Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 20 HAZİRAN 2009 CUMARTESİ 14 EKONOMİ YAHYA ARIKAN [email protected] YAŞAMDA MALİ ÇÖZÜM Çekin Tarihinden Önce İbrazõna Engel Geldi, Ticari Yaşam Soluk Aldõ 3167Sayılı Çekle Ödemelerin Dü- zenlenmesi ve Çek Hamille- rinin Korunması Hakkındaki Kanun’a geçici 2’nci madde eklendi. Bu maddede, “31 Aralık 2009 tarihine kadar, üzerinde yazılı ke- şide tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir” hük- müne yer verildi. Sözü edilen kanunla getirilen düzenle- meye yönelik olarak mükelleflerin, geçici bir süre ile sınırlı olarak vade getirilmiş olan ile- ri tarihli çeklerin artık senet olarak kabul edi- lerek Vergi Usul Kanunu’nun reeskont (Bir bankanın elinde bulundurduğu ödeme sı- rası, tarihi henüz gelmemiş senetleri bir baş- ka bankaya iskonto ettirmesi) düzenleme- sine karşın, reeskonta tabi tutulup tutul- mayacağı konusunda Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nca Vergi Usul Ka- nunu 41 Numaralı Sirküleri yayımlana- rak konuya açıklık getirildi. Bilindiği üze- re, ticaret hukukumuzda çek, keşidecinin (çeki düzenleyen, veren gerçek ya da tü- zel kişi) mevduatının bulunduğu bankaya, bu mevduattan belirli bir meblağı kendisi- nin öngördüğü kişilere ödemesi için vermiş olduğu yetkiyi ortaya koyan bir kambiyo se- nedidir. Bununla birlikte, çeki, diğer kam- biyo senetlerinden ayıran en önemli özel- lik, onun bir ödeme aracı olmasıdır. Çek, poliçe ve bono gibi kredi fonksiyonuna sa- hip değildir. Türk Ticaret Kanunu’nda sayılan diğer kıymetlerden farklı olarak çekte vade bu- lunmamaktadır. Kanunun 707’nci madde- sinin 1’inci fıkrasında çekin görüldüğünde ödeneceğine, buna aykırı herhangi bir kaydın yazılmamış hükmünde olacağına iliş- kin hüküm bulunmakta ve ileri tarihli ola- rak düzenlenmiş bulunan çekler görüldü- ğünde ödenmek durumundadır. Çekleri diğer kambiyo senetlerinden olan bono ve poliçeden ayıran en önemli özellik çekin ödeme aracı olması, bono ve poliçelerin sahip olduğu kredi fonksiyonuna sahip olmamasıdır. Ancak uygulamada çekin senet gibi kullanılıyor olması ona hu- kuken senet niteliği kazandırmaz. Çekin se- net olarak kabul edilebilmesi için kanunen senet niteliklerini haiz olduğunun hükme bağlanmış olması şarttır. Ancak, 5838 Sayılı Bazı Kanunlarda De- ğişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 18’inci maddesiyle 3167 Sayılı Çekle Öde- melerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkındaki Kanun’a eklenen ge- çici 2’nci maddesinde, “31.12.2009 tarihi- ne kadar, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap banka- ya ibrazı geçersizdir” hükmüne yer veril- miştir. Kriz koşullarında sıkıntı önlendi Söz konusu 18’inci maddenin gerekçe- sinde, bu maddenin belirli bir süreyle çe- kin, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersiz kabul edilerek ekonomik sıkıntı- larla çeklerin zamanında ödenememesi sonucunda ticari hayatta karşılaşılan so- runlara ve mağduriyetlere çözüm üretilmesi amacıyla yapıldığı ifade edilmiştir. Dolayı- sıyla bu düzenleme ile çeklerin bono ve po- liçeler gibi vadeli senet haline getirilmesi amaçlanmamıştır. Görüldüğü üzere, getirilen yeni düzen- lemedeki amaç, çeke vade konulması ya da ileri tarihli çek düzenlemesinin sağlan- ması olmayıp, madde hükmü ile belirlenen tarihe kadarki süreç zarfında, çeklerin kul- lanılmasıyla ilgili olarak ticari hayatta kar- şılaşılan sorunların ve bu sebeple yaşanan mağduriyetlerin giderilmesidir. S osyal güvenlik sözleşmesi imzalan- mamış ülkelerden 1 Ocak 1989 tari- hinden 8 Mayıs 2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi tutulan, Türk vatandaşı olup Türkiye’de ikamet eden ve 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı kanun dahil olmak üzere sosyal gü- venlik kuruluşlarından gelir veya aylık alma- mak koşulu ile yurtdışında geçen ve belge- lendirilen çalışma süreleri borçlandırılmak suretiyle yaşlılık aylığı bağlanmasında sosyal güvenlikleri bakımından dikkate alınır. Bul- garistan göçmeni soydaşlar, Bulgaristan’da geçen sürelerini borçlanmak için müracaat edebilirler. Söz konusu borçlanma hakkından yararlandırılabilmek için: 1- 01/01/1989 tarihinden 08/05/2008 tari- hine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuş olmaları, 2- Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olup Türkiye’de ikamet ediyor olmaları, 3- 2022 sayılı kanun dahil olmak üzere sos- yal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık al- mamaları, 4- Geldikleri ülkedeki çalışma sürelerini bel- gelendirmeleri, 5- Borçlanma için yazılı istekte bulunmaları, 6- Tebliğ edilen borç miktarını üç ay için- de ödemeleri şartları aranacaktır. T.C kimlik numarası ile Nüfus ve Vatan- daşlık Genel Müdürlüğü’nün kimlik paylaşım sisteminden kurumca yapılacak sorgulama sonucunda vukuatlı nüfus kayıt örneğinde “..... tarih ve .... sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskân Kanunu’na istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır” ibaresi bulu- nanlar için ayrıca zorunlu göçe tabi tutul- duklarını belgelendirme koşulu aranmaya- caktır. Ancak, nüfus kayıtlarında bu şekilde ibare bulunmuyorsa ilgililerden bu ibarenin nü- fus kayıtlarına işlenerek temin edilecek olan vukuatlı nüfus kayıt örneği veya ‘Uyrukluk ve Aile Kütüğünde Kayıt Bildirgesi’nin kuruma ib- razı istenecektir. Ayrıca, Bulgaristan’dan temin edilen ve Tür- kiye’de yeminli tercüme bürolarınca, çeviri- si yapılmış hizmet belgesi ile Türkiye’deki nü- fus kayıtlarında ad ve soyadı yönünden fark- lılık bulunması halinde, ilgiliden isim deği- şikliğini gösteren nüfus müdürlüğünden onaylı bir belgenin de kuruma verilmesi talep edilecektir. Değişiklik öncesinde günlüğü 3.5 dolar olan borçlanma bedeli bundan 08.05.2008 gü- nünden itibaren başvuranlar için, müracaat tarihinde geçerli olan asgari ücret (01.01.2009- 30.06.2009 dönemi için 666 TL) ile asgari üc- retin 6.5 katı (01.01.2009-30.06.2009 döne- mi için 4.329 TL) arasındaki bir rakamın yüzde 32’si olacaktır. Borçlanmaya esas gelir rakamını ise borçlanacak kişi kendisi be- lirleyecektir. Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait sürele- rinin hangi sigortalılık haline göre geçmiş sa- yılacağının belirlenmesinde; Türkiye’de si- gortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkla- rı yoksa aynı kanunun 4-1/b bendi kapsa- mında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir. Yurtdışı borçlanması yaparak emekli olan- lardan, tekrar yurtdışında yabancı ülke mev- zuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sos- yal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alan- lar ile Türkiye’de sigortalı çalışmaya başla- yanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladık- ları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilecek. Yurt- dışı borçlanması ile emekli olanların SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi) ödeyerek ça- lışma hakları olmayacak. Bu nedenle de, Bulgaristan göçmeni olan sizler dahil yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanların SGDP ödeyerek çalışma hak- ları olmayacak. “...ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlar...” ifadesi, ölen eşten alınan ölüm aylığını kap- samıyor. Yurtdışı borçlanması ile emekli olanlar, ölen eşinden dolayı ölüm aylığı ala- bilecekler. Garanti Bankasõ Genel Müdür Yardõmcõsõ Nafiz Karadere, “135 kişiyi görevlendirdik, müşterilerin yüzde 40’õnõn borcunu yeniden yapõlandõrdõk” dedi 1.5.1976 yılında SSK’li olarak işe başladım. 7 Temmuz 1994’te ay- rıldım. Toplam 3110 gün çalışma sürem var. 15 yıldan bu yana yurt- dışında çalışmaktayım. Şu anda Fransız vatandaşıyım; 1- Hiz- metlerimi yurtdışına aktarabilir miyim? 2- Fransa’daki hizmetle- rimi Türkiye’ye aktararak Türkiye’den emekli olabilir miyim? Gün- sel Uğurca Türkiye ile Fransa arasõnda sosyal güvenlik anlaşmasõ imzalanmõş olup, bu sosyal güvenlik anlaşmasõnõ http://www.sgk.gov.tr/wps/por- tal/Anasayfa/Ulkeler linkinden bularak detaylõ olarak incelemeni- zi tavsiye ederiz. Sorularınız için malicozum ism mmo.org.tr ad- resine mail ata- bilirsiniz. Tüm sorular e-posta ile tek tek ce- vaplanacaktır. FRANSA’DAKİ HİZMETLERİMİ TÜRKİYE’YE AKTARABİLİR MİYİM? Bulgaristan’dan göç eden vatandaşlar orada çalõştõklarõ süreyi borçlanabilirler Ekonomik kriz hõz kesti, toparlanma zaman alacak “Ekonomik krizin aşağıya doğ- ru ivme hızı kesildi ama topar- lanmak için daha zamana ihtiyaç var” diyen Garanti Bankasõ Genel Müdür Yardõmcõsõ Nafiz Karadere, “Olumlu göstergeler var, bizden kaynaklı bir kriz olmadığı ve ih- racat piyasaları hâlâ tam olarak açılmadığı için işletmelerin kendine gelmesi zaman alacak” diye ko- nuştu. Garanti Bankasõ olarak geri dönmeyen kredilerin oranõ yüzde 1’lerde iken kriz ile birlikte yüzde 3.25’e çõktõğõnõ belirten Karadere, “En çok KOBİ’ler etkilendi. KO- Bİ müşterilerimizde geri dönme- yen kredi oranı yüzde 5.5’lere yükseldi. Bireyselde ise bu oran yüzde 4-5’lerde” dedi. Garanti Ban- kasõ’nõn geleneksel Anadolu Soh- betlerinin 60’õncõsõ Amasya’da ya- põldõ. Yaptõğõmõz sohbette, Banka olarak zorda olan müşterilerinin borçlarõnõ yeniden yapõlandõrdõklarõnõ kaydeden Karadere, “İdari takibe geçen ama kanuni takibe geçme- den müşterilerimizin ödeme plan- larını yeniden yapılandırdık. Ön- ce tespitleri yaptık ve bütün ar- kadaşlarımızın sistemlerine yük- ledik. Onlar bu tür müşterileri te- ker teker arayarak daha kanuni safha başlamadan birlikte yeni ödeme planları tespit ettiler. Yet- kiyi aşan durumlarda bölgeleri- mizdeki kredi müdürlüklerinin tahsilat birimleri devreye girdi. Bu şekilde 135 arkadaşımız görev yaptı. Sonuçta bu tarz sorunlu kredilerin yüzde 40’ını yeniden yapılandırdık” dedi. Kredi Garanti Fonu’nun kapsa- mõnõn genişletilmesini çok olumlu ol- duğunu da belirten Karadere, TOBB, KOSGEB ve bankalar olarak ser- maye de koyacaklarõnõ belirten Ka- radere, “Bu sistem batağa düşmüş olan yatırımcı için değil, yeni işe başlayacak ama gösterecek temi- natı olmayanların işine yarayacak. Teminat olmadan kredi alacak- lar...” dedi. 2008’i iyi geçirdikleri- ni, bu yõlõn ilk 3 ayõn göstergelerinin de olumlu olduğunu kaydeden Ka- radere, “Bu durum daha çok Ha- zine Bonolarından kaynaklandı. Ama sürdürülebilir bir karlılık değil. Faizler daha fazla inmeye- cektir” diye konuştu. Garanti Ban- kasõ Genel Müdür Yardõmcõsõ Ka- radere Türkiye’de 871 bin sorunlu kredi kartõ borçlusu olduğunu, do- layõsõ ile kredi kartõ yasa tasarõsõnõ olumlu bulduğunu kaydetti. İSTANBUL (AA) - İşitme cihazõ üreticisi Ear Teknik’in Yönetim Kuru- lu Başkanõ Mehmet Emin Ağaç, şir- ketin geliştirdiği Earnet Nano’nun, kulak çõnlama sorunu için dünyada “ilk” somut ürün olduğunu belirterek, “Avrupa, Ortadoğu, Türkiye ve Azer- baycan’da bir yıllık satış hedefi- miz 12 milyon dolar” dedi. Hem çõnlama, hem işitme kaybõna hem de yüksek sesleri filtreleme özel- liğine sahip 8 kanallõ Nano, yapay ze- kâsõ sayesinde her ortamda, her ko- şulda otomatik geçişler yaparak kul- lanõcõsõna temiz ses ortamõ sağlõyor. Nano’nun ha- fõzasõ da hasta hak- kõnda yaklaşõk 500 farklõ veriyi depoluyor ve performans ra- porlamasõ yapõyor. Türkiye’de tahmin- lere göre 4 milyonun üze- rinde işitme engelli ve 7 milyonun üzerinde çõnlama hastasõ bulunduğuna işaret eden Ağaç, Türkiye’de satõlan işitme cihaz- larõnõn yüzde 60’õnõn Avrupa’da satõşõ ya- sak olan cihazlardan oluştuğunun altõnõ çizdi. Ağaç, özetle şunlarõ söyledi: “Alman bir ortakla birlikte 2001 yı- lında işitme cihazları üretmek ama- cıyla Ear Teknik’i kurduk. Earnet Nano’nun çalışmasını 2008’de biti- rerek bu sene Ocak ayında piyasaya sunduk. ABD’de yapılan laboratuvar çalışmasında Earnet Nano ses giriş- lerinde, saf ses elde edilmesinde ve çın- lamaya karşı en iyi cihaz seçildi. Av- rupa’dan şu anda ciddi bir talep var. İsviçre’de ve Almanya’da merkez kurma çalışmamız var, çok yakın tarihte kurmayı planlıyoruz. Ayrıca Mısır’dan ciddi bir talep var.” Türkler geliştirdi, ilk siparişini su terazisinin mucidi ülkeden aldõ İtalya’nın eğimini ölçecek İş-Kur ve Halk Eğitim Merkezi’nin düzenlediği kurs- lara katılan kadınlara, 6 aylık eğitimden sonra ken- di işyerlerini açabilmeleri için 15 bin TL veriliyor. Vanlı kadınlar kendi işinin patronu olacak VAN (AA) - Van’da İş-Kur ve Halk Eğitim Mer- kezi iş birliği ile oluşturulan meslek edindirme kurs- larõna katõlan kadõnlar, 6 aylõk eğitimden sonra ken- di iş yerlerini açabilecek. Halk Eğitim Merkezi Mü- dürü Muhittin İnci, İş-Kur ile Halk Eğitim Genel Müdürlüğü arasõnda yapõlan işbirliği sonucunda, meslek edindirmeye yönelik kurslarõn açõldõğõnõ söyledi. Bu işbirliği sonucunda Van’da bir yõl için- de 14 adet meslek edindirme kursu açõldõğõnõ, bu kurslara 251 kişinin devam ettiğini belirten İnci, kursiyerlere İş-Kur tarafõndan günlük 15 TL para verildiğini ifade etti. İnci, bu yõl açõlan kurslarõn, biçki, dikiş, nakõş, kuaförlük, aşçõlõk ve halõcõlõk gi- bi mesleklere yönelik olduğunu anlatarak, kurs so- nunda kendi iş yerini açmak isteyen ve sosyal gü- vencesi olmayanlara, Sosyal Yardõmlaşma ve Da- yanõşma Vakfõ Başkanlõğõ tarafõndan 15 bin TL ve- rildiğini belirtti. İnci, şunlarõ söyledi: “Bu para ile iş yeri açanlar, iki yıl geri ödemesiz, iki yıldan sonra, 6 yılda faizsiz taksitli şekilde geri öde- melerini yapabilecektir.” Kulak çınlamasına ‘nano’ çözüm EAR TEKNİK ÜRETTİ Olumlu göstergelerin arttõğõnõ belirten Garanti Bankasõ Genel Müdür Yardõmcõsõ Nafiz Karadere’ye göre Türkiye’den kay- naklõ bir kriz olmadõğõ ve ihracat piyasalarõ da hâlâ tam olarak açõlmadõğõ için işletmelerin kendine gelmesi zaman alacak. Genç Başarı Eğitim Vakfı ve Amerikan büyükel- çiliğinin yürüttüğü “Global Girişimcilik Projesi”ne katılan lise öğrencileri, proje kapsamın- da kurdukları şirketle ihracat yaptı. Şirketin genel müdürlü- ğünü yapan ve süreçle ilgili bil- gi veren Özcan Taşkıran, “Ye- meniden yapı- lan kadınlara özgü aksesuvar giysisini ürünü- müz olarak belirle- dik ve ürünümüze ‘Dolaima’ adını verdik. Dünya genelinde kurulmuş öğrenci şir- ketlerinin bir arada olduğu ‘www.ewb.ja-ye.org’ sitesine kay- dımızı yaptık ve yazışmalara baş- ladık. Portekizli bir şirket ile anla- şıp, sözleşme imzalayarak 10 ürün sattık. Böylece ilk ihracatımızı yap- tık. Yaklaşık 2.5 liraya mal ettiğimiz ürünü 5 Avro’dan pazarladık. Ayrıca burada veli ve öğretmenler de ürün- lerimize ilgi gösterdi” dedi. Öğren- ciler ödül olarak temmuzda bir haf- ta ABD’ye gidecek. LİSELİLER İHRACATÇI OLDU ‘Eğim Ölçer’ aletini geliştiren VRS Ölçüm Aletleri İmalat ve Pazarlama, yurtdõşõna açõlmaya hazõrlanõyor. İnşaat sektörünün vazgeçilmez araçlarõndan olan su terazisine alternatif olan eğim ölçerin geliştiricisi ve VRS Ölçüm Aletleri’nin kurucu ortağõ Reşit Sermet Elçi, “33 yıllık mimarım. Hayatımın büyük bir kısmı şantiyelerde geçti. Kalifiye çalışanların bile eğim ve açı hesaplamada büyük sıkıntılar yaşadığına şahit oldum ve uzun yıllardır üzerinde çalıştırdığım bu ‘eğim ölçer’i geliştirdim” diye konuştu. 137 ülkede patentini aldı Eğim ölçerin klasik su terazilerinden farklõ olarak hem açõ hem eğim ölçebildiğini söyleyen Elçi, “Dünyada bu ölçümleri yapabilen laserli ölçerler var ama fiyatları 200 Avro’dan başlıyor. Eğim ölçerin fiyatı ise 22.50 TL ile 32.50 TL arasında” dedi. Eğim ölçerin 1 Temmuz’dan itibaren Koçtaş’ta da satõlmaya başlanacağõnõ ve yurtdõşõnda ABD yapõ marketi devi Home Depot ve Kanadalõ marketler zinciri Canadian Tire ile görüşmelerin sürdüğünü ifade eden Elçi, yüzde 100 yerli üretim olan ürünlerinin 137 ülkedeki patent hakkõnõ aldõklarõnõ belirterek şunlarõ söyledi: “Kanada, İtalya, ABD, İngiltere, Finlandiya, Pakistan, Kazakistan, Fransa, Arjantin, İspanya ve Bulgaristan ile görüşmeler sürüyor. İlk ihracatımızı İtalya’ya yaptık.” İtalyan astronomu G. Riccioli’nin 1630’da yaptõğõ ilk su terazisine, bir Türk’ün geliştirdiği ‘eğim ölçer’ rakip çõktõ. Cihaz, ilk siparişini su terazisinin vatanõ olan İtalya’dan aldõ. ÇANAKKALE (AA) - İspanya’da Esade Üni- versitesi’nin “Girişimci İş Planı Yarışması”na “Fast Food Döner” projesi ile katõlan Yalçın De- reli (23) birinci oldu. Dereli, Belçika’da işletme bölümünü bitirdikten sonra Kosta Rika ve Pana- ma’da şirketini kurarak yatõrõm ve danõşmanlõk üzerine çalõşmaya başladõğõnõ söyledi. Proje kap- samõnda “Türk Gibi Ye” markasõnõ oluşturaca- ğõnõ vurgulayan Dereli, yarõşma sonunda 22 bin Avro eğitim bursu kazandõğõnõ belirtti. Esade Üniversitesi’nin düzenlediği yarõşmanõn girişimcilik üzerine olduğunu, bu kapsamda 3 aşamalõ “Fast Food Döner” projesi hazõr- ladõğõnõ belirten Dereli, şunlarõ söyledi: “Birinci aşama, Pa- nama’da ilk olacak fast food tarzı dönerci açmak. İkinci aşama bunu zincir haline ge- tirip markalaştırmak, bir Türk markası ya- ratmak. Üçüncü aşama ise gerek kendi resto- ranlarımızı, gerek gelecekteki rakiplerimize te- darik etmek amacıyla Panama’da hazır döner imalatına başlamak. Döner imalatını yapıp Av- rupa’daki var olan marketlere hazır döner yol- lamak, Amerika’daki döner pazarına girmek, döner ihraç etmek.” ‘Fast Food Döner’ ile girişimcilik ödülü