Katalog

C 2011’İN İZLERİ DÜNYADA NELER OLDU? Baltık ülkesi Estonya, Avro Bölgesi’ne giren 17’nci Avrupa Birliği üyesi oldu. Tunus’ta, seyyar satıcılık yapan Muhammed Buazizi’nin, seyyar tezgâhına polis tarafından el konulması üzerine Sidi Buzid şehrindeki bir devlet dairesi önünde kendisini ateşe vererek hayatını kaybetmesiyle başlayan protestolar genişledi. Güney Sudan’da bir hafta süren bağımsızlık referandumunda halkın yüzde 99’u bağımsızlıktan yana oy kullandı. Tunus Cumhurbaşkanı Zeynel Abidin Bin Ali, ülkedeki protestolar nedeniyle hükümeti feshederek erken seçim kararı aldı. Bin Ali, aynı gün olağanüstü hal ilan etti, daha sonra ülkeyi terk ederek Suudi Arabistan’a gitti. Cumhurbaşkanlığı görevini geçici olarak Başbakan Muhammed Gannuşi üstlendi. Yemen’in başkenti Sana’da demokratik değişim isteyen bin kadar üniversite öğrencisi, ilk kez iktidara karşı protestoda bulundu. Kaddafi’ye NATO eliyle linç Libya’da Kaddafi yönetimine tepki gösteren muhalifler, ilk kez 16 Şubat’ta Bingazi kentinde gösteri yaptı. Libya lideri Muammer Kaddafi, ülkesinde bir haftadır süren gösterilerin ardından, görevinden istifa etmeyeceğini açıklarken, İçişleri Bakanı Abdül Fatah Yunus, muhalefete katıldı. Şubat sonunda BM Güvenlik Konseyi, Libya’da Kaddafi rejimine yönelik yaptırımlar getiren karar tasarısını oybirliğiyle kabul etti. İsyancıların kontrolü altındaki bölgelerde, geçici hükümete başkanlık etmek üzere eski Adalet Bakanı Mustafa Abdülcelil atandı. 1 Mart’ta, Libyalı muhalifler, Bingazi’de gelecekteki silahlı kuvvetlerin nüvesini oluşturacak bir askeri konsey kurdu. 10 Mart’ta NATO Libya hava sahasını 24 saat izlemeye aldığını duyurdu. 19 Mart’ta Fransız ordusuna bağlı savaş uçakları, Libya toprakları üzerinde keşif uçuşu yaptı. Doğu Akdeniz’deki ABD savaş gemilerinden, Libya’daki hedeflere seyir (cruise) füzeleri fırlatıldı. Türkiye, NATO operasyonunu önce sert bir dille kınarken, 24 Mart’ta Libya’da istikrar ve güvenliğin yeniden sağlanması için uluslararası çabalara çok boyutlu katkıda bulunmak amacıyla TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine ilişkin Başbakanlık tezkeresi, TBMM’de kabul edildi. NATO güçlerinin 1 Mayıs’ta düzenlediği hava saldırısında, Kaddafi’nin en genç oğlu Seyfül Arab Kaddafi ile 3 torunu öldü. 20 Ekim’de Ulusal Geçiş Konseyi Yürütme Kurulu Başkanı Mahmud Cibril, devrik lider Muammer Kaddafi’nin UGK askerleri ile kendisine bağlı birlikler arasındaki çapraz ateşte başından vurularak öldüğünü açıkladı. Kaddafi’nin oğullarından Mutaassım’ın Sirte’de yakalandığı bildirildi. Ortaya çıkan görüntüler ise Kaddafi’nin vahşice öldürüldüğünü gösteriyordu. OCAK Cezayir’de 19 yıldır uygulanan olağanüstü hal kaldırıldı. İngiliz Woolwich Ceza Mahkemesi, WikiLeaks’in kurucusu Julian Assange’ın İsveç’e iadesine karar verdi. ŞUBAT Julian Assange’ın avukatMART ları, İngiliz mahkemesinin “Assange İsveç’e iade edilsin” kararını temyize taşıdı. Suudi Arabistan, ülkede her türlü protesto gösterisi ve yürüyüşü yasakladı. Suriye Cumhurbaşkanı Esad, bazı suç türlerini kapsayan kısmi af çıkarılmasına ilişkin kararnameyi onayladı. Fas Kralı Muhammed, Arap dünyasında birbiri ardına gelen halk ayaklanmaları üzerine anayasal reform programını açıkladı. Bahreyn Kralı Hamad Bin İsa El Halife, ülkede olağanüstü hal ilan etti. Suriye’nin Dera kentinde binlerce kişinin katıldığı yönetim karşıtı gösterilerin ilki düzenlendi. Gösteriler, daha sonra ülkenin diğer kentlerine sıçradı. Eski İsrail Cumhurbaşkanı Moşe Katsav, tecavüz ve cinsel taciz suçlarından 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Amerikan sinemasının iki Oscar ödüllü oyuncusu Elizabeth Taylor, 79 yaşında öldü. Suriye Devlet Başkanı Esad, hükümetin istifasını kabul etti. Esad, istifa eden hükümetin başındaki Naci Itri’yi geçici başbakan olarak görevlendirdi. Myanmar’da cunta rejimi resmen feshedildi. İtalya Başbakanı Silvio NİSAN Berlusconi’nin, reşit olmayan bir kızla para karşılığı ilişkiye girmek ve bu olayın gizli kalması için nüfuzunu kullanmakla suçlandığı dava görülmeye başlandı. Suriye Devlet Başkanı Esad, kuzeydoğudaki Hasaka bölgesinde yaşayan Kürtlere Suriye vatandaşlığı verilmesi yönünde adım attı. Fransa’da kamuya açık yerlerde peçe yasağı resmen başladı. Suriye’de olağanüstü hal yasası kaldırıldı. ABD’de temyiz mahkemesi, insan embriyosundan elde edilen kök hücre araştırmalarının vergi gelirleriyle finanse edilmesine onay verdi. Suriye Devlet Başkanı Esad, güvenlik güçlerine, göstericilerin üzerine ateş açmama emri verdi. IMF Başkanı Dominique StraussKhan, New York’ta otel odasını temizliğe gelen hizmetçiye cinsel saldırıda bulunmaktan gözaltına alındı. Polis, IMF Başkanını Paris uçağında yakaladı. 4 gün sonra görevinden istifa eden StraussKahn, New York’ta mahkemeye çıkarıldı. Kefaletle serbest bırakıldı. Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadiç, savaş suçlusu olarak aranan Ratko Mladiç’in yakalandığını açıkladı. TAHRİR MÜBAREK’İ YOLLADI T unus’ta kıvılcımı çakılan isyan ateşi kısa sürede Mısır’a sıçradı. 1 Şubat’ta, başkent Kahire’deki Tahrir Meydanı’nda toplanan yüz binlerce kişi, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in istifasını istedi. 3 gün sonra Mübarek’in partisi Ulusal Demokratik Parti’nin üst düzey yönetim kadrosu, protestoculara karşı “iyi niyet gösterisi” olarak istifa etti. En büyük muhalif grup Müslüman Kardeşler, hükümetle müzakere kararı aldı. İktidar ile muhalefet grupları, anayasada değişikliklerle ilgili olarak mart ayına kadar bir komitenin kurulması konusunda anlaştı. 11 Şubat’ta da Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek istifa etti. Mübarek ve oğullarının yargılanmasına devam ediliyor. Halk, Mübarek’in yerine geçen askeri yönetimden memnun değil. Siyasal İslamı iktidara taşıması beklenen seçim süreci ise devam ediyor. Bin Ladin operasyonu A BD, El Kaide lideri Usame bin Ladin’in ABD güçlerinin Pakistan’da düzenlediği kara operasyonunda öldürüldüğünü duyurdu. Hem Pakistan topraklarında düzenlenen operasyon, hem Ladin’in cenazesinin “denize gömüldüğü” açıklaması tartışmalara neden olurken, Bin Ladin’in nasıl öldüğüne dair spekülasyonlar da son bulmadı. K.KORE’DE GÖZYAŞI Kuzey Kore’de 17 Aralık’ta hayatını kaybeden Kim Jong İl’in cenaze töreni, en çok, kendisi için gözyaşı döken Kuzey Korelilerin görüntüleriyle ilgi topladı. Cenazesinde yağan kar için bir asker “Gökler bile ağlıyor” diyordu. Kim’in yerine küçük oğlu Kim Jong Un geçerken, ülkede iktidarın tam olarak kimin elinde olacağı yıl sonunda hâlâ netlik kazanmamıştı. Liderlerden ‘ölümsüz’ sözler raplar 2011’i hiç unutmayacak. Sadece çoğunun baskıcı rejimleri yıkması ya da bu yola girmesi nedeniyle değil, aynı zamanda liderlerin halka çok tuhaf sözlerle hitap etmeleri nedeniyle. Liderlerin konuşmaları, amaçları ve kapsamları bakımından farklı ama tek bir ortak noktaları var: Hepsi de halkın beklenmedik bir şekilde istifalarını istemesini tepki gösterdiler. Halk isyanlarının başladığı, “Arap Baharı”nın doğum yeri Tunus’un eski devlet başkanı Zeynel Abidin bin Ali, doğal olarak isyancılara tepki gösteren ilk lider oldu. Bin Ali, 20 gün süren “Yasemin Devrimi” boyunca üç konuşma yaptı. Ancak bir cümlesi var ki, o çok ünlü oldu ve tarih kitaplarında ölümsüzleşmesi kesin gibi. Eski Tunus lideri, reform sözü verdiği söz konusu konuşmasında, “Mesajı aldım” diyerek muhalefeti yatıştırmaya çalışmıştı. Bin Ali gibi eski Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek de ülkesindeki halk isyanı sırasında üç konuşma yaptı. O da Bin Ali gibi halka “Sizi anladım” mesajı vermek istedi ama farklı bir yolla. Mübarek, “Gençleri dinlemek ve taleplerine cevap vermek konusunda hiçbir problemim yok” dediği konuşmasında “iktidar peşinde olmadığını” ve “bir NORVEÇ’TE KATLİAM 22 Temmuz’da, Norveç’te başkent Oslo’da hükümet binalarının bulunduğu bölgeye yapılan bombalı saldırı ile birkaç saat sonra iktidardaki İşçi Partisi’nin gençlik kampına aşırı sağcı Anders Behring Breivik tarafından düzenlenen iki saldırıda 77 kişi öldü. Saldırıda Türk vatandaşı Gizem Doğan da hayatını kaybetti. A MAYIS FUKUŞİMA FELAKETİ 11 Mart’ta, Japonya’da merkez üssü Sendai olan 8.9 büyüklüğünde meydana gelen deprem ve depremin neden olduğu tsunami felaketinde 13 bin 400 kişi öldü, 14 bin 800’den fazla kişi ise kayboldu. Deprem nedeniyle Onagawa Nükleer Santralı’nda yangın çıktı, Fukuşima’da bir reaktör patladı, bölgedeki halk tahliye edildi. Fukuşima’nın kontrol altına alınması aylar sürerken, dünya Çernobil’den sonraki en büyük ikinci felaketini yaşamış oldu. 25 Mayıs’ta İsviçre hükümeti, tüm nükleer santrallarını kapatacağını açıkladı. 6 Haziran’da Alman kabinesi yaptığı özel bir toplantıda, ülkedeki nükleer santralların kademeli olarak 2022 yılı sonuna kadar kapatılması kararını aldı. Ankara ise Türkiye’de nükleer santral kurmakta ısrarlı. HAZİRAN Suriye’nin Hama kentinde, 50 binden fazla kişi rejim karşıtı gösteri düzenledi. Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez, Küba’da ameliyat oldu. Sırbistan Lahey’deki mahkeme tarafından aranan Goran Haciç’in yakalandığını açıkladı. TEMMUZ kez daha aday olmayacağını” söyledi. Bin Ali de Mübarek de üçüncü konuşmalarını yaptıktan sonra istifa etmek durumunda kaldılar. Bu nedenle herkes Libya’nın öldürülen eski lideri Muammer Kaddafi’nin ilk iki konuşmasının ardından beklentiye girdi. Ancak Kaddafi, kimisi aşırı uzun, kimisi kısa, bazısı telefonla olmak üzere on konuşma yaptı. Her zamanki gibi renkli konuşmalardı bunlar. İsyan başladıktan sonraki ilk konuşmalardan biri, en çok hatırlananı oldu ve hakkında sayısız espri yapıldı. Kaddafi, söz konusu konuşmasında, “Milyonlarla üzerlerine yürüyecek ve Libya’yı karış karış, ev ev temizleyeceğiz” diye bağırıyordu. Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ise konuşma konusunda çok istekli görünmüyor. Yönetim karşıtı gösteriler başladığından beri sadece iki konuşma yaptı. Bunlardan biri 54 dakika, diğeri de 75 dakika sürdü. Her iki konuşma da kendisini dinleyenlerin alkışlarıyla ilkinde 44, ikincisinde 20 kere kesildi. Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih’in konuşmalarında ise çelişkiler dikkati çekti. Bir konuşmasında, istifa etmek istediği izlenimini verirken, diğerlerinde iktidara yapışmış göründü. Bir diğer ilginç nokta da konuşmalarını cuma günü yapması ve cuma namazı çıkışı muhaliflerin gösterilerine denk getirmesi oldu. İŞGAL BİTTİ AMA Irak’taki son ABD muharip gücü, bir önceki ABD Başkanı George W. Bush’un savaşın bittiğini ilan ettiği 2003’ten 8 yıl sonra, 2011 Aralık ortasında ülkeyi terk etti. Ancak Irak’ın sorunları bitecek gibi görünmüyor. ABD askerlerinin çekilmesiyle eşzamanlı patlak veren siyasi kriz ve kanlı intihar saldırıları, ülkenin mezhep çatışmaları uçurumuna ne kadar yakın olduğunu gösteriyor. Irak’ın başkenti Bağdat’ta aralık sonunda düzenlenen bombalı saldırılarda 69 kişi öldü, 200 kişi yaralandı. C MY B C MY B Avrupa Uzay Ajansı’nın kızılötesi uzay teleskobu Herschel, uzayda oksijen moleküllerinin varlığını ilk kez teyit etti. Ukrayna’da, görevini kötüye kullandığı suçlamasından yargılanan eski Başbakan Yulya Timoşenko, mahkeme prosedürlerini ihlal ettiği gerekçesiyle tutuklandı. Afganistan’da, NATO helikopteri Taliban militanları tarafından roketle vuruldu, 31’i ABD, 7’si Afgan olmak üzere 38 asker hayatını kaybetti. İsrail’de 250 binden fazla kişi, hayat pahalılığını protesto etmek için ülkenin büyük kentlerinde sokaklara döküldü. İngiltere’deki şiddet olayları Londra ve Birmingham’ın ardından gece yarısı Liverpool kentine sıçradı. Londra’da bir kişi arabasında vurularak öldürüldü. Olaylarda gözaltına alınanların sayısı 500’ü aştı. Şili’nin başkenti Santiago’da 70 bini aşkın kişi eğitim reformu için gösteri düzenledi, çıkan olaylarda 273 kişi gözaltına alındı. ABD Başkanı Obama, Suriye Devlet Baş AĞUSTOS kanı Esad için çekilme vaktinin geldiğini belirtti. Avrupa Birliği de Esad’a “çekil” çağrısı yaptı. New York Mahkemesi, mayıs ayında tecavüz iddiasıyla hakkında dava açılan eski IMF Başkanı Kahn hakkındaki cinsel saldırı suçlamalarını düşürdü. StraussKahn, kararın ardından serbest bırakıldı. recek “işgal” eylemine başladı. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, BM Genel Sekreteri Ban Kimun ile görüşerek devlet olarak tanınmak için gerekli başvuru mektubunu sundu. İspanya’nın kuzeydoğusundaki Bask bölgesinin bağımsızlığı için mücadele eden ve AB terör örgütleri listesinde bulunan ETA’ya bağlı Ekin adlı örgüt kendini feshettiğini açıkladı. ABD’nin New York kentinde ekonomik kriz, kapitalist sistem, küresel ısınma, işsizlik ve sosyal eşitsizlik gibi sorunları protesto eden yüzlerce gösterici, zombi kıyafetleriyle yürüdü. Ukrayna’daki Turuncu Devrimin simge ismi ve eski Başbakanı Yulya Timoşenko, ülkesini Rusya ile yaptığı gaz anlaşmasında zarara uğrattığı gerekçesiyle 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı. İsrail ile Hamas arasında varılan anlaşma uyarınca Gazze’de serbest bırakılan İsrailli asker Gilad Şalit evine döndü. Serbest bırakılacak 1027 Filistinli tutsağın ilk grubu olan 477 Filistinliyi mey EKİM danlarda kutlama yapan on binlerce Filistinli karşıladı. Tunus’ta yeni anayasayı hazırlamakla görevli Ulusal Kurucu Meclis’in üyelerini belirlemek için yapılan seçimlerin galibi Ennahda Partisi oldu. UNESCO Genel Konferansı’nda, Filistin’in üyelik başvurusu kabul edildi. ABD, bu karar üzerine UNESCO’ya verdiği mali desteği kesti. EYLÜL İran’ın ilk nükleer santralı Buşehr’de elektrik üreti KASIM İtalya’da, Başbakan Silvio Berlusconi hükümetiyle istifa mine başlandı. Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas, Rum Milli Muhafız Ordusu’nun (RMMO) Zigi’deki üste meydana gelen ve 13 kişinin ölümüne neden olan cephanelik patlamasından “sorumlu olmadığını” söyledi. Danimarka’da yapılan genel seçimleri kadın aday Sosyal Demokrat Helle Thorning Schmidt’in başkanlık ettiği sol blok kazandı. ABD halkı, ülkenin kötü finansal yönetimini protesto etmek için dünya ekonomisinin kalbi olarak tanımlanan Wall Street’te birkaç ay sü etti. Almanya’da 2000 yılından beri 8 Türk ve 1 Yunanı öldüren, 4 Kasım’da da oturdukları karavanı yakarak intihar eden aşırı sağcı 2 Almanın evinde, bu kişilerin cinayetleriyle övündüğü 4 adet DVD bulundu. Beate Zschaepe adlı aşırı sağcı kadın daha sonra tutuklandı. Almanya Başbakanı Angela Merkel, cinayetlerin ülkesi için utanç verici bir durum olduğunu söyledi. Fas’ta yapılan parlamento seçimlerinin galibi, Adalet ve Kalkınma Partisi oldu. İran Devrim Muhafızları HavaUzay Kuv vetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, ABD ve İsrail’in saldırısına uğramaları halinde NATO’nun Türkiye’deki füze kalkanını hedef alacaklarını söyledi. Avrupa Parlamentosu ARALIK (AP), Hırvatistan’ın 1 Temmuz 2013 tarihinde 28. AB üyesi olmasına yeşil ışık yaktı. Rusya’da genel seçimlerde, Vladimir Putin’in iktidardaki Birleşik Rusya Partisi, oy kaybına karşın zaferini ilan etti. İran, ülkenin doğusunda bir Amerikan insansız uçağını düşürdüğünü iddia etti. Hırvatistan’da yapılan 7. parlamento seçimlerinin çıkış anketlerine göre, Sosyal Demokrat Partisi (SDP) merkezli “Kukuriku” koalisyonu seçimleri kazandı. Belçika’da 13 Haziran 2010 tarihinde gerçekleştirilen seçimlerden 545 gün sonra yeni hükümet güvenoyu aldı. Fransa meclisi genel kurulu, 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının reddinin suç sayılmasını öngören yasa teklifini kabul etti.