Katalog

C AYIN OLAYLARI OCAK 2011’İN İZLERİ Büyümenin yüzde 2 ile 4 arasında olacağı tahmin edilen 2012’de cari açık, ekonomide sert fren riski ve yüksek enflasyon kaygılandırıyor AKP’nin içki yasakları başladı Ocak ayına AKP’nin bir dizi reklam ve satış kısıtlamaları içeren içki yönetmeliği damgasını vurdu. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (TAPDK) yönetmeliği kamuoyunda tepki uyandırdı. Yönetmelik, konser gibi etkinliklerde içki servisinin yanı sıra rakıbalık, rakımeze, şarapyemek uyumu vb. her türlü içki ve yemek görselinin bir arada kullanılmasına son verdi. Satışları kısıtlayan yönetmelik gereği, spor kulüpleri ve takımların sponsorluğu da sınırlandı. Başbakan Erdoğan tepkiler üzerine “Şarap üzümden yapılmıyor mu, üzüm yesinler” dedi. ŞUBAT Cari açıkta uçurum yılı Ekonomi Servisi 2011’in üçüncü çeyreğinde yüzde 8.2 ile rekor kıran Türkiye’de büyük ölçüde dış kaynak girişine ve yüzde 8.2 büyüdü. Ancak bu büDünya ekonomisindeki belirsizlikithalata dayanan büyüme lere ve özellikle Avro bölgesindeki ülyüme umulan oranda istihdam da yakaygıları arttırırken kelerde derinleşmekte olan kamu borç ratmadı. İlk 3 çeyrekte büyüme oranı 2012’de de en büyük risk, Yıl içinde enflasyon rakamları, döviz kuru hareketlekrizine rağmen 2011, Türkiye ekonomisiyüzde 10’a yakınken istihdam artışı yüzde büyümeye paralel ri, ÖTV değişiklikleri ve işlenmemiş gıda fiyatlarındanin yüksek büyüme hızı yakaladığı bir yıl ol6 dolayında. İstihdam artışının yüzde 30’a genişleyen cari işlemler ki baz etkisine bağlı olarak yükseldi. Aralık ayında da du. Ancak bu büyümenin sürdürülebilirliği yakını tarımdan kaynaklandı. Tarım dışı açığı. İthalata dayalı ve yükselmesi beklenen ve yılı çift hane ile kapatacağına konusunda endişeler büyük. Bu büyüme sektörler, 2010’un ilk çeyreğinden 2011’in sürdürülebilir olmaktan kesin gözüyle bakılan enflasyon konusunda ise 2012 döneminden sonra ekonomide sert fren üçüncü çeyreğine kadar yüzde 31 büyüuzak kalan büyüme yılında yüzde 8 ile 10 bandında bir beklenti söz konusu. riski, sektörleri kaygılandırıyor. Yılın ilk iki müş olmalarına karşın istihdamdaki arrekorları beraberinde “sert Kasımda üretici fiyatları endeksi (ÜFE) yüzde 0.65, tükeçeyreğinde sırasıyla yüzde 11.6 ve tış yüzde 18’de kaldı. Sanayide son iniş riski”ni getiriyor. tici fiyatları endeksi (TÜFE) ise yüzde 1.73 artış gösterdi. 8.8 ile yüksek büyüme hızını yaka3 çeyrekte ortalama yüzde 10 gibi 2012’de ekonomide tabloyu Yıllık bazda ise ÜFE yüzde 13.67, TÜFE yüzde 9.48 oldu. layan Türkiye ekonomisi, 3. görünen büyüme de istihkarartan bir diğer unsur da yüksek çeyrekte de beklenenin damda yüzde 5 dolayınenflasyon. Önümüzdeki yıl çok üzerinde da kalıyor. enflasyonun çift hanede olacağı tahminleri yapılıyor. tiyacı. Türkiye’nin ithalat kaynaklı büyü döneminde cari açık 33 milyar 545 milHükümet büyüme hedefini yon dolar düzeyindeydi. Ekim ayında ise mesi, cari açığın rekor üstüne rekor kırTürkiye ekonomisinin en önemli so2012 programında yüzde 4 olarak cari açık 4 milyar 151 milyon dolar dümasına neden oluyor. Cari açık 2011 yırunlarından biri olan cari açık yeni yılda açıkladı. 2012 yılına ilişkin iş zeyinde gerçekleşti. Cari işlemler açığılının 10 aylık döneminde geçen yılın ayda önemini koruyacak. Yılın 10 ayında dünyasının büyüme beklentisi de nın artmasında dış ticaret açığındaki artış 65.6 milyar dolara dayanan açıktaki artı nı dönemine göre 31 milyar 512 milyon yüzde 2 ile 4 arasında. etkili oldu. dolar artış gösterdi. Geçen yılın 10 aylık şın nedenleri, ithal ara malı ve enerji ih Ekonomide sert fren riski Enflasyonda çift hane kaygısı Yeni TTK hazır Temmuz 2012’de yürürlüğe girecek olan yeni Türk Ticaret Kanunu yasalaştı. Önemli değişiklikler yapan kanunla; şehirler arası yolculuklarda kötü kokan yiyecek yenilmemesi, canlı hayvan taşınmaması, kamyon ve dolmuşlarda “tampon yazılarının” kaldırılması hükme bağlandı. Kanun ile Türk hukukuna “sorumluluk sigortası” kavramı girdi. Buna göre, yanlış tedavi uygulayan doktor, yanlış savunma yapan avukat, kötü yönetim sergileyen şirket yetkilisi “sorumluluk sigortası” kapsamında tazminat ödeyecek. MART Açıktaki hızlı artış ürkütüyor Akkuyu için imza atıldı Rusya Devlet Başkanı Medvedev’in Türkiye ziyaretinde, iki ülke arasında başta vize muafiyeti ve nükleer santral kurulmasını öngören anlaşmalar olmak üzere 17 önemli metne imza atıldı. İki ülke arasında vize kalkarken Akkuyu’da nükleer santral kurulmasına ilişkin sürecin ilk adımı olan anlaşma da imzalandı. NİSAN EKONOMİSTLER: İşsizlikte hızlı artış tehlikesi var Bahçeşehir Üniversitesi, Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nden (Betam) Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve Dr. Zümrüt İmamoğlu’nun hazırladığı “İşsizlikte Hızlı Düşüşün Arka Planı ve İşsizliğin Geleceği” başlıklı araştırma notuna göre, 2012’de büyümede önemli oranda düşüş yaşanmasına paralel, işsizlikte hızlı artış ortaya çıkması kuvvetle muhtemel. 20082009 krizi sırasında ekonomik küçülme ve istihdamda görülen kayıpların kriz sonrasında istihdamda yüksek artışlarla telafi edildiğinin saptandığı araştırmaya göre, 2012’de öngörülen tablo şöyle: ? İşsizlik oranı kriz öncesi seviyenin altına indi. İşsizlikle mücadelede elde edilen bu başarının ardında olağanüstü yüksek büyüme olduğu kadar, büyümenin istihdam yaratma kapasitesinde ortaya çıkan beklenmedik artışın da önemli payı oldu. Kriz öncesi ile karşılaştırıldığında kimi sektörlerde büyümenin istihdam yaratma kapasitesinde olağanüstü artışların gerçekleştiği görülüyor. ? 2012’de büyüme oranında beklendiği gibi önemli bir düşüş gerçekleştiği, aynı zamanda da büyümenin istihdam yaratma kapasitesinde kriz öncesi ile daha tutarlı bir düzeltme ortaya çıktığı takdirde işsizlikte hızlı bir artışın ortaya çıkması kuvvetle muhtemel. ‘Kanal İstanbul’ masalı Başbakan Erdoğan, seçim vaatleri arasında İstanbul’un Avrupa yakasında, şehrin batısında, Karadeniz ile Marmara Denizi’nin arasına, yaklaşık 4550 kilometre uzunluğunda bir kanal yapılmasını öngören ‘Kanal İstanbul’ projesini açıkladı. O tarihten bu yana kanalı kimse ağzına almadı. MAYIS Kahn koltuğundan oldu IMF Başkanı Dominique StraussKhan, New York’ta otel odasını temizliğe gelen hizmetçiye cinsel saldırıda bulunmaktan gözaltına alındı. IMF İcra Direktörleri Kurulu, seçim sürecini başlattı. Kahn, döndüyse de yeniden seçime giremedi. Fransa Maliye Bakanı Christine Lagarde IMF’nin ilk kadın başkanı oldu. ‘Dünyanın yüzde 99’u ayaklandı ABD’de sosyal adaletsizliği ve finans sisteminin yol açtığı haksızlıkları protesto etmek amacıyla başlatılan “Wall Street’i İşgal Et” hareketi yıla damgasını vurdu. Yüksek binaların arkasında, Batı’nın sokaklarından öfke taştı. Finans sisteminin Doğan Milliyet’i sattı Aydın Doğan, “ilk göz ağrım” dediği Milliyet ve Vatan’ı sattı. HAZİRAN kalbi Wall Street’te 17 Eylül’de başlayan protestolar dalga dalga dünyaya yayıldı. Dünya çapında 1500 kentte süren işgal eylemleri 1968 kuşağı ruhunun geri döndüğü yorumlarına neden oldu. “Biz yüzde 99’uz” sloganını kullanarak yüzde 1’lik en zengin gruba tepkisini dile getiren milyonlarca insan, kapitalizme karşı sınıf mücadelesinde 2011’i yeni bir kilometre taşı olarak tarihe yazdı. Sözleşmeliye seçim jesti Sözleşmeli personel pozisyonlarında çalışanların memur kadrolarına atanması amacıyla “Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname” yürürlüğe girdi. Böylece 150 bini aşkın sözleşmeli çalışan kadroya alındı. TEMMUZ Kriz Avrupa Birliği’ni temellerinden sarstı Avrupa Birliği için kara bir yıl olarak tarihe geçti. Giderek derinleşen ekonomik kriz yüzünden, bir zamanlar para tarihinin en başarılı projesi olarak tanımlanan ortak para birimi Avro tartışılır hale gelirken birlik temellerinden sarsıldı. Devlet ve hükümet başkanları, finans piyasalarını yatıştırmak için çeşitli reçeteler denedi. Ama milyarlarca Avro’luk kefalet ve yardım fonları bile piyasaları ikna edemedi. Bankalar ve uluslararası şirketler Avro’nun batması halinde nasıl bir strateji uygulayacaklarını bile planladı. Yunanistan ile başlayan borç krizi dalgası Fransa, İtalya gibi büyük Avrupa ekonomilerine yayıldı ve tüm dünyayı tehdit eder hale geldi. Bugüne kadar uygulanan reçetelerin geçersiz olduğu ortaya çıkarken bu durum dünyayı yeni bir krizin eşiğine getirdi. Uluslararası kuruluşlar tüm ülkelere ortak hareket etme çağrısında bulundu. 2011 ayrıca krizin hükümetleEYLÜL EKİM Türk şirketleri alacağının peşinde “Arap Baharı” olarak nitelendirilen ve pek çok ülkede yönetimleri al aşağı eden hareketler, Türk şirketlerinin yurtdışı müteahhitlik işlerini de etkiledi. Libya’da Türk müteahhitlik firmalarının şu anda devam eden işlerinin toplam bedeli 15 milyar dolar. 1 milyar dolarlık da makine parkı ve şantiye bulunuyor. Şirketlerin belgelenmiş, 1.5 milyar dolar alacağı da duruyor. Geride kalan yılı bekleme ile geçiren Türk şirketleri için Libya’daki belirsizlik önemini koruyor. Ülkede kontratların gözden geçirildiği biliniyor. Bunun sonucunda bazı ihalelerin iptal edilmesi de gündeme gelebilir. Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Emin Sazak, müteahhitlerin Libya’daki zararının tazmin edilme sürecinin uzayacağının altını çizerken bu dönemde küresel kriz ve ‘Arap Baharı’nın olumsuz etkilerinin hissedildiğini söyledi. TMB Başkanı, “Libya’daki hak ve alacakların baki kalacağını düşünüyoruz” dedi. ARALIK 2011 ABD izlemeye takıldı Moody’s, dünyanın en büyük ekonomisi ABD’nin “AAA” olan kredi notunu olası bir indirim için “negatif” izlemeye aldı. Moody’s, Yunanistan’ın kredi notunu üç basamak düşürdü. ri nasıl devirdiğine de sahne oldu. Yunanistan ve İtalya’da demokratik seçimler yerine atanmış bürokratlar hükümet kurmakla görevlendirildi. Öte yandan kemer sıkma politikasına karşı halklar ayaklandı. İngiltere, Yunanistan, İspanya ve İtalya’da tarihin en büyük grevleri yaşandı. Demokrasinin sorgulandığı yıl Avrupa’da borç kâbusu Avrupa bankacılık sistemini tehdit ederken şimdi kimse krizden çıkışta başarı garantisi verebilecek durumda değil. Finans krizi yüzünden kamu borç stoku sadece Avrupa’da değil ama ABD ve Japonya gibi ülkelerde de tahammül sınırlarını aştı. Kriz kâbusu küresel hale gelirken 2012’den de kimse umutlu değil. Çoğu ülkede hayata geçirilen kemer sıkma politikalarını takiben durgunluğun derinleşmesiyle birlikte işsizliğin de artacağı tahmin ediliyor. OECD tahminlerine göre Avrupa resesyona girmiş durumda. Dünya BankasıIMF toplantılarından çıkan sonuçlara göre 2012’de de yine krizden söz ediyor olacağız. KASIM 61. hükümet kuruldu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın yeni açıkladığı 61. hükümetin kabinesinde, ekonomi yönetiminin değişmediği görüldü. Buna göre, ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ankara Milletvekili Ali Babacan oldu. Vergi denetim birimleri tek çatı altında toplandı, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı kuruldu. AĞUSTOS ABD’nin notu düştü Steve Jobs Apple’dan ayrıldı Teknoloji dünyasının en önemli isimlerinden Apple’ın patronu, Slikon Vadisi’nin efsanevi ismi Steve Jobs, hastalığı nedeniyle Apple’ın Üst Yöneticiliği (CEO) görevinden istifasını yayımladığı bir elektronik posta ile açıkladı. Bir süre sonra hayatını kaybeden Jobs, dünyayı yasa boğdu. Standard and Poor’s, ABD’nin kredi notunu tarihinde ilk kez düşürdü. ABD’nin en üst seviye olan “AAA” kredi notu “AA”ya çekildi. Kararın gerekçesi, bütçe açıkları ve artan borç yükü. Uzanlar kaybetti Merkezi Güney Kıbrıs’ta bulunan Libananco şirketinin, Uzan ailesinin el konulan şirketleri Çukurova Elektrik (ÇEAŞ) ve Kepez Elektrik hisselerinde zarara uğradığı gerekçesiyle Türkiye Cumhuriyeti hakkında açtığı 10.1 milyar dolar tutarındaki tahkim davasını Türkiye kazandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, gelişmeleri değerlendirirken “Türkiye bir sülükten kurtuldu” dedi. Merkez’den TL harekâtı Merkez Bankası, bankacılıkta TL likidite ihtiyacını daha kalıcı bir yöntemle ve daha düşük bir maliyetle karşılayabilmesi amacıyla TL zorunlu karşılık oranlarında 0.5 puan ile 8 puan aralığında indirime gitti. Offshore’de gergin bekleyiş Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin “Yurtbank’ın offshore bankası olan Yurt Security OffShore Bank’ta hesabı bulunan kişiye zararının faiziyle birlikte ödenmesine” karar vermesi sonucu ING Bank, offshorezedeye yaptığı 1.2 milyon liralık ödemeyi TMSF talep etti. TMSF ise karara itiraz etti. Kaygılandıran büyüme Türkiye ekonomi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 8.2 büyüdü. Türkiye, bu oranla Çin’den sonra dünyanın en hızlı büyüyen ikinci ekonomisi oldu. Büyük ölçüde dış kaynak girişine ve ithalata dayanan büyüme, Türkiye’nin resmi rakamlara göre yüzde 910, iş aramayan ve umudunu kaybedenler de eklendiğinde yüzde 18’e yaklaşan işsizlik sorununa çözüm olamadığı gibi kaygıları arttırdı. Financial Times gazetesi, Türk ekonomisinin hızlı büyümesine dikkat çektiği haberinde, büyümenin iç talebe dayandığına ve “sert iniş riski” uyarılarına vurgu yaptı. Haberde, Citigroup’un, büyümenin dengesiz yapısının “büyüme performansının sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri yarattığı” yönündeki değerlendirmelerine de yer verildi. Merkez döviz satışına başladı Merkez Bankası 27 ay sonra döviz satışına başlama kararı aldı. Merkez Bankası, Para Politikası Kurulu toplantısında belirlenen strateji çerçevesinde bankanın 5 Ağustos’tan itibaren gerek gördüğü günlerde döviz satım ihaleleri yoluyla piyasaya döviz likiditesi sağlamasına karar verildi. Türkiye’nin kredi not görünümünü “pozitif”ten “durağan”a çeviren Fitch, Türkiye’nin cari işlemler açığını azaltmakta zorluklarla karşı karşıya olduğunu ifade etti. C MY B C MY B Fitch’ten karamsar tablo