Katalog

CMYB C M Y B 13 EK M 2010 ÇARŞAMBA CUMHUR YET SAYFA EKONOMİ [email protected] EKONOMİ POLİTİK ERİNÇ YELDAN Hasan Ersel Hoca nın Yazısının Düşündürdükleri... Bu hafta ekonomi gündemimizin en önemli verisi kuşkusuz 20112013 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program ın açıklanmasıydı. Ulusal ekonominin makro dengelerinin olası değerlerinin ve politika araçlarının kamuoyu ile paylaşıldığı OVP belgesi, başlı başına bir inceleme konusu. Bu konuyu daha yakından izleme ödevini haftaya bırakarak, bunun yerine Hasan Ersel Hoca nın Referans gazetesindeki köşesinde 6 Ekim tarihinde kaleme aldığı çok ilginç bir değerlendirme yazısını sizlerle paylaşmak istedim. Ersel Hoca yazısına TÜİK in haziran dönemi için verdiği bilgilerin, işsizlik oranında geçen yıla oranla ciddi azalış gösterdiğini vurgulayarak başlıyor. Ulaşılan işsizlik düzeyinin h l kriz önceki dönemden daha yüksek olmasına karşın, ana eğilimin umut verdiğini belirtiyor. Ersel Hoca nın gözlemlerini aşağıdaki şekilde özetleyebiliyoruz. Şekilde ekonominin dört ana sektöründe tarım, sanayi, inşaat ve hizmetler 2008 Ocak ayından bu yana istihdam düzeyleri sergilenmiş durumda. TÜİK verilerine göre, bu yılın başından haziran ayına geçen altı aylık dönemde istihdam toplam 2 milyon 324 bin kişi artış göstermiş. Bunun 1 milyon 194 bini tarımda, 456 bini hizmetlerde, 419 bini inşaatta, 252 bini de sanayi sektörlerindeki istihdam artışından kaynaklanmış. Buraya kadar gözlemlerde yalın gözle bakıldığında anormal bir durum söz konusu değil. Toparlanma sürecine girmiş gözüken bir ekonomide hızlı bir istihdam artışı var denilebilir. Ama Ersel Hoca daha başka bir soru soruyor ve istihdamın nasıl arttığını merak ettiğini yazıyor; ve istatistikle uğraşanların tavsiyelerine uyup önce ham verilere göz atmaya karar veriyor. İlgi çeken tespit şu: Son on iki aylık dönemde istihdamda görülen dalgalanmalar, 2005 yılı başından bu yana olan dönemin bütününe oranla çok daha azalmış gözüküyor. Sanki sektörel istihdam düzeylerinin artışı daha düzenli ve normalize edilmiş bir tempoda sürmekte. Bu saptamayı belirginleştirmek için Ersel Hoca verilerin standart sapmalarını ortalamalarına bölerek değişim katsayılarına ulaşıyor. Dönemin tümü için 6.86 olan sektörel istihdamın değişim katsayılarının son on iki aylık dönemde 5.74 e düştüğü anlaşılıyor... Hasan Ersel in ifadeleriyle, Toparlanma döneminde istihdam artış hızının görece yüksek olması, özel kesimin ileriye yönelik bekleyişlerinin oldukça iyimser olduğu biçiminde yorumlanabilir. ... Yanıtlanması daha zor gelen soru ise aylık istihdam artış hızı rakamlarındaki oynamanın, geçmiş yıllara oranla neden önemli ölçüde düştüğü. Bu, özel kesimin istihdam konusundaki davranışlarında bir farklılık olduğu anlamına mı geliyor? Eğer öyleyse bu nasıl yorumlanabilir ve toparlanma sürecinde beklenen bir davranış mıdır? Bir ekonominin, kabaca, her ana sektöründe değişim katsayılarının birbirine böylesine yakınlaşarak büyümesi, gene Ersel Hoca nın ifadesiyle ders kitaplarındaki çok kesimli büyüme modellerinin aşırı basitleştirici varsayımlar dünyası dışında pek rastlanır bir durum değil. Hasan Ersel Hoca bu sorulara henüz yanıt bulamadığını itiraf ediyor. Standard&Poor s,büyükekonomilerinkamuborçlarınınpatlamayolundaolduğuuyarısınıyaptı Büyükler borç batağındaEkonomi Servisi Uluslararası kredi dere celendirme kuruluşu Standard & Poor s S&P , yaşlanan nüfus ve kamu maliyesini eriten krizle mücadele maliyeti nedeniyle dünyanın en büyük ekonomilerinde kamu borçlarının patlama yolunda olduğunu belirtti. S&P nin raporuna göre mevcut mali poli tikalar temel alındığında, 2050 itibarıyla dün ya nüfusunun üçte ikisinden fazlasını oluştu racak 49 ekonominin ortalama net borç ora nı, Gayri Safi Yurtiçi Hasılalarının GSYH yüzde 245 ine ulaşacak. Kamu ve özel sek törün toplam dış borç miktarını gösteren dış borç sıralamasında ilk sırada dünya nın en büyük ekonomisi ABD nin yer aldığı görülüyor. Dünya Bankası ve IMF nin ekim ayı Dün ya Ekonomik Görünü mü 2010 raporuna gö re, 2010 yılı ilk çeyrek itibarıyla ABD nin 13 trilyon 917 milyar do lar toplam dış borcu bulunuyor. ABD yi 9 trilyon 123 milyar do larla İngiltere, 5 trilyon 123 milyar dolarla Fransa ve 4 trilyon 969 milyar dolarla Almanya izliyor. Türkiye toplam dış borcun GSYH ye oranına ba kıldığında, 32 ülke arasında 26 ncı sırada yer alıyor. Teşvikler borcu şişirdi S&P nin raporunda, hükümetlerin, ye niden büyümek için trilyonlarca dolar teş vik harcaması yaptığı için dünya genelin de ülke borçlarının şiştiğine dikkat çekil di. Avrupa da mayısta Avrupa Birliği ön derliğindeki ülkelerin mali sorunlar nede niyle Yunanistan ekonomisini kurtarma ça basına giriştiğini belirten kuruluş, İrlanda ve Portekiz de de borçlanma maliyetlerinin zirve yaptığını kaydetti. Fransız emekçiler eylemde Swissotel in satışı 24 Kasım da İstanbul Büyükşehir Belediyesi nin satışa çıkardığı ve daha önce katılım olmadığı gerekçesiyle ertelenen Swissotel The Bosphorus İstanbul un satış ihalesi 24 Kasım da yapılacak. Verilen ilana göre, taşınmazın ve üzerindeki 5 yıldızlı otelin taşınmaz üzerindeki mükellefiyetleri ve haklarıyla muhammen bedelinin arsa ve bina değeri olarak 420 milyon lira; geçici teminatı nın 12 milyon 600 bin lira, ihaleye iştirak teminatı 42 milyon lira olarak belirlendi. 22 ayda 22 ebebek açacak Bünyesinde bebek.com, Bebek Dergi si ve Magic Park Bebek Yaşam Mer kezi ni de bulunduran ebebek, gelecek yıldan itibaren 22 ayda başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere 16 fark lı ilde toplam 22 mağaza daha açma yı planlıyor. ebebek Genel Müdürü Halil Erdoğmuş, 12 milyon dolar ya tırımla açılacak yeni mağazalarla bir likte 2011 yılında yüzde 40 ın üzerin de büyüme hedeflediklerini açıkladı. Turkcell den faturalı gençTarife Turkcell, 25 yaş ve altı gençler ve öğrencilere, ayda 29 li raya 300 dakika konuşma ve 3 bin SMS imk nı veren yeni faturalı gençTarife yi sundu. Yapılan açıklamada, gnctrkcll lilerin sahip olduğu ücretsiz si nema bileti ve konserler, sürpriz hediyeler, yaratıcı fikirlerini yarıştırarak ödül kaza nabilecekleri platformlar gibi tüm fırsatla rı beraberinde getiren yeni faturalı genç Tarife, yurtiçinde her yöne ayda 300 daki ka ve 3000 SMS i KDV, dahil 29 TL ye genç lerin kullanımına sunuyor denildi. Ertürk:Gül ün katkısı20milyardolar Ekonomi Servisi Cumhurbaşkanı Abdul lah Gül ün ekonomi da nışmanı ve eski Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Başkanı Ahmet Ertürk, Cumhurbaşkanı Gül ün göreve geldiği 2007 den beri 71 ülkeye yaptığı seyahatler sonucu yapı lan ekonomik işbirlikle riyle Türk ekonomisine 20 milyar dolarlık katkı sağladığını söyledi. Ertürk, Ekonomi Ga zetecileri Derneği tara fından düzenlenen soh bette gazetecilerin so rularını yanıtladı. Dış Ekonomik İlişki ler Kurulu, Türkiye İh racatçılar Meclisi ve TUSKON un organi zasyonlarıyla yapılan se yahatlere yaklaşık 3 bin Türk işadamının katıl dığını belirten Ertürk, Gül ün başkanlığında 13 binden fazla iş gö rüşmesi yapıldı. Ziya ret edilen ülkelerde varsa mevcut sorun lar ilk elden çözüme kavuşuyor dedi. Cumhurbaşkanı Gül ün günlük ekono mi gündemleri dışında daha çok uzun vadeli ekonomik altyapılara ve yurtdışı kalıcı iliş kilere önem verdiğini anlatan Ertürk şöyle konuştu: Ekonomi içerikli olan seyahatlerine Dış Ekonomik İlişkiler Ku rulu DEİK , Türkiye İhracatçılar Meclisi TİM ve TUSKON un organizasyonuyla 2 bin 670 işadamı katıldı. Bu seyahatler, Türki ye nin ekonomik po tansiyelinin, iş dünya sının tanıtımı açısın dan oldukça yararlı. Turistsayısınınazalması Bakan Günay ı şaşırttı Ruhsatsız şirkete jet onay EMRE DÖKER İZMİR Bilimsel görüşler doğrultusunda Efemçukuru nda altın madenine karşı olduğunu bildiren İzmir Büyükşehir Be lediyesi nin, madenin işletil mesi için elektrik hattı çekil mesini ivedilikle onayladığı ortaya çıktı. Yerel yönetimin gayrı sıhhi müessese GSM ruhsatını iptal ettiği Tüprag Madencilik in başvurusuna iki gün içinde olumlu yanıt verdi ği öğrenildi. Belediyenin izni sonrası Tüp rag, Gediz Elektrik le enerji nakil hattı için sözleşme imza ladı. Sözleşmede, yapılacak ka zı çalışmalarının Efemçuku ru sınırları içinde tesis edile cek altın madeni tesisinin enerji ihtiyacının karşılan ması amacıyla gerçekleştiri leceği vurgulanıyor. Kamulaş tırma dahil tüm giderlerin ma den firması tarafından karşıla nacağı belirtilen sözleşmeye göre çalışmaların bir yıl içinde biteceği kaydediliyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi nin ver diği kazı ruhsatının 17 Ağustos 2010 tarihinde talep edildiği, 19 Ağustos ta izin verildiği de ruhsatta yer alıyor. 2 günde izin alınan kazı çalışmalarının 31 Aralık ta tamamlanacağı da belirtiliyor. Maden güzerg hına elektrik direkleri dikilmeye başladı. An cak hattın geçtiği Güzelbahçe Yelki bölgesi, 1. derece doğal sit alanında bulunduğu için Gü zelbahçe Belediyesi, çalışmalar için para cezası kesti. Elektrik direklerine de yıkım kararı aldı. Ancak Gediz AŞ, İzmir 1 No lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ndan kamu yararı belgesi alarak elektrik hattına yönelik işlemlere karşı dava açtı. Güzelbahçe Belediye Başkanı Mustafa İnce, bu hat tın enerjisinin Alaçatı bölge sinden geldiğini kaydetti. İzmir Büyükşehir Belediye si nin verdiği kararın yetki aşımı olduğu ileri sürülüyor. Maden Yasası na göre orman köylerindeki tüm izinlerin özel idareler tarafından verilebile ceği belirtiliyor. Ekonomi Servisi Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay Türkiye Otelciler Federasyonu ve Akbank ın ortaklaşa hazırladığı Turizm Raporu nda İstanbul un Avrupa Kültür Başkenti olmasına rağmen bölgeye gelen ziyaretçi sayısının geçen yılın ocaktemmuz dönemine göre yüzde 6.4 oranında azaldığına ilişkin rakamlarına şaşırdı. Bakan Günay, Bu durum bana biraz tartışmalı geldi. Eskiden Anadolu ya ulaşım imk nları kısıtlı olduğundan turistler İstanbul a geliyor ve gümrük çıkışları buradan yapılıyordu. Bence gümrük çıkışıyla ilgili bir hesaplama sorunu var. İstanbul da otellerimiz tam dolu olarak çalışıyor. Biz kültür başkenti çalışmalarına diğer ülkelerden daha fazla pay ayırdık. 2011 de 30 milyon turist, 25 30 milyar dolar gelir bekliyoruz dedi. Raporda ayrıca İngiltere de Türkiye ile çalışanların ağırlıkta olduğu şirket iflaslarının arttığına ve otellerin yiyecek ve içecek maliyetlerinin yüzde 13 ile enflasyon oranlarının üzerinde arttığına dikkat çekildi. Borçlu ülkeler listesinde başı ABD çekiyor. En kötü olan ülke Hollanda. Türkiye 26 ncı sırada ve kişi başı dış borç 3 bin 724 dolar. Gayri sıhhi müessese olduğu gerekçesiyle yerel yönetimin ruhsatını iptal ettiği Tüprag Madencilik in elektrik iznine İzmir Büyükşehir Belediyesi, ivedilikle onay verdi. Ekonomi Servisi Yaklaşık 7.5 milyon emeklinin gözünü çevirdiği Başbakan Tay yip Erdoğan, beklenen açıklamayı yaptı. En düşük BağKur emekli maaşı 80 lira zam landı. 2011 yılının zam oranları yüzde 21.7 ile yüzde 4 arasında değişti. Erdoğan, AKP grubunda yaptığı konuş mada, 2011 de emekli maaşlarına yapılacak ve 1 Ocak tan itibaren geçerli olacak zam lara ilişkin, 2010 da olduğu gibi düşük ay lık alanlara daha yüksek oranda artış yapı lacağını söyledi. Ocakta en düşük aylıkla ra en az 60 lira olmak üzere ve artı yüzde 4 oranında artış yaptıklarını belirten Erdoğan, ilk 6 aydaki enflasyona bakılmadan, en flasyon daha düşük oranda çıksa dahi yüz de 4 oranındaki artışın aynen geçerli ola cağını ifade etti. 2011 in tamamında emek li aylıklarını yüzde 21.7 ile yüzde 4 arasın da arttırıyoruz. Rakamsal olarak söylersek en düşük emekli aylıklarına yıllık 80 ile 91 li ra arasında artış sağlıyoruz, en düşüğüne. En düşük aylık alan BağKur tarım emekli mizin aylığı ocak ayında 371 liradan 434 li raya, temmuz ayında da 450 liraya çıkıyor diyen Erdoğan, SSK tarım emeklisinde en düşük aylığın 492 liradan 555 liraya, temmuz artışıyla birlikte 577 liraya ulaştığını söyledi. Öte yandan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, emekli zammını eleştirerek, Söylemle verilen rakamlar arasında farklılık var. Sanki birinci, ikinci yarıyılda 60 ar lira vere cekmiş gibi, yok öyle bir şey. Zam ye tersiz dedi. Türk BüroSen ve Türkiye Emekliler Derneği de artışın beklentilerin çok altında kaldığını vurguladı. Başbakan Erdoğan, 2011 Ocak ayında emekli aylıklarına yüzde 21.74 oranında artış yapılacağını belirtti. Buna göre en düşük emekli aylığı 60 lira üzerine yüzde 4 artış yapılarak hesaplanacak. Emekliye 2011 de 8091 lira arasında zam yapılacak Bir kamuoyu araştırmasına göre, Fransızlar 40 yıldır görülmemiş şekilde yüzde 53 ile sendikalarına güveniyor. UĞUR HÜKÜM PARİS Üç milyonun üstünde Fransız bir ay içerisinde dördüncü kez ve de bilinçli bi çimde bir kez daha eylemdeydi. Nicolas Sar kozy iktidarının toplumsal kazanımlara, daha da özel de emeklilik haklarına saldırısına karşı gençler, emekçiler ve ücretliler büyüyen bir hiddetle tepkilerini sokaklara döküp, mu halefetlerini ilan ettiler. Fransa grevler, işgaller ve 260 ın üstünde kentte düzenlenen yürü yüşlerle postu neoliberalizme o kadar kolay kaptırmamakta kararlı olduğunu gösterdi. Senatoda son şekli görüşülen yasa tasarısı as gari emeklilik yaşını 60 tan 62 ye, diğer koşullar yerine getirilmek kaydıyla tam emeklilikten ya rarlanabilme tabanını da 65 ten 67 yaşına yükseltmeyi öngörüyor. Emekliliğe geçebilmenin diğer temel koşu luysa, en azından 41.5 yıl sosyal sigortalı ça lışmış olma zorunluluğu. önceki gün yayımlanan iki ayrı kamuoyu araştırmasının sonuçları yüzde 71 ile 69 arası Fransızın eylemleri desteklediğini kanıtlıyor. Hatta kamuoyunun yüzde 66 sı etkili sonuç alı nabilmesi için eylemlerin sertleştirilmesinden yana. Çeşitli biçimlerde düzenlenen eylemler, başta toplu taşımacılık ve özellikle de demir yolları olmak üzere her alanda kamusal yaşa mı kuvvetle etkiledi. 7 Eylül de başlayan ve 23 Eylül, 2 Ekim de yükselerek süren Ulusal Eylem Günleri nin bir sonraki randevusu 16 Ekim Cumartesi günü. Dünkü yürüyüşe katılan, sayıları yüz binlerle ölçülen liseli ve üniversiteli gençlerin varlığı ve eylemleri iktidarı ayrıca ürkütüyor. İki günde ivedilikle verilen onayın yetkisiz olduğu ileri sürüldü Fotoğraf:AP