulübünün İMKB’deki hisselerinde yaşanan kayıplar, aradan 6 ay geçmesine rağmen telafi edilemedi. Soruşturma öncesine kıyasla Fenerbahçe’nin piyasa değeri yüzde 43, Beşiktaş’ın yüzde 35, Galatasaray’ın yüzde 56 ve Trabzonspor’un ise yüzde 36 düştü. Soruşturmanın üzerinden 6 ay geçmesine rağmen aradan geçen sürede kayıplarını telafi etmek bir yana zararları daha da artan dört büyükler, kimi zaman piyasa değerlerinde yüzde 50’ye yakın kayıp yaşadı. Türk Telekom, uluslararası politikaları belirleyecek Türk Telekom, Avrupa Telekomünikasyon Birliği (ETNO) ve Güney Asya, Ortadoğu ve Kuzey Afrika Telekomünikasyon Konseyi (SAMENA) yönetim kurullarına seçildi. Bilgi Teknolojileri ve Casper, 2012’ye iddialı ürünü İletişim Kurumu (BTK) ‘Casper Nirvana Tablet 3G’ ile Başkanı Tayfun Acarer, giriyor. Çoklu dokunmatik ve bu organizasyonların hassas 10 inç ekranı olan Nirvana telekomünikasyon Tablet, 3G özelliği ile kullanıcılara sektöründeki politikaları her yerde internet erişimi sunuyor. ciddi şekilde etkilediğine Hammadde ithalatı yüzde 35 arttı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) 2011’in üçüncü çeyreğinde yüzde 8.2 büyüme açıklayan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ithalata dayalı büyümenin faturasını ortaya koydu. 2011 yılının OcakKasım döneminde “hammadde ithalatı” yüzde 34.9 artışla 158.8 milyar dolara ulaşırken, aynı dönemde 122.5 milyar dolar olarak belirlenen “toplam ihracat”, hammadde ithalatının yüzde 77’sini karşılayabildi. 11 aylık dönemdeki “toplam ithalat” ise 220 milyar 232.5 milyon dolar olarak belirlendi. İthalat kalemlerindeki artış yüzde 30’lar seviyesinde olurken, ihracat kalemleri bütün alanlarda ithalatın gerisinde kaldı. 2010 yılının aynı dönemine kıyasla; tüketim malları ithalatındaki artış yüzde 24.1, hammadde ithalatındaki artış yüzde 34.9, toplam ithalat artışı ise yüzde 33.5 olarak gerçekleşti. Casper Nirvana’yı yeniledi Çift çekirdekli işlemcisi ile, birden fazla uygulamayı çalıştırabilen Casper Nirvana Tablet 5 parmak Multi Touch özelliği ile sadece dokunuşlarla tüm uygulamaları yönetme imkânı sunuyor. Türk girişimci Melih Abdulhayoğlu tarafından Casper Nirvana Tablet’te biri 1998’de kurulan ve 35 milyondan fazla bilgisayar önde, biri arkada olmak üzere kullanıcısına ulaşan Amerikalı internet güvenlik şirketi konumlanan 5 MP kamera ile Comodo, antivirüs markaları arasında müşterilerin en HD kalitesinde (720P) görüntü çok tercih ettiği markalardan oldu. 33 sunuyor. Casper Nirvana milyondan fazla sosyal medya kullanıcısının, 180 Tablet KDV dahil 669 dolar milyon üzerindeki yorumlarını takip ve analiz eden fiyatı ve 1.39 TL sabit kur Amplicate.com sitesinde yer alan araştırmaya göre, avantajıyla Casper satış Comodo ürünleri için pozitif görüş bildirenlerin oranı noktalarında yüzde 96’ya ulaştı. Comodo Üst Yöneticisi (CEO) tüketicilerin Melih Abdulhayoğlu, “Kullanıcılarımızın beğenisine ürünlerimizden memnun olduğunu Amplicate’deki sunuldu. işaret ederek, “Bu nedenle Türk Telekom’un buralara girmesi gerekiyordu” dedi. Tayfun Acarer, şirketin 150 yılı aşkın mazisi bulunduğunu belirterek, bu organizasyonlarda belki daha erken yer alması gerektiğini söyledi. Türkiye’nin bölgesinde etkin bir güç olma yönünde bir ülke politikası bulunduğunu vurgulayan Acarer, bu üyelikleri de bu kapsamda değerlendirerek, bunların Türkiye’nin bu ana politikasına katkı sağlayacağını aktardı. LG kumandaya sihir kattı LG Electronics, Smart Cinema 3D TV’ler için Sihirli Kumanda adıyla yeni bir uzaktan kumanda üretti. Kumanda bu ay Las Vegas’ta düzenlenecek Tüketici Elektroniği Fuarı’nda tanıtılacak kumanda, yeni fonksiyonları sesle tanıma, sihirli hareket, işaretleme ve hareket tuşu ile kullanıcıların beğenisine sunulacak. Sihirli Kumanda’nın diğer kumandalardan en belirgin farkı, kullanıcının sezgisel hareketler eşliğinde tek tuş ile Smart TV’yi kontrol edebilmesine olanak sağlaması. Ses tanıma özelliği sayesinde ise, kullanıcılar sesle komut vererek istedikleri aramayı yapabiliyor. Antivirüse Türk damgası yorumlar aracılığı ile de görmek bizi memnun etti” dedi. H A F T A N I N NE OLDU? Yaklaşan yıl sonu ve Noel tatili nedeniyle ABD ve Avrupa borsalarının kapalı olduğu piyasalarda hafta başında düşük hacimli sakin bir seyir vardı. İçeride Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın açıklamaları haftaya damgasını vurdu. TCMB’nin 2012’ye yönelik para ve kur politikasını açıklaması haftanın en önemli gelişmesiydi. Raporda beklenmedik bir şey yoktu ancak Başçı’nın daha sonra yaptığı açıklamalar piyasalarda belirsizliği arttırdı. Başçı’nın repo ve döviz ihalelerinde normal ve istisnai gün ayrımı yapması piyasalarda kafa karışıklığına yol açtı. TCMB, normal günlerde 50 milyon dolarlık ihale açacağını, istisnai günlerde tutarı arttıracağını ve hangi günün normal hangi günün istisnai olacağını kendilerinin belirleyeceğini bildirdi. Ç İ Z E L G E S İ Merkez’den son hamle İtalya’da düzenlenen tahvil ihalelerinde faiz bir miktar gerilese de bu tatmin edici olmadı ve Avro/dolar paritesi gerilemeye devam etti. ABD’den gelen veriler ise toparlanmanın sürdüğüne işaret ederek olumlu algılandı. TCMB’nin haftanın son gününde gerçekleştirdiği yaklaşık 2.5 milyar dolarlık doğrudan satış işlemi ve 750 milyon dolarlık tahvil ihalesi, dolara sert düşüş getirse de bunun etkisi kısa sürdü. Öte yandan geçen hafta açıklanan ekonomik veriler genel olarak olumluydu. Aralık ayına ait kapasite kullanım oranları sanayi faaliyetlerinde yılın son ayında gerilemeye işaret etti. Bu da ısınma endişelerini bir miktar da olsa azalttı. Dış ticaret verileri de cari açıkta yavaşlamaya işaret etti. Hazırlayan: PELİN ÜNKER NE OLACAK? Enflasyon açıklanacak Bölgesi’ndeki borç endişeleri 2012’e ertelenmiş durumda. Ocaktan itibaren bölge ülkelerindeki ekonomik durum ve alınacak kararlar yeniden gündeme gelecek. Bu nedenle Avro ülkeleri piyasaların yakın takibinde kalmayı sürdürecek. Haftanın veri takvimi şöyle: ABD’de salı imalat endeksi, çarşamba fabrika siparişleri, perşembe ADP özel istihdam verisi, ISM hizmetler endeksi ve işsizlik maaşı başvuruları, cuma tarım dışı istihdam ve işsizlik açıklanacak. Avro Bölgesi’nde pazartesi imalat, çarşamba hizmetler endeksi ve enflasyon duyurulacak. Yılın ilk haftasında küresel piyasalar izlenecek. ABD’nin ekonomik verileri öne çıkabilir. Yurtiçinde ise 2011 enflasyon verileri önemli. Aralık ayına ait enflasyon yarın açıklanacak. TİM’in ihracat rakamları ise bugün gelecek. Merkez’in yeni ihale sisteminin yarattığı belirsizlik ortamı nedeniyle faizler üzerinde baskı sürebilir. TCMB’nin piyasalara agresif müdahalesinin sürmesi ve küresel piyasalarda risk iştahının artması halinde dolar/TL 1.85’lere çekilmesi beklenebilir. Küresel piyasaları tatil döneminden sonra hareketli bir hafta bekliyor. Avro BORSA SON HAFTA DA KAYBETTİ İMKB yılın son haftasında ortalama yüzde 1.31 oranında düşüşle 51 bin 267 puandan kapandı. Endeks aralık ayını yüzde 6; 2011’i yüzde 23 değer kaybıyla tamamladı. ABD borsaları 2011 genelinde yüzde 5 yükselirken Avrupa’da İtalya yüzde 26, Fransa yüzde 18, Almanya 15, İspanya yüzde 14 düştü. DOLAR REKOR KIRDI Dolar/TL paritesi perşembe Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın yarattığı belirsizlik ortamı ve Avro/dolar paritesindeki düşüşün etkisiyle 1.9230’a kadar çıktı ve yeni zirvesini gördü. Cuma yapılan TCMB müdahalesi sonrası haftayı ve yılı 1.8920’den tamamladı. Uluslararası piyasalarda altın haftalık bazda yüzde 2.59 düşerek 1564.84 dolara indi. 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı yüzde 2.95 düşüşle 95.40 liraya, cumhuriyet altını da yüzde 2.87 düşüşle 643 liraya geriledi. Avro düştü: Avro/dolar paritesi, hafta boyunca 1.28581.3085 aralığında dalgalandı ve haftalık bazda yüzde 0.64’lük düşüşle 1.2961’den kapandı. Haftanın en düşük seviyesi olarak görülen 1.2858’lik oran 2011’in de en düşük seviyesi olarak kaydedildi. Paritede yılın en yüksek seviyesi ise 1.4940 olarak gerçekleşmişti. Petrol 107 dolar: Brent tipi petrol yüzde 0.74 düşüşle 107.18 dolardan haftayı tamamladı. Faiz yükseldi: Gösterge faiz 4 Aralık 2013 vadeli tahvilde bir önceki haftaya göre yüzde 5.85’lik artışla yüzde 11.04 seviyelerinden haftayı kapattı. 2 Ocak 2012 valörlü işlemlerde ise kapanış yüzde 11.17’den gerçekleşti. 2012 asgari ücretlisinin ortalama net maaşını 720 TL olarak belirleyen devlet, bu asgari ücretliden 306 TL sigorta primi, 27 TL işsizlik sigortası primi kesiyor. Bununla kalmıyor; devlet, asgari ücretliden ayda 50 TL gelir vergisi, 6 TL de damga vergisi alıyor. Bu vergiler ve primlerin toplamı 356 TL ediyor ve asgari ücretlinin cebine girenin yüzde 50’sine yaklaşıyor. Böylece, 2 asgari ücretliye, 1 devlete biçiminde bir bölüşüm yaşanıyor. İşçi ücretine, “asgari”yi belirleyerek müdahil olan devlet, memurlarına ve primini topladığı emeklilere ne ödüyor? 2011’in maaşlarını hatırlatalım. Ortalama memur maaşı 1.709 TL oldu geçen yıl. En düşük memur maaşı ise 1.448 TL. Peki, asgari ücret geçen yıl 658 TL iken en düşük memur maaşının, bunun yüzde 120 üstünde olması adil midir? Tek gerekçe, memuriyete alınanın sıradan bir asgari ücretliden daha vasıflı olması. Ama bu, yine de asgari ücretin bu kadar düşük yerde tutulmasını haklı çıkarır mı? Çıkarmaz. Adaletsizliğin boyutlarını buradan ölçebilirsiniz. Devlet, geçen yıl, ortalama memur emeklisine 1.170 TL öderken işçi emeklisinin ortalama maaşı 823 TL’de kaldı. Emeklilerin maaşları arasında da tutarsızlık ve adaletsizlikler var. Bunları halletmek yerine, vekil beyler ve bayanlar kendi aylık emekli maaşlarını 89 bin TL’lere çıkarmanın derdine düştüler. Yağma Hasan’ın böreğinden kapıp kaçma girişimi Çankaya’dan döndü ama bakalım bu sevdadan vazgeçilecek mi!.. ??? Bölüşümde adaletsizlik özel sektörde daha büyük. Sendikalaşmanın yerlerde süründüğü özel sektörde, inşaat, turizm, muhtelif hizmet sektörlerinde (ücretli istihdamının yüzde 20’si) asgari ücret, “gösterge” ücret değil, gerçek ücrettir. “Sigortalılık” bir hak değil, adeta bir lütuf gibi sunulur işçiye. Ücretlilerin en çok istihdam edildiği sektör imalat sanayidir (yüzde 40’lar). Bu sektörde, özellikle giyimtekstil, gıda işkollarında yaygın bir asgari ücretlilik hatta kayıt dışı istihdam söz konusudur. İşçiye net asgari ücret ödenir ama primi, vergisi yatırılmaz, cebe atılır. Haftada yasal süre olan 45 saatin çok üstüne çıkar çalışma süreleri, yüzde 50 zamlı mesai ücretleri ödenmez, yüzde 100 zamlı ödenmesi gereken tatil günü ücretleri de ödenmez. Bu, özellikle, AVM’lerdeki, çağrı merkezlerindeki genç işgücü sömürüsünde yaygınlaşan bir ihlal. Ücretlilikte biraz olsun tuzu kuru kesimler, kârlılık oranının en yüksek olduğu sektörler. Finans ve iletişim bunların başında geliyor. Tüpraş, Petkim gibi enerji, petrokimya sektörlerinin devlerinin olduğu işkollarını da zikretmek gerekir. İmalatta ilaç, kimya, cam işkollarında ortalama ücretler, sendikalılık ve alınan ücretler görece yüksek. Bu da işçi sınıfı içinde ciddi bir hiyerarşinin ortaya çıkması ve öteden beri yaratılmış işçi aristokrasisinin korunması demek. Ücret ve maaşların belirlenmesinde, çalışan sınıf en büyük kazığı Merkez Bankası’ndan yiyor. MB, 2011’de yüzde 5 hedef enflasyon belirledi ama yüzde 100 ıskaladı. Böylece yüzde 10 zam alamayanlar, reel gelir kaybına uğradı. MB bu yıl da yüzde 5 enflasyon hedefliyor, ama belli ki tutturamayacak, bu hedefe ücret artışı belirlerken güvenenler, bilsinler ki, zararlı çıkacaklar. C MY B C MY B