Katalog

6  KASIM   2 0 1 0  CUM ARTESİ CUM HURİ YET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr KULTUR 15 SELAM OLSUN ÜLKÜ TAMER Bimeras Kültür  Vakfı Başkanı Aydın Silier,  Tophane ve Beşiktaş 'tayaşanan  "sanata saldırı" olaylarını  değerlendirdi ' Saldın geçmişin kalıntılan' MELTEM YILMAZ "Türkiye'de  iyimser olmak için de karamsar olmak için de çok neden var." Tam da bu cümlenin yarattığı kararsızlıkla  okuyor  Bimeras Kültür Vakfı Başkanı Aydın Silier, son iki ayda, birbirine neredeyse zıt gruplar  tarafından,  art arda  gerçekleştirilen sanata yönelik saldınları. Silier, geçen hafta sona eren 4. IDANS U luslararası  Çağdaş  D ans  ve Performans  F estivali'nin  ardmdan öncelikle,  festivalin  bu yılki özelliğini ammsatıyor:  Sanat sokağa  taştı. Sokaktan  gelen,  sokakta  yaşanan olumsuz tepkileri ise büyütmemeye çalışıyor,   "geçmişin kalıntılan" diyor. Silier'le "Tophane ve Beşiktaş olayları" özelinden yola çıkarak sanata yönelik  saldırıları  konuştuk.  Bu yıl festivalde  sanatla sokağın  aktif  temasım  sağlayacak etkinliklere  yöneldiniz... Çünkü sanatı, bildik mabedlerinin dışma çıkarmayı hedefledik.  Bu, İ stanbul 2010 Ajansı'mn  başaramadığı bir olay. Biz o aktif teması sağlama  konusundaki açığı, üstelik 2010 Ajansı'mn  hiçbir desteği olmadan kapatıyoruz.  Sokağa açılmanın saldırı riskini beraberinde  getirdiğine  hep  birlikte  şahit  olduk.  Bunu  bekliyor muydunuz? Kamusal  alanlarda  sanat  gösterilerine  alışık olmadığımız  için zorluklar önce izin süreçlerinden başlıyor. Beyoğlu'nda,  katılımcılarm kişisel sloganlarım taşıdığı yarı şaka yarı gerçek bir miting düzenledik, orada gösteriye  laf atmalar, bağıran çağıranlar oldu. Ama herhangi bir saldırı olayı  gerçekleşmedi. D animarka ve H ollanda'da yaşayan  Bosch ve Fjord ikilisinin  trafik işaretlerinin  dönüştürülmüş  halleriyle kent içinde yeni yasaklar  oluşturdukları Free Zone İ stanbul projesi  ise  saldırıya  uğradı.  Saldırımn gerçekleştiği  levha, Türkiye'de Kemalizmin bir din gibi algılamp  algılanmadığım  tartışmaya  açıyordu.  Bu eseri gerçekleştiren sanatçı Hollanda'da yaşıyor, Atatürk  ve Kemalizmi  tartışmaya açacak kadar  iyi mi  tanıyor? Bosch, İ stanbul'da bir süre  geçirdikten  sonra  kendi  gözlemlerinden yola çıkarak bu levhaları  gerçekleştirdi. Bu konuda hassasiyet  olduğunu  herhangi  bir  sanatçı  Türkiye'yi gözlemlediğinde  fark  eder zaten. batırması gerektiğini  düşünüyorum.  Beşiktaş saldırısı öncesinde de Tophane'de  bir  başka  saldırı  yaşanmıştı. Bu iki saldırı  karşılaştırılabilir olaylar  mı? Tophane'deki saldırı çok yönlü ve çok  boyutlu.  Orada,  ekonomik dönüşüme tepki, sımf farkhhğı, dini motifler,  ezilmiş ve sesini  duyuramamış gençliğin  kışkırtılması  gibi bir dizi neden  var. Beşiktaş'taki  saldırı  ise görece daha basit. Diğer yandan Beşiktaş'ta  saldırı direkt esere  gerçekleşti, Tophane'de ise oradaki topluluğa.   Her iki  olayda  da  gençler ön plandaydı.  Buradan yola çıkarak, sanata tahammülsüz  bir  nesil yetişiyor demek çok mu acımasız bir yaklaşım  olur? Türkiye'de iyimser olmak için de, karamsar olmak  için  de çok neden var. Tartışmalar belli bir cepheleşme  olarak  basite indirgense  de aslmda  çok taraf var.  Ayrıca sanata  tahammülsüzlük Türkiye'de  yeni bir şey değilki.  1960'hyıllarda da  heykeller  tahrip  ediliyor,  parklarda  heykellere  saldırılıyordu.  Ben yine de Türkiye'de  farklılıklara  tahammülün ve saygınm  gelişmekte  ve yaygınlaşmakta  olduğunu  düşünüyorum.   Son iki  ayda yaşanan iki somut olayı nasıl  okuyalım? G eçmişin kalıntılan. Bana kalırsa Türkiye  bunları aşma  yolunda... Çok Okura Ulaşmak İ çin Y ıl  391.  Hadi, gününü de yereyim:  15 Temmuz.   Junius Venetor,   İ skenderiye Kitaplığı'ndan  kaçırdıklarını  bilinmeyen bir ülkede, bir mağarada saklıyor.  Sonra bu işte kendisine yardımcı  olanlarla  birlikte barbarların saldırısına  uğruyor. 1991'e geliyoruz.  Londra'dan  kalkan özel  bir uçak, Birleşmiş  Milletler delegelerini, bu arada Genel  Sekreter Y ardımcısı Mısırlı  Hala  Kâmil'i ABD'ye  götürmekte.  Süleyman Aziz  Ammar adlı  bir  "suikastçi"nin  sabotajı  sonucunda uçak  Grönland'a  düşüyor. İ çindekiler,  Hala Kâmil ve iki hostes dışında,  ölüyor. Grönland'daki  arkeologlar  buzullar  içinde bir Theodosius  sikkesi  bulmuşlar.  Bunun şaşkınlığını  ve sevincini  yaşarlarken  uçağın düşüşünü  görüyorlar. Sadece onlar  mı, o bölgede  batık  bir Sovyet  denizaltısını  arayan Amerikalılar da. Derken  Meksika'ya  geçiyoruz.  Topiltzin  adlı bir  çılgın, hükümeti devirip Aztek  devleti kurmak, sonra da ABD'yi  işgal etmek  istiyor. ABD  Başkanı'nın  yolladığı  özel  temsilciyi öldürüp derisini  yüzüyor. O  sıralarda  Mısır'da Ahmed Yezid adlı  bir fanatik dinci de ülkede yönetimi ele almak üzere. (Sonraları Topiltzin'le Y ezid'in Fransız iki  kardeş olduğunu öğreneceğiz.) Bu arada, İ skenderiye  Kitaplığı'yla  ilgili birtakım  bilgiler ele geçiyor.  Saklananların Teksas'da  bulunduğu ortaya çıkıyor.  Meğer Julius Venator, Y eni  Dünya'ya  Kristof Kolomb'dan çok daha önce gitmiş. Clive  Cussler'ın  Hazine'si  kim bilir kaç romanı  kaldıracak  bir öykü... Ama 480  sayfaya sığdırılmış. t( rjı • •• Yaşar  Kemal, Orhan  Pamuk, Ahmet Altan...  Bizim  çok satan yazarlarımız... Bu adlara  başkalarını  d a ekleyebiliriz. Y abancı yazarlara  bakıyoruz.  Edebiyat  değeri taşıyan, çok  satan  kitaplar var. Ama "best  seller" denilince onlar  pek gelmiyor akla. Bir yıl, bilemediniz  iki yıl süreyle ortalığı  kasıp kavuran, sinemaya, televizyona  aktarılan, sonra da "unutulan  kitaplar"   arasında  yerlerini alan yapıtlar  geliyor. Bir zamanlar   Arthur  Hailey,   Havaalanı'yla, Otel'iyle  ne büyük sayıda  okura  ulaşmıştı. Şimdi  bu kitapları okuyan var mı? L  ürkiye 'de iyimser  olmak için de karamsar olmak için de çok neden var.  Tartışmalar belli bir cepheleşme olarak basite indirgense de aslında çok tarafvar.  Ben yine  de Türkiye  'defarklılıklara tahammülün ve saygının gelişmekte ve yaygınlaşmakta  olduğunu  düşünüyorum.   CHP'nin  olayı  üstlenmesi  ve saldırıyı  gerçekleştiren  iki  kişi hakkında  disiplin  soruşturması başlatması  hakkında  ne  düşünüyorsunuz; Bu durumu kabul etmek ve soruşturmak  medeni  bir  davramş,  ama bence önemli olan bu saldırgan  ruh halinin hangi zihniyetlerin içinden süzülüp  geldiğini  sorgulamak.  D emokrasi  kültürü  konusunda  Türkiye'de  herkesin  çuvaldızı  kendisine • •• Dolmabahçe de tik tak sesleri Kültür  Servisi   Dolmabahçe Sarayı Harem Bahçesi'nde bulunan eski İ ç Hazine binasındaki "Dolmabahçe Saat Müzesi"  1 yıl aradan sonra önüne yapılmış çiçek saati ve cephe saati ile yeniden açıldı. Türkiye'nin ilk ve tek saat müzesinde,  18 ve  19. yüzyıl  İ ngiliz otomatların, Fransız ustalannın yaptığı  görkemli  mekaniklerin  yanında 19. yüzyılda  doruğa ulaşan Osmanlı  Mevlevi saat ustalannın eserlerinin de bulunduğu toplam 71 saat yer  alıyor. Ünlü İ ngiliz saat ustası George Prior'ın müzikli otomatları, Fransız altın kaplama konsol saatleri,  Ahmet  Eflaki Dede'nin son yaptığı  9 numaralı saati, Mevlevi ustalar Mehmet Şükrü ve Mehmet  Muhsin'in türbülon saatleri, Es seyyid  Süleyman Leziz'in muhteşem astronomik saati dünya mekanik saat koleksiyonlan  arasında da önemli yere  sahip  saatler. Milli Saraylar saat koleksiyonuna ait ve gezi güzergâhlannda sergilenemediği  için kapah oda ve depolarda tutulan saatler, saat  ötölyesinde  Recep  Gürgen  ve Şule Gürbüz tarafından tamir edildi. 2004'te  açılan müze 2009 yılında saatlerin ve müzenin genel bakıma ahnmasına, yeni vitrin ve sergileme  düzenine geçilmesine, aynca bazı yeni saatlerin de müzeye katılmasrna karar verilerek  bir yıllığına kapatılmıştı.  9 9. yüzyıl  sonu, Fransız konsol saati. "Best seller"\ er\   hiçbir  zaman küçümsemedim. Y ukarıda sözünü ettiğim olaylar  dizisini  yaratmak  bile geniş  bir hayal gücü  istiyor. Hayal  gücü yetmiyor elbette. Bu tür bir roman yazacaksanız,  öyküyü  birtakım  (özellikle teknolojik) ayrıntılarla  beslemeniz  gerekiyor. Uçaklar,  denizaltılar,  silâhlar,  bilgisayarlar gibi konularda ansiklopedi düzeyinin  üstünde bilgilere sahip olmalısınız.  Geniş  bir araştırmayı göze  alacaksınız. Y arattığınız öyküyü  inandırıcı  bir biçimde anlatmanız,  üstelik iyi anlatmanız  da gerekiyor. Okurun  ilgisi sadece olaylarla  değil,  anlatım biçiminizle de ayakta  kalmalı. Özellikle, her bölümü vurucu  bircümleyle  bitirmelisiniz. Bir  "altın kural"\  ise sakın  çiğnemeye kalkmayın:  "Best seller" yazarken  "birinci  tekil kişi"   unutulacak. Öykü  hep  "üçüncü  tekil kişi"n\ n ağzından  anlatılacak. Sahi, bir de ne kadar çok ulustan  kişiyi  işin içine katarsanız  başarıya o kadar  yaklaşırsınız. Yapı  Kredi Sermet Çifter  Salonu 'PastPresentFuture' gezici  sergisine  ev sahipliği  yapıyor •   ,şimdi ve gelecek Kültür Servisi   Yapı Kredi Kültür Merkezi, Ekim 2009'da  Viyana'da, Şubat 2010'da Verona'da açılan "PastPresentFuture" (G eçmişŞimdiG elecek) gezici sergisine  6 Kasım 2010 7  Ocak 2011 tarihlerinde İ stanbul'da ev  sahipliği yapıyor. Avrupa'nm  en büyük kurum koleksiyonlanndan UniCredit Sanat Koleksiyonu ile Yapı Kredi Sanat Koleksiyonu'ndaki  90 eseri kapsayan  sergi, Avrupa  sanat tarihinde dört yüzyıla  yayılan bir dönemi kapsıyor.  Bu arada UniCredit Sanat Koleksiyonu'nun antik Yunan ve klasik Roma'dan günümüze sanat tarihini yansıtan 60 bin  eserlik bir koleksiyon  olduğunu da belirtelim.  Resim, fotoğraf, enstalasyon ve  heykellerin bulunduğu sergide Giovanni Girolamo Savoldo ve Dosso  Dossi tablolarmdan  Kurt Schwitters'm kolajlarma,   Giorgio de Chirico'nun resimlerinden  Tony Cragg, Stephen Balkenhol ve Giulio Paolini'nin enstalasyonlanna,  Andreas Gursky ile Thomas Struth'un  fotoğraflarma dek farklı  dönemlere tarihlenen pek çok disiplinden çalışma bir arada sunuluyor.  Sergide aynca, Yapı Kredi Sanat Koleksiyonu'ndan da Osman Hamdi Bey'in "Feraceli Kadınlar" mm yanı sıra  farklı kuşaklardan yedi sanatçmm yedi eseri de bulunuyor. Serginin küratörlüğünü üstlenen UniCredit & Art  Scientifıc Comission Yönetim Kurulu Başkanı Walter Guadagnini ise bu koleksiyon  sergisinin  içeriğini  şu sözlerle  anlatıyor: "Hedeflmiz,  bir dizi şaheseri bir  araya getirmek değil, çağlar, ressamlar, kültürler arası diyaloğu sağlamaktı. Kendimi bu  sergide  bir küratörden çok bir  'hikâye arüatıcı' gibi hissederek parçaları zaman içinde akar ve  diyalog kurar  bir şekilde oluşturdum" diyor. . vrupa 'nın en büyük  kurum koleksiyonlanndan  UniCredit Sanat  Koleksiyonu ile  Yapı Kredi  Sanat Koleksiyonu  'ndaki 90  eseri kapsayan  sergi, Avrupa  sanat  tarihinde  dörtyüz yıla yayılan  bir  dönemi  kapsıyor. Dünya Kîtap 'Yılın En îyilerF ödülleri Kültür Servisi   Bu yıl  20. yaşını kutlayan Dünya Kitap dergisinin 18. kez  düzenlediği  Dünya Kitap "Y ılın En  İ yileri" ödülleri önceki akşam İ stanbul Kitap F uarı'nda düzenlenen törenle sahiplerine verildi.  Osman Saffet Arolat, Semih Gümüş, Doğan Hızlan, Selim İ leri, Deniz Kavukçuoğlu, Yekta Kopan, İ lknur Özdemir, Faruk Şüyün ve Dünya Temsilcisi'nden  oluşan jüri tarafından;  "Yılın Telif Kitabı" dalmda "Hayatın En  Mutlu  An'ı" adlı yapıtıyla  Erendiz Atasü'yle, "Yılın Çeviri Kitap" ödülü Andrey Platonov'un "Çevengur" kitabmm çevirmeni Günay Çetao Kızılırmak ile İ van Aleksandroviç Gonçarov'un "Oblomov" adlı yapıtmı  dilimize kazandıran  Sabri Gürses arasmda paylaştırıldı.  Jüri,  "Yılın Yayınevi" ödülünü de Altm Kitaplar Yayınevi  adma yayınevi sahibi Bartu Bozkurt'a verdi. D erginin her yıl  farklı  bir kategoride  düzenlediği  6. Altm Sayfa  Edebiyat Ödülü'ne ise "Türk Sinema Tarihi" adlı kitabıyla  Fikret Hakan değer görüldü. Ayrıca  "Işıkla Karanlık Arasında" adlı kitabıyla  Ö. Lütfi Akad'a da "Onur Ödülü" verildi. Akad'm  ödülünü oğlu  Ömer Akad aldı. Bu yıl  ilk kez verilen   "Y ılın En  İ yi  Gastronomi Kitabı" ödülünü ise "Susamlı Halkanın Tılsımı" adlı çalışmasıyla  Artun Ünsal aldı. Anadolu mutfaklarınm tanıtılmasma yaptığı  katkılardan dolayı ve  Yemek   Kültür Dergisi için  Musa  Dağdeviren'e de "Emek Ödülü" verildi. Cumhuriyet Etkinliklerücretsizdir. www. istanbulfllmfestival. com I G  KÜLTÜR BAKAMJÛ m u C  M  B