Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 22 EYLÜL 2009 SALI 12 EKONOMİ CMYB C M Y B İnternet ve telefondan yapılan ticaret arttı. Tüketici alõşverişini evden yaptõ ANKARA (ANKA) - Kriz nedeniyle tüketi- cinin eve kapanmasõ, mektup, telefon ve internet üzerinden yapõlan alõşverişi artõrdõ. 2009’un ocak -ağustos döneminde mektup, telefon ve internet üzerinden yapõlan alõşveriş, geçen yõlõn aynõ dö- nemine göre yüzde 16.9 artarak 12 milyar 146 mil- yon TL’ye ulaştõ. Bu dönemde sanal ticaret ge- çen yõla göre yüzde 5 artarak 5 milyar 397 mil- yon TL oldu. Sanal mağaza sayõsõ ise yüzde 12.6’lõk artõşla 20 bin 153’e yükseldi. Bankalararasõ Kart Merkezi (BKM) verilerin- den yapõlan hesaplamalara göre, 2009’un 8 ay- lõk döneminde yerli kartlarõn yurtiçinden ve dõ- şõndan kullanõlmasõyla, sanal ortamda gerçekle- şen işlem sayõsõ yüzde 6.7 artarak 42 milyon 279 bin 155’e ulaştõ. BKM verilerine göre sanal dün- yada, 2008 sonunda 17 bin 891 olan mağaza sa- yõsõ, ağustos sonu itibarõyla 20 bin 153’e yükseldi. Sanal mağazalarõn sektörlerine göre dağõlõmõna bakõldõğõnda, 3 bin 757’sinin doğrudan pazarla- ma, 3 bin 335’inin elektrik, elektronik bilgisayar, 3 bin 325’inin ise hizmet sektöründe yoğunlaş- tõğõ görüldü. İnternet kullanõcõsõ tehditlerden habersiz Tatile gidebilen bin lira harcadõ İSTANBUL (AA) - Yerli turist, tatil için bu yõl re- zervasyon başõna ortalama bin lira harcadõ. Online sehayat sitesi tatilsepeti.com’un yönetici or- taklarõndan Kaan Karayal, tatil için bu yõl en çok Antalya ve Bodrum bölgeleri ile yurtdõşõ turlarõnõn tercih edildiğini belirtti. Karayal, 2009’da da geçen yõllarda olduğu gibi kullanõcõlarõnõn tercihinin 5 yõl- dõzlõ oteller olduğunu belirterek, “Kendilerini 5 yıl- dız ve üzeri olarak tanımlayan deluxe otellerde- ki talep ise bir miktar uygun fiyatlı 5 yıldızlı otel- lere kaydı. Genel olarak bakınca 5 yıldız tercihinde değişiklik olmadı, ancak uygun fiyatlı 5 yıldızlı oteller daha fazla rağbet gördü” dedi. Türkiye’de tatile giden belirli bir kitle bulunduğunu ifade eden Karayal, yerli turistin yaklaşõk olarak or- talama rezervasyon başõna bin lira harcadõğõnõ söy- ledi. Karayal, 2009’un başõnda kurlarõn yüksekliği- nin, yurtdõşõna olan talebi bir ölçüde azaltmõşken kur- larõn zamanla yerine oturmasõ ile talepte artõş ya- şandõğõnõ sözlerine ekledi. Kriz ABD’de ev fiyatlarõnõ düşürdü Ekonomi Servisi - ABD ve Avrupa’daki gayri- menkul fiyatlarõndaki yüzde 50’lere varan düşüşler Türk yatõrõmcõlarõnõn gözünü buralara çevirmesine neden oldu. Bu düşüşler ile birlikte konut fiyatlarõ ar- tõk ABD’nin popüler tatil bölgesi Miami’de de uçuk seviyelerde seyretmiyor. Krizle birlikte düşen emlak fiyatlarõ parasõ olan müşteriye cazip fõrsatlar sunuyor. Örneğin, Miami’de 140 metrekare, deniz manzaralõ, havuzlu, golf sahasõ bulunan bir sitede iki oda ve iki banyoya sa- hip konut 290 bin dolara satõlõyor. Uz- manlar, İstanbul’da satõlan kimi konutla- rõn fiyatõ ile karşõlaştõrõldõğõna bun- larõn oldukça elverişli ol- duğunu söylüyor. Aynõ böl- gede bahçe içinde 70 metre- kare bir banyo, salon ve yatak odasõna sahip konutlar 150 bin dolara ve altõ fi- yatlara satõşa sunuluyor. Merkez Bankasõ verilerine göre yabancõlar Türkiye’de kazandõğõ paranõn neredeyse tamamõnõ ülkesine götürdü Ekonomi Servisi - Yabancõ ya- tõrõmcõlar, 2002 yõlõ başõndan 2009 yõlõnõn temmuz sonuna kadar olan 8.5 yõllõk dönemde Türkiye’deki doğrudan yatõrõmlardan elde ettiği kârlar ve portföy yatõrõmlarõndan sağladõklarõ getirilerin 34 milyar 778 milyon dolarlõk bölümünü ülkeleri- ne transfer etti. Yabancõlar, bu dönemde Türki- ye’deki doğrudan yatõrõmlarõndan el- de ettiği kârõn 10 milyar 866 milyon dolarõnõ, portföy yatõrõmlarõndan ka- zandõğõnõn da 23 milyar 912 milyon dolarõnõ götürdü. ANKA’nõn Merkez Bankasõ öde- meler dengesi verilerinden yaptõğõ he- saplamaya göre anõlan dönemde ya- bancõlar, Türkiye’deki doğrudan ya- tõrõmlarõndan elde ettikleri kârlarõn 10 milyar 866 milyon dolarõ ile borsa, devlet iç borçlanma senetleri gibi fi- nansal araçlara yaptõklarõ portföy ya- tõrõmlarõndan kazandõklarõ 23 milyar 912 milyon dolarõ yurtdõşõna transfer ettiler. Doğrudan yatırım azaldı Kriz nedeniyle doğrudan yabancõ sermaye girişleri azalõrken doğrudan yatõrõmlardan elde edilen kârlardan ya- põlan transferlerin de son bir yõlda azaldõğõ gözlendi. Geçen yõl 7 aylõk dönemde doğrudan yatõrõmlarda 2 milyar 98 milyon dolar kâr transferi yaşanõrken 2009’un aynõ döneminde bu rakam yüzde 23.7 oranõnda aza- larak 1 milyar 600 milyon dolara ge- riledi. Doğrudan yatõrõmlarda kâr transferleri 2000’de 300 milyon do- lar düzeyinde gerçekleşirken, 2002’de 401 milyon dolara, 2003’te 643 mil- yon dolara yükselmişti. 2004’le bir- likte belirgin bir şekilde artan kâr transferleri, doğrudan yatõrõmlarda 1 milyar 43 milyon dolara ulaşmõştõ. Doğrudan yatõrõmlarda kâr transferi 2005’te 1 milyar 51 milyon, 2006’da 1 milyar 182 milyon ve 2007’de 2 milyar 208 milyon dolara çõktõ. 2008 sonunda ise 2 milyar 738 milyon dolarlõk bir kâr transferi yaşandõ. Bu geliş- melerle doğrudan yatõrõmlarda 2003 başõndan bu yana gerçekleşen toplam kâr transferi 10 milyar 866 milyon do- lar düzeyine çõktõ. ‘Sıcak para’ olarak gelen ve Tür- kiye’de borsa ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) başta olmak üzere çe- şitli finansal yatõrõm araçlarõna yatõ- rõm yapan yabancõ sermayenin bu yol- la elde ettiği kazançlardan yurtdõşõna transfer edilen tutar da 2009’un ocak- temmuz döneminde geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 17.6 oranõnda düşüş gösterdi. Bu yõlõn ocak-temmuz döneminde ise yurtdõşõ yerleşikler Türkiye’deki portföy yatõrõmlarõndan elde ettikle- ri 2 milyar 100 milyon dolarõ yurtdõ- şõna aktardõ. Portföy yatõrõmlarõndan yapõlan kâr transferi geçen yõlõn 7 ay- lõk döneminde 2 milyar 548 milyon dolar düzeyindeydi. Bu düşüşte, kü- resel ekonomik kriz ve faiz oranlarõ- nõn eski cazibesini yitirmesinin de et- kisi oldu. Küresel ekonomik kriz öncesine ba- kõldõğõnda ise portföy yatõrõmlarõndan elde edilen kazancõn, son yõllarda hõzla büyüdüğü görülüyor. 2002’de 2 milyar 244 milyon dolar olan yaban- cõlarõn portföy yatõrõmlarõndan elde ederek yurtdõşõna aktardõğõ tutar, 2003’te 2 milyar 616 milyon dolar, 2004’te 2 milyar 905 milyon dolar, 2005’te 3 milyar 326 milyon dolara çõktõ. Yabancõlarõn portföy yatõrõmlarõn- dan yaptõğõ kâr transferleri 2006’da 3 milyar 463 milyon, 2007’de 3 milyar 735 milyon dolara yükseldi. Yabancõ yatõrõmcõlarõn, son 8.5 yõlda Türkiye’deki yatõrõmlarõndan kendi ülkelerine yaptõklarõ kâr transferinin toplamõ 34 milyar 778 milyon dolara ulaştõ. MILLWARD BROWN Yurttaşõn morali bozuk İSTANBUL (AA) - Millward Brown’un, krizde tüketici davranõş- larõ araştõrmasõna göre, Türkiye’de ge- çen yõla oranla kişisel finans duru- munun yüzde 14 daha kötü olduğu, ül- ke ekonomisinin yüzde 44 daha kö- tüye gittiği ve yurttaşõn moralininse diğer yõllara oranla yüzde 36 daha bo- zuk olduğu ortaya çõktõ. Pazar araştõrma şirketi Millward Brown, krizde tüketici davranõşlarõnõ ve tüketicinin krizle birlikte ortaya çõ- kan yeni tüketim trendlerini ortaya çõ- karan bir araştõrma gerçekleştirdi. Araştõrmada, Türk tüketicisine yön- lendirilen ‘Önümüzdeki ayları dü- şündüğünüzde, bir şey satın alaca- ğınız zaman hangisi sizin için geçerli olur’ sorusuna yüzde 56 oranõnda ki- şi ‘Bilinen markaları satın almak daha iyidir, çünkü daha güvenilir- dirler’ cevabõnõ verirken ‘Farklı markalar arasından seçim yap- mak daha iyidir’ diyenler yüzde 32 oranõnda kaldõ. Millward Brown Tür- kiye Genel Müdürü Betül Khan, tü- keticilerin harcamak istedikleri için sa- tõn aldõklarõnõ ve sadece gereksinim duyduklarõ için satõn aldõklarõ tüketim arasõnda gidip geldiklerini söyledi. Khan, fakirlik ve tutumluluk ekse- ninde krizi yaşayanlarõn olduğunu dile getirerek Türk tüketicilerinin ge- nelde Avrupalõ tüketicilere kõyasla ge- leceğe daha ümitle baktõklarõnõ ve ül- ke ekonomisinin daha kötü olsa da kendi finansal durumlarõnõn gelecek 12 ay içinde daha iyi olacağõna inan- dõklarõnõ belirtti. DAVUT TEZCAN Yatõrõm için huzur ortamõ bekleniyor Finans dünyasõnõn oyuncularõ bu kez de ‘enerjide tasarruf’ için kredi musluklarõnõ açtõ Bankalar çevreci krediyi keşfetti Ekonomi Servisi - Bitlis Ticaret ve Sanayi Odasõ (TSO) Başkanõ Davut Tezcan, “Bölgeye güven ve huzur geldiği zaman yeraltı yerüstü kay- naklarımız ve turizm değerlerimiz çok değer kazanacak” dedi. Bölgede uzun yõllardõr şiddet ve korkunun hâkim olduğunu belirten Tezcan, bu durumun yatõrõmlarõ ve ge- lişmeyi engellediğini söyledi. Tezcan, “Tam 25 yıldır bu böl- gede sallanıyoruz. Kendi ülkesinde bir kardeş, diğer bir kardeşi vuru- yor. Mutlaka bu kanın durması ge- rekiyor. Bu kanın akmasından rant elde eden, bunu kullananlar var” dedi. Şiddet olaylarõ dinmediği süre- ce, bölgeye yatõrõmcõnõn gelmeyece- ğini söyleyen Tezcan, bölgede aynõ za- manda hukukun işlemesi, adalet ve güven duygusunun yerleşmesi ge- rektiğini ifade etti. Tezcan, “Huzur ve güvenin olması halinde bölgede durum değişecek. Güven ve huzur geldiği zaman yer- altı, yerüstü kaynaklarımız turizm değerlerimiz çok değer kazanacak. Huzur geldiği zaman yatırımcı ya- tırım yapmak için kendisi bölgeye gelecek” diye konuştu. Türkiye’de kazandõ ülkesine akõttõ Ekonomi Servisi - Türkiye Gi- yim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanõ Ahmet Nakkaş, Türkiye’nin barõş ve istikrarõ milyarlarca dolarlõk yeni füze sistemleriyle değil, üretim ve istihdam yatõrõmlarõyla yakalaya- bileceğini söyledi. Nakkaş, yaptõğõ yazõlõ açõklamada, ABD’nin yaptõğõ ithalattan Türki- ye’nin aldõğõ payõn son 10 yõlda sü- rekli gerilediğini, ABD ile askeri ve siyasi ilişkilerin yanõ sõra ekonomik ve ticari ilişkilerin de geliştirilmesi için ça- ba harcanmasõ gerektiğini belirtti. ABD’nin siyasi ve askeri beklentile- ri karşõsõnda Türkiye’nin de mutlaka ti- caretin arttõrõlmasõ ve ekonomik ilişki- lerin geliştirilmesi beklentilerini masaya koymasõ gerektiğini vurgulayan Nakkaş, “ABD’nin 2000’de 1.1 trilyon dolar olan ithalatı, 2008’de neredeyse iki kat artarak 2.1 trilyon dolara çık- mıştır. Ancak iki ülke arasındaki ti- carete bakıldığında ABD’nin hızla ar- tan ithalatı içinde Türkiye’nin ihra- cat payı düşmüştür. 2001 sonrası ABD için Türkiye’nin önemi artar- ken Türkiye’nin ticari önemi veya ti- caretin önemi azalmıştır. Türkiye yeni oluşan koşullar içinde bunu ter- sine çevirmelidir” dedi. İşsizlik yüzde 25’e çıktı Türkiye’de yüzde 14 olarak açõk- lanan resmi işsizlik oranõnõn ger- çekte yüzde 20’ler düzeyin- de olduğu- nu, genç ça- lõşan nüfusta işsizliğin yüzde 25’le- re dayandõğõnõ vurgulayan Nakkaş şunlarõ ifade etti: “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin dile getirdiği gibi ekonomik kalkınma ve sosyal ba- rış projelerinin terörle mücadele- de en önemli araçlar olduğu ge- nelde kabul gören bir gerçektir. Anılan birkaç milyar dolara ya- kın füze alımının yanında, terö- rün yoğun olduğu Irak sınır böl- gesine ekonomik açılım gerçek- leştirilmesi öncelikli ve kaçınılmaz olarak görülmektedir.” Son günlerde faiz yarõşõna giren bankalar bu kez de çevreye duyarlõ projeler ve yatõrõmlar için kredi vermeye başladõ. MURAT GÜLDEREN Kimi bankalar binalarda õsõtma ve so- ğutmada harcanan fazla enerjiyi düşürmek için yalõtõm kredisi verirken kimi de hibrit araçlara ve enerji tasarruflu teknolojik ürünler için kredi olanaklarõnõ genişletti. İşte, bankalarõn çevreci kredileri: Şekerbank: Isõ Su Ses ve Yangõn Yalõ- tõmcõlarõ Derneği (İZODER) ile yalõtõm se- ferberliği başlatan Şekerbank, “EKOkre- di Yalıtım” adõyla sunduğu kredi paketinde 12 ay vade için yüzde 0, 18 ayda yüzde 0.44, 24 ayda yüzde 0.66, 36 ayda yüzde 0.93, 48 ay vadedeyse yüzde 0.99 faiz uy- guluyor. Türk Ekonomi Bankası (TEB): Bu yõl kendi elektrik tüketimini yüzde 10, kâğõt tü- ketimini yüzde 25, su tüketimini yüzde 10düşürmeyi planlayan banka, kendi elek- triğini üretmek üzere İstanbul Ümrani- ye’de bulunan IT ve yönetim merkezinin arazisi üzerinde rüzgâr türbini inşa ediyor. Çevreci hibrit araçlar için de kredi ola- nağõ sunmaya başlayan banka ayrõca TEB Bonus TEMA Kart ile Türkiye’de doğal varlõklarõn ve çevre sağlõğõnõn korunmasõ, küresel õsõnmanõn engellenmesi, erozyon- la mücadele, toprak örtüsü ve toprağõn ko- runmasõ ve ağaçlandõrõlmasõ için yapõlacak olan projelere destek vermek için TE- MA’nõn önderliğinde yürütülecek olan projelere kaynak aktaracak... Tasarrufa katkõda bulunanlara finansman desteği Garanti Bankası: Hibrit araçlara özel “Çevreci Oto Kredisi”ni hizmete sunan Garanti Bankasõ, bu krediyi alanlara İstanbul’daki Ayhan Şahenk Vak- fõ Sevgi Ormanlarõ’nda birer adet de ağaç dikiyor. Garanti Bankasõ, Çevreci Oto Kredisi’yle, hibrit araç- larõn Türkiye’de kullanõlmasõnõ teşvik ederek bi- reylerde çevre ve yakõt ekonomisi duyarlõlõğõnõ ge- liştirmeyi amaçlõyor. Vakıfbank: Sunduğu “Çevreci Teknoloji Paketi” ile enerji tasarruflu teknoloji ürünlerine yatõrõm ya- parak işletme giderlerinden tasarruf etmek ve çev- reye katkõda bulunmak isteyen firmalara uygun fi- nansman desteği sağlayan Vakõfbank da enerji ta- sarruflu aydõnlatma ürünlerinden õsõtma ve soğut- ma sistemlerine, binalarõn yalõtõmõnda tasarruf sağ- layan malzemelere kadar pek çok çevreci ürün için kredi veriyor. Banka Energy Star etiketi taşõyan bilgisayar, ya- zõcõ, monitör, tarayõcõ, faks ve fotokopi vb. enerji verimli ofis ekipmanlarõ alõmlarõ kredilendiriliyor. İSTANBUL (AA) - Trend Micro’nun Türkiye’de 7 bin internet kullanõcõsõ arasõnda yaptõğõ ‘Global Web Tehditleri’ anketinin sonuçlarõ, kurumlarõn ve bi- reylerin bilgi güvenliği tehditlerine karşõ yeterince ko- runmadõğõnõ gösterdi. Bilgi güvenliğine dair duyduklarõ tehditlere ilişkin soruya yanõt veren internet kullanõcõlarõnõn yüzde 50’sinden fazlasõnõn, bilgisayarlarõnõ tehdit eden en son tehlikelerden haberdar olmadõğõ görüldü. Veri sõ- zõntõsõ kavramõnõ duyanlarõn oranõ, yüzde 44 iken, ol- talama saldõrõsõnõ duyanlarõn oranõ yüzde 45 oldu. Şir- kette ciddi tehlike oluşturduğu düşünülen web teh- ditlerinin başõnda yüzde 36 ile spam (istenmeyen e- posta) gelirken bunu yüzde 35 ile oltalama, yüzde 32 ile program ekme izledi. Web tehditlerinin riskleri ele alõndõğõnda, yüzde 79 oranõyla kimlik hõrsõzlõğõ, yüzde 78’le kişisel bilgi- lerin kaybõ ve yüzde 71’le gizlilik hakkõnõn ihlali en fazla endişe yaratan unsurlar olarak gözlendi. Son 3 ayda en sõk karşõlaşõlan tehdit, yüzde 70’lik oranla spam olurken, ankete yanõt verenlerin yüzde 64’ü, web tehditlerinin olumsuz etkilerini yaşadõğõnõ belirtti. TGSD Başkanõ Ahmet Nakkaş, ABD ile askeri ilişkilerin yanõ sõra ekonomik ilişkilerin de geliştirilmesi gerektiğini kaydederek barõşõn milyarlarca dolarlõk füze sistemleriyle değil, üretim yatõrõmlarõyla sağlanabileceğini vurguladõ. Nakkaş: Füzeye değil istihdama yatırım yapın Çevresel sorunların gün geçtikçe artması, küresel sağlığın korunması, küresel ısınmanın engellenmesi, erozyonla mücadele, toprak örtüsü ve toprağın korunması ve ağaçlandırılması için yapılacak olan projelerde bankalar da kredi musluklarını açtı.