Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B KISA... KISA... Uluslararası Para Fo- nu’nun (IMF) gelecek yõla ilişkin büyüme tahminini yüzde 1.9’dan yüzde 2.4’e yükselttiği belirtili- yor. Reuters’in bir G- 8 kaynağõna dayan- dõrdõğõ haberde, son aylarda alõnan teşvik önlemleri nedeniyle fonun, gelecek yõla ilişkin küresel büyü- me tahminini yük- selttiği ifade edildi. İyileşmenin, teşvik önlemlerinden kay- naklandõğõ belirtilir- ken, ABD için bekle- nenden daha iyi, Av- rupa için daha kötü performans göstere- ceği ifade edildi. 6 yõl önce dolar bulmak için kapõ kapõ geziyorlardõ ama şimdi para da güç de onlarda. Türkiye çoktan onlardan koptu 1998 ile 2005 arasõ sürekli Uluslararasõ Para Fo- nu (IMF) anlaşmalarõna mahkûm olan Bre- zilya’nõn kaderi, hayatõ boyunca ‘IMF dõşarõ’ pankartlarõ taşõmõş olan Lula da Silva’nõn 2003’te iktidara gelmesi ile değişti. 2005’te Fon ile yollarõnõ ayõran Brezilya, yüksek emtia fiyatlarõ rüzgârõyla birlikte elini güç- lendirdi. Dün de BRIC ülkelerinin B’si olan Brezilya, IMF’ye 10 milyar dolar kre- di vereceğini açõkladõ. 200 milyar dolar- lõk döviz rezervine sahip olan ülkede yet- kililer, attõklarõ bu son adõm sayesinde IMF’nin yapõsõnõn değişmesi taleplerinde el- lerinin güçleneceğini vurguluyor. KASASINDAKİ DOLARLARI SATIYOR Amerika’nın bastõğõ karşõlõksõz dolarlar Rusya’yõ isyan ettirdi. 404 milyar dolara sahip ülke, ABD tahvillerinden çõkma kararõ aldõ. Rus- ya Merkez Bankasõ, ülkenin altõn ve döviz rezervinde bulunan ABD Hazine tahvil- lerinin payõnõ azaltacağõnõ ve Uluslararasõ Para Fonu (IMF) tarafõndan ihraç edilen tahvillerden alacağõnõ açõkladõ. Rus- ya’nõn IMF’ye 10 milyar dolarlõk kredi açmasõ bekleniyor. Yaklaşõk 404.2 mil- yar dolarlõk değer ile dünyanõn üçüncü büyük ABD Hazine tahvili rezervine sa- hip olan Rusya, ulusal döviz ve altõn re- zervinin yüzde 30’unu ABD Hazine tah- villerinde tutuyor. FON’A ‘EYLÜLDE GEL’ DİYOR BRIC ülkelerinden iyice kopan Türkiye’de ise IMF ile ilişkilerin belirsizliği halen sürüyor. Görüşmeleri değerlendiren Başbakan Recep Tayyip Erdo- ğan “IMF’ye mecbur değiliz, IMF olmazsa ölecek miyiz? İlişkiler sonbahara kadar bir yola girecektir” dedi. Erdoğan, NTV/CNBC- e ortak yayõnõnda IMF ile süren görüşmeler hakkõnda şunlarõ söyledi: “Çıkarımıza uy- madığı sürece IMF ile anlaşmaya imza at- mayacağız. IMF’ye mecbur değiliz, IMF olmazsa ölecek miyiz? İcabında gerekir- se ‘kusura bakmayõn’ deriz. Bizi bu nokta- ya getirmesinler. Brezilya nasıl yaptı? Te- mennim görüşmeler yaz sonu bitsin, IMF ile ilişkiler sonbahara kadar bir yola girecektir.” ABD’nin para kasasõ konumundaki Çin de IMF’ye 50 milyar dolarla en çok borç ve- recek ülke oldu. IMF tahvillerini alabile- ceğini duyuran dünyanõn en tempolu bü- yüyen ülkesi, toplam büyüklüğü 3.2 tril- yon dolarõ bulan ABD tahvillerinin de 768 milyar dolarla en büyük müşterisi. Diğer bir deyişle Çin’in ABD’ye verdiği borç 800 milyar dolara dayandõ. Son 8 ayda bu rakam 300 milyar dolardan fazla artõ. ABD’nin dõş finansmanõndaki en çok gü- vendiği ülke olan Çin, şimdi IMF’nin de kur- tarõcõsõ olmaya hazõrlanõyor. Fon, Çin’e en az 50 milyar dolarlõk tahvil satmayõ hedefliyor. ‘KENAR MAHALLE’ DE PARA VERECEK Küresel krizi aşmak için bu yõlõn nisan ayõ başõnda bir araya gelen G20 ülkeleri, çö- züm reçetesini finansal sorunlarla baş edebilmek için sorunlu ülkelere daha fazla maddi kaynak aktarmakta bul- muştu. IMF’nin yetkilerinin artõrõl- masõ ve Fon’un tarihinde ilk defa tahvil satarak borç para arayõşõna girmesi, gözleri krizden en az ha- sarla çõkan BRIC ülkelerine çevir- mişti. IMF’nin basacağõ tahvillerden almak için ilk gönüllülerin arasõnda Hindistan’da yer aldõ. Hindistan, 10 milyar dolarlõk tahvil alarak, IMF’ye borç vereceğini duyurmuştu.  Çin, Hindistan ve Rusya’nõn ardõndan Brezilya’da IMF’ye borç para vereceğini açõkladõ. Birkaç yõl öncesine kadar bu ülkelere kredi açõp, ‘sizi krizden çõkarayõm’ teklifinde bulunan IMF, şimdi para bulabilmek için BRIC adõyla anõlan bu ülkelerin eline bakõyor. Gelecek hafta Rusya’da bir araya gelecek olan 4 ülke, küresel düzende neler yapabileceklerine bakacaklar.  Kriz öncesi BRIC ülkelerine eklemlenmesi gündemde olan Türkiye ne IMF’den kopabildi, ne de borç verebilecek konuma erişebildi. İş dünyasõ Fon’dan gelecek paranõn hayalini kurarken, IMF BRIC ülkelerinden toplayacağõ paralarõ Türkiye gibi ülkelere kredi olarak vermeye hazõrlanõyor. Politikacõlar olasõ yeni anlaşma için ‘bugün olmasa da yarõn’ diyor. IMF Sõrbistan’a ‘Maaşlarõ düşürün’ dedi Ekonomi Servisi - Uluslararasõ Para Fonu’nun (IMF) Sõrbistan’daki temsilcisi Bogdan Lissovo- lik, ülkenin, kamu gelirlerinde yaşanan düşüşlerin açõğõnõ kapatmak üzere adõm atmasõnõn gerektiğini söyledi. Bogdan Lissovolik, “Kısa vadede kamu maaşlarının azaltılması ya da KDV’nin arttı- rılması gibi politik açıdan zor, ancak kullanış- lı önlemlere ihtiyaç var” şeklinde konuştu. Bu yõ- lõn ilk dört ayõnda Sõrbistan’õn cari açõğõ 940 mil- yon dolar olarak gerçekleşmişti. IMF ile 3 milyar Avro’luk stand-by anlaşmasõ yapan Sõrbistan hü- kümeti, bu tutarõn 500 milyon Avro’sunu bu yõlõn mayõs ayõ sonuna kadar kullandõ. Avrupa’da yeni bankacõlõk krizi kapõda Ekonomi Servisi - Avrupa Merkez Bankasõ (ECB) finansal istikrar uzmanõ Dejan Krusec’e gö- re banka, resesyonun sürmesi halinde 2010 yõlõn- da yeni bir bankacõlõk krizinin yaşanmasõndan en- dişe ediyor. Krusec, kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Doğu Avrupa’ya ilişkin düzenlediği kon- feransta yaptõğõ açõklamada, “Eğer canlanma V tipi olursa bankalar yavaşlamayla başa çıkmak için yeterince güçlü olurlar. Ancak canlanma U tipi olursa bankalar sorun yaşayabilir. Strate- jik önemleri nedeniyle izlediğimiz 25 banka var” dedi. Krusec, “Sorun 2009 yılı değil. Bankalarda kayıpları kapatmak için yeterince sermaye var. Sorun 2010, reresyonun uzamasından en- dişeliyiz” diye konuştu. Uzmanlar araştõrdõ, ülkedeki ekonomik durgunluğun ‘sürpriz bir şekilde’ sona erdiği ortaya çõktõ. İngiltere krizden çıkışı ilan etti Ekonomi Servisi - Küresel krizin ABD’den sonra en çok sarstõğõ ikin- ci ülke olan İngiltere’de önemli ekonomik dü- şünce kuruluşlarõndan Ulusal Ekonomik ve Sos- yal Araştõrma Enstitüsü (NIESR) uzmanlarõnõn analiz sonuçlarõ, ülkede ekonomik durgunluğun sona erdiğini gösterdi. İngiltere ekonomisinde- ki daralmanõn durduğunu ifade eden uzmanlar, İn- giliz ekonomisinin ya- şanan krize karşõ sürpriz bir direnç gösterdiğinin altõnõ çizdi. İngiltere ekonomisinin geçen mart ayõnõn ba- şõnda en kötü noktasõna ulaştõğõna da işaret eden uzmanlar, toparlanma- nõn ise nisan-mayõs ay- larõnda başladõğõnõ bil- dirdi. Enstitü uzmanlarõ, ülke ekonomisinin nisan ayõnda yüzde 0.2, mayõs ayõnda ise yüzde 0.1 ora- nõnda büyüdüğünü kay- detti. Uzmanlara göre, 1930’larda yaşanan tarz- da bir ekonomik kriz tah- mininde bulunanlarõn ya- nõldõğõ da ortaya çõktõ. Raporda, İngiltere Merkez Bankasõ’nõn ra- dikal faiz indirim karar- larõ ve ekonomiye direkt para enjekte etme yö- nündeki adõmlarõnõn re- sesyonun sona ermesin- de etkili olduğu da kay- dedildi. Bir diğer gelişme ise emlak sektöründe ya- şandõ. Emlak sektöründe uzun süren bir durgunluk yaşanan İngiltere’de sek- törün bahar aylarõyla bir- likte hareketlendiği, onaylanan tutsat kredi- lerinin oranõnõn geçen nisan ayõnda bir önceki aya göre yüzde 16 ora- nõnda artõş gösterdiği açõklandõ. Yurtdõşõ piyasalardaki gelişmelerin izlendiği İstanbul Menkul Kõymetler Borsasõ’nda (İMKB) Ulusal 100 Endeksi 334 puan ar- tõşla 34 bin 724 puana yükseldi. Hisse senet- leri ortalama yüzde 1’e yakõn değer ka- zanõrken, işlem hac- mi 2.2 milyar TL’yi buldu. SAYFA CUMHURİYET 12 HAZİRAN 2009 CUMA 14 EKONOMİ THY’nin yolcu sayısı arttı Turkcell, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun bazõ kararlarõ hakkõnda Danõştay nezdinde iki dava açtõ. Şirketten yapõlan açõk- lamada, davalarõn yeni çağrõ sonlandõrma ücret tarifelerinin iptali ve dakika başõna ortalama şebeke içi tarifeleriyle ilgili ol- duğu belirtildi. Tekfen BAE’de iş aldı Tekfen İnşaat, Birleşik Arap Emirlikle- ri’nde 225 milyon dolarlõk bir proje sözleş- mesi imzaladõ. Şirket, Abu Dabi’de Shah- Asab-Sahil Petrol Sahalarõ’nda bulunan gazõn petrolden ayrõştõrõlmasõ merkez tesisinin montaj işleriyle ana petrol boru hattõ inşaatõnõ yapacak. Türk Havayollarõ (THY), yolcu sayõsõnõn ocak- mayõsta, önceki yõlõn aynõ dönemine göre yüz- de 9 artõşla 8.3 milyondan 9 milyona ulaştõğõnõ açõkladõ. Yolcu doluluk oranõ ise 4.7 puan aza- lõşla yüzde 67.5 olarak gerçekleşti. Petrol fiyatları artan taleple yükseldi ABD’de düşen stok verileriyle son günlerde yük- selişe geçen petrol fiyatları dün de Uluslararası Enerji Ajansı’ndan gelen raporla 72 doları geçti. Batı Teksas tipi ham petrolün varil fiyatı 72.21 do- larla, son 8 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Brent tipi ham petrolün varili de 71 doların üzerine çık- tı. Petrol fiyatlarının yükselmesinde, Uluslarara- sı Enerji Ajansı’nın aylık petrol piyasası rapo- runda, 2009 yılına ilişkin petrol talebi tahminlerini yükseltmesi etkili oldu. Türkiye’de 19 yõl önce 0.3 litre olan yõllõk kişi başõ don- durma tüketimi 2008 sonunda 2.5 litreye ulaştõ. Algida Genel Müdürü Ahmet Coşar’a göre bu rakam ABD’de 25, İsveç-Nor- veç gibi kuzey ülkelerinde 13-14, Avrupa’da ortalama 6.5-7 litre seviyesinde. Türkler dondurma tüketemiyor Turkcell’den iki dava Fon, büyüme tahminini yükseltti Fitch: Türkiye IMF ile anlaşmalı Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in ge- lişen Avrupa ülkele- rinin kredi notlarõn- dan sorumlu analisti Edward Parker, Tür- kiye’nin cari açõk fi- nansmanõnõ sağlaya- mama riskini ortadan kaldõrmak için IMF ile bir stand-by an- laşmasõ imzalamasõ gerektiğini söyledi. Parker, “Türkiye her ne kadar IMF desteği olmadan da ayakta durabilecek konum- da olsa da, hükümet temkinli hareket et- meli” dedi. Parker, net hata/noksan kale- minden gelen kayna- ğõn devam etmemesi durumunda IMF programõnõn gerekli olacağõnõ kaydetti. Takipteki krediler yüzde 112 arttı Türkiye Bankalar Bir- liği’nin “Tüketici Kredileri Mart 2009” raporuna göre, ocak- mart döneminde, ka- nuni takipteki kredi- ler, geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 112 oranõnda arta- rak 763 milyon liraya yükseldi. Dönem için- de kanuni takibe ge- çilen kredilerin yüzde 19’unu taşõt, yüzde 22’sini konut ve yüz- de 59’unu ihtiyaç kre- dileri oluşturdu. Ocak-mart dönemin- de 1 milyon 299 bin 587 kişiye 10.8 milyar TL tutarõnda tüketici kredisi kullandõrõldõ. Mahşerin dört IMF kurtarõcõsõ ARTIK EN BÜYÜK GÜÇ OÖNCE KOVDU, ŞİMDİ BORÇ VERİYORBrezilyaDevletBaşkanıLuladaSilva HindistanDevletBaşkanıPratibhaPatil ÇinDevletBaşkanıHuJintao RecepTayyipErdoğan RusyaDevletBaşkanıDmitriMedvedev IMKB 34 bine tutundu NECDET ÇALIŞKAN İstanbul Üniversitesi öğrenci kimliğimi kaybettim. Hükümsüzdür. RAİME İBRAİMOSKA