Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 NİSAN 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 11 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Yoksul Güneye Renkli, Kipkirli Sivil Darbeler... Kırgızistan’da yaşanan son kanlı, sivil darbenin haberlerini görüntüler eşliğinde dinliyoruz. Şimdilik kuzey ağırlıklı, muhalefetin kazandığı, yönetimi ele geçirdiği bilgileri geçerli. Geçici hükümetin başında eski Dışişleri Bakanı Otunbayeva var. Destekleyen güçlerden kuzey aşiretlerinin ağırlıklı Rusya yanlısı oldukları biliniyor. Güney aşiretleri destekli, ABD’ye yakın devrik Başkan Bakiyev ise güneye sığındıktan sonra taraftar toplayarak direnmeyi düşünüyor... Amerikan medyasında Kırgızistan sivil darbesine ilişkin haberlerde, Afganistan-Taliban operasyonlarının tehlikeye düştüğünün altı çiziliyor. ABD askerlerinin operasyonlarında en etkin kullanılan merkez üssün Kırgızistan olduğu, ilk güvenlik önlemi olarak zaten üssün kullanımının durdurulduğu açıklanıyor. Sonrasına yönelik kaygılar paylaşılıyor. Yoksul güney halklarının kaderi üzerinde oynanmakta olan oyunların daha bir anlaşılabilirliği açısından en çarpıcı bilgiler sivil darbe ile devrilen iktidarın, yine bir sivil darbe ile devirdiği kendinden önceki iktidarla aynı nitelikleri taşıdığı, aynı kaderi paylaştığı üzerine... Her ikisi için de akıl almaz kirlenme, yolsuzluk, adam kayırma, cemaat güçleri, çıkarları üzerinden siyaset yapma, çok kısa bir iktidar süreci içinde gözü kara soygun, yağma düzeninin ürünü, halk kitlelerinin ezilmesi, sabrın taştığı noktalarda yeniden başkaldırı ile hemen hemen aynı yöntemler ve koşullarda devrilme... Özelleştirme vurgunları, kamu ihalelerinde birkaç günlüğüne kurulan iktidar çevresi şirketlerinden dudak uçurtan örnekler veriliyor. Çıkar ittifaklarında dayanılan cemaatler, aşiretler, şirketler iktidarlara göre el değiştirirken tabii ki sömürünün merkezinden, zengin kuzey dünyasından destek alınan ülkeler, rolleri de ters yüz olarak yer değiştirmiş oluyor. Medya çağında haberler renklendirilirken tam da lalelerin açma mevsiminde lale devrimini yapmış iktidarın devrilmesinin kaderi üzerinde duruluyor... Sahi Ukrayna’da turuncu darbecilerin iktidardan düşmelerinden, ABD yanlısı iktidarın yerine Rusya yanlısı iktidarın gelmesinden bugüne kaç ay geçti? Otel odalarında ünlü ABD bankeri Soros’la diz dize fotoğraf karesi veren liderlerin yerini, Medvedev yanında görünmeyi seçecek liderler aldı. Merak ediyorum, Moskova’dan kopmak adına İstanbul Patrikhanesi’ne bağlanmayı seçen Ukranya patrikliği ne yapacak? Kırgızistan’da yaşananları önemsiz kılarcasına, dünün gazetelerindeki önemli haber Prag’daki tarihi ABD-Rus liderlerinin buluşmasıydı. Obama ile Medvedev dünyada barış yanlılarının yıllardır dile getirdikleri bir özlemin anlaşma metninin altına imza atıyorlardı. En geniş kapsamlı nükleer silahsızlanma anlaşmasının töreni vardı. Gerçi Rus lider anlaşmanın ABD’nin füze kalkanı planına gönderme yaparak antibalistik füzeler kapasitelerinin arttırılmaması koşulu ile tarihin en büyük nükleer silahsızlanma anlaşmasının geçerlilik kazanacağının altını çiziyordu... Doğrusu güçlüler, zengin kuzey dünyasını da çarpan büyük ekonomik kriz olmasaydı, geçmişin iki kutuplu dünyasının çatışan iki dev askeri gücü, insanlık için umut verici görünen silahsızlanma anlaşmalarında bir yeni noktaya, boyuta geçmiş olabilirler miydi? Biraz kuşkulu... Kuşku götürmeyen, günümüz neoliberal düzeninde zengin kuzey dünyasının çıkarlarının kollanmasında gerçeklik olarak karşımıza çıkan strateji değişiklikleri... Batı dünyası için geçerli olan insan hakları, demokrasi, hukuk düzeni, yolsuzluklardan arınma kriterleri zaten hiçbir dönem üçüncü dünya ülkeleri için önemli, standart kabul edilmemişti. Zengin kuzeyin en demokrat örgütlülükleri, siyasi güç odakları dahi, yoksul güney dünyasında kendileri için geçerli standartlarda duyarlılık göstermiyor ya da biçimsel duyarlılıkla yetinip olup bitene arkalarını dönüyorlardı... İngiltere’de, mecliste, insan haklarının ağır ihlal edildiği Güney Afrika’dan kömür alınmasını protesto eden eylemciler karşısında konuşan Başbakan’ın sözleri kulaklarımda; protestocu işçiler ve sendikaları suçlayarak, “Eğer o ucuz kömürü ithal etmezsek, sizin ücretlerinizi nasıl öderiz? Hiç hesabını yaptınız mı?” deyip meydan okuması... ABD-Rusya yaklaşımları elbet daha katı, standart tanımaz, acımasız örneklerle tarihe yazıldı, yazılıyor... Ancak günümüzde değişen bir şeyler var... Çıkarların yoksul güney dünyasında askeri darbeler, askeri işgallerle savunulması pahalıya mal oluyor. Güney Amerika askeri darbeleri, Vietnam sendromu, Irak, Afganistan bataklıklarında saplanıp kalmak da var... Soros, Fethullah tipi fonlarla, yoksul güney dünyasının halklarını, ırklar, dinler ekseninde, mezheplere, aşiretlere inerek farklı şeriat yorumları ile birbirine kırdırmak daha ucuz olabiliyor... Emperyal güce ulaşmış şirketler için en ucuz yol ise satın alma... Sonunda bir çuval incir murdar olsa da yenisi için sil baştan işe koyulmak, kazanmanın, ticaretin kanında var... soner@cumhuriyet.com.tr Ekonomi Servisi - Koçtaş, ‘Anahtar Teslimi Ev Yenileme’ hizmetiyle evini yenilemek isteyenlere tepeden tõrnağa çö- zümler sunuyor. Yer döşeme hizmetinden mutfak dizaynõna, mobilya tasarõmlarõndan banyo döşemelerine kadar her türlü modern dekorasyon hizmeti sunan Koçtaş, bu yõl 400’ün üzerinde ev yenilemeyi hedefliyor. Aynõ anda 70 konuta birden hizmet vere- bilen Koçtaş, tadilat sonrasõ iki yõl boyun- ca Anadolu Hayat’tan da sigorta imkânõ su- nuyor. Koçtaş Genel Müdürü Alp Önder Özpamukçu, şu an İstanbul, İzmir ve An- kara’da başlatõlan bu uygulamayõ yakõn bir dönemde Türkiye’nin diğer bölgelerine de götüreceklerini söyledi. Önder “Koçtaş’ın kendi mimar ve uz- man danışman kadrosunun yönlendir- mesiyle en uygun çözüm ve fiyatlarla evin sadece bir yerini ya da tümünü en kısa sü- rede yenilemek mümkün” dedi. Bu yõl ayrõca 35 milyon dolarlõk yatõrõm- la Afyon, Gebze, Adapazarõ ve Antalya’da da mağaza açacaklarõnõ anlatan Özpamuk- çu, mağaza yatõrõmlarõnõ daha da hõzlandõ- racaklarõnõ söyledi. Büyük ABD bankalarõ risk seviyelerini maskeledi Ekonomi Servisi - The Wall Street Jo- urnal gazetesi, New York Merkez Ban- kasõ verilerine dayandõrdõğõ haberde, ABD’nin önde gelen bankalarõnõn son beş çeyrektir rapor açõklamadan hemen önce borç seviyelerini düşürdüklerini ve böylece bilançolarõnõ gerçekte oldu- ğundan daha az riskli gösterdiklerini du- yurdu. Habere göre bu yolu izleyen 18 Amerikan bankasõnõn arasõnda Goldman Sachs, Morgan Stanley, J.P. Morgan Chase, Bank of America ve Citigroup da bulunuyor. Bu bankalar, menkul de- ğer ticaretlerinin finansmanõndan doğan borçlarõn düzeyini, her dönemin so- nunda ortalama yüzde 42’ye düşürdüler. WSJ, bankalarõn, bir sonraki çeyreğin or- talarõnda ise borçlarõnõ yeniden yük- selttiklerini yazdõ. Bankalar hisse se- netleri ve kredi notlarõnõn kötü etkile- neceği endişesiyle bunu yaptõ. Bu arada Yunanistan Maliye Bakanõ Yorgo Papaconstantinou, geçen ay mutabakata varõlan AB ve IMF’nin sunduğu ortak yardõm mekanizmasõnõn kullanõmõnõ talep etmeyeceklerini söy- ledi. Avrupa Merkez Bankasõ Başkanõ Jean-Claude Trichet de Yunanistan’õn iflasõnõn söz konusu olmadõğõ yönündeki ifadesini tekrar etti. Yunanistan’la ilgi- li endişeler piyasalarda olumlu karşõlandõ ve borsalar yükseldi. İMKB 100 Endeksi gün içinde tarihinde ilk kez 59 bini aş- tõ. Gösterge faiz yabancõ raporlarõn des- teğiyle yüzde 8.9’a inerken, dolar 1.49’un altõnõ gördü. 10 yõlda 2 kez birinci olan Kahraman, daha yüksek ödediği halde beyanda bulunmadõğõ için listeye giremedi Rahmi Koç Ankara rekortmeniListenin başõnda 11 milyon 160 bin liralõk vergiyle Koç yer aldõ. Koç’u 5 milyon 848 bin 906 liralõk vergiyle Oğuz Gürsel, 3 milyon 73 bin 647 liralõk vergiyle de Sait Koç takip etti. ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu) - Ankara’nõn gelir vergisi rekortmeni Rahmi Koç oldu. Son 10 yõlda 2 kez Türkiye re- kortmeni olan Talip Kah- raman, Koç’tan daha faz- la vergi ödemesine karşõ- lõk beyanname vermediği için bu yõl listeye giremedi. Ankara Vergi Dai- resi Başka- nõ Şinasi Candan, Ankara’nõn vergi rekort- menlerini açõk- ladõ. Listenin başõnda 11 milyon 160 bin 788 liralõk vergiyle Rahmi Koç yer aldõ. Koç’u 5 milyon 848 bin 906 liralõk vergiyle Oğuz Gürsel, 3 milyon 73 bin 647 liralõk vergiyle de Sa- it Koç takip etti. Candan, Talip Kahra- man’õn 2009 yõlõ içinde stopaj yoluyla 12 milyon 815 bin 794,7 lira gelir vergisi ödediğini bildire- rek, “Ancak Gelir Ver- gisi Kanunu’nun geçici 67. maddesine göre Ha- zine bonosu, devlet tah- vili ve mevduat faizi gi- bi yatırım araçları kar- şılığında ödenen stopaj için beyanname veril- miyor” dedi. Kahraman, Türkiye’nin vergi rekort- menleri listesinde de 3. sõ- rada olabilecekti. TOBB Başkanõ Rifat Hisarcıklıoğlu listeye 34. sõradan girdi. 1 milyon 926 bin 945 lira beyanda bulunan Hisarcõklõoğlu’na, 668 bin 455 lira vergi ta- hakkuk etti. Oyuncu Şahan Gök- bakar Ankara’nõn vergi rekortmenleri arasõnda yer aldõ. Listede 61. sõ- rada bulunan Gökbakar, serbest meslek kazancõ olarak 1 milyon 227 bin 837 lira gelir bildirdi. Gökbakar’õn ödeyeceği vergide 423 bin 768 lira olarak hesaplandõ. Ekonomi Servisi - Boyner Holding ve Yõldõz Holding or- taklõğõyla Yenibosna’da yapõlan Starcity Outlet Center, 15 Ni- san’da açõlacak. Boyner Holding murahhas üyesi Cem Boy- ner, tanõttõğõ toplantõda Starcity’de markalarõn yüzde 60’õnõ, 2 yõla kadar uzanan bir sürede minimum kira mecburiyetini kal- dõrarak davet ettiklerini belirterek “2 yıl boyunca ne kadar satarsan o kadar kira ödersin. Ne kadar köfte o kadar ek- mek. Satarsa öder, satmazsa ödemez” dedi. Boyner, eski Altõnyõldõz fabrikasõ arazisinde kurulan Starcity Outlet Center’da hasõlat paylaşõmõyla ortak olan Boyner Hol- ding’in yüzde 40, Yõldõz Holding’in yüzde 60 payõ bulunduğu- nu, her iki yatõrõmcõyõ da memnun edecek bir sürede yatõrõmõn geri dönüşünün olmasõnõ beklediklerini anlattõ. Krizin bittiğini düşündüğünü dile getiren Boyner, artõk outletlerin sadece elde kalan seri sonu ürünlerin satõldõğõ yer olmadõğõnõ, Star- city için 7.99 liraya gömlek, 29.99 liraya pantolon üretilebileceğini, markalarõn çok cazip fiyatlõ yeni ürünler ve koleksiyonlar koymak zorunda olacaklarõnõ ifade etti. Boyner, Starcity ile farklõ bir şey yap- mak istediklerinin altõnõ çizerek, “Bizimkisi peynirli makarna gi- bi. Farklılıklar yaratmak zorundayız. Her şeyin yenisini yap- maya çalıştık ki mevcut pastadan pay almayalım, kendimize ye- ni bir şeyler yaratalım” diye konuştu. Sütaş tatlıcı oldu Ekonomi Servisi - Sütaş, 12 milyon TL’lik ek bir yatõrõm yaparak, ‘Tatlımmm’ markasõ ile sütlü tatlõ pazarõna giriyor. Sütaş’õn yeni ürünlerini tanõt- mak üzere düzenlenen toplantõ- da konuşan Sütaş Grubu Pazar- lama Başkanõ Ergun Ermutlu, araştõrmalara göre bugün için hazõr taze sütlü tatlõlar pazarõ- nõn yaklaşõk 65 milyon liralõk bir pazar olduğunu söyledi. Ermutlu, “Biz tüketicileri- mizin talebini yerine getir- dik. ‘Tatlõmmm’ ailesi, Sü- taşseverlerin sütlü tatlılar kategorisinde de sağlıklı ve doğal ürün beklentileri saye- sinde doğdu. Biz, getirdiği- miz farklılıklarla çok kısa sürede bu pazarı 100 milyon liranın üzerine çıkarmayı ümit ediyoruz. Günde 900 bin paketlik üretim kapasi- temiz mevcut. Ürünlerimizi, Sütaş’ın ulaştığı 78 bin nok- tanın tamamında tüketicile- rimiz ile buluşturacağız. Sü- taşseverleri, ‘Tatlõmmm’ markası altında bundan sonra da yeni lezzetler ile tanıştıracağız” dedi. AVM’lerde ‘ne kadar köfte o kadar ekmek’ dönemi Prada Yenibosna’da Starcity Outlet Center’da Beymen Seri Sonu Design, Mudo Outlet, Teknosa’nın da yer aldığı 153 mağaza bulu- nacak. Derimod, Kiğılı, Ho- me Store, Stefanel, Diesel, Al- tınyıldız, Network, Koton, Adidas, Vepa Outlet, Nike, Benetton, Mavi Jeans, Levis ve Esse gibi markaların yer alacağı Starcity’de ayrıca Prada, Dolce&Gabbana, Marc Jacobs gibi dünya mar- kaları da sunulacak. Top- lam 4 kattan oluşan AVM’de 5M Migros da bulunacak. Koçtaş’tan anahtar teslimi ev yenileme hizmeti Alp Önder Özpamukçu, 35 milyon dolarlõk yatõrõmla Afyon, Gebze, Adapazarõ ve Antalya’da da mağaza açacaklarõnõ söyledi. ABD’nin önde gelen bankalarõnõn son beş çeyrektir rapor açõklamadan hemen önce bilançolarõnõ gerçekte olduğundan daha az riskli gösterdikleri duyuruldu. Sütaş Grubu Pazarlama Başkanı Ergun Er- mutlu ile Sütaş Kategori Pazarlama Müdü- rü Tülay Dalkılıç, ‘Tatlımmm’ı tanıttı. Cem Boyner