Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 19 HAZİRAN 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ Krizi Yumuşatmanın Bedeli Alt Sınıflara Üyeleri mitinglere katõldõ diye İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasõ örgüt olarak bedel ödüyor Ekonomi Servisi - Üyelerinin büyük ço- ğunluğu Cumhuriyet mitinglerine katõlan İs- tanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odasõ (İSMMMO) Maliye’nin hedef tahtasõna döndü. Anadolu Ajansı’nõn haberine göre, Maliye Bakanlõğõ Teftiş Kurulu’nun İSMM- MO’da gerçekleştirdiği incelemelerin ardõndan hazõrlanan raporda çok sayõda suçlamaya yer ve- rildi. Maliye müfettişleri, ilki Ekim 2007’de baş- layarak Şubat 2008’de sona eren, ikincisi de Ha- ziran-Temmuz 2008’deki denetimlerde söz ko- nusu kuruluşun faaliyetlerini ve hesaplarõnõ incelemeye aldõ. İncelemelerin ardõndan 577-2 ve 578-5 sayõlõ raporlar düzenlenerek Teftiş Ku- rulu Başkanlõğõ’na sunuldu. Teftiş Kurulu da yaptõğõ değerlendirmenin ardõndan söz konusu raporlarõ, gereğinin yerine getirilmesi için Ge- lir İdaresi Başkanlõğõ’na gönderdi. Başkanlõkta ilgili birimlerin çalõşmasõnõn ar- dõndan İSMMMO ile ilgili çeşitli iddialar ve suçlamalara yer veren raporlar için işlem ya- põlmasõ kararlaştõrõldõ. İdarenin, suçlamalar- la ilgili savcõlõğa suç duyurusu hazõrlõğõ yap- tõğõ da belirtildi. Raporda yer alan suçlama- lar ve İSMMMO’nun açõklamalarõndan ba- zõlarõ özetle şöyle: * Rapordan: Cumhuriyet mitingleri adõ altõnda organize edilen toplantõlar dolayõsõyla 11 bin 661 lira harcama yapõldõ ve ‘toplantı-panel- seminer giderleri’ kalemi altõnda ‘SMMM ha- zırlık seminerlerine dair giderler’ olarak kay- da alõndõ. CUMOK tarafõndan ‘İzmir İktisat Kongresi’ adõ altõnda düzenlenen organizasyonla ilgili olarak Nisan 2006 döneminde 3 bin lira har- cama yapõldõ. Bu, ‘toplantı-panel-seminer gi- derleri’ altõnda yer alan ‘kongre giderleri’ he- sabõnda muhasebeleştirildi. İSMMMO’nun yanıtı: Oda’nõn amacõ ile bağdaşmayan hiçbir toplantõya katõlõnmadõ. Üyelerin yoğun talebi nedeniyle diğer oda, ku- rum ve kuruluşlarla birlikte katõlõnan toplantõ, pa- nel vs. hakkõnda da genel kurula bilgi verilerek onayõ alõndõ. İlgili kanun ve yönetmelik, odala- rõn amaçlarõ arasõnda mesleğin gelişmesini sağ- lamak, mesleki eğitimin gelişmesine katkõda bu- lunmak ve üyeler arasõnda dayanõşmayõ sağla- mak da yer alõyor. Bu nedenle; odalar tarafõndan sempozyum, forum ve eğitsel tatil gibi organi- zasyonlar düzenleniyor. * Rapordan: Oda yetkilileri yaptõklarõ seya- hatlerin bir kõsmõnda ilgililerin yemek ve yatma giderlerini üstlendi. Ayrõca kendilerine harcõrah ödendi, bu durumda ödenen harcõrahlar üzerin- den yapõlmasõ gereken gelir vergisi kesintisi ya- põlmadõ. Dünya Muhasebe Kongresi’ne katõlan delegelerin de harcamalarõ üstlenildi. İSMMMO’nun yanıtı: Oda yönetim kuru- lunun yanõnda, denetim ve disiplin kurulu üye- leri ile Oda bünyesinde oluşturulan komite, ku- rul ve komisyonlarda üye olarak görev yapan- larõn oda adõna temsil yetkileri var. Bu çerçevede kurul, komite ve komisyon üyeleri ile Oda ta- rafõndan görevlendirilen diğer kişilerin odayõ tem- silen ve görevli olarak, mesleki etkinliklere katõlmalarõ halinde masraflarõnõn Oda bütçesinden karşõlanmasõ konusunda genel kurula sunulmuş, onaylanmõş ve Oda yönetimi, genel kurul tara- fõndan ibra edilmiştir. Dünya Muhasebe Kon- gresi’ne katõlõmlar müfettiş raporu gereğince TÜRMOB tarafõndan karşõlandõ ve bu konuda Oda’ya gönderilen fatura, Oda tarafõndan TÜR- MOB’a iade edildi. ENSTİTÜ KURDULAR Çimentocularõn gözü beton yollarda İki ülkenin KOBİ’leri bir araya getirilecek Ekonomi Servisi - Dõş Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk- Alman İş Konseyi Yürütme Kurulu üyesi Volkan Vural, “Şu anda küçük ve orta boy Türk ile Alman işletmelerini bir araya getirme gayretindeyiz” dedi. Vural, Osmanlõ Bankasõ Müzesi’nde düzenlenen toplantõda özetle şunlarõ vurguladõ: “Türk-Alman İş Konseyi hem TOBB hem TÜSİAD’ın katkılarıyla faaliyet gösteriyor. Şimdiye kadar büyük şirketler arasındaki ilişkileri yönlendirdik. Şimdi küçük ve orta boy Türk ile Alman işletmelerini bir araya getirme gayretindeyiz. Büyük şirketlerin imkânları da büyük. Biz KOBİ’lere bu açığı kapatmak için destek olmak peşindeyiz. Yakında Almanya’nın bir eyaletinde Türk ve Alman KOBİ’lerini bir araya getirmek istiyoruz. Bunun için Türkiye ve Almanya’da çeşitli toplantılar planladık. Bu Konsey, ortak iş yapısı imkânlarıyla karşılıklı bilgilendirmeyi sağlayacak bir platformdur.” PELİN ÜNKER ANKARA - Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Genel Koordinatörü Oğuz Tezmen, “Asfalt ithal eden Türkiye’de, asfalt yolların kalitesinin düşük olduğu da dikkate alındığında beton yol pahalı değil. Türkiye’nin beton yola ihtiyacı var” dedi. Tezmen, birliğin Ar-Ge Enstitüsü’nün çalõşmalarõ hakkõnda düzenlediği toplantõda, beton ve asfalt yolun ilk yapõm maliyetleri arasõnda önemli bir fark bulunmadõğõnõ, hatta bazõ durumlarda beton yolun maliyetinin daha düşük olduğunu dile getirdi. Asfalt yolun sürekli bakõm ve onarõma ihtiyaç duyduğunu belirten Tezmen, beton yolun dayanõklõlõk, yakõt tasarrufu ve sürüş güvenliği sağlamak gibi avantajlarõna dikkat çekti. Tezmen, beton kalitesi ve üretiminin denetimine yönelik “G işareti” tebliğinin de bir an önce çõkmasõ gerektiğini belirtti. Çimento sektöründe, 2008’de üretim ve ihracatõn arttõğõna, ancak iç talebin azaldõğõna değinen Tezmen, Irak ve Suriye’nin ciddi bir pazar olduğunu ifade etti. Krize paralel olarak ihracat fiyatlarõnõn düştüğünü belirterek martta 3.9 milyon ton üretimin 1.2 milyonunun ihraç edildiğini söyledi. TÜRK-ALMANİŞKONSEYİ CEO’lar konser verdi TİM yasası Meclis’ten geçti Ekonomi Servisi - Uzun süredir beklenen ve kamuoyunda tartõşma- lara neden olan Türkiye İhracatçõlar Meclisi (TİM) ve İhracatçõ Birlik- lerinin kuruluş, işleyiş ve görevlerini yeniden düzenleyen tasarõ TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek ya- salaştõ. Bakanlar Kurulu kararõyla ku- rulduğu için kuruluşlarõ usul nede- niyle iptal edilen birlikler, yaklaşõk bir yõldõr yasa olmadan işlemek mecburiyetinde kalmõştõ. Yeni yasayla ihracatõn temel so- rumluluğu ve görevleri, ihracatçõ birliklerine verildi. Daha önce iki yõl süreyle seçilen ihracatçõ birliği yö- netim kurullarõnõn görev süresi 4 yõ- la, 9 olan yönetim kurulu üyesi sa- yõsõ biri başkan olmak üzere 11 ki- şiye yükseltildi. Birliklerin denetim kuruluna da genel kurul tarafõndan, 4 yõl süreyle 3 asil 3 yedek üye se- çilecek. Birliklerin üst kurulu olarak ku- rulan TİM’in organlarõ, genel kurul, yönetim kurulu, denetim kurulu ve genel sekreterlikten oluşacak. TİM Başkanõ, sektörler konseyi asil üye- leri arasõndan 4 yõl için Genel Kurul tarafõndan seçilecek, aynõ zamanda sektörler konseyi ile yönetim kuru- lunun başkanõ olacak ve kanunun yü- rürlüğe girdiği tarihten sonra en fazla 2 dönem TİM başkanlõğõ ya- põlabilecek. TİM’in gelirleri, birliklerin bir önceki takvim yõlõ itibarõyla elde et- miş olduklarõ gelirlerin yüzde 8’i ora- nõndaki katkõ paylarõndan oluşacak. Daha önce iki taksitte ödenen bu oran yüzde 3.5 olarak uygulanõyor- du. Birliklerin gelirleri ise giriş, yõl- lõk ve nispi ödemeleri ile ile diğer ge- lirlerden oluşacak. Nispi ödeme, ihracat işlemleri üzerinden FOB be- delinin asgari on binde 2’si ile aza- mi binde 1’i arasõnda tahsil edilecek. Daha önce bu oran onbinde 5 ile bin- de 2 arasõnda değişiyordu. Ayrõca ihracatõn geliştirilmesini teminen sektörel bazda tanõtõm gruplarõ oluşturulmasõ halinde, FOB bedelinin binde 3’ü oranõna kadar ek nispi ödeme kesintisi ge- nel kurul kararõ ve Müsteşarlõk onayõ ile yapõlabilecek. Capital ve Ekonomist dergileri öncülüğünde oluşturulan “CEO Club”õn üyeleri, “Fazla Mesai” grubuyla konser verdi. Etkinlikte, gitarda Eczacõbaşõ Holding CEO’su Erdal Karamercan, piyanoda Akbank Genel Müdür Vekili Hakan Binbaşgil, bas gitarda Uni- lever Dünya Fonksiyonel Gõda Ürünleri Başkan Yardõmcõsõ Ha- kan Behlil eşlik etti. Gecede, Temsa Global CEO’su Mehmet Bul- durgan, Vatan Bilgisayar’õn sahibi Hasan Vatan, ToyotaSa Genel Mü- dürü İbrahim Orhon, Marka Ajans Başkanõ Hulusi Derici, PET Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardõmcõsõ Põnar Köksal, Karamela Gõda Yönetici Ortağõ Ceki Kontente, Tekfen Holding Başkan Yardõmcõsõ Mehmet Erktin ve Ni- ke Genel Müdürü Zafer Parlar da performanslarõyla yer aldõ. (AA) Yeni yasa ile ihracatçõ birlikleri için ihracat işlemleri üzerinden FOB bedelinin asgari on binde 2’si ile azami binde 1’i arasõnda tahsilat yapõlacak. Daha önce bu oran on binde 5 ile binde 2 arasõnda değişiyordu. Birliklerin TİM’e yaptõğõ ödeme yüzde 3.5’ten yüzde 8’e çõkarõldõ. İsveçlilerinpostalarınıTOFAŞtaşıyacak İsveç Posta İdaresi Posten, Fiat Group Automobiles ile imzaladığı anlaş- mayla 3 bin adet Fiat Fiorino satın alacak. TOFAŞ’tan yapılan açıklamaya göre Posten, araç filosunu TOFAŞ’ın Bursa’daki fabrikasında üretilen Fi- at Fiorino ile genişletme kararı aldı. 6 ileri yarı otomatik şanzımanlı ve 1.3 litre multijet motorlu Fiat Fiorino Cargo’nun ilki, Fiat Marka CEO’su Lo- renzo Sistino ve Posten CEO’su Andreas Falkenmark’ın da katıldığı tö- renle Stockholm’de teslim edildi. Posten’e teslim edilen ilk Fiat Fiorino, ih- tiyaçlara paralel modifiye edilmiş özellikleriyle dikkati çekerken, posta araç- larını kullananların teslimat görevlerini kolaylaştırmak için sağdan di- reksiyonlu olarak üretilen ve firmanın özel sarı logosunu taşıyan ilk Fiat Fiorino, LED teknolojili iç aydınlatma gibi özellikleriyle de farklılaşıyor. Eşdeğer ilacõ bõrakan Eczacõbaşõ nükleer tõpta büyüyecek Ekonomi Servisi - Eczacõbaşõ Sağlõk Grubu Başkanõ Sedat Birol, Eczacõbaşõ’nõn eşdeğer ilaç üretimi alanõnda faaliyet gösteren kuruluşlarõnõn yüzde 75’lik hissesini Zentiva’ya sat- tõğõnõ hatõrlatarak kalan yüzde 25’lik kõsmõnõ da devredecek- lerini söyledi. Birol, böylece eşdeğer ilaç pazarõndan tama- men ayrõlõp nükleer tõp ve has- ta bakõm üniteleri alanõnda yo- ğunlaşacaklarõnõ söyledi. Nükleer tõp alanõnda faaliyet gösteren Eczacõbaşõ-Monrol or- taklõğõnõn gelişimiyle ilgili dü- zenlenen toplantõda konuşan Bi- rol, grubun, nükleer tõp alanõn- da faaliyet gösteren Monrol Nükleer Ürünler Ticaret ve Sa- nayi AŞ’nin yüzde 50 hissesini satõn alarak, yeni bir iş alanõna adõm attõğõnõ anlattõ. Birol, ge- lecekte Türkiye’de üretimi ol- mayan kemoterapi, onkoloji, nefroloji, hematoloji, dermato- loji gibi yeni ve orijinal ürünle- re yoğunlaşmayõ hedeflediklerini bildirdi. Eczacõbaşõ-Monrol Ge- nel Müdürü Uğur Bozluolçay da nükleer tõp alanõnda halen Kocaeli, Ankara, Adana ve İz- mir olmak üzere 4 şehirde üre- tim tesisi bulunan Eczacõbaşõ- Monrol’un, 2012 sonuna kadar 5’i yurtdõşõnda olmak üzere top- lam tesis sayõsõnõ 13’e ulaştõr- mayõ hedeflediğini kaydetti. Piyasa tıkandı çekler karşılıksız kaldı Ekonomi Servisi - Karşõlõksõz çek sayõsõ 2009’un ilk beş ayõnda geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 46.8 artarak 876 bin 121’e yükseldi. Merkez Bankasõ verilerine göre, karşõlõksõz çek sayõsõ 2008 yõlõnõn ilk beş ayõnda 596 bin 846 adet idi. Aynõ dönemde, mahkemeler tarafõndan yapõlan bildirimlere göre ise, Merkez Bankasõ’nca duyurulan yasaklanan çek sayõsõ da yüzde 2.2 azalarak 33 bin 888’den 33 bin 137’ye geriledi. Bankalarca Merkez Bankasõ’na yapõlan bildirimlere göre, Merkez Bankasõ’nca duyurusu yapõlan, karşõlõksõz kaldõktan sonra ödenmiş çek sayõsõ 2009 yõlõnõn ilk beş ayõnda geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 20.9 artarak 398 bin 356’dan 481 bin 474’e çõktõ. Merkez Bankasõ tarafõndan bankalara duyurulan toplam karşõlõksõz çek sayõsõ mayõs ayõnda, geçen yõlõn aynõ ayõna göre yüzde 72.9 artarak 165 bin 314’e çõktõ. Karşõlõksõz çek sayõsõ 2008 yõlõ Mayõs ayõnda 95 bin 437 adet idi. Müfettişler, Cumhuriyet mitinglerinden sonra soluğu İSMMMO’da aldõ. Oda yönetimi, “2007 yõlõ Nisan ayõnda ‘Cumhuriyet mitingleri’ adõyla organize edilen toplantõlar dolayõsõyla 11 bin 661 TL harcama yapmakla” suçlanõyor. Maliye, İSMMMO’nun hesaplarõnõ didik didik inceledi. Suçlamalardan biri de “İzmir İktisat Kongresi adõ altõnda düzenlenen organizasyonla ilgili olarak 3 bin lira harcanmasõ ve bunun kongre gideri olarak muhasebeleştirilmesi” oldu. Şimdi Gelir İdaresi Başkanlõğõ’nda suç duyurusu için hazõrlõk yapõlõyor. İSMMMO’nun açõklamasõnda, “Öküz altõnda buzağõ arayan bir tutumla aylarca sürdürülen incelemelerin sonuçlarõ, ‘siyasi bir linç aracõna’ dönüştürülmek istenmektedir” denildi. mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr Nisan ayı sanayi üretim endeksinde, mayıs ayı sa- nayi kapasite kullanım oranındaki görece düzelme- ler, beklenti anketlerine verilen iyimser yanıtlar, “tünelin ucundaki ışığı hasretle bekleyenler”i çok umutlandırıyor ve Merkez Bankası Başkanı’nın “O ışık üstümüze gelen otomobilin ışığı da olabilir” uyarısı- na aldırmadan, bu krizden tıpkı 2001’de olduğu gi- bi “V” yapıp çıkılacağını belirtiyorlar. Moda deyim, “Birçok ülkeden daha önce toparlanabiliriz”… Sormak gerekiyor öncelikle: Doğrudan yabancı ser- maye, sıcak para, dış krediden oluşan dış kaynak- larla ekonomisi büyüyen, bunlar olmayınca küçülen bir ekonomi nasıl oluyor da bu dış kaynak bağımlı- lığını değiştirecek radikal adımlar atmadan, bu kay- naklara hükmedenlerden daha erken toparlanıyor? Yine sormak gerekmez mi: Büyümesi, ağırlıkla Mer- kez ülkelere (yüzde 60 AB pazarına) ihracat odaklı kurgulanmış ekonomi, dış pazardaki talep canlan- madan nasıl çarklarını çevirip “toparlanacak”? Da- ha ilk 5 ayda ihracatı yüzde 30’un üzerinde gerile- miş bir ekonomi, otomotiv ihracatı yüzde 60’a ya- kın gerilemiş bir ekonomi, bu dış pazar bağımlılığı- nı aşıcı bir çaba içine girmemişken, nasıl “toparla- nacak”? Sormak gerekmez mi, Ekim 2008’den Mart 2009’a kayıtlı istihdamdan 710 bini işten çıkarılan, bu an- lamda haneye giren gelirleri mutlak olarak azalan bir ülkede, hangi iç talep, iç harcama ile ekonomi to- parlanacak? Bu “erken toparlanma” tezi sahiplerinin unuttuk- ları başka bir şey daha var: O da bütçe… Sadece ilk çeyrek küçülmesinin yüzde 12-13’ü bulduğu tah- min edilen bir yılın ikinci çeyreği biraz ılımlı geçtiy- se, bu, bütçeden verilen desteklerle gerçekleşti, unu- tulmasın. Vazgeçilen ÖTV-KDV’ler, irili-ufaklı devlet desteklerinin, bir kısmı yerel seçim öncesine denk gelen kamu harcamalarının etkisiyle, krizin şiddeti yu- muşatıldı. Ama, her şeyin bedeli olduğu gibi, bu po- litikaların da bedeli var ve yavaş yavaş faturası ma- saya geliyor. Hemen ilk 5 ayın bütçe sonuçlarını 2008’inkilerle karşılaştıralım. Krizi yumuşatıcı bütçe harcamalarının da katkısıyla bütçe açığı ilk 5 ayda geçen yılın aynı dönemine gö- re 10 kat arttı ve 21 milyar TL’ye yaklaştı. Daha şimdiden faiz harcamalarının 2008’in ilk 5 ayı- na göre yüzde 33 arttığını görüyoruz. Belli ki iç borç- lanma artıyor, hem de yükselen faizlerle. Cari trans- ferlerde yüzde 27 artış görülüyor ki, burada en önem- li kalem, yüzde 55 pay (21 milyar TL) ile Sosyal Gü- venlik Kurumu’na yapılan transferler. SGK, tensikatlar sonucu katılımcı kaybettiği için, prim gelirleri azalıyor, ayrıca prim alacaklarını tahsil edemiyor. Tahsili gecikmiş prim tutarı 15 milyar TL’ye tırmanıyor. Krizi yumuşatmanın bedeli, bir sınıftan almadan di- ğer sınıfa verilemeyeceği için, malum sınıfa da ödetiliyor. ÖTV-KDV indiriminin bedeli tiryakiye ödetiliyor. Tarıma verilen destekler azaltılmaya baş- landı. SGK açığına önlem olarak hem kapsam dar- altılacak hem verilen hizmetin kalitesi düşürülecek. Sırada, sağlık harcamalarına hastaları parasal kat- kıya mecbur etme hazırlığı var. Ama bitmedi. Açığın finansmanı için iç borçlanma arttıkça, bu- nu temin için faizler tırmandırıldıkça, bütçede faiz ka- leminin her yükselişi, eğitimin, sağlığın, hane halkı- na transferlerin azalması ile yapılacaktır. Bir bedel de mayınlı toprak, kamu arsa-varlığının, orman arazi- lerinin kaş göz arasında haraç mezat satışıyla öde- tilecek topluma. Kısacası, IMF ile ya da IMF’siz, kamu maliyesi üs- tünden sermayeye yapılan tüm desteklerin bedeli alt- orta sınıflara ödetiliyor, ödetilecek. Toparlanıyoruz derken, nasıl dağılmaya doğru adım adım gidildiğinin ve bunun bedelinin en aşağıdaki- lere ödettirildiğinin resmidir bu. BÜTÇEDE İLK 5 AY SONUÇLARI (Milyon TL,%) 2009 (5ay) 2008 (5 ay) Değ.% Harcamalar 106.898 86.023 24,3 1-Faiz Hariç Harcama 80.780 66.425 21,6 Personel Giderleri 23.783 20.522 15,9 Cari Transferler 38.338 30.289 26,6 2-Faiz Harcamaları 26.1198 19.598 33,3 Gelirler 86.215 83.962 2,7 Vergi Gelirleri 66.233 70.060 -5,5 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 6.858 4.439 54,4 Faizler, Paylar ve Cezalar 8.241 6.296 30,9 Sermaye Gelirleri 1.378 84 1.541 Bütçe Dengesi -20.683 -2.060 903,9 Faiz Dışı Denge 5.4356 17.538 -69 Kaynak, Muhasebat G.M. verilerinden hesaplandı. Tekfen Holding Başkan Yardımcısı Mehmet Ertekin. Temsa Global CEO’su Mehmet Buldurgan. SenmisinCumhuriyetisavunan!